(Του συνεργάτη μας ΘΑΝΑΣΗ Ν. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ)

ΕΝΤΑ ΓΟΥΟΛΣ

«CHATROOM»

σε μετάφραση

ΕΚΤΟΡΑ ΛΥΓΙΖΟΥ - ΣΟΦΙΑΣ ΒΓΕΝΟΠΟΥΛΟΥ

στο ΘΕΑΤΡΟ «ΧΩΡΑ»

Η Ξένια Καλογεροπούλου το 1998 ιδρύει τη «Μισάνοιχτη Πόρτα», ξεκινώντας με την παράσταση του έργου για εφήβους «Παραμύθι για δύο» του Φίλιπ Ρίντλεϊ. Και άλλοι κατά καιρούς έχουν επιχειρήσει παρόμοιες προσπάθειες (ο Γιάννης Καλαντζόπουλος με τις παραστάσεις της «Παιδικής Αυλαίας» και της «F-Ηβη»: «Ανθρωπος εν πολέμω», «Προσδεθείτε, απογειωνόμαστε - Το τρελό ταξίδι του Αϊνστάιν» κ.ά., ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, με δική του επιλογή κειμένων και σε σκηνοθεσία του Λάμπρου Τσάγκα: «Σύγκρουση Γενεών "Το Χάσμα"» κ.ο.κ.) Ομως, δυστυχώς, πρόκειται για την εξαίρεση στον κανόνα, που θέλει το θέατρο για εφήβους ν' απουσιάζει (ή να υπολείπεται) από το σύγχρονο θεατρικό ρεπερτόριο και τις θεατρικές σκηνές. Οι έφηβοι, δηλαδή παιδιά ηλικίας 13-18 χρόνων, βρίσκονται σε μια αρκετά δύσκολη και ιδιόρρυθμη φάση της ζωής τους, με τα ιδιαίτερα σωματικά και ψυχολογικά προβλήματα που παρουσιάζονται στο εξελικτικό αυτό στάδιο του ανθρώπου. Η Ψυχολογία του αναπτυσσόμενου ανθρώπου (ή Εξελικτική Ψυχολογία) έχει να μας παρουσιάσει πολλά θέματα και να προσφέρει αρκετά χρήσιμα πορίσματα σε γονείς και εκπαιδευτικούς, αξιοποιήσιμα από την επιστήμη της Παιδαγωγικής, που συνεπάγεται στο διά ταύτα πολύτιμες γνώσεις για την ορθή/αρμόζουσα συμπεριφορά των ενηλίκων απέναντι στους εφήβους, για την αγωγή των γονιών απέναντι στα παιδιά τους και των εκπαιδευτικών - όλων των βαθμίδων - απέναντι στους μαθητές τους.

Το «Chatroom» γράφτηκε από τον πολυβραβευμένο Ιρλανδό (Δουβλινέζο) δραματουργό Εντα Γουόλς (EndaWols) (γεν. 1967)¹ και ανέβηκε ως παράσταση το 2005 από το Εθνικό Θέατρο της Αγγλίας και συμπεριλήφθηκε στο πρόγραμμα Connections, με έργα για εφήβους από κλασικούς ή σύγχρονους δραματουργούς. Οπως πληροφορούμαστε από το Πρόγραμμα της παράστασης, «τα έργα που γεννιούνται διοχετεύονται σε νεανικές θεατρικές ομάδες από όλα τα μήκη και τα πλάτη της Βρετανίας. Η κάθε ομάδα που παίρνει μέρος στο Connections έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει εργαστήρια με την καθοδήγηση του συγγραφέα και να παρουσιάσει τη δουλειά της στην έδρα της. Στη συνέχεια, όσες ομάδες επιλεγούν από ειδική επιτροπή του Εθνικού Θεάτρου Αγγλίας, καλούνται να παίξουν σε ένα από τα περιφερειακά θέατρα που συνεργάζονται με το πρόγραμμα. Τέλος, οι καλύτερες παραστάσεις (μία για κάθε έργο) παρουσιάζονται στο ετήσιο φεστιβάλ που λαμβάνει χώρα στις σκηνές του Εθνικού Θεάτρου στο Λονδίνο κάθε Ιούλη». Η μετάφραση των Εκτορα Λυγίζου - Σοφίας Βγενοπούλου θεωρείται πετυχημένη, καθώς και η σκηνοθεσία της Βγενοπούλου, η οποία γράφει, μεταξύ άλλων: «Το θέατρο είναι κάτι σαν διαλογισμός για τη ζωή. Είναι, ανάμεσα σε άλλα, καθρέφτης των καιρών μας, ένα μέσο για να αναγνωρίσουμε και να δείξουμε το μεγάλο κόσμο στη μικρή μας σκηνή, να τον εκδραματίσουμε και να τον συμπυκνώσουμε». Και πράγματι, ο Εντα Γουόλς θέτει σύγχρονα καυτά προβλήματα, πολυσυζητημένα από τους εφήβους διεθνώς, και ίσως άγνωστα στους περισσότερους γονείς και καθηγητές. Οι έντονες ψυχολογικές καταστάσεις, οι οποίες συντελούνται ενίοτε επώδυνα στην ψυχή των εφήβων, οι οικογενειακές σχέσεις, η φιλία των εφήβων - από τα πιο καθοριστικά στοιχεία στο είναι τους, αυτής της περιόδου, η έντονη απελπισία και η τάση ορισμένων για αυτοκτονία, η ώθηση ορισμένων «φίλων» του φίλου τους για μια τέτοια φοβερή και μοιραία πράξη (οι θύτες-bullies), η «από μηχανής» παρέμβαση με την, τελευταία στην κυριολεξία στιγμή, σωτηρία του απελπισμένου φίλου, όπως όλα εμφανίζονται ή θα μπορούσαν να είναι σε κοινωνικό ρεαλιστικό επίπεδο μέσα από συζητήσεις, αντιπαραθέσεις, παραινέσεις, εξομολογήσεις - άλλοτε ειλικρινείς και άλλοτε υποκριτικές - «αρρωστημένες» παρεμβάσεις, συγκρούσεις, σωτήριες επεμβάσεις κ.ο.κ. στο internet και κυρίως στο chatroom. Ο Ιρλανδός δραματουργός μέσα από ένα ευφυές δραματικό κείμενο θέτει θέματα και προβληματισμούς, χωρίς ανούσιο διδακτισμό, χωρίς άκομψες ηθικολογίες και πατερναλιστική διάθεση, ώστε οι έφηβοι θεατές της παράστασης να συνειδητοποιήσουν κάποια θέματα, που ίσως εντελώς επιπόλαια έχουν ήδη αντιμετωπίσει στις σχέσεις τους με τους συνομηλίκους τους, αλόγιστα και άκριτα, άλλοτε από απειρία και άλλοτε από ψυχολογικές αντικοινωνικές συμπεριφορές τους.

Οι έφηβοι έχουν έντονο αισθητήριο, ώστε να εκτιμήσουν, να αναλύσουν, να κρίνουν και να αφομοιώσουν το συγκεκριμένο θεατρικό κείμενο, τα μηνύματά του, τις απόψεις/ιδέες του δημιουργού του και την παράστασή του από έξι ταλαντούχους ηθοποιούς, που βρίσκονται ηλικιακά αρκετά κοντά τους, και οι οποίοι αποδίδουν θαυμάσια το ρόλο τους: Γιώργος Σπάνιας (Γουίλιαμ) (πρέπει κατά τη γνώμη μου να ελαττώσει το ρυθμό της ομιλίας του), Σταύρος Σβήγκος (Τζακ), Αρτεμις Φλέσσα (Εύα), Ελίνα Ρίζου (Εμιλι), Παν. Εξαρχέας (Τζιμ) και Μαρία Γεωργιάδου (Λώρα).

Και μια καλοπροαίρετη παρατήρηση: Η εκφορά του λόγου είναι από τα πιο βασικά στοιχεία του θεάτρου. Οι ηθοποιοί πρέπει να έχουν πάντοτε κατά νου ότι οι θεατές ενδέχεται να μην κατανοήσουν κάποια σημεία του κειμένου, λόγω «σβησίματος» από μέρους τους των τελευταίων συλλαβών των λέξεων ή των φράσεων, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν προβλήματα. Δηλαδή, δεν είναι αυτονόητο ότι το κείμενο, που οι ηθοποιοί γνωρίζουν άριστα και από μνήμης, θα το κατανοήσουν οπωσδήποτε και οι θεατές, αν δεν το ακούσουν με ευκρίνεια και με την κατάλληλη εκφραστικότητα.

Η σκηνογραφία λιτή, αλλά λειτουργική (ένα τεράστιο πληκτρολόγιο Η/Υ, που καλύπτει ολόκληρη τη σκηνή, έξι καρέκλες, μια κιθάρα και άλλα μικροαντικείμενα), είναι έργο του Γιάννη Σκουρλέτη. Η μουσική σύνθεση του Δημ. Καμαρωτού βρίσκεται στο κλίμα της παράστασης, αν και ορισμένες φορές η έντασή της δυσχεραίνει την κατανόηση των διαλόγων. Την επιμέλεια κίνησης έχει η Μαριέλα Νέστορα και υπεύθυνος για τους υποτυπώδεις φωτισμούς είναι ο Νίκος Βλασόπουλος. Τη δραματουργική επεξεργασία έκαναν επιτυχώς οι Κατερίνα και Παναγιώτα Κωνσταντινάκου, υπεύθυνος για το ζωντανό με κάμερα επί σκηνής βίντεο (σε τρεις οθόνες) είναι ο Εκτορας Λυγίζος και για τα απλά/καθημερινά κοστούμια η Ιωάννα Τσάμη.

2η ΧΡΟΝΙΑ:

Μια ενδιαφέρουσα αισθητικά παράσταση παίζεται την τρέχουσα θεατρική περίοδο, στο θέατρο Badminton. Πρόκειται για την παράσταση του έργου: «Ο Μεγαλέξανδρος και ο καταραμένος Δράκος» του Δήμου Αβδελιώδη, ο οποίος είναι και ο σκηνοθέτης της, από το ΔΗΠΕΘΕ Βόρειου Αιγαίου. Πέρυσι η παράσταση ανέβηκε στο θέατρο «ΒΕΑΚΗ». Από το θέατρο σκιών στο παλκοσένικο ή συνύπαρξη του λαϊκού παραδοσιακού μας μπερντέ με τις αγαπημένες μας φιγούρες του με τους ηθοποιούς και τους οργανοπαίχτες επί σκηνής; Και τα δύο. Η λαϊκή μας παράδοση στο μύθο, στο θέατρο, στην αρχιτεκτονική ήχου και φωτός παρόντα. Οι ήρωες του θεάτρου σκιών ως δρώντα πρόσωπα μεταφέρουν τους συμβολισμούς και τα διαχρονικά μηνύματα της λαϊκής μας παράδοσης στους μικρούς και μεγάλους θεατές της παράστασης.

Σημειώσεις

1. Αλλα θεατρικά έργα του για παιδιά και εφήβους: «Fishy Tales» (1993), «The Ginger Ale Boy» (1995), «Disco Pigs» (1996).