Το άγριο «παιχνίδι» του δικομματισμού στις πλάτες των εργαζομένων στην πολιτιστική κληρονομιά συνεχίζεται αμείωτο και εντείνεται και από τη σημερινή κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Αποτελεί μια από τις φυσιολογικές συνέπειες της πολιτικής εμπορευματοποίησης του πολιτισμού - η ένταση της οποίας αντανακλά στο πεδίο του πολιτισμού την επίθεση του κεφαλαίου για την επιβολή του συνόλου των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων - αλλά και, ταυτόχρονα, υπογραμμίζει το γεγονός ότι αυτή η πολιτική «περνά» μέσα από τη χειροτέρευση των όρων δουλειάς των εργαζομένων στην Αρχαιολογική Υπηρεσία και σε όλες τις υπηρεσίες και τους φορείς του υπουργείου Πολιτισμού - Τουρισμού. Διότι η υποβάθμιση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, η απαξίωσή της, είναι μία από τις βασικότερες προϋποθέσεις - όπως άλλωστε συμβαίνει στο σύνολο των υπηρεσιών του αστικού κράτους - για την εισβολή του κεφαλαίου στη διαχείριση του πολιτισμού αλλά και για την ιδιωτικοοικονομική διαχείριση του πολιτισμού από το ίδιο το κράτος.

Εδώ και καιρό, πλήθος μουσείων και αρχαιολογικών χώρων παραμένουν κλειστά λόγω έλλειψης προσωπικού. Το τελευταίο χτύπημα ήταν οι περίπου 4.000 απολύσεις συμβασιούχων των οποίων οι συμβάσεις έληξαν στις 31/12/2009. Αυτά συμβαίνουν την ίδια στιγμή που οι πάντες παραδέχονται - μεταξύ αυτών και η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ-Τ - τις τεράστιες και διαχρονικές ελλείψεις προσωπικού όλων των ειδικοτήτων, οι οποίες ανέρχονται σε περίπου 4.200 θέσεις. Αυτό που δεν αναφέρεται από όλους - κυρίως από το ΥΠΠΟ-Τ - είναι ότι αυτές οι ελλείψεις αφορούν μόνο στις οργανικές θέσεις, με βάση τον Οργανισμό του υπουργείου στις αρχές της τρέχουσας 10ετίας. Διότι στην πραγματικότητα, όπως πολλές φορές έχουν τεκμηριώσει οι εργαζόμενοι, οι πραγματικές ελλείψεις στον κρατικό μηχανισμό προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι πολύ μεγαλύτερες. Το ότι όμως δεν προβλέπονται σχετίζεται ακριβώς με τον αγοραίο προσανατολισμό της πολιτιστικής πολιτικής και γενικότερα με την εφαρμογή των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων που αποδομεί το σύνολο των κατακτήσεων της εργατικής τάξης και του λαού, από τις εργασιακές σχέσεις και την Κοινωνική Ασφάλιση, μέχρι την Υγεία, την Παιδεία κ.λπ. Από την «ανάποδη», αυτό σημαίνει ότι μια πολιτιστική πολιτική προσανατολισμένη στην ανάδειξη του συνόλου της πολιτιστικής κληρονομιάς προς όφελος του λαού - και όχι μόνο των τουριστικών «φιλέτων» συγκεκριμένων μνημείων και αρχαιολογικών χώρων όπως συμβαίνει σήμερα, ενίοτε και με κινδύνους για τα ίδια τα μνημεία - σαφώς και θα είχε ανάγκη από πολύ περισσότερο εξειδικευμένο επιστημονικό και άλλο προσωπικό.

Το ότι το υπουργείο Πολιτισμού είναι «πρωτοπόρο» στην εφαρμογή αυτών των αναδιαρθρώσεων στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων είναι απλώς αξιοσημείωτο και ενισχύει τις παραπάνω διαπιστώσεις. Οπως άλλωστε θύμισαν πρόσφατα οι έκτακτοι αρχαιολόγοι, προσλήψεις μόνιμου προσωπικού δεν έχουν γίνει στο ΥΠΠΟ μετά το 1993 και βέβαια, το ΠΔ «Παυλόπουλου» όχι μόνο δεν άλλαξε την κατάσταση, αλλά τη χειροτέρευσε, αφού έστρωσε το δρόμο για «πογκρόμ» απολύσεων στο υπουργείο, χωρίς καν να έχουν τη δυνατότητα οι απολυμένοι να διεκδικήσουν εκ νέου θέση εργασίας στο ΥΠΠΟ, λόγω των γνωστών περιορισμών του 24μηνου.

Στα τέλη του περασμένου Γενάρη, το ΚΚΕ επανήλθε στο θέμα για πολλοστή φορά, με Ερώτηση των βουλευτών του Μπάμπη Χαραλάμπους, Γιάννη Ζιώγα, Κώστα Καζάκου, Νίκου Καραθανασόπουλου, Γιώργου Μαυρίκου και Θανάση Παφίλη. Στην Ερώτηση σημειωνόταν ότι «παρά τα βαρύγδουπα λόγια που κατά καιρούς ακούμε, πως δηλαδή η προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς αποτελεί προτεραιότητα για την κυβέρνηση και ότι βασικός στόχος της είναι η εξυπηρέτηση του πολίτη, η πραγματικότητα, δυστυχώς, είναι παντελώς διαφορετική.

Αυτή τη στιγμή, πάνω από πενήντα αρχαιολογικοί χώροι και μουσεία είναι κλειστοί λόγω έλλειψης προσωπικού, οι αρχαιολογικές υπηρεσίες υπολειτουργούν, χιλιάδες εργαζόμενοι όλων των ειδικοτήτων έχουν απολυθεί λόγω λήξης των συμβάσεών τους (Δεκέμβρης 2009). Την ίδια ώρα σε μεγάλο βαθμό η λειτουργία των αρχαιολογικών χώρων, μουσείων και Εφορειών Αρχαιοτήτων στηρίζεται σε συμβασιούχους που δουλεύουν με ασφαλιστικά μέτρα, χωρίς ωστόσο να πληρώνονται για τα δεδουλευμένα τους - σε ορισμένες περιπτώσεις και για περισσότερο από ένα χρόνο - καθώς και σε εργαζόμενους με stage.

Ευθύνες φέρουν διαχρονικά οι κυβερνήσεις ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, καθώς έχουν διαμορφώσει ένα θεσμικό πλαίσιο με το οποίο αποθεώνονται οι ελαστικές σχέσεις εργασίας, χιλιάδες εργαζόμενοι οδηγούνται στην ομηρία, ενώ παράλληλα αποκλείεται από το δικαίωμα στην εργασία το πιο έμπειρο τμήμα λόγω των περιοριστικών διατάξεων - 24μηνο - του ΠΔ 164/2004.

Θεωρούμε ότι ο πολιτισμός είναι κοινωνικό αγαθό και δεν πρέπει να εμποδίζεται η ελεύθερη πρόσβαση του λαού σε αυτόν (μουσεία, αρχαιολογικοί χώροι, κτλ.). Οι πολιτικές που ασκούνται για τον πολιτισμό κρίνονται στην πράξη και από τις συνθήκες εργασίας των εργαζομένων σε αυτόν».

Με βάση τα παραπάνω, το ΚΚΕ απαιτεί άμεσα μέτρα:

• Για τη στελέχωση των υπηρεσιών με το απαραίτητο μόνιμο προσωπικό όλων των ειδικοτήτων (εργατοτεχνίτες, αρχαιοφύλακες, συντηρητές, ανθρωπολόγους, μηχανικούς, αρχαιολόγους, κ.ά.) με διαφανείς διαδικασίες και αντικειμενικά κριτήρια.
• Για την άμεση κατάργηση των περιοριστικών διατάξεων του ΠΔ Παυλόπουλου και τη μονιμοποίηση όλων των συμβασιούχων χωρίς όρους και προϋποθέσεις.
• Για την άμεση αποπληρωμή των δεδουλευμένων όλων των εργαζομένων που απασχολούνται ή απασχολούνταν στις υπηρεσίες που υπάγονται στο υπουργείο Πολιτισμού, με ασφαλιστικά μέτρα.

Ακόμα, ζητείται από την κυβέρνηση να ξεκαθαρίσει τι προτίθεται να κάνει μετά τη λήξη των συμβάσεων των εργαζομένων εκείνων που δε συμπεριλήφθηκαν στην τροπολογία Σαμαρά, αλλά και για όσους είχαν συμπεριληφθεί και οι συμβάσεις τους έχουν παραταθεί έως τον Οκτώβρη του 2010».

Καθένα από τα παραπάνω ερωτήματα αποτελούν και τα άμεσα αιτήματα των εργαζομένων, αορίστου και συμβασιούχων, του υπουργείου. Αναδεικνύουν επίσης πλευρές του δικομματικού εμπαιγμού εναντίον τους, όπως η «περίφημη» τροπολογία - «Σαμαρά» την περσινή Ανοιξη, ο οποίος, ως υπουργός Πολιτισμού τότε, απλώς... παρέτεινε την εργασιακή ομηρία μερικών εκατοντάδων εργαζομένων για μερικούς ακόμη μήνες.

Η πολιτική αυτή συνεχίζεται. Στα μέσα του περασμένου Γενάρη, το ΥΠΠΟ-Τ ανακάλεσε την προκήρυξη 2.584 θέσεων έκτακτου προσωπικού για λόγους... «διαφάνειας» και «αξιοκρατίας». Συγκεκριμένα, διαπιστώθηκαν «αρρυθμίες» και «αποκλίσεις» από τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου, οι οποίες «δεν κατόρθωσαν να υπερβούν πρακτικές και αγκυλώσεις του παρελθόντος, αδυνατώντας να τηρήσουν απαρέγκλιτα τις αρχές της διαφάνειας, της αντικειμενικότητας και της αξιοκρατίας».

Με αυτόν τον τρόπο, το υπουργείο χρησιμοποιεί μερικά από τα αντικειμενικά αποτελέσματα της αντιλαϊκής πολιτικής του δικομματισμού - και της λειτουργίας του συστήματος εν γένει φυσικά - όπως η αδιαφάνεια, η υποκειμενικότητα και η αναξιοκρατία, για να συνεχίσει να ασκεί εργασιακή ομηρία, με ακόμη χειρότερους όρους, αφού έτσι κι αλλιώς, οι ανακληθείσες θέσεις είναι σχεδόν οι μισές από αυτές που «απελευθερώθηκαν» λόγω των απολύσεων.

Αυτό όμως που πραγματικά θέλει να χτυπήσει η κυβέρνηση με αυτές τις ανούσιες προφάσεις είναι το ίδιο το αίτημα και το δικαίωμα για μόνιμη και σταθερή δουλειά για όλους, χωρίς όρους και προϋποθέσεις, με πλήρη και εμπλουτισμένα ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα. Επιχειρεί να διασπάσει το μέτωπο των εργαζομένων, να χειραγωγήσει κάθε διάθεση συλλογικής διεκδίκησης, να «θολώσει» τόσο το βασικό πρόβλημα, δηλαδή τη μετατροπή του παραπάνω δικαιώματος σε «προνόμιο» και μάλιστα με όρους σκλαβιάς, όσο και την ριζοσπαστικοποίηση έστω «μισής» συνείδησης που θα διαπιστώνει, όχι μόνο την ανάγκη κοινού, οργανωμένου αγώνα όλων των εργαζομένων σε όλους τους τομείς, αλλά και του προσανατολισμού αυτού του αγώνα στην αμφισβήτηση της ύπαρξης του ίδιου αυτού του καπιταλιστικού συστήματος.

Το σχετικό «οπλοστάσιο» όμως είναι αρκετά πλούσιο. Λίγο αργότερα από την παραπάνω ανακοίνωση ανάκλησης, το ΥΠΠΟ-Τ ανακοίνωσε επίσης ότι άνοιξε το μουσείο του Λευκού Πύργου (Θεσσαλονίκη), το οποίο ήταν κλειστό λόγω έλλειψης προσωπικού, με προσωπικό που «μετακινήθηκε» από το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού της πόλης, με αποτέλεσμα το τελευταίο να είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος του κλειστό!

Μάλιστα, το υπουργείο προέβαλε και ένα «περίεργο» επιχείρημα (σ.σ. οι υπογραμμίσεις δικές μας): «Κρίθηκε προσφορότερο να ανοίξει στο σύνολό του ο Λευκός Πύργος λόγω της υψηλής επισκεψιμότητάς του. Οι αίθουσες του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού που θα παραμείνουν ανοιχτές, προσφέρουν στους επισκέπτες αντιπροσωπευτική εικόνα του βυζαντινού πολιτισμού»!

Αξίζει να σημειωθεί ότι ανάλογης «λογικής» είναι και το επιχείρημα για τη γιγάντωση της εργασιακής ομηρίας στο ΥΠΠΟ-Τ (σ.σ. οι υπογραμμίσεις δικές μας): «(...) Το φαινόμενο αυτό είναι αποτέλεσμα, κυρίως, των παραλείψεων στην πρόσληψη μόνιμου προσωπικού (...) αλλά και της φύσεως των αναγκών του Υπουργείου και θα λυθεί στο μεγαλύτερο μέρος του, μόνο με την πρόσληψη σταδιακά μόνιμου προσωπικού, όπως είναι και η πρόθεση της Κυβέρνησης, λαμβανομένου υπόψη και του δυσμενούς δημοσιονομικού πλαισίου» της χώρας! Ετσι, η εργασιακή ομηρία δεν επιβλήθηκε σε εφαρμογή συνειδητής πολιτικής επιλογής του δικομματισμού, αλλά είναι ένα... «φαινόμενο» που προήλθε... από «παράλειψη»!

Αυτές οι... «περίεργες» «εξισώσεις» και αιτιάσεις φάνταζαν σαν μερικά ακόμη λογικά «άλματα» από τα πολλά με τα οποία μας έχουν συνηθίσει οι... «δεξαμενές σκέψης» των πολιτικών ηγεσιών. Θα άγγιζαν μάλιστα και τα όρια του γελοίου αν δεν επρόκειτο για τα μεροκάματα ανθρώπων και του πώς το κράτος αντιλαμβάνεται την πολιτιστική κληρονομιά και το χρήμα του λαού. Διότι, εκτός των άλλων, ευλόγως θα αναρωτιόταν κανείς, προς τι η έκταση και η μουσειολογική μελέτη του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού, δηλαδή προς τι τόσος επιστημονικός κόπος και χρήμα, αφού και με «μισό» μουσείο προσφέρεται «αντιπροσωπευτική εικόνα του βυζαντινού πολιτισμού της πόλης»...

Κι όμως, εκείνη η ανακοίνωση ήταν το «πρόγευμα» αυτού που θα επακολουθούσε πριν λίγες βδομάδες. Οπότε, με «κατεπείγουσα» εσωτερική επιστολή της Γενικής Διεύθυνσης Διοικητικής Υποστήριξης προς τους προϊστάμενους των υπηρεσιών του ΥΠΠΟ-Τ, με το χαρακτηριστικό θέμα «Διευκόλυνση κινητικότητας προσωπικού μεταξύ Υπηρεσιών, για την εξυπηρέτηση υπηρεσιακών αναγκών», όλα τα παραπάνω επανέρχονται με τον πλέον υπηρεσιακό τρόπο!

Διαπιστώνοντας τις «αυξημένες και σοβαρές ελλείψεις σε προσωπικό διαφόρων κλάδων και ειδικοτήτων» κυρίως στην περιφέρεια, την γενικότερη έλλειψη προσωπικού σε πολλές υπηρεσίες, καθώς «και την αδυναμία στελέχωσής τους κατά το τρέχον έτος με νέο μόνιμο προσωπικό, λόγω της δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας (σ.σ. ενώ πριν την κρίση το υπουργείο δεν «προλάβαινε» να προσλαμβάνει μονίμους...) καθίσταται απόλυτα αναγκαίο να υπάρξει κάποια ανακατανομή μεταξύ των υπηρεσιών, του υπάρχοντος τακτικού προσωπικού»!

Πιο απλά, τα τεράστια κενά θα καλυφθούν εκ των ενόντων, από τους ελάχιστους εναπομείναντες εργαζόμενους, σε πρώτη φάση τους αορίστου! Μάλιστα, όπως προκύπτει από τη συνέχεια, «ενδιαφέρει» (sic) η «κινητικότητα» (sic) υπαλλήλων από την Αττική προς την επαρχία. Οι προϊστάμενοι καλούνται να ενημερώσουν τους «ενδιαφερόμενους» να καταθέσουν σχετικές αιτήσεις, καθώς και να ενημερώσουν αν διαθέτουν... «πλεονάζον» προσωπικό..! Στο τέλος δε αφήνεται εμμέσως να εννοηθεί ότι η μετακίνηση μπορεί να είναι και αναγκαστική.

Παράλληλα, το ΥΠΠΟ-Τ αλλάζει και κριτήρια πρόσληψης έκτακτου προσωπικού προς το χειρότερο. Οπως κατήγγειλαν σε ανακοίνωσή τους οι έκτακτοι αρχαιολόγοι, «αναγορεύεται σε κυρίαρχο κριτήριο η εντοπιότητα. Δηλαδή, ο "καλύτερος" αρχαιολόγος επιλέγεται βάσει του τόπου που μένει και πού ψηφίζει! Τιμωρείται έτσι, η πλειονότητα των αρχαιολόγων επειδή επέδειξαν κινητικότητα για λόγους επιστημονικού ενδιαφέροντος ή και για λόγους εργασιακής επιβίωσης (...) Αφού επιλεγούν οι πιο "ιθαγενείς" αρχαιολόγοι, ο "καλύτερος" ανάμεσά τους επιλέγεται με κοινωνικά κριτήρια: μήνες ανεργίας, αριθμός τέκνων, πολύτεκνοι κ.ά. Αν πάλι ισοβαθμούν (στους μήνες ανεργίας, τον αριθμό των τέκνων κ.λπ.), τότε και μόνο τότε θα εξετάσουν το βαθμό του πτυχίου και την προϋπηρεσία (μέχρι 5 έτη και όχι συνολικά)».

Επίσης: Μεταπτυχιακό και διδακτορικό δε μετράνε, όπως και πλήθος άλλων επιστημονικών και επαγγελματικών κριτηρίων, προφανώς γιατί κατά την κρίση του Υπουργείου δεν αποτελούν προσόντα επιστημόνων!». Ενώ, «ξαφνικά εμφανίστηκαν ως απαραίτητα πρόσθετα προσόντα η άριστη γνώση μιας ξένης γλώσσας και το πιστοποιητικό χειρισμού Η/Υ, χωρίς τα οποία δεν μπορείς πλέον να εργαστείς ως αρχαιολόγος!»

Ομως «η άριστη γνώση μιας ξένης γλώσσας αδικεί» αρχαιολόγους «που γνωρίζουν 2 ή και παραπάνω, αλλά όχι κάποια από αυτές άριστα, τη στιγμή που είναι ικανότεροι να χειριστούν την παγκόσμια επιστημονική βιβλιογραφία. Επίσης, μέχρι πρότινος τα διπλώματα ξένων γλωσσών μας ήταν άχρηστα, καθώς δεν τα ζητούσαν στις ορισμένου χρόνου συμβάσεις και δεν γίνονταν αποδεκτά στις ελάχιστες προκηρύξεις μόνιμου προσωπικού, καθώς η ξένη γλώσσα εξεταζόταν γραπτώς. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, οι περισσότεροι συνάδελφοι να μη διαθέτουν δίπλωμα άριστης ξένης γλώσσας και ξαφνικά να αποκλείονται από τη εργασία».

Οσο για την «πιστοποίηση γνώσης χειρισμού Η/Υ», «καθώς δεν προσφέρεται από κρατικό φορέα, έχει δημιουργήσει ένα κερδοσκοπικό δίκτυο παραπαιδείας στις πλάτες επιστημόνων. Υποχρεωνόμαστε οι τελευταίοι, προκειμένου να έχουμε δικαίωμα συμμετοχής σε προκηρύξεις, στην καλύτερη περίπτωση 8μηνων συμβάσεων, να δίνουμε 250-300 ευρώ κάθε 3 χρόνια, χωρίς καν να κάνουμε ένα μάθημα (...)»...