«Δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στην αλήθεια και το ψέμα» είχε πει στη μαγνητοφωνημένη ομιλία του κατά την απονομή του Νόμπελ ο Χάρολντ Πίντερ. «Μπορεί να είναι και τα δύο. Πιστεύω ότι οι λογικές αυτές διαπιστώσεις τίθενται σε εφαρμογή όταν εξερευνούμε την πραγματικότητα μέσα από την τέχνη. Ως συγγραφέας, επομένως, τις υποστηρίζω, ως πολίτης όμως δεν μπορώ. Πρέπει να ρωτήσω: Ποια είναι η αλήθεια; Ποιο το ψέμα;. Αν στο πολιτικό θέατρο η αντικειμενικότητα είναι βασική και η αναζήτηση της αλήθειας εθιστική, γι' αυτό συναρπαστική, στον πολιτικό λόγο, όπως όλοι είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, αντί της αλήθειας, στόχος είναι η διατήρηση της εξουσίας. Για να επιτευχθεί αυτό, οι άνθρωποι πρέπει να αγνοούν την αλήθεια».

Το παρακάτω απόσπασμα είναι αλήθεια ή ψέμα. Προς κρίση των αναγνωστών. Τα λόγια ανήκουν στον υπουργό Πολιτισμού Αντώνη Σαμαρά πριν μερικούς μήνες. Λόγια που με τον ίδιο ή ανάλογο τρόπο ακούμε κι από άλλους. Μιλούν για ελπίδα, όταν την έχουν εξοντώσει. Μιλούν για σιγουριά όταν την έχουν τσαλακώσει. Αντιστροφή της αλήθειας. Ψέμα.... ψέμα... ψέμα. Αυτή είναι η αλήθεια.

«Αν θέλουμε να βοηθήσουμε τον τόπο μας σ' αυτές τις δύσκολες στιγμές, αν θέλουμε να οδηγήσουμε ξανά στη νίκη της παράταξής μας, αρκεί να ενστερνιστούμε αυτές τις δύο λέξεις: Σιγουριά κι Αυτοπεποίθηση.Και μια ακόμα: την Ελπίδα.... Οχι την ελπίδα της παθητικής προσμονής... Αλλά την μαχητική ελπίδα που μας δίνουν οι ιδέες μας, οι αξίες μας, και η πίστη στις δυνατότητες της Ελλάδας. Στο όνομα αυτής της πίστης ο ποιητής μας, ο Ελύτης, μας έδωσε ξεκάθαρη την εντολή: "Να προτρέχει του χρόνου, ο χτύπος της καρδιάς μας"! Από αγάπη για αυτόν τον τόπο. Οποιος προσφέρει τέτοια ελπίδα και τέτοια πίστη στο λαό μας, θα τον κερδίσει»...

«Το Κόμμα μου», έχει πει βουλευτής της ΝΔ, «πιστεύει ότι Παιδεία και Πολιτισμός... είναι τα δυο μεγάλα συγκριτικά πλεονεκτήματα... τα οποία πρέπει να έχουν προτεραιότητες πρώτου μεγέθους».

Και άλλος του ΠΑΣΟΚ «...και αν η Ελλάδα, έχει δύο προϊόντα να πουλήσει τα οποία είναι ανταγωνιστικά, είναι ο τουρισμός και ο πολιτισμός. Και ο μεν τουρισμός μπορεί να κακοποιείται πολλές φορές, ο πολιτισμός, όταν τον προσέχουμε, δεν μπορεί να κακοποιηθεί... Εχουμε λοιπόν υποχρέωση να τα αναπτύξουμε όσο μπορούμε... ώστε και τη χώρα μας να αναδείξουμε και να αποτελέσουν πηγή ανάπτυξης και πλούτου για την εθνική οικονομία».

Και ενώ όλοι δήθεν αναγνωρίζουν τη χρησιμότητα του πολιτισμού, του προσφέρουν το ισχνότατο 0,55% του κρατικού προϋπολογισμού. Και τους ρωτάμε, λοιπόν, τι στ' αλήθεια είναι γι' αυτούς ο Πολιτισμός;

Στο σημείο αυτό συγκρούονται δύο θεμελιώδεις αντιλήψεις. Η αντίληψη που υπηρετoύν ΠΑΣΟΚ και ΝΔ και που λέει ότι η Τέχνη και ο Πολιτισμός είναι εμπόρευμα και η αντίληψη που έχει ο κόσμος της δουλειάς, ότι η Τέχνη και ο Πολιτισμός είναι κοινωνικό αγαθό, είναι λαϊκή ανάγκη. Αυτό που εισπράττει ο εργαζόμενος τα τελευταία χρόνια, είναι ότι η Τέχνη είναι προϊόν, είναι εμπόρευμα. Ο πολιτισμός για την άρχουσα ιδεολογία είναι άρμα για το πέρασμα της πολιτικής του ιμπεριαλισμού.

Τα τελευταία χρόνια σε κάθε χώρα τα μέσα παραγωγής και αναπαραγωγής της Τέχνης, της αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου των εργαζομένων συγκεντρώνονται σε λίγα χέρια, σε τεράστια σούπερ μάρκετ τέχνης, αγκαλιάζοντας όλη την έκταση του θεάματος και ακροάματος, με πολύπλευρη αρνητική επίδραση. Την ίδια ώρα η εξέλιξη αυτή αποσαθρώνει θεσμούς, παραδόσεις, αντιλήψεις, επιδρά βαθιά στο εποικοδόμημα, παγκόσμια, ενισχύοντας την κυρίαρχη ιδεολογία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα στη χώρα μας είναι οι βαθιές αλλαγές στον τομέα της παραγωγής και διακίνησης τέχνης και συνολικά της αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου.

Μοιάζει, να έχει τρωθεί καίρια η έννοια του καλλιτέχνη δημιουργού και ολόκληρη η διαδικασία σύλληψης και της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Η συγκέντρωση των μέσων παραγωγής και διακίνησης των έργων τέχνης, της λογοτεχνίας και γενικότερα των πολιτιστικών αγαθών σε λίγους μονοπωλιακούς ομίλους - μια διαδικασία που στη χώρα μας βρίσκεται σε μια διαδικασία γρήγορης ανάπτυξης - οδηγεί στη χρήση τους με γνώμονα το κέρδος, την απόκτηση επιρροής από τους κατέχοντες, την προώθηση έργων που πουλάνε, ή έργων με περιεχόμενο αποδεκτό, ώστε να προωθηθούν. Ο έλεγχος αυτός αποφασίζει τι παράγεται και κυρίως τι φτάνει στον αποδέκτη και τι δεν φτάνει ποτέ.

Η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης στον τομέα του πολιτισμού, την οποία τα τελευταία 18-19 χρόνια οι κυβερνήσεις υπηρετούν, είναι μία πολιτική, όσοι την αποδέχονται, ισοπέδωσης πολιτιστικής, εμπορευματοποίησης της τέχνης. Το ιδιωτικό κεφάλαιο, όχι μόνο εμπλέκεται στη διακίνηση της Τέχνης, αλλά από το 2000 και μετά ενεργά εμπλέκεται στην παραγωγή πολιτιστικών αγαθών. Εχουμε μια προσπάθεια ολοκληρωτικής εμπορευματικής διαχείρισης του ελεύθερου χρόνου των εργαζόμενων με την ενίσχυση της καπιταλιστικής πολιτιστικής βιομηχανίας. Το 2003 η τέχνη εντάχθηκε στη Συμφωνία της GATT. Επίσης, ήλθε η εξαίρεση της υπαγωγής της τέχνης στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Στα πλαίσια αυτά, η κυβερνητική πολιτική, όπως την έχει βιώσει ο εργαζόμενος από το 1994 στον τομέα του πολιτισμού, είναι μια σταδιακή ιδιωτικοποίηση του χώρου των Τεχνών και του Πολιτισμού, κατάργηση κάθε κοινωνικού ελέγχου και συμμετοχής των συλλογικών φορέων των καλλιτεχνών και των εργαζόμενων στη διαμόρφωση της κρατικής πολιτιστικής πολιτικής, ιδιωτικοποίηση των θεσμών του υπουργείου Πολιτισμού. Μέσα απ' αυτή τη διαδικασία ποδηγετούν, αποπροσανατολίζουν, διαμορφώνουν τρόπο ζωής και συμπεριφορές, εκμεταλλεύονται μαζικά το λαό και τη νεολαία.