Την αντεπίθεσή του εν μέσω κρίσης εξαπέλυσε το μεγάλο ενεργειακό κεφάλαιο της Ευρώπης, επιδιδόμενο σε ένα «πάρε δώσε» με την ΕΕ που θυμίζει «στημένο παιχνίδι». Την περασμένη Τετάρτη, οι επικεφαλής 61 επιχειρήσεων ηλεκτρισμού από 27 ευρωπαϊκές χώρες, που αντιπροσωπεύουν το 70% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, σηματοδότησαν μια διαδικασία που φιλοδοξεί να δώσει στην ΕΕ ένα καλό πρόσχημα για να ολοκληρώσει την απελευθέρωση της πανευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και να επισπεύσει τη δημιουργία της Ενιαίας Αγοράς Ενέργειας, υιοθετώντας πλήρως τις αξιώσεις των ενεργειακών κολοσσών. Οι 61 εταιρείες απέστειλαν στον αρμόδιο επίτροπο της ΕΕ για την ενεργειακή πολιτική Α. Πίλμπαγκς τη «Διακήρυξη για την κλιματική αλλαγή, τις αγορές ηλεκτρισμού και την ασφάλεια εφοδιασμού». Με αυτήν δεσμεύονται να περιορίσουν μέχρι μηδενισμού (κάτι σχετικό) τις εκπομπές άνθρακα από ηλεκτροπαραγωγή μέχρι το 2050.

Ο πραγματικός τους στόχος όμως δεν έχει καμία άμεση σχέση με περιβαλλοντικά ζητούμενα, τα οποία προβάλλονται προκειμένου να αποπροσανατολίσουν τους εργαζόμενους, καθώς η επίτευξη της πλήρους κυριαρχίας των επιχειρήσεων στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας θα σημάνει και ριζική ανατροπή του σημερινού επιπέδου τιμών, οι οποίες επιβαρύνουν τα λαϊκά νοικοκυριά σε όλη την Ευρώπη. Η πλέον προφανής αξίωση των ενεργειακών επιχειρήσεων είναι να επωμιστούν οι Ευρωπαίοι καταναλωτές και οι κρατικοί προϋπολογισμοί, άμεσα ή έμμεσα, το κόστος του 1,8 τρισ. ευρώ που εκτιμούν ότι θα χρειαστούν για τις επενδύσεις που θα οδηγήσουν στη μείωση των ρύπων. Η διακήρυξη υπογράφτηκε και από τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της ΔΕΗ Τ. Αθανασόπουλο.

Οι ενεργειακές επιχειρήσεις, που κόπτονται τόσο πολύ για το περιβάλλον, συνόδευσαν τη «δέσμευσή» τους από την έκκληση προς την ΕΕ για τη «βοήθειά» της, ώστε να:

«Παρέχουμε ηλεκτρισμό με οικονομική αποδοτικότητα και αξιοπιστία μέσα από μία ενιαία αγορά ηλεκτρικής ενέργειας:

• Διασφαλίζοντας ένα επαρκώς σταθερό ρυθμιστικό πλαίσιο, καθώς και πρόσβαση σε κεφαλαιαγορές με μεγάλη ρευστότητα, προκειμένου να ενισχυθούν οι επενδύσεις.
• Αναγνωρίζοντας ότι οι τιμές που βασίζονται στους κανόνες της αγοράς είναι η καλύτερη βάση για την ασφάλεια του ηλεκτρικού εφοδιασμού.
• Προάγοντας την περιφερειακή ολοκλήρωση των ηλεκτρικών αγορών, ως ένα βήμα για μία πλήρως ενοποιημένη πανευρωπαϊκή αγορά.
• Παρέχοντας ένα σύνολο κανόνων συμβατό με τις αρχές της αγοράς, προκειμένου να ενσωματώσουμε την ενέργεια που παράγεται από ΑΠΕ και την απαραίτητη ενέργεια εξισορρόπησης και ενέργεια αιχμής, στην ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
• Απλοποιώντας τις διαδικασίες αδειοδότησης για να καταστεί εφικτή η ανάπτυξη της υποδομής παραγωγής και μεταφοράς ηλεκτρισμού».

Αν τα παραπάνω είναι οι βασικές αξιώσεις τους, οι οποίες συνομολογούν μια «άνευ όρων» παράδοση του τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας στα χέρια τους, οι ενεργειακές επιχειρήσεις δεν κρύβουν την πρόθεσή τους να μπουν για τα καλά στο παιχνίδι της νέας ενεργειακής καθημερινότητας, επεκτείνοντας τις δραστηριότητές τους. Οπότε η έκκληση βοήθειας επεκτείνεται προκειμένου να:

«Προωθήσουμε την ενεργειακή αποδοτικότητα και τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας ως λύσεις για την άμβλυνση της κλιματικής αλλαγής:

• Δουλεύοντας με τη βιομηχανία για να αναπτυχθεί η απαραίτητη τυποποίηση που θα καταστήσει δυνατή την εξάπλωση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων.
• Διασφαλίζοντας την ενημέρωση και εκπαίδευση του κοινού, αναπτύσσοντας κανονισμούς και προωθώντας ενεργά τις αλλαγές στην καταναλωτική συμπεριφορά προς φιλικά για το κλίμα προϊόντα και υπηρεσίες».

Με μια «ζαριά» το ενεργειακό κεφάλαιο θέλει να κερδίσει τα πάντα. Και θέλει να παρέμβει ασφυκτικά στα πάντα, από το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των ηλεκτροπαραγωγικών επιχειρήσεων μέχρι τις προπαγανδιστικές ενέργειες για τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης ώστε να αντιμετωπίσει θετικά την εφιαλτική προοπτική που προδιαγράφεται. Η αξίωση για «σταθερό ρυθμιστικό πλαίσιο» και πρόσβαση σε «κεφαλαιαγορές με μεγάλη ρευστότητα» περιλαμβάνει μια μεγάλη γκάμα κρατικών παρεμβάσεων υπέρ αυτών των επιχειρήσεων, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν με το 1,8 τρισ. ευρώ που δηλώνουν ότι χρειάζονται μέχρι το 2030. Δάνεια από οργανισμούς που ελέγχονται άμεσα από την ΕΕ, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Ενταξη των επενδύσεών τους κατά προτεραιότητα στα κοινοτικά χρηματοδοτικά προγράμματα. Εγγυήσεις του Δημοσίου και, ακόμη περισσότερο, σημαντικές φοροελαφρύνσεις.

Ωστόσο, οι ίδιοι που ζητούν εναγωνίως και πιεστικά την κοινοτική παρέμβαση και την ανάλογη συμμόρφωση των εθνικών κυβερνήσεων, ώστε να χρηματοδοτήσουν τις επενδύσεις τους, είναι οι ίδιοι που απορρίπτουν οποιαδήποτε ρύθμιση και παρέμβαση στην τιμολογιακή πολιτική. Εκεί απαιτούν να κάνουν αυτοί και μόνο αυτοί κουμάντο. Και το δηλώνουν ευθέως, χωρίς αμφιταλαντεύσεις, ότι οι τιμές πρέπει να βασίζονται στους κανόνες της αγοράς! Η δυνατότητα αυτή θα τους επιτρέψει εξάλλου να αποκομίσουν μέσα από έναν άλλο δρόμο, άμεσο, ένα ακόμη σημαντικό κομμάτι της χρηματοδότησης που αξιώνουν για να βελτιώσουν τις εγκαταστάσεις τους. Η μετατροπή των ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων για την καύση άλλων καυσίμων ή για τη μείωση των ρύπων έχει πολλαπλά οφέλη για τους ενεργειακούς κολοσσούς. Μειώνουν σημαντικά το λειτουργικό κόστος τους, περιορίζοντας τις δαπάνες για την αγορά δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων, ένα κόστος που ανέρχεται σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Βελτιώνουν την απόδοση των μονάδων τους μεγαλώνοντας έτσι τα περιθώρια κέρδους. Σε πολλές περιπτώσεις θα έχουν τη δυνατότητα μείωσης του προσωπικού, ιδίως για μονάδες φυσικού αερίου που απασχολούν ελάχιστους εργαζόμενους ή για μονάδες Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.

Την ίδια στιγμή κάνουν μια σοβαρή πολιτική παρέμβαση, απαιτώντας από την ΕΕ να επιταχύνει την πολιτική της περιφερειακής ολοκλήρωσης των ηλεκτρικών αγορών, μια διαδικασία που δεν αφορά μόνο τα κράτη - μέλη της ΕΕ, αλλά και πολλές άλλες χώρες των Βαλκανίων και της Ανατολικής Ευρώπης που έχουν δεσμευτεί για ιδιωτικοποίηση των ενεργειακών υποδομών τους και την ουσιαστική εκχώρησή τους στις μεγάλες εταιρείες. Προοπτική είναι η ενοποιημένη πανευρωπαϊκή αγορά των εκατοντάδων εκατομμυρίων καταναλωτών ενέργειας, των ομήρων των κυρίαρχων της ενέργειας. Οι αξιώσεις τους δε σταματούν εδώ, αν και κινούνται σε ήδη χαραγμένους, από την Κομισιόν, δρόμους. Ζητούν επιπρόσθετα κίνητρα και αποζημιώσεις για την παραγωγή από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (την ίδια ώρα που το κόστος της σχετικής τεχνολογίας μειώνεται όλο και περισσότερο) και για την παραγωγή που καλύπτει ειδικότερες ανάγκες, όπως τη ζήτηση αιχμής. Το «πακέτο» των βασικών αξιώσεών τους, της... «βοήθειας» που ζητούν, ολοκληρώνεται με τις διαδικασίες αδειοδότησης. Απαλλαγή από κόστος, απαλλαγή από περιορισμούς, εδαφικούς, χωροταξικούς, πολεοδομικούς, από ελέγχους και προϋποθέσεις. Αυτά ζητούν ως ...αντάλλαγμα για την «ανάπτυξη της υποδομής παραγωγής και μεταφοράς ηλεκτρισμού». Νέες ελαφρύνσεις, ακόμη περισσότερα κέρδη. Στήριξη ιδιωτικών επιχειρήσεων ως να ήταν δημόσιες και επιπλέον αποζημίωσή τους.

Είναι φανερό ότι αυτή η διακήρυξη δεν ήρθε τυχαία και σε τυχαίο χρόνο. Εξάλλου, οι στόχοι των εταιρειών και της ΕΕ είναι κοινοί «διά γυμνού οφθαλμού». Ερχεται σε μια στιγμή έντονων οικονομικών διεργασιών και εξελίξεων, εκφράζεται από εξαιρετικά ισχυρά κεφάλαια που διατηρούν την ευρωστία τους εν μέσω κρίσης και επιθυμούν να επεκταθούν ακόμη περισσότερο. Είναι η στιγμή που επιλέγουν για συμπράξεις με άλλους βιομηχανικούς κλάδους, όπως αυτός του αυτοκινήτου, για τα οχήματα της νέας εποχής. Ζητούν στήριξη και γι' αυτό, με τη σιγουριά ότι η «επόμενη μέρα» θα βρει τις ενεργειακές εταιρείες να ελέγχουν σημαντικό τμήμα άλλων βιομηχανικών κλάδων, την αυτοκινητοβιομηχανία, τις ενεργειακές εφαρμογές, τις ενεργειακές κατασκευαστικές, όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο. Και για να το πετύχουν αυτό, απαιτούν και την «εκπαίδευση του κοινού», τη χειραγώγηση των καταναλωτικών προτιμήσεων, τον ολοκληρωτικό, οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό έλεγχο κάθε τμήματος της «αγοράς».