ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Πέμπτη 12 Φλεβάρη 2009
Σελ. /40
Να ξανακερδίσουμε την εμπιστοσύνη

Τα ντοκουμέντα για το 18ο Συνέδριο του κόμματός, μας αλλά και τα αντίστοιχα δημοσιεύματα αυτής της περιόδου, κάνουν φανερό πως αυτό που ως τίτλος μπαίνει στις θέσεις, πως δηλ. μπορεί και πρέπει αυτό το συνέδριο να γίνει συνέδριο ΑΝΤΕΠΙΘΕΣΗΣ του κόμματος, του κινήματος, είναι αντικειμενικά σωστό, έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για κάτι τέτοιο και αυτό που μένει πλέον είναι εμείς να ανεβάσουμε το κόμμα σε τέτοιο επίπεδο που να ανταποκριθεί σε αυτούς τους στόχους που θέτει με τις θέσεις της η ΚΕ.

Εδώ κατά τη γνώμη μου όμως πρέπει να έρθουμε λίγο πίσω, τότε που κουβεντιάζαμε «τι κόμμα θέλουμε», για να κάνουμε έναν επανέλεγχο «τι κόμμα έχουμε» (αν μπορέσαμε μέχρι τώρα να κάνουμε αυτό που θέλουμε, αν όχι, να διορθώσουμε ό,τι πρέπει) ώστε πραγματικά να κάνουμε την αντεπίθεση πατώντας σε όσο το δυνατόν πιο στέρεες βάσεις γίνεται. Γιατί για να αποκτήσει εμπιστοσύνη ο λαός μας στη δύναμή του, στο κόμμα του δηλαδή, πρέπει εμείς πρώτα να αποδείξουμε πως αξίζουμε αυτής της εμπιστοσύνης.

Επάνω στο νόημα αυτής της λέξης προσπάθησαν παλιοί και νέοι συκοφάντες να χτυπήσουν ό,τι έχτιζαν οι πρωτοπόροι κομμουνιστές και αγωνιστές του λαϊκού κινήματος. Θυμάμαι χαρακτηριστικά τις ημέρες της κυπριακής τραγωδίας, που διάφοροι άγνωστοι σε μένα αλλά και γείτονες έρχονταν με μυστικότητα αλλά και εμπιστοσύνη (που ξάφνιαζε τότε εμένα που ήμουν περίπου 10 χρονών) και ρωτούσαν το θείο μου που ήταν κομμουνιστής: «Τι κάνουμε τώρα Ηλία;» Μερικοί απ' αυτούς αργότερα πήγαν στο ΠΑΣΟΚ. Επρεπε όμως για να γίνει αυτό να συκοφαντηθεί από τους διάφορους Κύρκους το κόμμα και να εμφανιστεί ο δεύτερος εκ της δυναστείας των Παπανδρέου. Και με αυτή την επισήμανση περνάω στο θέμα του Σοσιαλισμού. Επρεπε πρώτα να χαθεί η εμπιστοσύνη στο κόμμα, στην ιδεολογία για να χτυπηθεί η οικοδόμησή του. Ολα αυτά που γράφονταν μετά το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ εναντίον του Στάλιν αυτό πέτυχαν.

Παρ' όλα αυτά όμως, ήταν τόσο γερά τα θεμέλια που είχαν βάλει οι μπολσεβίκοι, ο Λένιν, ο Στάλιν και ο Σοβιετικός λαός που 40 σχεδόν χρόνια το ίδιο το κόμμα, η ηγεσία του, έλεγε στο λαό να καταστρέψει αυτά τα θεμέλια και αυτό δε γινόταν.

Φανταστείτε στις δυτικές «δημοκρατίες» στις ΗΠΑ ή στην ΕΕ τα κόμματα εξουσίας να καλούσαν τους λαούς να ρίξουν τις κυβερνήσεις τους, την εξουσία τους... Πόσο θα άντεχαν λέτε σε μια τέτοια κατάσταση... Αυτό που λεγόταν μετά το θάνατο του Στάλιν στα σαλόνια της αστικής τάξης στη χώρα μας ήταν το «πέθανε ο Στάλιν, πέθανε η ΕΣΣΔ» (υπάρχει προσωπική μαρτυρία από συγγενή γι' αυτό αλλά δεν είναι της ώρας). Μέχρι που αναγκάστηκαν ανοιχτά και χωρίς κανένα πρόσχημα να φτάσουν στην προδοσία για να το πετύχουν.

Οι λαοί της ΕΣΣΔ (λίγο πριν τα μέλη του ΠΓ του ΚΚΣΕ διαλύσουν το κόμμα και το κράτος που διεύθυναν για να γίνουν αρχηγοί, οι περισσότεροι, στα «νέα» κράτη καταγωγής τους - πρωτοφανές γεγονός στην παγκόσμια ιστορία να ανατραπεί μια εξουσία και οι φορείς της ως φυσικά πρόσωπα να συνεχίσουν να ασκούν πάλι κρατική εξουσία) είχαν ταχθεί με δημοψήφισμα και μάλιστα με συντριπτική πλειοψηφία ΥΠΕΡ της ΥΠΑΡΞΗΣ της ΕΣΣΔ.

Και επειδή οι προδότες ήξεραν ότι ο λαός δε θα έμενε απαθής σε μια τέτοια καραμπινάτη προδοσία σχεδίασαν και το επόμενο βήμα. Εχοντας μελετήσει όλα αυτά τα χρόνια που είχαν καίριες θέσεις στην κρατική μηχανή τις αντιδράσεις των λαών, αλλά και με έξωθεν «βοήθεια» το έθεσαν επιτυχώς σε εφαρμογή. Εβαλαν μια επιτροπή τάχα μου να «κινηθεί» εναντίον του Γκορμπατσόφ, που εκείνη την περίοδο έχανε σταδιακά την αρχική του αίγλη και σιγά σιγά τον καταλάβαιναν, ακριβώς για να ξαναδημιουργηθεί η αναγκαία εσωτερική συμπάθεια γιατί η διεθνής έτσι κι αλλιώς υπήρχε για την ηγεσία που σημειωτέον υποτίθεται ότι ήταν απούσα κατά το «πραξικόπημα». Αυτή η ηγεσία που ουσιαστικά καθοδηγούσε αυτό που έμεινε να λέγεται και «πραξικόπημα» εμφανίστηκε την ώρα που είχε εκ των προτέρων επιλέξει, «ηρέμησε» τα πράγματα για να κάτσει ήσυχα η ομάδα των «πραξικοπηματιών» - αλήθεια ξέρει κανείς την τύχη τους - εξασφαλίζοντας την ησυχία του λαού, που όπως υπολόγιζαν δε θα ήθελε να μπει σε περιπέτειες όπως είχαν μπει οι λαοί στα άλλα σοσιαλιστικά κράτη όπου λίγο καιρό πριν, ακριβώς για να φοβίσουν τους σοβιετικούς λαούς, είχαν καταφέρει να ανατρέψουν τις κυβερνήσεις τους και να είναι ήδη σε περιπέτειες. Αυτό εμφανίστηκε ως χάρη τάχα προς τους «πραξικοπηματίες», ουσιαστικά όμως έγινε για να εγκλωβίσει και αφοπλίσει τους λαούς της ΕΣΣΔ την κατάλληλη για τους ΠΡΟΔΟΤΕΣ στιγμή.

Να λοιπόν με ποιον τρόπο δε μίλησε και δεν αντέδρασε δυναμικά ο λαός της ΕΣΣΔ που μόλις πριν 3 περίπου μήνες είχε με 70% και πάνω ταχθεί ΥΠΕΡ της ΥΠΑΡΞΗΣ της ΕΣΣΔ.

Να λοιπόν που αν δεν υπήρχε ΚΑΙ η ΠΡΟΔΟΣΙΑ δε θα είχε ανατραπεί ο Σοσιαλισμός. Γιατί υπήρχαν όλες οι προϋποθέσεις να προχωρήσει μπροστά η οικοδόμησή του. Μάλιστα, πολλοί που σήμερα στέκονται κριτικά ή και με πολεμική διάθεση απέναντι σε αυτό που κάποιοι έλεγαν «υπαρκτό σοσιαλισμό» υπερασπίστηκαν κάποτε αυτή την προσπάθεια ασχέτως αν σήμερα βλέπουν κάποια πράγματα αλλιώς. Στο σημείο αυτό ζητώ εκ των προτέρων την κατανόηση όσων διαβάσουν το κείμενο αυτό γιατί θα γράψω μερικά πράγματα για το κείμενο του Γιώργου Ρούση. Θεωρώ ότι δε χρειαζόταν να δοθεί τόσο μεγάλη έκταση με απαντήσεις από άλλους συντρόφους τη στιγμή που η Γενική Γραμματέας της ΚΕ του κόμματος στην οποία αναφερόταν σε κάποιο σημείο και το εν λόγω κείμενο, έδωσε εμπεριστατωμένη απάντηση. Γι' αυτό και αυτό που θα πω είναι ότι από μια άποψη είναι καλύτερα να γνωρίζουμε τη γνώμη του καθένα παρά κατά καιρούς να αλλάζουν ορισμένοι τη γνώμη τους με ό,τι κινδύνους αυτό συνεπάγεται. Κάποτε στο Λαύριο με αφορμή μια φωτογραφία του Στάλιν που υπήρχε στα γραφεία και ανάλογη συζήτηση ένας σύντροφος αντιλήφθηκε ότι Καραγκουλές και Δαμανάκη έχουν άλλες βλέψεις και προειδοποίησε γι' αυτό. Δυστυχώς πέθανε και δεν μπόρεσε να είναι στη μάχη που δώσαμε με τον οπορτουνισμό την περίοδο 1990-'92 για να τους εμποδίσει. Ομως ο Αλαβάνος που είδε κι αυτός τη φωτογραφία (στις ευρωεκλογές του 1984) προτίμησε να μη μιλήσει. Οταν όμως νόμιζε πως τον ευνοούσαν οι συνθήκες προσπάθησε να διαλύσει μαζί με τους άλλους το κόμμα. Σχετικά με τις κατηγορίες εναντίον του Στάλιν ορισμένοι φτάνουν στον παραλογισμό. Οπως το να θεωρούν ότι ο Στάλιν έστειλε σοβιετικούς στρατιώτες και χτύπησαν Ελληνες κομμουνιστές στην Τασκένδη ή ότι ο Στάλιν διέταξε την επέμβαση στην Τσεχοσλοβακία, τη στιγμή που δεν ήταν ζωντανός. Βεβαίως, όσο κακό μπορεί να κάνει η συνεχιζόμενη κατηγορία εναντίον του, τόσο κακό μπορεί να κάνει και η υπερβολική υπεράσπισή του μένοντας μόνο σ' αυτό, χωρίς να αναλύουμε τις σημερινές συνθήκες, να χαράζουμε τη σωστή πολιτική για το σήμερα και το αύριο του κόμματος και του λαϊκού κινήματος. Νομίζω επίσης με ευθύνη του ιστορικού τμήματος θα πρέπει να γίνει προσπάθεια καταγραφής της ιστορίας και αρκετών προσώπων που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στο κόμμα (Ζαχαριάδης, Σιάντος Βελουχιώτης και άλλοι) γιατί αρκετοί φίλοι, αλλά και μέλη διαβάζοντας διάφορα εδώ κι εκεί μπλέκονται. Δε γράφω άλλα γιατί νομίζω υπάρχουν αρκετές ανάλογες σκέψεις υπό υλοποίηση

Τέλος, ως συμπλήρωμα στη δράση του κόμματος θέλω να προτείνω να διερευνηθεί η δυνατότητα προσέγγισης πρώην μελών της ΚΝΕ που είχαν φύγει τις περιόδους που η οργάνωση είχε τα γνωστά προβλήματα με την υπόθεση Γράψα και μετά με την περίοδο που πέρασε με τα προβλήματα του ΣΥΝ. Υπάρχουν ακόμη κάποιοι που μπορούν να έρθουν με το κίνημα, με το κόμμα, εκτός από εκείνους που πλέον δρουν ανοιχτά σε αντιΚΚΕ κατεύθυνση.


Ανδρέας Μέντης
Λαύριο

Για τη δράση μας στις Τηλεπικοινωνίες

θα ήθελα, συμβάλλοντας στον προσυνεδριακό διάλογο του Κόμματός μας, να καταθέσω κάποιες σκέψεις το πώς καλύτερα μπορούμε να εξειδικεύσουμε την πείρα του Κόμματος και τις θέσεις μας στο χώρο των τηλεπικοινωνιών.

Καταρχήν η πολιτική συγκυρία μας ευνοεί σημαντικά:

-- 17 χρόνια μετά τη διάσπαση, το Κόμμα μας είναι πιο ισχυρό ιδεολογικά - πολιτικά και οργανωτικά. Εχει πιο ισχυρούς δεσμούς με τα εργατικά στρώματα. Είναι δυναμωμένο στη συνείδηση της πλατιάς μάζας

-- Η οικονομική κρίση (πρώτα στις ΗΠΑ και ετεροχρονισμένα στην Ευρώπη και στην Ελλάδα) φέρνει καθημερινά στα στόματα όλο και περισσότερων αβίαστα έννοιες όπως καπιταλισμός - κραχ - οικονομική κρίση - ανεργία - απολύσεις - ανέχεια, όχι σαν ιδέες μακρινές και συνυφασμένες με άλλες εποχές και κόσμους, όπως άλλοτε, αλλά στοιχεία της πραγματικότητάς τους.

Τα στοιχεία της κρίσης είναι φανερά σε όλους, η ουσία τους όμως;

Γι' αυτό να επεξεργαστούμε τις θέσεις εκείνες που θα οδηγήσουν γρηγορότερα στην οικοδόμηση συμμαχιών, στη συσπείρωση στο δυνάμωμα του ΑΑΔ Μετώπου.

Πώς όμως θα το επιτύχουμε αυτό σε κάθε χώρο δουλειάς, στο χώρο ευθύνης της αχτίδας μας, στον τομέα των τηλ/νιών;

Εχουμε τον άξονα, την πρόταση του Κόμματος, τη γενική πολιτική θέση για ενιαίο κρατικό φορέα τηλ/νιών. Καθήκον μας είναι να τεκμηριώσουμε στα επιμέρους ζητήματα. Πώς θα γίνει αυτό όμως;

Χρειάζεται κατ' αρχήν εμπεριστατωμένη ανάλυση της υπάρχουσας κατάστασης στο χώρο, σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο: Επικαιροποίηση λόγω της απελευθέρωσης της αγοράς, ποιες οι βασικές αλλαγές που έχουν συντελεστεί, ποιοι μεγάλοι όμιλοι - συμφέροντα έχουν διεισδύσει, ποια τα «στοιχήματα» της άρχουσας τάξης στο χώρο (π.χ. ευρυζωνικότητα/ ηλ. υπηρεσίες/ παρακολουθήσεις/ ΜΜΕ). Οι συγχωνεύσεις - εξαγορές που μπορούν να αλλάξουν τις ισορροπίες. Πώς προχωρά η συγκέντρωση και συγκεντροποίηση του κεφαλαίου στο χώρο;

Ποιες οι συνέπειες στο λαό:

  • Στους εργαζόμενους στον κλάδο: Χαρακτηρίζονται από μεγάλη ποικιλία μορφωτικού επιπέδου και το νεαρό της ηλικίας σε μεγάλο ποσοστό. Ποια η εργασιακή τους κατάσταση; (συμμετοχή σε σωματεία/ απολύσεις/ συμπίεση μισθών/ διεύρυνση του εργάσιμου χρόνου). Ειδικά πρέπει να σταθούμε στις εταιρείες του κλάδου που οδεύουν προς λουκέτο. Σε μερικές από αυτές τις περιπτώσεις οι αγώνες βραχυπρόθεσμα πιθανότατα δε θα έχουν το άμεσο επιθυμητό αποτέλεσμα. Το μη κλείσιμο δηλαδή της επιχείρησης. Το κλείσιμο επιχειρήσεων, ο μαρασμός ολόκληρων κλάδων και η μεταφορά του κεφαλαίου σε άλλους πιο προσοδοφόρους είναι νομοτελειακά φαινόμενα του καπιταλισμού.
  • Στο λαό, στο σύνολο του: με τις τιμές να ανεβαίνουν και την ποιότητα να πέφτει.
  • Στην ανεξαρτησία της χώρας, καθώς ο κρίσιμος τομέας των επικοινωνιών δίνεται σε ιδιώτες - πολυεθνικές.

Εχει επομένως ιδιαίτερη σημασία να τοποθετηθούμε αναλυτικά και συγκεκριμένα σχετικά με τις στρατηγικές επιδιώξεις της αστικής τάξης. Διαφορετικά η παρέμβασή μας θα περιορίζεται στην πράξη στο επίπεδο της αντιπαράθεσης με την εφαρμογή των μέτρων της κυβερνητικής πολιτικής.

Να δοκιμάσουμε τις δυνάμεις μας, την πολιτική μας πρόταση για τον ενιαίο κρατικό φορέα τηλ/νιών και το πώς αυτός μπορεί να στηριχτεί στη χώρα μας, προχωρώντας την κουβέντα στη λαϊκή οικονομία - λαϊκή εξουσία.

Κρατώντας τη θετική πείρα των προηγούμενων ετών κυρίως σε συνδικαλιστικό επίπεδο με την ίδρυση του ΣΕΤΗΠ, τους μικρούς αλλά και μεγάλους αγώνες που έδωσε. Να οργανώσουμε τη διάταξη των δυνάμεών μας, τη δράση μας καλύτερα και με άλλα κλαδικά συνδικάτα. Να δώσουμε το βάρος στις επιχειρήσεις για τη σύσταση σωματειακών επιτροπών. Να επεξεργαστούμε και να παλέψουμε για την πρώτη κλαδική σύμβαση.

Ετσι θα γίνει και ο «Ρ» πραγματικός καθημερινός σύντροφος, γιατί θα είναι απαραίτητος για την πολιτική μας θωράκιση στην τριβή μας με τον κόσμο.

θα έρθει πείρα - προβληματισμός στις ΚΟΒ ερεθίσματα για παραπέρα συζητήσεις, άνοιγμα στον κόσμο, πρωτοβουλίες.

Ο Λένιν έγραφε: «η ζύμωση των γενικότερων θέσεών μας να μη γίνεται μόνο σε "επίσημες ευκαιρίες" αλλά συστηματικά και καθημερινά. Το καθήκον αυτό αφορά όλους μας ανεξαίρετα, απλά μέλη και στελέχη. Είναι στοιχείο της ζωντάνιας της καθημερινής μας δράσης». Για να φτάσουμε να μετράμε αποτελέσματα αυτής της πολιτικής δουλειάς στους πολιτικούς σταθμούς - εκδηλώσεις του Κόμματος.

Και έτσι θα μετρήσουμε βήματα και στο συνδικαλιστικό επίπεδο: συζητώντας π.χ. για την παραγωγικότητα της εργασίας μας σε σχέση με τους μισθούς μας, για το επίπεδο και την ποιότητα ζωής μας σε σχέση με τις τιμές των τηλ/κών προϊόντων. Εχοντας ξεκάθαρο ότι κάθε κουβέντα για την κρίση πρέπει να οδηγεί στην αντίθεση και ρήξη με τις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, στη διαμόρφωση αντιιμπεριαλιστικής συνείδησης. Οι αγώνες καλλιεργούν το έδαφος για πολιτικές διεργασίες, όταν συγχωνεύονται με τη διάδοση της πολιτικής, του προγράμματος του Κόμματος, με τη δράση για την ισχυροποίηση του Κόμματος, την ενίσχυση του ΑΑΔ Μετώπου.

Και έτσι το 18ο Συνέδριο του ΚΚΕ θα γίνει το εφαλτήριο της αντεπίθεσης. Προβάλλοντας την ιστορική αναγκαιότητα αλλά και τη ρεαλιστικότητα του σοσιαλισμού. Αναδεικνύοντας την επαναστατική λύση που καταργεί την αναρχία της καπιταλιστικής παραγωγής, τους νόμους της καπιταλιστικής αγοράς, που οδηγούν στις κρίσεις, στην καταστροφή των παραγωγικών δυνάμεων, που φέρνουν στο κατώφλι μας τον εφιάλτη ενός ιμπεριαλιστικού πολέμου. Ηρθε η ώρα να πάρει ο λαός την τύχη του στα χέρια του, με πρωτοπόρους τους κομμουνιστές και το κόμμα τους, το ΚΚΕ.


Ολγα Κολιούση
Αχτίδα Τηλεπικοινωνιών

Κομμουνιστική στάση σύντροφοι

΄Η αλλιώς «όσο δουλεύεις, τόσο πληρώνεσαι»

Αγαπητοί σύντροφοι,

Τελευταία αρχίζω να προβληματίζομαι κάθε φορά που διαβάζω παραθέσεις έργων των κλασικών. Το Κόμμα μας, 90 χρόνια τώρα, εκτιμά πάντα με βάση το μαρξισμό - λενινισμό και τον τιμά καθημερινά και ως εργαλείο επεξεργασίας και εκτίμησης και ως ιδεολογικοπολιτικό καθοδηγητή και ως προσανατολισμό δουλειάς και δράσης. Δεν ξέρω τι χρησιμότητα έχει να απαριθμούμε κομμάτια από τους Μαρξ - Ενγκελς - Λένιν - Στάλιν όταν ζητείται η γνώμη μας για κάτι. Εκτός κι αν τους αξιοποιούμε είτε για να πείσουμε με τη βαρύτητα των ονομάτων τους είτε για να καλύψουμε τη γύμνια μας.

Το ζήτημα που με απασχόλησε περισσότερο στο κείμενο της ΚΕ για το σοσιαλισμό είναι εκείνο της κατανομής του κοινωνικά παραγόμενου προϊόντος και κατά συνέπεια της πολιτικής μισθών στην ατελή βαθμίδα της κομμουνιστικής κοινωνίας. Ζήτημα εξαιρετικά σοβαρό, καθώς απαιτεί από τον καθένα να σκεφτεί με νέους όρους και κριτήρια που δεν είχε συνηθίσει στην καπιταλιστική παραγωγή.

Σωστά κατά τη γνώμη μου η ΚΕ εκτιμά πως η κατανομή πρέπει να γίνεται με βάση το χρόνο εργασίας αποκλειστικά, όπου ως τέτοιος ορίζεται το μέτρο της ατομικής συμμετοχής του παραγωγού στην κοινωνική εργασία. Πιο απλά, να πληρώνεσαι ανάλογα με το πόσο δουλεύεις, δηλαδή το κλάσμα που σου αναλογεί (ανάλογα με το πόσο χρόνο διαθέτεις) από το κοινωνικό προϊόν που προορίζεται για ατομική κατανάλωση. Αλλιώς, όσο δουλεύεις, τόσο πληρώνεσαι, τι πιο δίκαιο απ' αυτό;

Εδώ αναπτύσσεται έντονος προβληματισμός από συντρόφους που θεμελιώνεται με μια ακατάσχετη περιπτωσιολογία εξαιρέσεων σ' αυτό τον κανόνα, δηλαδή περιπτώσεων που πρέπει να πληρώνονται παραπάνω απ' όσο δουλεύουν (κανένας δεν υποστηρίζει το αντίθετο).

Τέτοιες περιπτώσεις: Ενταση εργασίας, εξειδικευμένη εργασία, ανώτατη μόρφωση, πνευματική εργασία, συνθετότητα εργασίας, αποδοτικότητα, παραγωγικότητα, διευθυντική θέση στην παραγωγή (π.χ. μηχανικοί), μόνο η εξυπνάδα και η αρτιμέλεια δεν αναφέρονται...

Η κατηγοριοποίηση στο μισθό, μόνο τυφλός δεν το βλέπει, δημιουργεί άμεσα κοινωνική διαφοροποίηση την οποία προσπαθεί ο σοσιαλισμός - κομμουνισμός να εξαλείψει. Αλλωστε η θέση στην παραγωγή, ο τρόπος ιδιοποίησης και το ύψος του μισθού καθορίζουν σε ποια τάξη είσαι, αλλά και με ποια τάξη είσαι.

Η περιπτωσιολογία που εξαιρεί από τον κανόνα παραγωγούς, φτιάχνει εχθρούς του κομμουνιστικού τρόπου παραγωγής, εχθρούς της ίδιας της εργατικής τάξης και της εξουσίας της, βάζει μπουρλότο στα θεμέλια του κεντρικού σχεδιασμού, εισάγει από την πίσω πόρτα κριτήρια κέρδους και επαναφέρει με άλλο κεκαλυμμένο τρόπο καπιταλιστικά εργαλεία.

Ο κεντρικός πανεθνικός σχεδιασμός πρέπει να είναι κυρίαρχος. Αυτή η νέα σχέση παραγωγής και κατανομής καθορίζει ποιοι, πού, πόσο, από πόσο, για πόσο, για ποιον, με ποιον τρόπο, με ποιο κίνητρο και με ποιο καθεστώς θα δουλεύουν στη σοσιαλιστική παραγωγή με αποκλειστικό στόχο την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών.

Αρα το εργατικό δυναμικό θα κατανέμεται, θα διατάσσεται, θα αξιοποιείται, θα αμείβεται λαμβανομένων υπόψη από τον κεντρικό σχεδιασμό και όλων των ποιοτικών παραγόντων: Ανάγκες, υλικοί όροι (π.χ. βαριά και ανθυγιεινά), ιδιαίτερες ατομικές (π.χ. μητέρες) ή κοινωνικές (κλαδικά, τοπικά) ανάγκες, δυνατότητες - γνώσεις - εξειδίκευση (π.χ. δε δίνεις νυστέρι σε υδραυλικό ούτε φλόμπα σε γιατρό), διάθεση για προσφορά. Κάτι θυμίζουν όλα τα παραπάνω από τα κριτήρια με τα οποία το ΚΚΕ και η ΚΝΕ αναδεικνύουν στελέχη...

Φαίνεται όμως πως μερικοί σύντροφοι και φίλοι προσπαθούν να διατηρήσουν την ατομικότητά τους μέσα στη σοσιαλιστική - κομμουνιστική κοινωνία με λάθος τρόπο. Η ατομικότητα καθορίζεται από την ασίγαστη προσφορά χωρίς κανένα υλικό κίνητρο, με μόνο κίνητρο τη συνέχιση της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, τη νίκη του κομμουνισμού, την ικανοποίηση που προκύπτει από τη λειτουργία της παραγωγής, της κοινωνίας με κριτήριο τις ανάγκες της. Οποιαδήποτε διαφοροποίηση σε δυνατότητες του σοσιαλιστικού ανθρώπου οφείλει να υποτάσσεται ως τέτοια στην προσφορά στη νέα κοινωνία, με περηφάνια και τιμή κι έτσι να εξελίσσεται και να ανθίζει.

Εκατομμύρια κομμουνιστές έδωσαν μέχρι και τη ζωή τους στην υπόθεση του σοσιαλισμού. Είναι λυπηρό μερικοί να μην είναι διατεθειμένοι, όπως φαίνεται, να δώσουν τα σχετικά προνόμια που ίσως απολαμβάνουν σήμερα. Αλλά πάλι η ανάπτυξη επαναστατικής συνείδησης σε μη επαναστατικές συνθήκες είναι δύσκολη υπόθεση. Για να αναμετριούμαστε όμως καθημερινά μ' αυτή!...


Ευγενία Παναγιωτοπούλου
ΚΟΒ ΕΜΠ Βιομηχανίας

Σοσιαλιστικό χτες και αύριο

Με 64 χρόνια κομμουνιστικής εμπειρίας, με πρώτα εφόδια «ο κομμουνισμός δεν είναι δόγμα αλλά καθοδήγηση για δράση» και «γερό μυαλό γερή καρδιά αυτοί νικούν και όταν πέφτουν», νομίζω ότι πυρήνας των κρισιακών φαινομένων στο κομμουνιστικό κίνημα είναι οι ιδεαλιστικές παρεκκλίσεις και στα τρία βάθρα του επιστημονικού σοσιαλισμού, το διαλεκτικό και ιστορικό υλισμό, την πολιτική οικονομία και την πολιτική επιστήμη. Αριστερά ιδεολογήματα, Τροτσκισμός, Μαοϊσμός, Ευρωκομμουνισμός αποτελούν ιδεαλιστικές παρεκκλίσεις διαστρέβλωσης και αναθεώρησης του επιστημονικού σοσιαλισμού. Ο Μαρξισμός - Λενινισμός επιβεβαιώνεται στη ζωή και παραμένει ακλόνητος και μετά τις αντεπαναστατικές ανατροπές που συντελέστηκαν και τα πολυδιαφημισμένα δεξιά ιδεολογήματα του «τέλους της ιστορίας και του κομμουνισμού».

Το ΚΚΕ στην πρωτοπορία αναζήτησε τις αιτίες της ανατροπής, έκανε αυτοκριτική και εκτίμησε τη στάση του (κεφάλαιο 30), θέτοντας ένα γενικότερο προβληματισμό που θα οδηγήσει στην επιστημονική αποκάλυψη των αιτίων. Αυτό εξάλλου υπαινίσσεται και ο επίλογος των Θέσεων για το σοσιαλισμό. Οποιαδήποτε άποψη, από διαλεκτική σκοπιά, με την ιδιαιτερότητά της συμβάλλει στη συνέχιση της μελέτης και έρευνας στο θέμα αυτό π.χ. ποιος γνωρίζει γιατί εκτελέστηκε ο Μπέρια αμέσως μετά το Στάλιν. Προέκυψε. Το ερώτημα κατάρρευση ή ανατροπή, από το φαινόμενο της παθητικής στάσης της σοβιετικής κοινωνίας. Κατάρρευση κοινωνικού συστήματος ή κυβερνητικής εξουσίας οποιασδήποτε μορφής έχουμε όταν τα κρισιακά φαινόμενα οξύνονται, οι δυνάμεις της επαναστατικής διαδικασίας είναι αδύναμες για να πάρουν την πρωτοβουλία της ανατροπής και παρουσιάζεται κενό εξουσίας το οποίο φροντίζει να το καλύψει η κυρίαρχη τάξη, όπως στη χώρα μας στις 23/7/1974. Στην ΕΣΣΔ την πρωτοβουλία της αντεπαναστατικής ανατροπής την είχαν οι αντεπαναστατικές δυνάμεις που κυριάρχησαν με τις ιδεαλιστικές παρεκκλίσεις στο ΚΚΣΕ, επηρέασαν τη σοβιετική κοινωνία και οδήγησαν στην παλινδρόμηση για την παλινόρθωση του καπιταλιστικού συστήματος.

Στις σημερινές συνθήκες το ΚΚΕ επωμίζεται ιστορικό ρόλο σε διεθνές επίπεδο, με τη συγκέντρωση του ιστορικού υλικού, την αναζήτηση των πηγών του, την εμπειρία των άλλων ΚΚ και τη συλλογικότητα, για την τεκμηρίωση στην αποκάλυψη των αιτίων που οδήγησαν στην αντεπαναστατική ανατροπή. Χωρίς επιστημονική ανάλυση των κοινωνικών αντιθέσεων στη σοβιετική κοινωνία που συγκροτούν την κοινωνική εντροπία της αποσταθεροποίησης, αποσύνθεσης του κοινωνικού συστήματος δεν αποκαλύπτονται τα αίτια της ανατροπής του. Η αναγκαία πλειοψηφία της εργατικής τάξης και των συμμάχων της για τη νίκη της επανάστασης ανατροπής της δικτατορίας της αστικής τάξης δεν είναι δοσμένη για πάντα. Σε αντιδιαστολή βρίσκεται το πραξικόπημα με τη βία της μειοψηφίας ή τη δικτατορία του φασιστικού κόμματος καθώς και η μετατροπή της δικτατορίας της εργατικής τάξης σε δικτατορία του ΚΚ με το περίβλημα της μονολιθικότητας.

Δεν υπήρξε θεωρητικός για την περίοδο οικοδόμησης του σοσιαλισμού. Η ουσιαστική ηγετική συνεισφορά του Στάλιν περιορίστηκε στα πρωτόγνωρα, πολυεπίπεδα, πολυσύνθετα προβλήματα της βάσης και του εποικοδομήματος του σοσιαλιστικού συστήματος, στην εδραίωση και ανάπτυξη της ΕΣΣΔ, που την έφερε από την πέμπτη στη δεύτερη θέση της παγκόσμιας οικονομίας και πρώτη στη διαστημική επιστήμη και τεχνολογία. Το θεωρητικό έργο του από την εμπειρία των προβλημάτων του σοσιαλιστικού συστήματος και η αναλυτική προοπτική του για πιθανή πολεμική σύγκρουση μεταξύ των ιμπεριαλιστών, αποκλείοντας την προηγούμενη πολεμική ή πολιτική ήττα της ΕΣΣΔ, δε συνεισφέρει σε μια γενική επιστημονική θεώρηση της επαναστατικής διαδικασίας. Ο χαρακτηρισμός του με τον όρο Σταλινισμός αποτελεί ιδεαλιστική παρέκκλιση του ΚΚΣΕ. Διαβεβαίωνε την κατάργηση της αστικής τάξης και συγχρόνως τόνιζε την όξυνση της ταξικής πάλης χωρίς να προσδιορίζει σε ποιες βασικές - κυρίαρχες τάξεις και σε ποιες μη βασικές - δευτερεύουσες αναφερόταν. Σε μια αντεπαναστατική διαδικασία των υπολειμμάτων της αστικής τάξης προσελκύονται για διαφορετικούς λόγους από διαφορετικές αντιθέσεις που αναδύονται στην κοινωνία και όσοι δεν έχουν σχέση με την εργατική τάξη και τους συμμάχους της ή έχουν άλλα προσωπικά κίνητρα. Ακόμα η κοσμοθεωρία του επιστημονικού σοσιαλισμού δεν αφομοιώνεται κατά τον ίδιο τρόπο από την εργατική τάξη και το κόμμα της. Ανεξάρτητα από το τεράστιο έργο της οικοδόμησης του σοσιαλισμού και τις επιτυχίες του, τα ιδεολογικά προβλήματα που επηρεάζουν και τις πολιτικές και οικονομικές αποφάσεις οξύνθηκαν και δεν μπόρεσαν να αντιμετωπιστούν και μετατράπηκαν από εσωκομματική πάλη απόψεων σε κοινωνική αντίθεση που τροφοδότησε την αντεπαναστατική διαδικασία με το κάλυμμα του μονοκομματισμού.

Στην περίοδο της παιδικής ηλικίας της ανθρωπότητας, του πρωτογονισμού των ενστίκτων της επιβίωσης και του κοινωνικού κανιβαλισμού της ανταγωνιστικότητας, κυριαρχεί από την αρχαιότητα η ιδεαλιστική κοσμοαντίληψη. Ο κορυφαίος ιδεαλιστής Πλάτων, σύμβουλος των Τυράννων, εχθρός της δημοκρατίας, αποδεχόταν τη διαλεκτική μεθοδολογία για τον ορθολογισμό και την επαγωγή της, όπως αναγκαστικά όλοι οι επιστήμονες, καταλήγοντας σε ιδεαλιστικά συμπεράσματα. Για τη σημασία της διαλεκτικής κοσμοαντίληψης είναι χαρακτηριστική η απάντηση του Λένιν σε αναρχικό: «τους εισβολείς θα τους διώξουμε, την οικονομία παρ' όλες τις δυσκολίες θα τη δημιουργήσουμε, θα την αναπτύξουμε. Η μεγαλύτερη δυσκολία είναι να αλλάξουμε το μυαλό». Σήμερα η Μαοϊκή Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας αναπτύσσει τον καπιταλισμό σπέρνοντας συγχύσεις για τη λαϊκή εξουσία και οικονομία.

Από την εποχή της ενέργειας του ατμού στην εποχή της πυρηνικής ενέργειας, της βιοτεχνολογίας, της ηλεκτρονικής τεχνολογίας, νανοτεχνολογίας και διαστημικής, της επιστημονικοτεχνικής επανάστασης, ο κοινωνικός καταμερισμός της εργασίας βάθυνε και πλάτυνε προκαλώντας αναδιατάξεις στην εργατική τάξη και νέα προβλήματα στον κεντρικό σχεδιασμό. Ο χρόνος εργασίας, ως μέτρο των νόμων της αξίας και της υπεραξίας, μπορεί να αντικατασταθεί από ενεργειακούς όρους που θα αποκαλύπτουν την ενεργειακή συμμετοχή της χειρωνακτικής και πνευματικής εργασίας στη δημιουργία της υπεραξίας και την αυθαίρετη νομιμοποίηση της ιδιοποίησής της από τους κεφαλαιοκράτες. Οι νόμοι γίνονται αντιληπτοί από τα φαινόμενα που προκαλούν. Ο νόμος του διαφορικού ποσοστού συγκέντρωσης υπεραξίας γίνεται αντιληπτός από την ανισομερή οικονομική και πολιτική ανάπτυξη μεταξύ των χωρών και ανισόμετρης μεταξύ οικονομικών κλάδων και μονάδων. Η χώρα μας προτελευταία στους 15 της ΕΕ, είναι πρώτη στη ναυτιλία της ΕΕ.

Ο οπορτουνισμός με τους ιδεαλιστικούς ακροβατισμούς του σκοπεύει στον αφοπλισμό του κομμουνιστικού κινήματος από την κοσμοθεωρία του και στην ένταξή του σε καπιταλιστικό πλαίσιο λειτουργίας. Ο πολιτικός καιροσκοπισμός στην τακτική κρίνεται από το αποτέλεσμα του αν ανταποκρίνεται στη διαλεκτική ή στην ιδεαλιστική κοσμοαντίληψη. Η συμφωνία με τον καταπονημένο ιμπεριαλιστή στο Μπρεστ - Λιτόφσκ εδραίωσε τη σοβιετική εξουσία. Η ΝΕΠ διεύρυνε την οικονομική βάση για τη μετάβαση στο σοσιαλισμό. Η κατάργηση της Τρίτης Διεθνούς δεν πρόσφερε τίποτα. Η συμφωνία της Βάρκιζας με το νικητή ιμπεριαλιστή αφόπλισε το επαναστατικό κίνημα της χώρας μας. Η αναγνωρισμένη ηγετική φυσιογνωμία του Ζαχαριάδη δεν ήταν απαλλαγμένη ιδεαλιστικών παρεκκλίσεων. Ολα τα ΚΚ παρουσιάζουν κρισιακά φαινόμενα, δεν αποτέλεσε εξαίρεση το ΚΚΣΕ.


Δημήτρης Πρωτοψάλτης
ΚΟΒ Κέντρου Ν. Σμύρνης

Σχετικά με τις Θέσεις για το Σοσιαλισμό

Αγαπητοί σύντροφοι,

Με αφορμή το ντοκουμέντο της ΚΕ για το σοσιαλισμό θέλω να εκφράσω τους παρακάτω προβληματισμούς:

Η προσφορά του σοσιαλισμού είχε επιτυχίες στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, που θα τις ζήλευαν και αναπτυγμένα κράτη. Και λαμβάνοντος υπόψη τα διαφορετικά σημεία εκκίνησης, θεωρώ πως η ανωτερότητα του σοσιαλισμού είναι προφανής, αποτελώντας σημείο αναφοράς για τα εργατικά κινήματα των χωρών της Δύσης.

Για την πρώτη προσπάθεια να καταργηθεί η εκμετάλλευση, χρειάστηκε να βαδίσουμε σε πρωτόγνωρους δρόμους. Δρόμοι που δεν είχαν καμία σχέση με τα προηγούμενα εκμεταλλευτικά συστήματα. Αυτονόητα λοιπόν τα λάθη και οι στρεβλώσεις όταν δεν έχεις προηγούμενη εμπειρία. Τα κυριότερα σημεία γύρω από το θέμα αυτό είναι τα παρακάτω:

Α) Αν στην ΕΣΣΔ οικοδομούνταν σοσιαλισμός ή κάτι άλλο (πολλοί το ονομάζουν κρατικό σοσιαλισμό ή κρατικό καπιταλισμό ή ένα καθεστώς απλά προοδευτικό, σε αντικαπιταλιστική κατεύθυνση).

Β) Πολλές συζητήσεις γράφτηκαν για το ρόλο της αγοράς και των εμπορευματοχρηματικών σχέσεων στην περίοδο της μετάβασης προς το σοσιαλισμό από Σοβιετικούς οικονομολόγους.

Σχετικά με το πρώτο σημείο, δηλαδή με το τι είδους οικονομία αναπτυσσόταν στην ΕΣΣΔ, έχω να πω τα εξής: Οι όροι κρατικός καπιταλισμός ή κρατικός σοσιαλισμός θεωρώ πως είναι αντιεπιστημονικοί. Διότι και τα δύο συστήματα είναι άμεσα συνυφασμένα με το κράτος. Οταν λοιπόν κάνεις τέτοιες αναφορές θα πρέπει να δίνεις και την ταξική διάσταση. Γιατί σε διαφορετική περίπτωση δε μας δίνουν καμιά εξήγηση για το είδος των σχέσεων παραγωγής. Μάλλον συσκοτίζουν το ζήτημα. Η άποψη που λέει ότι εκεί αναπτυσσόταν η οικονομία απλά σε μία αντικαπιταλιστική κατεύθυνση, άποψη που εκφράστηκε μέσα από το βιβλίο του συντρόφου Κάππου, θεωρώ πως δεν είναι ολοκληρωμένη. Διότι από το 1928 μέχρι το 1939 η ΕΣΣΔ πραγματοποίησε μεγάλες οικονομικές επιτυχίες, όπως ο εξηλεκτρισμός της χώρας, η ανάπτυξη της βαριάς βιομηχανίας, οι υψηλοί ρυθμοί της βιομηχανικής παραγωγής που ξεπερνούσαν και κάποιες αναπτυγμένες χώρες (24% το χρόνο), και όλα αυτά, σε συνδυασμό με το μηδενισμό της ανεργίας, σήμαιναν πως η σοβιετική οικονομία αξιοποιούσε πλήρως τις παραγωγικές της ικανότητες ως προς τον ανθρώπινο παράγοντα. Ολα τα παραπάνω έγιναν οργανωμένα, μέσω του σχεδιασμού, την αποτελεσματικότητα του οποίου θαύμαζαν αρκετοί αστοί οικονομολόγοι (π.χ., J. K. Galbait). Πιστεύω πως αυτά δεν επιτυγχάνονται από ένα σύστημα οικονομίας που είναι μόνο «αντί». Αλλά από ένα σύστημα που είχε στόχους με σαφή προσανατολισμό. Επιπλέον, η μη ύπαρξη οικονομικών κύκλων δηλώνει ότι η οικονομία αναπτυσσόταν σε σοσιαλιστική κατεύθυνση. Τώρα πόσο σοσιαλιστική ήταν, πιστεύω πως ο επιθετικός προσδιορισμός «υπαρκτός» σοσιαλισμός δήλωνε το δοσμένο μέτρο που αντιστοιχούσε σε κάθε συγκεκριμένη περίοδο. Για το λόγο αυτό ο όρος υπαρκτός σοσιαλισμός είναι ο πιο ενδεδειγμένος. Νόθα κοινωνικά συστήματα δεν υπήρξαν. Η εξουσία δε μοιράζεται.

Σχετικά με το δεύτερο σημείο δίνω έναν απαραίτητο ορισμό της αγοράς: Η αγορά είναι ένας αυθόρμητος μηχανισμός κατά τον οποίο πολλοί παραγωγοί παράγουν, μεμονωμένα ο καθένας και ανεξάρτητα από τη θέλησή τους έρχονται μεταξύ τους σε εμπορευματοχρηματικές σχέσεις ανταγωνιστικές. Αρα, ο παραπάνω μηχανισμός είναι ο ρυθμιστής της συνολικής Παραγωγής.

Σε αντίθεση με τον κεντρικό σχεδιασμό, όπου είναι και αυτός ένας μηχανισμός, οι πολλοί παραγωγοί αποτελούν μέρος ενός συνολικού οργανισμού στον οποίο τα επιμέρους συμφωνούν με το σύνολο. Στα πλαίσια αυτά δε νοούνται εμπορευματικές σχέσεις, και μάλιστα ανταγωνιστικές. Ομως, σε μια πορεία μετάβασης το παλαιό συνυπάρχει με το καινούριο για αρκετό καιρό. Ετσι και στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού οι εμπορευματικές σχέσεις συνυπάρχουν με τη σχεδιομετρική ανάπτυξη. Δε νοείται όμως αυτές οι σχέσεις να έχουν ανταγωνιστικό χαρακτήρα. Και αφού δε θα έχουν ανταγωνιστικό χαρακτήρα ποιος θα είναι ο ρόλος τους σε μια τέτοια πορεία; Για να απαντήσουμε, θα πρέπει να διαχωρίσουμε την οικονομία στο κλασικό σχήμα.

Τομέας Ι. Παραγωγή μέσων παραγωγής. Και τομέας II. Παραγωγή μέσων κατανάλωσης. Στο σοσιαλισμό η παραγωγή αποκτά όλο και πιο κοινωνικό χαρακτήρα. Επίσης, ισχύει το οικονομικό αξίωμα ότι οι υφιστάμενοι οικονομικοί πόροι είναι μικρότεροι των ανθρωπίνων αναγκών οι οποίες ως σύνολο είναι απεριόριστες. Στα πλαίσια αυτά ο σοσιαλισμός καλείται να εξασφαλίσει τις σωστές αναλογίες ανάμεσα στους δύο τομείς, με φυσικά τον τομέα Ι να υπερτερεί, εξασφαλίζοντας απρόσκοπτα την αναπαραγωγή. Για τη μέτρηση όλων των παραπάνω μεγεθών είναι απαραίτητη και κάποια λογιστική μονάδα (σ.σ. χρήμα ) η οποία θα μετρά τα διάφορα κόστη. Επίσης, μέσω αυτής της νομισματικής μονάδας οι σοσιαλιστικές επιχειρήσεις θα κάμουν και τον τυπικό λογαριασμό μεταξύ τους. Και λέω τυπικό διότι θα εξυπηρετεί τον έλεγχο της κοστολόγησης, της στατιστικής στα πλαίσια της υλοποίησης των πλάνων και όχι την εξασφάλιση της κερδοφορίας τους και ως εκ τούτου την αλληλοεξόντωσή τους.

Στην ΕΣΣΔ οι παραπάνω συνθήκες αλλοιώθηκαν αρκετά με τη μεταρρύθμιση του 1965, όπου οι μισθοδοσίες των στελεχών σε πολλές επιχειρήσεις προέρχονταν και πριμοδοτούνταν από τα κέρδη τους. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την τροχοπέδη στην ανάπτυξη των επενδύσεων γιατί αυτές θα μείωναν τα κέρδη τους. Βέβαια, στον καπιταλισμό τα κέρδη συμβάλλουν στην ανάπτυξη νέων επενδύσεων. Στον καπιταλισμό, όμως, εκτός από τα κέρδη έχεις και τον ανταγωνισμό ανάμεσα σε επιχειρήσεις ειδικά του ίδιου κλάδου. Εχεις και τον καθορισμό των τιμών από εκείνες τις επιχειρήσεις που ηγούνται. Εχεις, τέλος, και εκτοπίσεις των μικρών επιχειρήσεων από τις μεγαλύτερες. Ετσι, το κέρδος στις αμοιβές από τη μια, αλλά χωρίς ανταγωνισμό και διαφορισμό των τιμών από την άλλη, ήταν τα κυριότερα στοιχεία που έκαμαν το σύστημα νόθο. Οπως είπα και παραπάνω, νόθα κοινωνικά συστήματα δεν υπάρχουν. `Η, καλύτερα, δεν κρατάνε για πολύ. Και η ζωή έδειξε ποια κατεύθυνση πήραν τα πράγματα. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να σταθώ στις θέσεις 34, 35, 36. Και να πω πως αυτή τη φορά γίνεται μια εκτενέστερη ανάλυση αλλά νομίζω πως είναι κατώτερη των περιστάσεων. Πρέπει να βάλουμε κριτήριο στο ζήτημα ποια είναι τα βασικά και συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής στα οποία θα εφαρμοστεί ο κεντρικός σχεδιασμός σε πρώτη φάση, σε δεύτερη, κτλ. Αξιόπιστο κριτήριο για κάτι τέτοιο θα ήταν, π.χ., το ποσοστό συμμετοχής στο συνολικό προϊόν του κάθε κλάδου. `Η ο αριθμός του προσωπικού της κάθε επιχείρησης. Ενα ζήτημα είναι ότι στον καπιταλισμό έχουμε ραγδαία κοινωνικοποίηση της εργασίας. Συνέπεια αυτού είναι η αυτονόμηση της διοίκησης των επιχειρήσεων από τους φυσικούς ιδιοκτήτες. Γεγονός με τη σειρά του που καθιστά τους κεφαλαιοκράτες εντελώς περιττούς, μιας και όλο και πιο πολλά ζητήματα διαχείρισης των επιχειρήσεων, στα αποθέματα, στις παραγγελίες, στις ταμειακές ροές, στην επέκταση του πελατολογίου, περνάνε όλο και περισσότερο από τους ιδιοκτήτες στο υπαλληλικό προσωπικό. Αυτό οφείλεται στην άνοδο της εξειδίκευσης της εργατικής τάξης, αλλά και στην τρομακτική ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων. Ανάπτυξη η οποία φέρνει αντικειμενικά την εργατική τάξη στο προσκήνιο της διοίκησης των μέσων παραγωγής, άρα και της δικής της εξουσίας. Μια καταγραφή τέτοιων επιχειρήσεων θα μπορούσε να γίνει και από τώρα. Σοβαρό ζήτημα είναι η διοικητική σύνδεση των σοσιαλιστικών επιχειρήσεων εφόσον μιλάμε για κεντρικό σχεδιασμό, και πώς θα εξασφαλίζεται ο εργατικός έλεγχος, και σε ποια θέματα θα εκτείνεται. Ποιο θα είναι το κίνητρο για την παραγωγικότητα, για την ολοένα και περισσότερη βελτίωση των προϊόντων. Το κίνημα του Σταχανοφισμού μπορεί να προσαρμοστεί στις σύγχρονες συνθήκες. Πιστεύω πως το ΚΚΕ πρέπει να μπει και σε λεπτομέρειες κάνοντας τις απόψεις του ελκυστικότερες. Κλείνοντας θα έλεγα πως αφού ο προβληματισμός για το σοσιαλισμό δεν τελειώνει με τη λήξη του συνεδρίου, ας συνεχιστεί και κάποιας μορφής διάλογος μέσα από τον «Ριζοσπάστη».


Κατσίβελος Γεώργιος
Λογιστής οικονομολόγος, Μέλος του ΓΣ της ΠΟΛ

Ο σοσιαλισμός και οι διαστρεβλώσεις του

Το Κόμμα μας κάνει ένα τεράστιο βήμα με τη συζήτηση που ανοίγει στο Συνέδριο για το σοσιαλισμό. Οι Θέσεις της ΚΕ αποτελούν σοβαρή επεξεργασία στηριγμένη γερά στο μαρξισμό - λενινισμό. Βαθαίνουν στη θεωρία, είναι συνέχεια της πανελλαδικής συνδιάσκεψης του 1995 (μην τις ξεχνάμε), επεξεργάζονται το Πρόγραμμα του Κόμματος. Γι' αυτό το λόγο θα μας δώσουν ώθηση και θα συμβάλουν καθοριστικά στην ισχυροποίηση του Κόμματος.

Σωστά συζητιέται στο Συνέδριο. Δεν είναι ένα οποιοδήποτε θεωρητικό ζήτημα για «φιλολογική» συζήτηση ειδικών που αφορά το μακρινό μέλλον. Ο σοσιαλισμός είναι η στρατηγική του Κόμματος. Είναι ζήτημα του σήμερα, η μόνη απάντηση στην καπιταλιστική βαρβαρότητα. Οι θέσεις της ΚΕ για το σοσιαλισμό είναι αναπόσπαστες από τις Θέσεις για το πρώτο θέμα γιατί η στρατηγική είναι αναπόσπαστη από το τι κόμμα θέλουμε, τι σημαίνει ισχυρό ΚΚΕ, τη δράση και την τακτική του στο λαϊκό κίνημα. Στην ουσία όποιος έχει αμφιβολίες για τις θέσεις για το σοσιαλισμό, έχει και αμφιβολίες για τις Θέσεις στο 1ο θέμα.

Να σταθούμε σε ορισμένα ζητήματα:

α) Ο σοσιαλισμός είναι ανώριμος κομμουνισμός, υπάρχει ακόμα το «παλιό» μέσα στο «καινούριο». Οι Θέσεις σε όλο το κεφάλαιο Β εξηγούν πεντακάθαρα και για τις εμπορευματικές σχέσεις και για την κατανομή της εργασίας, αλλά και το ποιος είναι ο βασικός νόμος του κομμουνιστικού τρόπου παραγωγής: Παραγωγή για τη διευρυμένη ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών στη βάση της σχεδιασμένης ανάπτυξης των κοινωνικοποιημένων μέσων παραγωγής.

Το ζήτημα λοιπόν δεν είναι αν θα υπάρχουν στον ένα ή στον άλλο βαθμό (ή και καθόλου) εμπορευματικές σχέσεις με οποιαδήποτε μορφή, αλλά το πώς σχεδιασμένα θα δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για να εξαλειφθούν. Κι αυτό απαιτεί επαναστατική πολιτική από το ΚΚ. Από αυτή τη σκοπιά, σωστά κρίνουμε την πορεία οικοδόμησης του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ και στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες.

Απόψεις που λίγο πολύ δέχονται σαν «αντικειμενική» την ύπαρξη των εμπορευματικών σχέσεων, μάλλον, έχουν τη λογική των «μεταβατικών» σταδίων που καταλήγουν στο συμβιβασμό με αυτές, χρησιμοποιώντας τη δικαιολογία του «αντικειμενικού». Τι σχέση έχουν, όμως, αυτά με τις αποφάσεις του ΚΚΣΕ τη δεκαετία του '30; Καμία! Γιατί το μπολσεβίκικο κόμμα δούλευε επαναστατικά για να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις, ώστε να κυριαρχήσει ο κομμουνιστικός τρόπος παραγωγής σε όλες τις σφαίρες της ζωής.

Τι σχέση έχουν οι θέσεις της ΚΕ που κριτικάρουν συγκεκριμένες αποφάσεις, κυρίως από το 20ό Συνέδριο σαν οπορτουνιστική στροφή, με την εκτίμηση ότι δεν ήταν σοσιαλισμός μετά το 1956; Απολύτως καμιά. Απλά ορισμένοι αμφισβητούν ότι ήταν σοσιαλισμός, αλλά θεωρούν ότι ήταν κάποιο «μεταβατικό» ή κάποιο είδος εκμεταλλευτικού καθεστώτος κρύβοντας τη δική τους θέση για το σοσιαλισμό παραδεχόμενοι οπορτουνιστικές απόψεις.

Στις θέσεις 5,6,7,8 αναπτύσσεται διεξοδικά το ζήτημα της κατανομής του προϊόντος και της διάθεσης της εργατικής δύναμης. Η εργατική δύναμη παύει να είναι εμπόρευμα. Κατά συνέπεια, δεν μπορούμε να σκεφτόμαστε την κατανομή της με όρους καπιταλισμού και με όρους «αξίας» και αγοράς. Στη σελ. 9 γίνεται συγκεκριμένη αναφορά δίνοντας τη σωστή διάσταση. Πού κολλούν, λοιπόν, τα μπερδέματα για το μισθό και τις διαφοροποιήσεις; Εκτός αν νομίζουμε ότι θα πρέπει να διατηρηθούν οι αντιθέσεις «πνευματικής - χειρωνακτικής» εργασίας, ειδικευμένης - ανειδίκευτης. Αλλο είναι το ζήτημα αν κληρονομούνται κι άλλο το πώς σχεδιασμένα θα εξαλείφονται. Εκτός αν θεωρούμε ότι οι «ειδικοί» πρέπει να έχουν και «ειδική» θέση στην παραγωγή και να εργάζονται για να συσσωρεύσουν χρήμα. Στο σοσιαλισμό, τον επιστήμονα τον δημιουργεί η κοινωνία για να την υπηρετεί!

Στην ουσία, όποιος περιορίζει τα ζητήματα της κατανομής στο «μισθό» αμφισβητεί και τον προσανατολισμό για την προτεραιότητα στην παραγωγή μέσων παραγωγής που θα ενισχύσουν το βάθεμα των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής και την ανάπτυξη της κομμουνιστικής κοινωνίας. Στην ουσία συμφωνεί να πραγματοποιείται η παραγωγή με εμπορευματικούς όρους.

Οι Θέσεις, επίσης, σωστά τονίζουν το ζήτημα της κοινωνικοποίησης της γης. Θέτουν στη σωστή του διάσταση το ζήτημα του παραγωγικού συνεταιρισμού. Παίρνουν υπόψιν τις τάσεις και τις εξελίξεις στην αγροτική οικονομία που δεν είναι ίδιες ούτε καν με πριν 15 χρόνια. Η ουσία της παραγωγής θα πρέπει να είναι: Η κοινωνία θα παρέχει σχεδιασμένα μέσα παραγωγής και η αγροτική παραγωγή θα πραγματοποιείται για την ικανοποίηση των διατροφικών αναγκών και άλλων παραγωγικών αναγκών. Οχι παραγωγή για κέρδος και αγορά στη γη. Μήπως η θέση αυτή δεν παίρνει υπόψιν την πείρα της ΕΣΣΔ;

Μεταξύ άλλων, όταν συζητάμε για τα κολχόζ στην ΕΣΣΔ και την ανάπτυξή τους δε θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι σε άλλη οικονομική βάση λειτουργούσαν τα κολχόζ μέχρι το 1958 και σε άλλη αργότερα που τους εκχωρούν την ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, μέσα που δημιούργησε ο κοινωνικοποιημένος τομέας. Αυτό ας το πάρουμε υπόψιν για να κατανοήσουμε τα προβλήματα στο σχεδιασμό και γιατί αδυνάτισε. Παρόμοια στη βιομηχανία μπαίνει ο παράγοντας «κέρδος» ως βασικό κριτήριο. Να σε ποια οικονομική βάση δημιουργήθηκαν οι δυνάμεις που είχαν συμφέρον αργότερα από την παλινόρθωση του καπιταλισμού.

β) Ο σοσιαλισμός είναι ανώριμος κομμουνισμός. Η ταξική πάλη οξύνεται - δεν αμβλύνεται - σε όλα τα επίπεδα. Η εργατική τάξη πλέον έχει την εξουσία, δημιουργεί τη δικτατορία του προλεταριάτου πραγματοποιώντας τη συμμαχία με τους αυτοαπασχολούμενους της πόλης και του χωριού. Δικτατορία του προλεταριάτου, δηλαδή η σοσιαλιστική δημοκρατία, σημαίνει διαπάλη, καταστολή, σύγκρουση με το «παλιό», την αντεπανάσταση και τον ιμπεριαλισμό. Η δομή της βασίζεται στο δημοκρατικό συγκεντρωτισμό (όπως και συνολικά της σοσιαλιστικής κοινωνίας), μοναδική προϋπόθεση για να εξασφαλίζεται ενιαία η σοσιαλιστική ανάπτυξη με την ενεργή συμμετοχή των μαζών. Ποιος, λοιπόν, θα νιώθει «ανελεύθερος» ή «καταπιεσμένος»; Μα μόνο αυτός που σαμποτάρει το σοσιαλισμό - κομμουνισμό ή αυτός που κοιτάει μόνο το ατομικό του συμφέρον. Η σοσιαλιστική δημοκρατία δεν είναι «λέσχη» συζητήσεων που από κοινού θα συμμετέχουν ο εργάτης με τον αστό, ο κομμουνιστής με τον αντεπαναστάτη, ο επαναστάτης με τον οπορτουνιστή και θα μιλούν για το «μέλλον» του σοσιαλισμού. Εκτός αν κάποιοι θεωρούν ότι «δημοκρατία» είναι «να γράφουν στα παλιά τους τα παπούτσια» τις συλλογικές αποφάσεις και να έχουν την «ελευθερία» να επιβάλλουν τις απόψεις τους γιατί είναι «δήθεν» ειδικοί και «παλιοί κομμουνιστές». Η πείρα της ΕΣΣΔ επιβεβαιώνει με τον καλύτερο τρόπο αυτά που έγραψαν Μαρξ, Ενγκελς και ο Λένιν για τη δικτατορία του προλεταριάτου και την «ελευθερία».

Για τους παραπάνω λόγους, ο ρόλος του κόμματος είναι καθοριστικός. Χωρίς την ύπαρξη ενός ισχυρού ΚΚ στην εξουσία με ατσαλένια πειθαρχία και ισχυρούς δεσμούς με την εργατική τάξη που θα καθοδηγεί, θα οργανώνει, θα διαπαιδαγωγεί και θα αναπτύσσει στο έπακρο την ιδεολογική - πολιτική διαπάλη, η εργατική τάξη δε θα μπορεί να διατηρήσει την εξουσία της οικοδομώντας το σοσιαλισμό. Γι' αυτό το λόγο το ΚΚ πρέπει να είναι «ένα βήμα μπροστά» να μελετά τις τάσεις, να δίνει κατευθύνσεις. Διαφορετικά δε θα λειτουργεί σωστά ούτε ο κεντρικός σχεδιασμός και πιο εύκολα θα βρίσκουν έδαφος οπορτουνιστικές, μικροαστικές αντιλήψεις που θα βασίζονται στις αντιθέσεις, ειδικά όσο θα υπάρχουν ακόμα εμπορευματικές σχέσεις. Το κείμενο για το σοσιαλισμό είναι καρπός σοβαρής μελέτης. Ο καθένας από εμάς να προβληματιστεί κατά πόσο «σκύβουμε» σοβαρά να μελετήσουμε την κοσμοθεωρία μας και τις εξελίξεις. Πολύ περισσότερο να αποφεύγουμε τον εκλεκτισμό από τα έργα του Μαρξ, του Λένιν, ακόμα και του Στάλιν, χρησιμοποιώντας τσιτάτα για να δώσουμε κύρος στις απόψεις μας, αλλά στο τέλος να τους διαστρεβλώνουμε. Δεν τους αξίζει να «μετατρέπονται» με ένα «μαγικό ραβδάκι» σε Κάουτσκι, Τρότσκι, Μάο και άλλους σύγχρονους οπορτουνιστές «αστέρες».


Χρήστος Αγγελόπουλος
Μέλος ΕΠ Πελοποννήσου και της ΝΕ Αχαΐας



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ