ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 23 Ιούλη 2000
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΚΕΝΗ
ΠΟΛΙΚΟ ΣΕΛΑΣ
Αιθέρια ομορφιά με ενοχλητικά συνοδευτικά φαινόμενα

Σε μια εποχή που οι τηλεπικοινωνιακοί δορυφόροι παίζουν καθοριστικό ρόλο, η κατανόηση του φαινομένου του πολικού σέλατος, των ηλιακών ανέμων και των ηλεκτρομαγνητικών παρεμβολών που προκαλούν σε Γη και εγγύς Διάστημα, γίνεται ακόμα πιο σημαντική

Οι επιστήμονες χρησιμοποιούν μια σειρά συσκευές υψηλής τεχνολογίας για να εξερευνήσουν την ιονισμένη ατμόσφαιρα πάνω από το ερευνητικό κέντρο, στο Πόκερ Φλατ της Αλάσκας. Ανάμεσα σ' αυτές είναι πράσινα λέιζερ που μετρούν τα ατμοσφαιρικά φαινόμενα κάτω από το σέλας, αλλά και πύραυλοι που εκτοξεύονται κατ' ευθείαν μέσα στο σέλας
Οι επιστήμονες χρησιμοποιούν μια σειρά συσκευές υψηλής τεχνολογίας για να εξερευνήσουν την ιονισμένη ατμόσφαιρα πάνω από το ερευνητικό κέντρο, στο Πόκερ Φλατ της Αλάσκας. Ανάμεσα σ' αυτές είναι πράσινα λέιζερ που μετρούν τα ατμοσφαιρικά φαινόμενα κάτω από το σέλας, αλλά και πύραυλοι που εκτοξεύονται κατ' ευθείαν μέσα στο σέλας
Ηδη από τη δεκαετία του 1950 οι επιστήμονες γνωρίζουν σε γενικές γραμμές το μηχανισμό δημιουργίας του πολικού σέλατος, αυτού του υπέροχου φωτεινού φαινομένου που είναι πολύ συχνά ορατό στις υποαρκτικές περιοχές. Φορτισμένα σωματίδια που εκτοξεύονται από τον ήλιο σαν ηλιακός άνεμος, φτάνουν στη Γη, όπου ένα μέρος τους συλλαμβάνεται από το μαγνητικό της πεδίο και εκσφενδονίζεται προς τους πόλους. Εκεί συγκρούονται με τα μόρια της ατμόσφαιρας τα οποία εκπέμπουν ένα πρασινωπό φως, που μερικές φορές στις παρυφές του παίρνει κόκκινη απόχρωση.

Ωστόσο, αν και η παρακολούθηση κυρίως του Βόρειου Σέλατος (αντίστοιχο μ' αυτό υπάρχει και στο Νότιο Πόλο) γίνεται όλο και πιο μεθοδικά και με όλο και πιο ισχυρά μηχανήματα, ακόμα δεν ξέρουμε γιατί έχει τη μορφή που έχει. Ούτε και μπορούμε να προβλέψουμε πότε ακριβώς θα εμφανιστεί και τι ένταση θα έχει το φαινόμενο. Αν κάναμε μια αντιστοιχία ανάμεσα στη γνωστή σε όλους μας πρόβλεψη των μετεωρολογικών φαινομένων της τροπόσφαιρας και την πρόβλεψη του διαστημικού καιρού, θα λέγαμε ότι για το διαστημικό καιρό μπορούμε να πούμε απλώς ότι το χειμώνα σίγουρα θα ρίξει περισσότερο χιόνι απ' ό,τι το καλοκαίρι. Τόσο πίσω βρισκόμαστε ακόμη στην κατανόηση των λεπτομερειών της αλληλεπίδρασης ανάμεσα στον ηλιακό άνεμο και τη Γη.

Ενα όμορφο Βόρειο Σέλας υψώνεται πάνω από τα έντονα φώτα του Φέρμπανξ της Αλάσκας. Τα πολικά σέλατα εμφανίζονται σαν κυματιστές λωρίδες πάνω από τους μαγνητικούς πόλους σχεδόν κάθε νύχτα, αλλά δεν είναι πάντοτε δυνατό να παρατηρηθούν λόγω του φεγγαρόφωτου ή της διαρκούς ημέρας των αρκτικών περιοχών
Ενα όμορφο Βόρειο Σέλας υψώνεται πάνω από τα έντονα φώτα του Φέρμπανξ της Αλάσκας. Τα πολικά σέλατα εμφανίζονται σαν κυματιστές λωρίδες πάνω από τους μαγνητικούς πόλους σχεδόν κάθε νύχτα, αλλά δεν είναι πάντοτε δυνατό να παρατηρηθούν λόγω του φεγγαρόφωτου ή της διαρκούς ημέρας των αρκτικών περιοχών
Με χιλιάδες τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους σε τροχιά και την οικονομία αλλά και την καθημερινή ζωή (στις ανεπτυγμένες χώρες) να εξαρτάται από την ηλεκτρική ενέργεια, οι κυβερνήσεις - ιδίως των ΗΠΑ - ενισχύουν σημαντικά το τελευταίο διάστημα την έρευνα στον τομέα της πρόβλεψης του διαστημικού καιρού. Αλλωστε ο ήλιος πλησιάζει στο αποκορύφωμα του εντεκαετούς κύκλου του και η έντονη ηλιακή δραστηριότητα ίσως να έχει πολύ ορατές επιπτώσεις, όχι μόνο με τη μορφή ιδιαίτερα έντονων σελάτων, ακόμα και πολύ κάτω του αρκτικού κύκλου, αλλά και με προσωρινές διακοπές των τηλεπικοινωνιών, ίσως και της ηλεκτροδότησης.

Το πολικό σέλας δε θα χάσει τη μαγεία του. Ακόμα κι αν φτάσουμε να το προβλέπουμε με μεγάλη ακρίβεια και να γνωρίζουμε κάθε πτυχή του, δε θα πάψει να εντυπωσιάζει με την αιθέρια, εξωτική ομορφιά του, όπως διαβεβαιώνουν και οι επιστήμονες που το μελετούν αγόγγυστα επί δεκαετίες, περιμένοντας υπομονετικά την εμφάνισή του κάθε νύχτα.


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Discover»

1. ΗΛΙΑΚΟΣ ΑΝΕΜΟΣ. Ποταμοί φορτισμένων σωματιδίων εκτινάσσονται διαρκώς από τον ήλιο.

2. ΜΑΓΝΗΤΟΣΦΑΙΡΑ. Τα περισσότερα από τα σωματίδια ανακλώνται από το μαγνητικό πεδίο που περιβάλλει τη Γη.

3. ΔΙΕΙΣΔΥΣΗ. Οταν, όμως, το μαγνητικό πεδίο του ηλιακού ανέμου είναι αντίθετο με εκείνο της Γης, τότε ένα μέρος των σωματιδίων εισέρχεται στη μαγνητόσφαιρα.

4. ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΜΑΓΝΗΤΟΣΦΑΙΡΑ. Αυτά τα σωματίδια ακολουθούν τις δυναμικές γραμμές του γεωμαγνητικού πεδίου που εκτείνεται πολύ μακριά από το μαγνήτη.

5. ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΣΦΕΝΤΟΝΑΣ. Τελικά οι δυναμικές γραμμές ξαναενώνονται και μερικά σωματίδια εκτινάσσονται προς τη Γη, και συγκεκριμένα προς τις πολικές περιοχές. Αλλα σωματίδια εκτινάσσονται προς το Διάστημα.

6. ΤΟ ΣΕΛΑΣ. Τα σωματίδια που φτάνουν στις πολικές περιοχές συγκρούονται με τα μόρια και τα άτομα της ατμόσφαιρας παράγοντας φως.

Στη μικρή φωτογραφία, το σέλας, όπως φαίνεται από το Διάστημα, έχει μια πιο τρισδιάστατη αλλά και απόκοσμη όψη.

ΜΑΓΝΗΤΟΣΦΑΙΡΑ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ