Πενήντα έξι χρόνια συμπληρώνονται σήμερα 26 Ιούλη, όταν το 1953 ολιγομελείς ομάδες επαναστατών - συνολικά 160 αγωνιστές - με επικεφαλής τον Φιντέλ Κάστρο επιτέθηκαν στο στρατόπεδο Μονκάδα, κοντά στο Σαντιάγο δε Κούμπα - όπου στάθμευαν χιλιάδες στρατού - με σκοπό να ξεσηκωθεί ο κουβανικός λαός ενάντια στη δικτατορία του Φουλχένσιο Μπατίστα. Η ενέργεια αυτή των Κουβανών επαναστατών, παρά την ήττα, άνοιξε μια νέα φάση στην πάλη του κουβανικού λαού, σημαδεύοντας την σύγχρονη Ιστορία του Νησιού της Επανάστασης, η οποία κορυφώθηκε με την επικράτηση της Επανάστασης 6 χρόνια αργότερα, την 1η Γενάρη του 1959. Από εκείνη την επίθεση γεννήθηκε το Κίνημα της 26ης του Ιούλη, καθώς οι εξεγερμένες δυνάμεις αποφάσισαν να ενωθούν. Κάθε χρόνο, η Κούβα γιορτάζει την 26η Ιούλη, που έχει καθιερωθεί ως εθνική γιορτή της Επανάστασης.

Μετά την επίθεση, συνελήφθη ο Φιντέλ Κάστρο και στις 6 Οκτώβρη του 1953, κατά τη διάρκεια της ιστορικής του απολογίας στο δικαστήριο του Σαντιάγκο ντε Κούμπα, τόνισε:

«Οσο για μένα, ξέρω πως η φυλακή θα 'ναι σκληρή όσο δεν ήτανε ποτέ για κανένα, πως θα βρω μπροστά μου απειλές, παγίδες και άτιμες βιαιότητες. Μα, δεν τις φοβούμαι, όπως δεν τρέμω τη μανία του άθλιου τυράννου που πήρε τη ζωή εβδομήντα αδελφών μου. Καταδικάστε με, δεν πειράζει, η Ιστορία θα με δικαιώσει».

Καταδικάστηκε σε 15 χρόνια φυλάκιση στο σωφρονιστήριο του Λος Πίνος, που σήμερα ονομάζεται το Νησί της Νεολαίας. Μετά από δύο χρόνια φυλακής, στον Φιντέλ και τους συντρόφους του χορηγήθηκε γενική αμνηστία και αυτοεξορίστηκε στο Μεξικό, απ' όπου οργανώθηκε και εκπαιδεύτηκε στρατιωτικά μια ομάδα επαναστατών, ανάμεσά τους ο Αργεντίνος Ερνέστο «Τσε» Γκεβάρα και ο Καμίλο Σιενφουέγκος. Εκεί η ομάδα ετοιμάστηκε για τη νέα προσπάθεια ανατροπής του αιματοβαμμένου καθεστώτος του Μπατίστα και την απελευθέρωση της Κούβας από τα δεσμά του αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Με ένα μικρό πλοιάριο, το «Γκράνμα», 82 επαναστάτες αποβιβάστηκαν σε παραλία στους πρόποδες της οροσειράς της Σιέρα Μαέστρα στις 30 Νοέμβρη του 1956, σηματοδοτώντας ουσιαστικά την έναρξη της Επανάστασης στο νησί. Από αυτούς μόνο 12 αντάρτες κατάφεραν να επιζήσουν. Ανάμεσά τους οι μεγάλοι ηγέτες της Επανάστασης, ο Φιντέλ και ο Ραούλ Κάστρο, ο Αργεντίνος Ερνέστο Γκεβάρα Ντε λα Σέρνα (ο θρυλικός Τσε), ο Καμίλο Σιενφουέγκος, ο Χουάν Αλμέιδα.

Η ολιγάριθμη αυτή ομάδα, που κατάφερε να ανασυνταχθεί καταφεύγοντας στα βουνά της Σιέρα Μαέστρα και ξεκίνησε τον αγώνα με διαδοχικές νίκες κατά του εκπαιδευμένου από Αμερικανούς ειδικούς στρατού του Μπατίστα, αποτέλεσε τον πρώτο πυρήνα της Κουβανικής Επανάστασης που διήρκεσε για τα επόμενα δύο χρόνια περίπου και οδήγησε τελικά στην ανατροπή του Μπατίστα.

Ετσι ξεκίνησε ο επαναστατικός στρατός που στηρίχτηκε ήδη στη δουλειά - πολιτικοστρατιωτική - που είχαν ξεκινήσει το Κίνημα 26ης Ιούλη με επικεφαλής τον Φρανκ Πάις, το Επαναστατικό Διευθυντήριο, από φλογερούς επαναστάτες φοιτητές και το Λαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα Κούβας, όπως είχε ονομαστεί το ΚΚ Κούβας, που το 1955 είχε απορρίψει την έκκληση του Κάστρο για ένοπλο αγώνα, αλλά είχε δώσει όλες τις δυνάμεις του στην πάλη για τη δημιουργία μαχητικών επιτροπών στα εργοστάσια και στις κοινότητες και τη δημιουργία ενός εθνικού δημοκρατικού μετώπου, που θα ένωνε όλες τις δυνάμεις που ήταν αντίθετες με τον Μπατίστα. Αυτή η προσεκτική πολιτική προετοιμασία της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών δυνάμεων αποδείχτηκε κρίσιμη για την επιτυχία της Επανάστασης.

Το Φλεβάρη του 1956 έγιναν καθολικές απεργίες εργατών στη βιομηχανία ζάχαρης και σε άλλους κλάδους της οικονομίας. Οι επαναστάτες κατάφεραν να συνδυάσουν τον αγώνα στα βουνά με ένοπλες εξεγέρσεις, απεργίες και διαδηλώσεις σε όλες τις μεγάλες πόλεις. Στο πλευρό τους είχαν και σημαντικό μέρος του πληθυσμού της χώρας. Αξίζει να σημειωθεί πως μέχρι το 1958 οι ένοπλοι αντάρτες έφτασαν τους 6.000 και είχαν καταλάβει μεγάλο μέρος του Νησιού.

Μετά την επιτυχία της Επανάστασης, οι τρεις προαναφερόμενες πολιτικές ομάδες συνενώθηκαν, σχηματίζοντας, τον Ιούλη του 1961, τις Ενωμένες Επαναστατικές Οργανώσεις (Organizaciones Revolucionarias Integradas, ORI), οι οποίες μετεξελίχθηκαν το 1965 και επανασύστησαν το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κούβας.

Σήμερα, 50 χρόνια μετά την επικράτηση της Επανάστασης, οι Κουβανοί παραμένουν σταθεροί στις αρχές και τα ιδεώδη τους, παρά τις επιθέσεις και τις πιέσεις που δέχονται - με διάφορες μορφές - για να αλλάξουν τη σοσιαλιστική τους επιλογή διακυβέρνησης, που θα έχει ως αποτέλεσμα την κατάργηση σοβαρών επιτευγμάτων και κατακτήσεων στην πολιτική, οικονομική και κοινωνική ζωή τους.