ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Στα «μονοπάτια» της δισκογραφίας

«Συννέφιασαν οι ουρανοί μ' αρχαίες κραυγές πολέμου/ οι Γιάνκηδες την πέσανε της χερσονήσου του Αίμου/ Της μοίρας ήτανε γραφτό μια νύχτα να κατέλθ'/ στα κρύα βουνά του Κόσσοβου τ' αεροπλάνο Στελθ...». Το παραπάνω τραγούδι, σχετικό με την κατάρριψη στο Κόσσοβο του αεροπλάνου «Στελθ», περιλαμβάνεται στο νέο δίσκο των «Χειμερινών Κολυμβητών» (όγδοος στην πορεία τους από το 1980), με τίτλο «23 κόκκινα φώτα», στον οποίο συμμετέχουν ως μέλη του συγκροτήματος οι Δημήτρης Μυστακίδης (κιθάρα) και Θοδωρής Ρέλλος (κλαρίνο). Ενα πληθωρικό άλμπουμ που ξεκινά με το ομότιτλο τραγούδι που έγραψε ο Αργύρης Μπακιρτζής την πανσέληνο του Αυγούστου του 1969 (ο ίδιος υπογράφει τους στίχους και τη μουσική των περισσότερων τραγουδιών του δίσκου) και περικλείει τους μελωδικούς «καρπούς» μιας μεγάλης δημιουργικής συντροφιάς. Ο Χάρης Παπαδόπουλος εμφανίζεται στο δίσκο ως συνθέτης σε δύο τραγούδια και στιχουργός σε ένα από αυτά, ο Μιχάλης Σιγανίδης συμμετέχει με μία σύνθεσή του πάνω σε στίχους του Νίκου Κουμαριά (την ερμηνεύει η Ελενα Κουμαριά), ο 100χρονος Σταύρος Καραμανιώλας με ένα από τα τελευταία του τραγούδια, τον εμπνευσμένο «Καφέ» και δύο Καβαλιώτες, ο Χρήστος Ραζάκος και ο Θεόδωρος Ανανιάδης, με τη σύνθεσή τους «Καϊμακτσαλάν». Η Μάρθα Μαυροειδή παίζει πολίτικο λαγούτο και τραγουδά σε δύο τραγούδια, ένα παραδοσιακό κι ένα του Κυριάκου Στεργίου από τη Σαμοθράκη, ενώ η χορωδία του Δήμου Γλυκών Νερών τραγουδά σε μια διασκευή της αγιομαυρίτικης παρέας της Λευκάδας του τραγουδιού «Το DTT» («Το φάρμακο»). Ενα τραγούδι ερμηνεύει ο Ισίδωρος Παπαδάμου, απ' τον οποίον ουσιαστικά ξεκίνησε η περιπέτεια των «Χειμερινών Κολυμβητών» όταν το 1965, στα 15 του χρόνια, χάρισε στον Αργύρη το ένα από τα δυο του μπουζούκια.

«Η γυναίκα στα βουνά της Κρήτης δεν τραγουδά. Είναι εκείνη στην οποία απευθύνει το τραγούδι του ο άντρας. Η γυναίκα απαντά με το δικό της τραγούδι που είναι το μοιρολόγι, μόνο μια φορά, όταν εκείνος δε θα μπορεί πια να την ακούσει. Σιδερένιοι άντρες μπρος στον γυναικείο θρήνο καταρρέουν. Το μοιρολόγι αποδέχεται το θάνατο σαν στοιχείο ζωής...». Ο Λουδοβίκος των Ανωγείων, 24 χρόνια μετά το πρώτο άλμπουμ του με μοιρολόγια, τραγουδισμένα μόνο με τη συνοδεία του μαντολίνου του, επανέρχεται μ' ένα καινούριο βλέμμα πάνω στο αρχαίο υλικό. Στον τελευταίο δίσκο του με τίτλο «Το τελευταίο τραγούδι» ερμηνεύει καινούρια μοιρολόγια, με τη συνοδεία μουσικής ενορχηστρωμένης από την «Ομαδική Απόδραση». Συγκλονιστικά σπαράγματα ψυχής γι' αυτούς που φεύγουν οριστικά, ερμηνευμένα από τον Ανωγειανό τροβαδούρο και ηχογραφημένα κατά τη διάρκεια των παραστάσεών του στο «Gazarte».
Σε δίσκο κυκλοφορεί η μουσική και τα τραγούδια που έγραψε ο Σταμάτης Κραουνάκης για τις «Νεφέλες» του Αριστοφάνη - παράσταση του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου με την οποία άνοιξε το Φεστιβάλ Επιδαύρου 2009, σε μετάφραση Κ. Χ. Μύρη και σκηνοθεσία Βαρνάβα Κυριαζή. «Αλλο η φιλοσοφία / κι άλλο ο εκσυγχρονισμός / Κράτος βία και νοθεία / ήρθαν κι έγιναν θεσμός» (Χορός). Στις «Νεφέλες», ο Αριστοφάνης σατιρίζει τις νέες μεταμοντέρνες ιδέες και τα νέα εκπαιδευτικά συστήματα που εισήγαγαν ο Σωκράτης και οι σοφιστές. Εκθέτει τις αρνητικές συνέπειες της κουτοπονηριάς, τον ξεπεσμό των θείων, τη φιλοσοφία του Σωκράτη, και με τη σύγκρουση του Δίκαιου με τον Αδικο Λόγο υπενθυμίζει πόσο αδύναμοι μπορεί να είναι οι άνθρωποι μπροστά στις ψεύτικες υποσχέσεις.
Είκοσι πέντε και πλέον χρόνια στο πάλκο και πάνω από δύο δεκαετίες στη δισκογραφία ο τραγουδοποιός και τραγουδιστής Γιάννης Λεμπέσης μαζί με την ορχήστρα του «Λαϊκή Στράτα» παίζει, τραγουδά και διαδίδει το ρεμπέτικο, σμυρναίικο και παραδοσιακό τραγούδι, ενώ παράλληλα με τις δικές του δημιουργίες αποδεικνύει ότι το ρεμπέτικο μπορεί να έχει και σύγχρονη συνέχεια. Τελευταίος δισκογραφικός «καρπός» του, το άλμπουμ με τίτλο «Νέο σκηνικό στην πιάτσα» (κυκλοφόρησε από την Ογδοη Νότα), ένας πολυσυλλεκτικός δίσκος όσον αφορά στις πηγές προέλευσης των τραγουδιών που περιέχει. Περιλαμβάνει 22 τραγούδια, στη συντριπτική πλειοψηφία «απείραχτες» ζωντανές ηχογραφήσεις, εκτός από μία, τα «Καρδιοφτερουγίσματα». Οι ζωντανές ηχογραφήσεις προέρχονται κυρίως από τη μουσικοθεατρική παράσταση «Ελλαδογραφία» (είχε παρουσιαστεί το καλοκαίρι του 2008 από το ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας σε κείμενα του αξέχαστου συνθέτη Γιώργου Τσαγκάρη, με επικεφαλής τον Γιάννη Λεμπέση και την ορχήστρα του), αλλά και από άλλες συναυλίες του. Τα μισά από τα τραγούδια του CD είναι παραδοσιακά και σπουδαίων δημιουργών του ρεμπέτικου (Παπάζογλου, Περιστέρη, Γενίτσαρη), ενώ τα υπόλοιπα είναι δημιουργίες παλαιότερες και καινούριες του Γ. Λεμπέση («Νέο σκηνικό στην πιάτσα», «Ο μαραθωνοδρόμος», «Στο καλό Γιώργο Τσαγκάρη»).

Ρ. Σ.

Η μαύρη αλήθεια

1. Συνηθίσαμε στη θέα των παραιτημένων ανθρώπων. Στο κέντρο της Αθήνας ουδείς θίγεται για οτιδήποτε. Ακολουθώντας την όραση των Ευρωπαίων, μας φαίνεται λογικό το κυνηγητό των Αφρικανών. Λογικός ο διασυρμός των πρεζονιών, που βαδίζουν αυτόχειρες και ατάραχοι κάτω από τον ήλιο της Αττικής.

2. Συνηθίσαμε - ποιος το περίμενε - ν' ακούμε από τους λαϊκούς ανθρώπους που μεγαλώσαμε αγκαλιά να καταλήγουν στο πιο ελεεινό γνωμικό για να τη βγάλουν: «Φύλαγε τα ρούχα σου, να 'χεις τα μισά». Φοβούνται πως κάποιο από τα ανύπαρκτα συμφέροντά τους μπορεί να συγκρουστεί με κάποιο άλλο ανύπαρκτο. Ποτέ δεν ξέρεις, σου λένε, γιατί όλο και κάποιος μπλε Πασόκος μπορεί με τη μορφή του Πάγκαλου σαν παραφουσκωμένη νεράιδα να εμφανιστεί στο σαλόνι και ν' αρχίζει να διορίζει από τον πατέρα μέχρι τον παππού τον μακαρίτη. Ο μικροαστισμός κερδίζει στις λαϊκές συνοικίες - αυτή είναι η μαύρη αλήθεια - για λόγους πολλούς, που τώρα πια δεν έχουν καμία απολύτως σημασία, αφού δεν τους αναχαιτίζουμε.

3. Συνηθίσαμε ν' ακούμε τους συκοφάντες, γιατί μας κάνουν να ξεχνάμε πόσο λίγοι είμαστε.

4. Συνηθίσαμε να είμαστε ευσυγκίνητοι για μισή ώρα - τόσο κρατάει η επίδραση του μελό μέσα μας. Επειτα επιστρέφουμε στα καθ' ημάς χειρότεροι και ανελέητοι.

5. Συνηθίσαμε να παραμυθιαζόμαστε. Ολα λειτουργούν σαν ένα προοίμιο για τη λησμονιά. Ορισμένοι επιμένουν για επιστροφή στην παιδική ηλικία, άλλοι ταξιδεύουν με κάθε ευκαιρία πιστεύοντας ότι το πρόβλημα είναι γεωγραφικό.

6. Συνηθίσαμε, αν και έχουμε μαύρα μεσάνυχτα για τον εαυτό μας, να μιλάμε με ψυχαναλυτικούς όρους για τους άλλους. Η μια παρέα καταδικάζει την άλλη - αυτή είναι η σημερινή κατάσταση. Ο καθένας, πριν ξεκινήσει από το σπίτι του, ντύνεται εισαγγελέας και βγαίνει.

7. Συνηθίσαμε στις φτηνές δικαιολογίες. Καταπίνουμε την κάμηλο και διυλίζουμε τον κώνωπα με τον τρόπο των ειδικών Πρετεντέρηδων.

8. To χειρότερο απ' όλα: Συνηθίσαμε, όταν εμφανίζεται ο άλλος στη ζωή μας, πρώτο να τον ζυγίζουμε και να κοιτάμε τι μπορούμε να βγάλουμε απ' αυτόν. Αν δεν υπάρχει συμφέρον, τελειώνουμε πριν καν αρχίσουμε μαζί του. Αυτή η αρρώστια δύσκολα σηκώνει γιατρειά. Μήπως είναι καιρός ν' αρχίσουμε να ψηλαφίζουμε την αλήθεια μας μπροστά στον καθρέφτη;

Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ