Στα 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια από το σχηματισμό του ηλιακού μας συστήματος, η ποικιλία ορυκτών που υπήρχε σε κάθε χρονική στιγμή εξελίχτηκε από μία ή δύο δεκάδες στο αρχικό νεφέλωμα, μέχρι τα 4.400 ορυκτά που είναι σήμερα γνωστά στη Γη (ενώ απομένουν πολλά ακόμα που δεν έχουν αναγνωριστεί και ταξινομηθεί). Ο πλανήτης μας πέρασε από σειρά φάσεων, που απεικονίζονται με τις πέντε εικόνες της σελίδας και σχετίζονται με πολλές διαφορετικές διαδικασίες σχηματισμού ορυκτών. Μερικές από τις διαδικασίες αυτές οδήγησαν στην εμφάνιση εντελώς νέων ορυκτών, ενώ άλλες μεταμόρφωσαν την όψη του πλανήτη, κάνοντας ορυκτά που πρώτα συναντώνταν σπάνια να γίνουν πολύ κοινά.

Μικροσκοπικοί κρύσταλλοι διαμαντιού και γραφίτη (δύο καθαρές μορφές άνθρακα) είναι πιθανότατα τα πρώτα ορυκτά που σχηματίζονται από την αστρόσκονη με την οποία εμπλουτίζουν τα νεφελώματα οι εκρήξεις υπερκαινοφανών αστέρων. Ακολουθούν το ανθρακοπυρίτιο (μοϊσανίτης), το νιτρίδιο του τιτανίου (οσμπορνίτης), μερικά οξείδια και πυριτικά άλατα. Τι προκάλεσε τη μεγάλη ποικιλότητα των σημερινών κρυσταλλικών μορφών; Σύμφωνα με μια νέα προσέγγιση, που ονομάζεται «εξέλιξη των ορυκτών», η ιστορία της Γης γίνεται το πλαίσιο για την κατανόηση της ύπαρξης των συγκεκριμένων ορυκτών και την ανακάλυψη των διαδικασιών που οδήγησαν στο σχηματισμό τους. Η προσέγγιση αυτή διαφέρει από την καθιερωμένη εδώ και αιώνες προσέγγιση της ορυκτολογίας, που αντιμετωπίζει τα ορυκτά σαν σταθερές, έξω από την κρίσιμη τέταρτη διάσταση της γεωλογίας: το χρόνο.

Η ιστορία της εξέλιξης των ορυκτών ξεκινά με την εμφάνιση των πετρωδών πλανητών, ακριβώς επειδή οι πλανήτες είναι οι «μηχανές» σχηματισμού των περισσότερων ορυκτών. Αν και οι λεπτομέρειες της γεωλογικής ιστορίας της Γης δεν είναι καταληγμένες επιστημονικά, η γενική πορεία της εξέλιξης των ορυκτών είναι τεκμηριωμένη και είναι αυτή που περιγράφεται στις πέντε εικόνες. Μια ενδιαφέρουσα αποκάλυψη από την εξέταση του σχηματισμού των ορυκτών σε συνάρτηση με το χρόνο, είναι το γεγονός ότι μεγάλο μέρος όσων υπάρχουν σήμερα στη Γη σχετίζονται έμμεσα, ορισμένες φορές ακόμα και άμεσα, με την εμφάνιση και την εξέλιξη της ζωής στον πλανήτη. Η αντίληψη ότι τα ανόργανα υλικά του περιβάλλοντος είναι απλώς η «σκηνή» στην οποία παίζεται το εξελικτικό θεατρικό έργο της ζωής, δεν ανταποκρίνεται πλήρως στην πραγματικότητα. Οι «ηθοποιοί», ανακαινίζουν το «θέατρο» καθώς εξελίσσονται... Το γεγονός αυτό έχει άμεση επίπτωση και στην αναζήτηση ζωής σε άλλους πλανήτες, καθώς σκληρά πετρώματα, παρά κάποια ευπαθή οργανικά υπολείμματα μπορεί να αποτελέσουν τα πιο αξιόπιστα και διαρκή σημάδια βιολογικής εξέλιξης.