Ενα βασικό σκοπό υπηρετεί το νομοσχέδιο για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) που κατατέθηκε την περασμένη Πέμπτη στη Βουλή από το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, για να πάρει το δρόμο της συζήτησης στην αρμόδια Επιτροπή: Την απόλυτη ικανοποίηση των μεγάλων ενεργειακών εταιρειών, κυρίως ξένων, αλλά και ντόπιων, που αξίωσαν δραστική μείωση του χρόνου αδειοδότησης των έργων τους, μείωση των απαιτούμενων δικαιολογητικών, άμεση απεμπλοκή υπό εξέλιξη έργων, αύξηση των επιχορηγήσεων και των εγγυημένων τιμών απορρόφησης της παραγωγής τους, μεγαλύτερη χωροταξική ελευθερία - ασυδοσία για την εγκατάσταση των μονάδων τους. Αυτά και άλλα κάνει το νομοσχέδιο υπέρ του μεγάλου ενεργειακού κεφαλαίου, στο όνομα της προστασίας του περιβάλλοντος από τα ...αέρια του θερμοκηπίου. Τα αμέσως επόμενα χρόνια, στη βάση αυτών των ρυθμίσεων, οι ενεργειακές εταιρείες θα δουν τα κέρδη τους να πολλαπλασιάζονται και το κόστος τους να μειώνεται. Τα λαϊκά νοικοκυριά, όμως, θα κληθούν να πληρώσουν αδρά, πρωτόγνωρα ποσά για το ηλεκτρικό ρεύμα, προκειμένου να «σώσουν» το περιβάλλον, αλλά στην πραγματικότητα για να στηρίξουν τα υπερκέρδη του μεγάλου κεφαλαίου.

Με τις διατάξεις του νομοσχεδίου μειώνεται δραστικά το χρονικό διάστημα για την αδειοδότηση. Στόχος είναι οι 2 από 8-12 μήνες. Επίσης, ο χρόνος που απαιτείται για τις περιβαλλοντικές εγκρίσεις, που κατά το υπουργείο φτάνουν και τα 4 χρόνια, επιδιώκεται να μειωθεί στους 8-10 μήνες. Για να επιτευχθεί αυτό, λαμβάνονται μέτρα όπως η συγχώνευση διαδικασιών, η απάλειψη προϋποθέσεων, η μετάθεση περιβαλλοντικών μελετών σε άλλα στάδια της διαδικασίας. Το κυριότερο είναι ότι ορίζονται συγκεκριμένα χρονικά όρια μέσα στα οποία θα πρέπει οι υπηρεσίες και το υπουργείο να διαχειριστούν την κάθε υπόθεση. Στο χωροταξικό πεδίο λαμβάνονται μέτρα ώστε έργα ΑΠΕ (αιολικά πάρκα κλπ.) να μπορούν να εγκατασταθούν σχεδόν παντού, με εξαίρεση μόνο τις ενταγμένες στις συνθήκες «Ραμσάρ» και «Νατούρα» περιοχές. Ακόμη και οι περιορισμοί που ίσχυαν για γη υψηλής παραγωγικότητας αποσύρονται, ενώ ρυθμίσεις για έργα στον αιγιαλό έρχονται να ακυρώσουν παλαιότερους περιορισμούς ώστε να γίνονται έργα και να ποντίζονται καλώδια σύνδεσης.

Στο νομοσχέδιο εντάσσονται και οι νέες τιμές, που εξασφαλίζουν διαχρονικά αύξηση των εσόδων και των κερδών των εταιρειών. Ακόμη περισσότερο, θεσπίζονται νέες μεγαλύτερες τιμές με το πρόσχημα της στήριξης νεότερων, πιο «ευαίσθητων» τεχνολογιών που υποτίθεται ότι χρειάζονται μεγαλύτερη ενίσχυση για να είναι «βιώσιμες». Η κυβέρνηση και το αρμόδιο υπουργείο, με την υπουργό Τ. Μπιρμπίλη, φτάνουν στο σημείο να προβλέπουν ακόμη και επιπρόσθετες αποζημιώσεις των εταιρειών, όταν, για λόγους στήριξης του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας, περικόπτεται η απορρόφηση ενέργειας από τις μονάδες ΑΠΕ!

Η κυβέρνηση έχει θέσει ως στόχο την επέκταση των ΑΠΕ κατά 8.000-10.000 MW έως το 2020, με 1.000 MW ετησίως, ανάγοντας σε «εθνικό στόχο» την επιχειρηματική επέκταση των ιδιωτών. Εθνικός δεσμευτικός στόχος είναι πλέον η συμμετοχή των ΑΠΕ στη συνολική κατανάλωση ενέργειας κατά 20% έως το 2020 και κατά 40% ειδικά για την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας. Οι στόχοι αυτοί τίθενται παρότι έχουν ήδη εκφραστεί από αρμόδιους φορείς ενστάσεις για τη δυνατότητα ένταξης στο σύστημα αυτών των μεγεθών, σε σχέση με την ευστάθειά του. Ακόμη και θερμοί υποστηρικτές των ΑΠΕ παραδέχονται ότι οι αναλογίες δεν μπορούν να ευνοούν αυτές τις μορφές παραγωγής με το σημαντικό βαθμό αστάθειας. Ωστόσο, η κυβέρνηση εμφανίζεται να αγνοεί τις επιφυλάξεις και είναι αποφασισμένη να αναπτύξει την ιδιωτική ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ, ανεξάρτητα από τις επιβαρύνσεις στα δημόσια οικονομικά, στα λαϊκά νοικοκυριά και τις πιθανές επιπλοκές στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας.

Στο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται επίσης διατάξεις για τα θαλάσσια αιολικά πάρκα, την οικονομική αποζημίωση των κατοίκων σε περιοχές εγκατάστασης ΑΠΕ, αλλά και οι διατάξεις για τους ενεργειακούς επιθεωρητές, τους ελέγχους, τα φωτοβολταϊκά σε κτίρια, ακόμη και το πρόγραμμα «εξοικονόμησης» ενέργειας στα κτίρια. Ξεχωρίζουν ακόμη οι ρυθμίσεις για τις τιμές των πετρελαιοειδών, όπου σαφώς ορίζεται ότι διαμορφώνονται ελεύθερα σε όλη την επικράτεια από τις εταιρείες εμπορίας, με μόνη διαφορά ότι πρέπει να γνωστοποιούνται στο υπουργείο Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας οι χοντρικές τιμές και τυχόν εκπτώσεις κ.ά. προς τα πρατήρια υγρών καυσίμων. Με αυτό τον τρόπο υποτίθεται ότι η Επιτροπή Ανταγωνισμού θα μπορεί να ελέγξει και να παρέμβει σε περιπτώσεις εναρμονισμένων τακτικών από τις εταιρείες.

Οι κυβερνητικές επιδιώξεις «φωτίζονται» περισσότερο εάν ληφθεί υπόψη ότι πριν ακόμη τις εκλογές του 2009 είχαν εμφανιστεί ενεργειακοί κολοσσοί, από την Ισπανία και τη Γερμανία, που είχαν ανακοινώσει τις προθέσεις τους για επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ σε έργα ΑΠΕ. Μόνο τους «πρόβλημα» ήταν το «δύσκαμπτο» θεσμικό πλαίσιο που οδηγούσε σε μεγάλες καθυστερήσεις για την έγκριση των έργων και τους άφηνε ακάλυπτους απέναντι σε αντιδράσεις και δικαστικές προσφυγές κατοίκων και φορέων που δεν ήθελαν στον τόπο τους την εγκατάσταση αιολικών και φωτοβολταϊκών πάρκων. Αδιαφορώντας για το ποιος θα επωμιστεί το κόστος, η κυβέρνηση βάλθηκε να ικανοποιήσει τους υποψήφιους επενδυτές, ενώ οι συναντήσεις μεγάλων εταιρειών με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος έχουν πολλαπλασιαστεί. Πρόσφατα, η Τ. Μπιρμπίλη συνόδευσε, και παρίστατο στις συναντήσεις που είχαν με γαλλικές εταιρείες, τους επικεφαλής της ΔΕΗ και της ΔΕΠΑ, στο Παρίσι. Ιταλικές, ισπανικές, γερμανικές, γαλλικές εταιρείες, που ήδη έχουν παρουσία στην Ελλάδα, βρίσκονται σε μια «ευχάριστη» αναταραχή εξετάζοντας τα νέα οφέλη που τους εξασφαλίζει η κυβέρνηση. Οσο για το κέρδος της ελληνικής οικονομίας, αυτό μπορεί να μεταφραστεί στην καλύτερη περίπτωση μόνο στην κάλυψη περισσότερων τόκων για τους τοκογλύφους - δανειστές της χώρας και περισσότερες επιδοτήσεις για τα επιχειρηματικά σχέδια τόσο στην ενέργεια, όσο και σε άλλους τομείς.

Το νομοσχέδιο αποτελείται από 17 άρθρα που αναπτύσσονται σε 50 σελίδες, ενώ η εισηγητική έκθεση απλώνεται σε 108 σελίδες. Μαζί με τις νέες διατάξεις, ένας μεγάλος αριθμός παλαιών καταργείται ή τροποποιείται, φανερώνοντας ένα πολύ μεγάλο εύρος παρεμβάσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην εισηγητική έκθεση, οι συντάκτες του νομοσχεδίου αναφέρουν ότι «απαιτούνται πραγματικά άλματα για να καλυφθεί το χαμένο έδαφος». Μερικές μόνο από τις διατάξεις που στοιχειοθετούν αυτά τα «άλματα» είναι:

• Διευρύνονται οι κατηγορίες έργων για τις οποίες δεν απαιτείται Προκαταρκτική Περιβαλλοντική Εκτίμηση και Αξιολόγηση.
• Οταν υπάρχουν περιορισμένες δυνατότητες, δίνεται προτεραιότητα στην αδειοδότηση έργων εταιρειών στις οποίες συμμετέχουν οι ΟΤΑ τουλάχιστον κατά 33%. Μετά από 5 χρόνια μπορούν να μεταβιβάσουν τις μετοχές τους και όλα καλά!
• Απαλλάσσονται από την καταβολή ειδικού τέλους ΑΠΕ οι παραγωγοί από φωτοβολταϊκά.
• Αυξάνεται η ισχύς των φωτοβολταϊκών, για τα οποία δεν απαιτείται άδεια παραγωγής, από 0,15 MW στο 1 MW. Το ίδιο όριο μπαίνει και για σταθμούς βιομάζας, βιοαερίου και βιοκαυσίμων.
• Εξετάζονται κατά απόλυτη προτεραιότητα οι μονάδες αφαλάτωσης που λειτουργούν σε συνδυασμό με ΑΠΕ.
• Διευκολύνονται οι παραγωγοί για την κατασκευή των έργων διασύνδεσης, απαλλοτριώσεις, κυριότητα, αποζημιώσεις χρήσης γης κλπ.
• Αυξάνεται στα 25 έτη η υποχρεωτική απορρόφηση της παραγωγής από ηλιοθερμικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής.
• Αυξάνονται οι εγγυημένες τιμές για αιολικά πάρκα που αναπτύσσονται σε περιοχές χαμηλού δυναμικού, ώστε να συμφέρει τις εταιρείες να βάλουν κι εκεί ανεμογεννήτριες! Οι εγγυημένες τιμές για ΑΠΕ σε νησιά αυξάνονται έως και 25%, όταν αναλαμβάνουν το κόστος των έργων σύνδεσης με το σύστημα.

Τα παραπάνω είναι ένα τμήμα ενός πολύ μεγαλύτερου «παζλ» που συνθέτει το νομοσχέδιο, πολύμορφων διευκολύνσεων και προνομίων που μεταφράζονται σε χρήμα και χρόνο για τις εταιρείες. Οι ενεργειακοί κολοσσοί με τα μεγάλα έργα ωφελούνται πολλαπλασιαστικά, ενώ από τη στιγμή της ενεργοποίησης των έργων τους και μετά, θα έχουν να απολαμβάνουν ακόμη μεγαλύτερα κέρδη. Και όλα αυτά στο όνομα του περιβάλλοντος. Μόνο που η κυβέρνηση κρύβει πίσω από αυτές τις αερολογίες και από τις οδηγίες της ΕΕ τη θέση της ενάντια στην ανάπτυξη των έργων ΑΠΕ από το Δημόσιο, όπου - θεωρητικά τουλάχιστον- το κόστος θα ήταν ασύγκριτα χαμηλότερο αφού οι κερδοσκοπικές αξιώσεις των ιδιωτών δε θα υφίσταντο. Η πρόταση του ΚΚΕ για ενιαίο φορέα ενέργειας, δημόσιο και με όρους λαϊκής οικονομίας και εξουσίας, επανέρχεται δραματικά στο προσκήνιο. Είναι η μόνη λύση για φτηνή, επαρκή ηλεκτρική ενέργεια με σεβασμό στον άνθρωπο και στο περιβάλλον.