Πρωτοπόρος του κοινωνικού ρεαλιστικού θεάτρου, ο Ερρίκος Ιψεν διά της δραματουργίας του στήριξε τις - «ανατρεπτικές» για τον 19ο αιώνα - ιδέες για εργασιακή χειραφέτηση, ισοτιμία, αυτοδιάθεση της γυναίκας σε όλα τα επίπεδα της ζωής, καταδείχνοντας ποικίλα δράματα αλλά και ψυχογραφώντας τα πάθη και τους πόθους των γυναικών σε όλα τα κοινωνικά στρώματα (μεγάλη, μικρομεσαία και λαϊκή τάξη). Δεν υπάρχει γυναικείο πρόσωπο του Ιψεν, που το υπαρξιακό, οικογενειακό, ή κοινωνικό πρόβλημά του, να μην έχει - λίγο ως πολύ - και ταξικά γνωρίσματα, αν όχι και ταξικά αίτια, με δραματική έως και τραγική κατάληξη, σε ορισμένα έργα του. Δράμα είναι και «Η κυρία από τη θάλασσα» (1888), αλλά με αίσια έκβαση, ακριβώς για να διακηρύξει ο Ιψεν όχι μόνο το δικαίωμα, αλλά και τη σωτήρια επίδραση που μπορεί να έχει ο σεβασμός της συναισθηματικής αυτοδιάθεσης και ευθύνης της γυναίκας στο γάμο. Κόρη φτωχής οικογένειας, γέννημα - θρέμμα της απεραντοσύνης, της «μαγείας» και των καημών της θάλασσας, η ηρωίδα του έργου στην πρώτη νιότη της ερωτεύθηκε έναν ναυτικό και ορκίστηκε να φύγει μαζί του όταν εκείνος γυρίσει να την πάρει. Χρόνια τον περίμενε. Αμείλικτη η φτώχεια, την ανάγκασε να παντρευτεί έναν ευκατάστατο, αρκετά μεγαλύτερό της, χήρο και με δυο κόρες, γιατρό. Ο χαμένος έρωτας, οι συζυγικές και «μητρικές» υποχρεώσεις και το αίσθημα της μοναξιάς την βασανίζουν. Ξαφνικά ο άντρας που ερωτεύθηκε επιστρέφει και τη «διεκδικεί», όπως τη διεκδικεί και ο σύζυγός της. Καθώς, τελικά, ο σύζυγος, με αγάπη και τρυφερότητα, την αφήνει ελεύθερη να ορίσει τη ζωή της, εκείνη επιλέγει το σύζυγό της. Το ανέβασμα του έργου, σε γλωσσικά οικεία μετάφραση της Μαργαρίτας Μέλμπεργκ, ανατέθηκε στον Νορβηγό σκηνοθέτη Ερικ Στούμπε. Η σύγχρονης ερμηνευτικής και αισθητικής αντίληψης, λιτότατη (με εντελώς άδεια την τεράστια κεντρική σκηνή του ΕΘ, αλλά με εξαιρετικούς «σκηνογραφικούς» φωτισμούς του Λευτέρη Παυλόπουλου), σχεδόν νατουραλιστικά ψυχογραφική «ανάγνωση» του έργου από το σκηνοθέτη, με κυρίαρχο στοιχείο το λόγο, κάθε άλλο παρά στερείται ενδιαφέροντος. Ομως, ο σκηνοθέτης μη γνωρίζοντας την ελληνική «λαλιά», δεν μπόρεσε να καθοδηγήσει το λόγο - το πρώτο και κυρίαρχο ερμηνευτικό μέσο της θεατρικής τέχνης - των καλών ηθοποιών, με αποτέλεσμα έναν άχρωμο και άνευρο λόγο, και μια ποζάτα «ατμοσφαιρική» παράσταση, με τους ηθοποιούς να προσπαθούν να υπερπαίξουν δήθεν «φυσικά» και «ψυχογραφικά», βασιζόμενοι στις όποιες δυνατότητες, ιδιοσυγκρασιακές και ερμηνευτικές ευκολίες τους. Λ.χ. το δακρύβρεχτο παίξιμο της Μαρίας Ναυπλιώτου (από την αρχή μέχρι το τέλος), το νωχελικό του Αρη Λεμπεσόπουλου, και το «μελαγχολικά παιγνιώδες» του Βασίλη Ανδρέου. Λιτότητα και ρεαλιστικό μέτρο έχει η ερμηνεία του Νίκου Χατζόπουλου και φυσικότητα της Αλκηστης Πουλοπούλου.

Ρηξικέλευθος σκηνοθέτης ο Θωμάς Μοσχόπουλος, συνέλαβε την ιδέα να συνδυάσει σε ενιαία παράσταση, υπό το λογοπαικτικό τίτλο «Ο,τι προτιμάτε», δύο έργα, ένα κλασικό και ένα σύγχρονο, που αν και είναι διαφορετικού δραματουργικού ήθους, η μυθοπλασία τους εμπεριέχει - στηρίζεται στη μεταμφίεση, στην υπόκρυψη διά της μεταμφίεσης, αλλά τελικά στην αποκάλυψη της αλήθειας. Της αλήθειας των ανθρώπινων συναισθημάτων, σκέψεων, πόθων, ενεργειών, αλλά και της αλήθειας των κοινωνικών αξιών, ηθών, κανόνων, θεσμών. Καυστικότατη σάτιρα της αγγλικής αστικής τάξης το έργο του Τζον Οσμπορν «Τι είδε ο μπάτλερ», ποιητικό ερωτικό «παραμύθι» η κωμωδία του Σαίξπηρ «Δωδέκατη νύχτα», βρίθουν αλλεπάλληλων μεταμφιέσεων των προσώπων, ορισμένων ακόμα και αντίθετα από το φύλο τους, σε ένα συνεχές «παιχνίδι» μεταξύ «είναι» και «φαίνεσθαι», μέχρι να πέσουν οι «μάσκες», πράγμα αναπόφευκτο, αργά ή γρήγορα.

Τολμηρά προοδευτική «φωνή» του μεταπολεμικού αγγλικού θεάτρου ο Οσμπορν, με το έργο του «Τι είδε ο μπάτλερ» σαρκάζει την ταξική έπαρση, τις αντιδραστικές ιδέες, τη βλακεία, τη σεξουαλική ελευθεριότητα, τη συμπεριφορά «αφέντη» προς οποιονδήποτε κοινωνικά κατώτερο, την παραφρόνηση της αστικής τάξης. Σαρκάζει ακόμα και την «υπερηφάνειά» της για τον πολιτικό εκπρόσωπό της Ουίνστον Τσώρτσιλ, θυμίζοντας κάποιες, διαδομένες και εκτός Αγγλίας, φημολογίες περί του αμφίβολου «ανδρισμού» του. Μια θεοπάλαβη, επιρρεπής στη μοιχεία μεγαλοαστή. Ο μεγαλοψυχίατρος, γυναικοκυνηγός σύζυγός της. Μια κοπέλα που για να προσληφθεί ως γραμματέας του πρέπει να περάσει πρώτα από το ντιβάνι του. Ενας θεότρελος καθηγητής Ψυχιατρικής, επόπτης ψυχιάτρων. Ενας νεαρός γκρουμ ξενοδοχείου. Ενας χαζούλης αστυνομικός. Ολα τα πρόσωπα μπλέκονται σε ένα κλιμακούμενο φαρσικό «γαϊτανάκι» μεταμφιέσεων, βγάζοντας στη φόρα την παραφροσύνη της αστικής κοινωνίας. Ο Θωμάς Μοσχόπουλος (μαζί με τον Τάσο Βάρβαρο την εύγλωττη μετάφραση), με σατιρικά «μεταμοντέρνας» αισθητικής σκηνικά και κοστούμια (Κωνσταντίνος Κυπριωτάκης) και φωτισμούς (Λευτέρης Παυλόπουλος) και εκφραστική κινησιολογία (Μάρθα Κλουκίνα), σκηνοθέτησε το έργο με καλπάζοντες ρυθμούς, ευρηματικότητα και οργιαστικό χιούμορ, στηριζόμενος και στο ομόψυχο υποκριτικό κέφι όλων των ηθοποιών. Μια απολαυστική παράσταση, με ευθύβολα σατιρικές, ταιριαστές με τον κάθε ρόλο ερμηνείες των Γιώργου Γλάστρα, Κώστα Μπερικόπουλου, Αλέξανδρου Αλπίδη, Ομηρου Πουλάκη, Αννας Καλαϊτζίδου, με κυρίαρχη την οργιαστικού χιούμορ ερμηνεία της Λυδίας Φωτοπούλου.

Σε άλλο κλίμα, υπόκρυφα μελαγχολικής ποιητικής διάθεσης, γοητευτικής «παραμυθικής» ατμόσφαιρας, σαν «θέατρο μέσα στο θέατρο», κινείται η σκηνοθεσία του Μοσχόπουλου στη «Δωδέκατη νύχτα». Η ζωή ως «θέατρο» και το θέατρο ως «ζωή», με ανατροπές της «τύχης» και τον έρωτα να «παίζει» τα παράξενα «παιχνίδια» του με τη ζωή, τους πόθους και το αύριο των προσώπων και να ζευγαρώνει ανθρώπους διαφορετικών τάξεων. Το «παραμύθι» «γιορτή θεάτρου» εμπλουτισμένη με ξένα τραγούδια, αρχίζει και τελειώνει με τον «τρελό» Φέστε (όνομα που παραπέμπει στη φιέστα), μεταμφιεσμένο ως κλόουν. Ο Ορσίνο ερωτευμένος με την ομότιμή του Ολίβια, μάταια της προτείνει γάμο. Η Ολίβια ερωτεύεται τη μεταμφιεσμένη σε άνδρα Βιόλα, προκειμένου να υπηρετήσει τον έρωτά της, τον Ορσίνο. Η Ολίβια «παντρεύεται» τη Βιόλα, ενώ παντρεύτηκε τον άγνωστό της, όμοιο στην όψη με τη Βιόλα, χαμένο - λόγω ναυαγίου - αδελφό της. Οταν η Βιόλα βρεθεί αντιμέτωπη με τις συζυγικές περιπτύξεις της Ολίβια, αναγκαστικά θα πετάξει την αμφίεσή της και θα κερδίσει έτσι ερωτικά τον Ορσίνο. Σε μεταμφιέσεις επιδίδονται και άλλα πρόσωπα της κωμωδίας. Ο ηλίθιος, δειλός, ανίκανος να μονομαχήσει με τη μεταμφιεσμένη Βιόλα, «ιππότης» Αντριου. Ο Φέστε που μεταμφιεσμένος σε παπά, τρομάζει τον ανόητο αρχιυπηρέτη της Ολίβια, Μαλβόλιο, ο οποίος πέφτοντας θύμα ενός πλαστού γράμματος της «διαολεμένης» καμαριέρας Μαρίας και του γλεντοκόπου Τόμπυ, γελοιποιείται και με τα ρούχα που φορά και με τις ψευδαισθήσεις του ότι τον αγαπά και τον επιλέγει για άντρα της η Ολίβια. Ομορφη η μετάφραση του Νίκου Χατζόπουλου. Αφαιρετικά υποβλητικό σκηνικό (Κωνσταντίνου Κυπριωτάκη), παραμυθικής αχλής οι φωτισμοί (Λευτέρη Παυλόπουλου), αρμοστή με τις μεταμφιέσεις η κινησιολογία (Μάρθα Κλούκινα). Ταλαντούχοι οι ηθοποιοί και σε αυτήν την παράσταση καταθέτουν με «κέφι» όλες τις υποκριτικές ικανότητές τους. Ο Χρήστος Λούλης υποδύεται με υπόγειο χιούμορ τον ερωτοχτυπημένο Ορσίνο. Πληθωρικός ο Τόμπυ του Σωκράτη Πατσίκα. Υπόγεια ειρωνικός, πνευματώδης και περιπαικτικός ο κλόουν, τραγουδιστής και κιθαριστής Φέστε του Αργύρη Ξάφη. Θυλικά «ανδρική» η Βιόλα της Ιωάννας Παππά. Σπιρτόζα η Μαρία της Ηλιάννας Γαϊτάνη. Καλές οι ερμηνευτικές παρουσίες των Προμηθέα Αλιφερόπουλου, Μαρίσσας Τριανταφυλλίδου, Ηλία Παναγιωτακόπουλου, Θάνου Τοκάκη, Μιχάλη Σαράντη, Αλέξανδρου Αλπίδη. Η ερμηνεία του Νίκου Καραθάνου (Μαλβόλιο) κατατάσσεται μεταξύ των σπουδαιοτέρων ερμηνειών αυτού του ρόλου στο θέατρό μας. Αξίζει αναφοράς και το μουσικό «παίγνιο» που, πλαισιώνοντας τις δύο παραστάσεις, αρχίζει στο φουαγιέ, πριν την έναρξη του έργου του Οσμπορν, με μεταμφιεσμένους κάποιους καλλίφωνους και με γνώσεις κάποιου σχετικού με το ροκ μουσικού οργάνου ηθοποιούς που «μιμούνται» τραγουδιστικά τους «Μπιτλς» και συνεχίζεται επί σκηνής, με παρένθεση όμορφων ερωτικών τραγουδιών στη «Δωδέκατη νύχτα».