Στις αρχές Μάρτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τη θέσπιση του «σήματος ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς». Ενα είδος «πιστοποίησης» με διακηρυγμένο στόχο «να δοθεί έμφαση σε χώρους που τιμούν και συμβολίζουν την ολοκλήρωση, τα ιδανικά και την ιστορία της Ευρώπης». Πρόκειται για «ανάδειξη χώρων βάσει της ευρωπαϊκής συμβολικής τους αξίας παρά λόγω της αισθητικής ή αρχιτεκτονικής τους ποιότητας». Δηλαδή, το κριτήριο δε θα είναι «αμιγώς» επιστημονικό (π.χ. ιστορικό, αρχαιολογικό, αρχιτεκτονικό) ούτε καν θα άπτεται της σημασίας του χώρου ή του μνημείου για τον ίδιο το λαό στον οποίο ανήκει, αλλά θα σχετίζεται ευθέως με αυτό που η ΕΕ θα θεωρεί ως «συμβολικό» για τις «αξίες» της. Φτάνει, μάλιστα, στο σημείο η Επιτροπή να δηλώνει ότι «υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το σήμα Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς λαμβάνει μεγαλύτερη αξιοπιστία, προβολή και κύρος». Ετσι η ΕΕ... «αυτοπροβάλλεται» ως ο φορέας που θα προσδώσει «κύρος» στα μνημεία των λαών!

Η ιδεολογική διαχείριση της κληρονομιάς των λαών της Ευρώπης από την ΕΕ, που επιχειρείται μέσω του «σήματος», είναι εμφανής. Δε συνιστά μόνο την ανατροπή κάθε επιστημονικής δεοντολογίας σχετικής με την προστασία και ανάδειξη της κληρονομιάς (ακόμη και αυτής της δεοντολογίας και πρακτικής που η ίδια η αστική επιστήμη έχει προτάξει τους τελευταίους αιώνες), βάζοντας στη θέση της επιστήμης... το «Διευθυντήριο» των Βρυξελλών. Αλλωστε, η διαχείριση των υλικών τεκμηρίων της ιστορίας και της μνήμης των λαών με τρόπο που να «χωρούν» στις ιδεολογικές και οικονομικές ανάγκες της εξουσίας της εκμετάλλευσης είναι παλιά, γνωστή και πολλάκις υπογραμμισμένη ακόμη και από αστούς επιστήμονες. Συνιστά κλιμάκωση αυτής της διαδικασίας, με όρους απευθείας και κεντρικής παρέμβασης στο τι, γιατί - προοπτικά και στο πώς - προστατεύει, αναδεικνύει και διαχειρίζεται κάθε χώρα την πολιτιστική της κληρονομιά.

Οι συνέπειες, λοιπόν, δεν είναι μόνο ιδεολογικές. Γιατί καθίστανται ακόμη πιο αντιδραστικά τα κριτήρια της κρατικής πολιτιστικής πολιτικής και έρχεται πιο κοντά στην εφαρμογή του ο στρατηγικός στόχος του κεφαλαίου για την πλήρη εμπορευματοποίηση του πολιτισμού.

Σύμφωνα με το «εφαρμοζόμενο σχέδιο» (sic) 64 χώροι «θα λάβουν το σήμα, με βάση την επιλογή τους από τα κράτη - μέλη». Ανάμεσά τους είναι και τέσσερις χώροι στην Ελλάδα (Ακρόπολη Αθηνών, Παλάτι της Κνωσού, οικισμός της Πολιόχνης, Μονεμβασιά). Κάθε ένα από τα 27 κράτη - μέλη ορίζει μέχρι και δύο χώρες κάθε χρόνο για την «απονομή» του «σήματος Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς». Στη συνέχεια, «μια επιτροπή από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες (σ.σ. για την "ανεξαρτησία" τους προφανώς θα... "εγγυάται" η ΕΕ!) θα αξιολογούν τις υποψηφιότητες και θα διαλέγουν ένα χώρο το χρόνο από κάθε χώρα για να τους απονεμηθεί το σήμα. Η συμμετοχή στο σχέδιο θα είναι εθελοντική».

Η Επιτροπή (ως καλός «μάνατζερ») συνοδεύει την ανακοίνωσή της και με τα «κύρια πλεονεκτήματα του σήματος Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς»: «Οι νέες ευκαιρίες εξοικείωσης της Ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς και των δημοκρατικών αξιών τα οποία αποτελούν τα θεμέλια της Ευρωπαϊκής ιστορίας και ολοκλήρωσης, η αυξημένη προβολή του Ευρωπαϊκού πολιτιστικού τουρισμού με συνέπεια οικονομικά οφέλη, καθώς και οι ξεκάθαρες διαδικασίες επιλογής που θα εξασφαλίζουν την ανάδειξη χώρων βάσει της Ευρωπαϊκής συμβολικής τους αξίας παρά λόγω της αισθητικής ή αρχιτεκτονικής τους ποιότητας». Για την ιστορία, η «προτεινόμενη απόφαση»(!) για τη θέσπιση του σήματος θα υποβληθεί στο συμβούλιο υπουργών της ΕΕ και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για έγκριση και «μπορεί να τεθεί σε εφαρμογή το 2011 ή το 2012».

Από τα «πλεονεκτήματα», προκύπτει η απευθείας σύνδεση της «πρότασης» με την πολιτική σύνδεσης της κληρονομιάς με τις ανάγκες του κεφαλαίου στον τουρισμό. Επισημαίνεται, επίσης, η σύνδεση συνολικά των αντιδραστικών σχεδιασμών της ΕΕ στον πολιτιστικό τομέα με την ανάγκη της «ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης», δηλαδή την πλήρη επιβολή των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων σε κάθε τομέα.

Το σχέδιο «βασίζεται στο σχετικό διακυβερνητικό πρόγραμμα του 2006 ανάμεσα σε 17 κράτη - μέλη». Θυμίζουμε ότι τον Ιούλη του 2006, οι τότε υπουργοί Πολιτισμού Ελλάδας και Γαλλίας πρότειναν την Ακρόπολη των Αθηνών ως τον πρώτο αρχαιολογικό χώρο που θα εγγραφεί στον κατάλογο της «Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς». Στη δήλωση αυτή προέβησαν μετά τη συνάντηση εργασίας των εμπειρογνωμόνων των χωρών της ΕΕ στο Παρίσι, για την κατάρτιση του καταλόγου χώρων και μνημείων της «Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς». Διότι «η Ακρόπολη, δεδομένης της ιστορικής, συμβολικής και μνημειακής αξίας της, έχει διαδραματίσει πρωταρχικό ρόλο στην ευρωπαϊκή ιστορία, και έχει συμβάλει καθοριστικά στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής μας ταυτότητας»!

Η θεσμική βάση αυτών των σχεδιασμών είναι η Συνθήκη του Μάαστριχτ. Τα περί «κοινής ευρωπαϊκής κληρονομιάς» συνδέονται άμεσα με το γνωστό, «εργαστηριακό» ιδεολόγημα περί «κοινής ευρωπαϊκής πολιτιστικής ταυτότητας». Ολα αυτά, τα συναντούμε με διάφορες παραλλαγές σε κάθε σχετικό πρόγραμμα της ΕΕ. Λόγου χάρη, οι λεγόμενες «Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς» «φιλοδοξούν», σύμφωνα με τους εμπνευστές τους, «να συμβάλλουν στη συνειδητοποίηση της κοινής ευρωπαϊκής πολιτιστικής, κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής ταυτότητας, να προωθήσουν την αναζήτηση της συλλογικής μας μνήμης ως Ευρωπαίοι πολίτες» (σ.σ. η υπογράμμιση δική μας).

Αυτά τα λέει η ΕΕ της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, της σφαγής γυναικόπαιδων εντός της ηπείρου (πρώην Γιουγκοσλαβία), της δημιουργίας προτεκτοράτων, της ανισότητας, της κατά μέτωπο επίθεσης σε δικαιώματα και ελευθερίες, εκτός από τις «ελευθερίες» που το κεφάλαιο θεωρεί απαραίτητες για την ύπαρξη και αναπαραγωγή του. Η ΕΕ δεν επιδιώκει το σεβασμό και την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς των λαών. Επιδιώκει την τεχνητή, «εργαστηριακή» δημιουργία μιας ανιστόρητης, αντιεπιστημονικής «κοινής ταυτότητας», η οποία είναι απαραίτητη στο κεφάλαιο για να επεκτείνει χωρίς αντιδράσεις την εκμετάλλευση.

Το ότι το «σήμα Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς» αποτελεί κλιμάκωση της παραπάνω πολιτικής τεκμηριώνεται και από το πρόσφατο παρελθόν:

Μάρτιος 2003: Στο φόντο των πολεμικών προετοιμασιών εναντίον του Ιράκ και ενώ στη Βαγδάτη θωράκιζαν τα μνημεία και το Αρχαιολογικό Μουσείο, πραγματοποιήθηκε σεμινάριο, με θέμα «Αξιοποίηση και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς ευρωπαϊκής σημασίας» που διοργάνωσε το υπουργείο Πολιτισμού στο Ζάππειο και τους Δελφούς στο πλαίσιο της ελληνικής προεδρίας στην ΕΕ. Ο τότε υπουργός Πολιτισμού, Ε. Βενιζέλος, σημείωσε στην ομιλία του: «(...) η συζήτηση για την ευρωπαϊκή πολιτιστική ταυτότητα που (...) έχει τεράστια σημασία εάν θέλουμε να ελέγξουμε τις δυνατότητες της ενιαίας αγοράς, να λειτουργεί πραγματικά και όχι εικονικά και στον τομέα του πολιτισμού και του οπτικοακουστικού. Οι τομείς αυτοί είναι ιδιαίτερα κρίσιμοι όχι μόνο ιδεολογικά και πολιτικά, αλλά και είναι και πολύ ενδιαφέροντες οικονομικά και αναπτυξιακά, γιατί περιλαμβάνουν νέα κοιτάσματα απασχόλησης, νέες ευκαιρίες επενδύσεων και επιχειρηματικής δραστηριότητας (...)».

Αύγουστος 2003: Στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων στη Θεσσαλονίκη πραγματοποιήθηκε «συνάντηση συντονισμού για το ολοκληρωμένο σχέδιο αποκατάστασης για την αρχιτεκτονική και αρχαιολογική κληρονομιά της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς στη ΝΑ Ευρώπη», που οργάνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Δηλαδή, εκείνοι που «φρόντισαν» με την ιμπεριαλιστική επέμβαση στην πρώην Γιουγκοσλαβία να διαλύσουν αυτήν την κληρονομιά! Η πρόκληση ήταν ακόμη μεγαλύτερη, αφού ως «εμπνευστής» του σχεδίου εμφανίστηκε ο τότε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ρομάνο Πρόντι, ο οποίος ανέλαβε τα καθήκοντά του το Μάρτη του 1999, τότε που ξεκίνησε η επίθεση στη Γιουγκοσλαβία. Ο Πρόντι, το Σεπτέμβρη του 1999, τιμήθηκε και με «ψήφο εμπιστοσύνης» στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τις παραπάνω «υπηρεσίες» του στον πολιτισμό...

Οκτώβρης 2006: Πραγματοποιείται στην Αθήνα η δεύτερη συνάντηση των εκπροσώπων - υπουργών Πολιτισμού της ΕΕ για την κατάρτιση καταλόγου της «ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς». Οι «αρχές» που διέπουν τον κατάλογο είναι η θέση του ευρω-ενωσιακού κεφαλαίου ότι «η πολιτιστική κληρονομιά είναι καθοριστική παράμετρος της ευρωπαϊκής συνείδησης, των κοινών αξιών και αρχών μας», δηλαδή το κέρδος. Αρα, τα επιλεγμένα μνημεία θα υποστούν τέτοια ιστορική στρέβλωση... «ώστε οι Ευρωπαίοι πολίτες να αισθανθούν ότι μοιράζονται μια κοινή ταυτότητα και ένα κοινό πολιτικό τοπίο».

Εκφράζεται, επίσης, η ανάγκη «να υιοθετηθεί ένας μηχανισμός προστασίας και ανάδειξης της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς», για «μεταβίβασή της στις επόμενες γενεές και θα διασφαλίσει τη χαρτογράφηση και προστασία της». Δηλαδή, ουσιαστικά, θα προστατεύεται ό,τι υπάρχει στον κατάλογο. Επιπλέον, ο τρόπος «μεταβίβασης» στις επόμενες γενιές θα καθιστά το «τιμώμενο» μνημείο ως φορέα της κυρίαρχης ιδεολογίας. Ετσι επαναλαμβάνουν ότι η Ακρόπολη επιλέγεται ως πρώτη στον κατάλογο, επειδή «λόγω της συμβολικής και ιστορικής σημασίας» της «έχει πρωταγωνιστήσει στην ευρωπαϊκή ιστορία, έχει συμβάλει καθοριστικά στη διαμόρφωση των ιδανικών και αρχών, όπως και της κοινής μας ταυτότητας, και αποτελεί για όλους τους Ευρωπαίους τον τόπο γέννησης της Δημοκρατίας»...

Φλεβάρης 2007: Στο Palacio Zurbano της Μαδρίτης, πραγματοποιήθηκε συνάντηση στελεχών των υπουργείων Πολιτισμού της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με «παρατηρητή» εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με θέμα τον «Ευρωπαϊκό Κατάλογο Πολιτιστικής Κληρονομιάς». Εκεί συμπληρώθηκε με το Μινωικό Ανάκτορο της Κνωσού, το Ναό του Αγ. Γεωργίου στη Βενετία και τα έργα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου. Στη σχετική ανακοίνωσή του, το ΥΠΠΟ σημείωνε χαρακτηριστικά ότι στόχος «είναι και η πολιτιστική ενοποίηση της ηπείρου, μέσω της ταύτισης με έναν κοινό κορμό μνημείων που να συμβολίζουν έννοιες και αξίες τις οποίες ασπάζονται συλλογικά όλοι οι Ευρωπαίοι πολίτες».

Μάρτης 2007: Πραγματοποιείται η τελετή «εγγραφής» της Ακρόπολης στον κατάλογο. Ο τότε υπουργός Πολιτισμού, Γ. Βουλγαράκης, γίνεται ακόμη πιο συγκεκριμένος: «(...) με την κατάρτιση του καταλόγου της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς τοποθετούμε τον πολιτισμό στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής θεσμικής ολοκλήρωσης».

Υπερθεματίζοντας ο τότε Γάλλος ομόλογός του, Ρενό Ντονεντιέ ντε Βαμπρ, σημείωνε μεταξύ άλλων: «Πενήντα χρόνια μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης, που δημιούργησε την ευρωπαϊκή κοινότητα, είναι εδώ όπου όλα ξεκίνησαν, όπου η κοινότητα που συνεχίζουμε να οικοδομούμε μαζί βρίσκει τις βαθύτερες ρίζες της»! Ετσι, «μάθαμε» ότι τα συγκλονιστικά και σημαντικότατα μνημεία του Ιερού Βράχου δεν είναι παρά η ...«ρίζα» της ιμπεριαλιστικής ένωσης που είναι η ΕΕ!

Μάρτης 2007: Διεξάγεται στο Βελιγράδι η πολιτική και επιχειρηματική συνάντηση, με αντικείμενο «τις σχέσεις και τη συνεργασία των πολιτισμών, την πολιτική και την οικονομία στην Ευρώπη». Ηταν η πρώτη μιας σειράς συναντήσεων με τίτλο «Forum Belgrade» («Φόρουμ Βελιγραδίου»), που εντάσσεται στην πρωτοβουλία «Soul for Europe» («Μια ψυχή για την Ευρώπη»), η οποία ξεκίνησε από το Βερολίνο το 2004 και συγκεντρώνει «πολίτες», επιστήμονες, εκπροσώπους της ακαδημαϊκής κοινότητας, πολιτιστικών, πολιτικών και επιχειρηματικών κύκλων, που «συζητούν για την αποτελεσματική και βιώσιμη χρήση του πολιτιστικού πλούτου της Ευρώπης». Στη συνάντηση, συμμετείχαν εκπρόσωποι της πολιτικής, της οικονομίας και του πολιτισμού, μεταξύ αυτών και του Συμφώνου Σταθερότητας Νοτιοανατολικής Ευρώπης, το «εργαλείο» δηλαδή της ιμπεριαλιστικής πολιτικής της ΕΕ στην περιοχή. Η «παρέα» αυτή συζήτησε με εκπροσώπους «επιτυχημένων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή» και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Μεταξύ των στόχων ήταν και «η προσέγγιση της Σερβίας στη "διαδικασία του Βερολίνου" πριν την ένταξή της στην ΕΕ»...

Νοέμβρης 2007: Το Συμβούλιο υπουργών Πολιτισμού της ΕΕ στις Βρυξέλλες επικυρώνει ουσιαστικά το ολοκληρωτικό «δέσιμο» του πολιτισμού στο κεφαλαιοκρατικό «άρμα» της «Στρατηγικής της Λισαβόνας» για την «ανταγωνιστικότητα του ευρω-ενωσιακού κεφαλαίου. Επικυρώθηκαν τρεις στόχοι «που θα διαμορφώσουν μαζί μια κοινή πολιτιστική στρατηγική για τα ευρωπαϊκά όργανα, τα κράτη - μέλη, και τον πολιτιστικό και δημιουργικό τομέα»: 1) «Προαγωγή του πολιτισμού ως καταλύτη για τη δημιουργικότητα στα πλαίσια της στρατηγικής της Λισαβόνας για την αύξηση, την απασχόληση, την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα» 2) «Προώθηση του πολιτισμού ως ζωτικής σημασίας στοιχείο στις διεθνείς σχέσεις της ένωσης» και - ως «φύλλο συκής» - «προώθηση της πολιτιστικής ποικιλομορφίας και του διαπολιτισμικού διαλόγου».

Το συμβούλιο επικύρωσε και τις «κύριες μεθόδους εργασίας», που βασίζονται στον ασφυκτικό έλεγχο των κρατών - μελών για το κατά πόσον «προσαρμόζουν» την εθνική πολιτιστική πολιτική με αυτήν της ΕΕ. Ετσι, «εισάγεται» ένα πιο «δομημένο σύστημα συνεργασίας μεταξύ των κρατών - μελών και των οργάνων της ΕΕ στα πολιτιστικά θέματα», στο πρότυπο της «ανοιχτής μεθόδου συντονισμού» (OMC) που χρησιμοποιείται σε τομείς όπως η εκπαίδευση, η νεολαία και η «κοινωνική προστασία».

Οι τομείς δράσης για την περίοδο 2008 - 2010 περιελάμβαναν «κλασικές» απαιτήσεις του κεφαλαίου, όπως: «Βελτίωση» των όρων «κινητικότητας των καλλιτεχνών και άλλων επαγγελματιών στον πολιτιστικό τομέα», «προώθηση» του «πολιτιστικού» τουρισμού, μεγαλύτερη «κινητικότητα» των συλλογών, «μεγιστοποίηση» των δυνατοτήτων των «πολιτιστικών και δημιουργικών βιομηχανιών» κ.ά.