Από διαμαρτυρία παλαιστινίων ενάντια στους εποικισμούς και το τείχος της ντροπής

Μόνο που σε αυτές, εκτός από τις γνωστές κοινοτοπίες, δεν ειπώθηκε λέξη για όσα, όλο αυτό το χρονικό διάστημα, γράφονται στον Τύπο, τόσο το διεθνή όσο και τον ισραηλινό, περί αναταραχής των διμερών σχέσεων. Η σιωπή όσον αφορά στα «ακανθώδη» αυτά ζητήματα, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την εποικιστική δραστηριότητα του Ισραήλ, που αποτέλεσε και την αφορμή για τη δημόσια έκφραση τριβών μεταξύ Ουάσιγκτον και Τελ Αβίβ, δεν έμεινε ασχολίαστη. Για την ακρίβεια, η προσοχή των περισσότερων αναλυτών επικεντρώθηκε ακριβώς σε όλα αυτά που δεν θίχτηκαν καν στις δηλώσεις Ομπάμα - Νετανιάχου.

Αν κάτι έγινε ξεκάθαρο και επισήμως από την πλευρά της Ουάσιγκτον, στη συνάντηση αυτή, είναι ότι η αμερικανική διπλωματία επιθυμεί διακαώς να επιτευχθεί κάποιου είδους πρόοδος, έστω και επιφανειακή, στις ισραηλινο-παλαιστινιακές επαφές.Είναι μια «πρόοδος» που της είναι απαραίτητη για να προωθήσει τα σχέδιά της στην περιοχή και να καταφέρει να διασφαλίσει την κυριαρχία του αμερικανικού ιμπεριαλισμού στην πολύτιμη γεωστρατηγικά και ενεργειακά περιοχή, «κλείνοντας» τα περιθώρια διείσδυσης άλλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων που έχουν δημιουργηθεί εξαιτίας της βαθιάς δυσαρέσκειας που οι αμερικανικές επιλογές έχουν προκαλέσει στην αραβική - μουσουλμανική κοινή γνώμη (εισβολή και κατοχή σε Ιράκ και Αφγανιστάν, απροκάλυπτη κάλυψη των ισραηλινών σφαγών στο Λίβανο και στη Γάζα, απροσχημάτιστη και χονδροειδή υποστήριξη του Ισραήλ).

Από την αρχή, ο Ομπάμα έθεσε ως στόχο την «αλλαγή» αυτού του αρνητικού κλίματος ως προς την εικόνα των ΗΠΑ στην αραβική κοινή γνώμη, εξέλιξη που θα διευκόλυνε και το έργο των φιλο-αμερικανικών αυταρχικών και, ουσιαστικά, λαομίσητων αραβικών ηγεσιών. Ο στρατηγικός στόχος του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, φυσικά, διόλου δεν άλλαξε. Παραμένει ο έλεγχος της ευρύτερης περιοχής. Οι «επιδόσεις» των τακτικών Ομπάμα, μέχρι στιγμής, δεν είναι οι επιδιωκόμενες για το Λευκό Οίκο. Και στην αρνητική, για τα αμερικανικά συμφέροντα, εικόνα καθοριστικό ρόλο έχει διαδραματίσει η στάση της ισραηλινής ηγεσίας, η οποία επιμένει στην προώθηση των δικών της επιδιώξεων, οι οποίες, πια, δεν ταυτίζονται απόλυτα με τις προτεραιότητες, σε επίπεδο τακτικής τουλάχιστον, της προεδρίας Ομπάμα.

Πολλοί θα σπεύσουν στο σημείο αυτό να θυμηθούν ότι ο Μπαράκ Ομπάμα έκανε την πιο φιλο-ισραηλινή δήλωση που έχει γίνει ποτέ για την ανατολική Ιερουσαλήμ, αποδεχόμενος προεκλογικά την προοπτική μιας «ενιαίας Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραηλινού κράτους», ενώπιον της μεγαλύτερης οργάνωσης του εβραϊκού λόμπι στις ΗΠΑ. Είναι, επίσης, γεγονός ότι και δίπλα στον Νετανιάχου, μετά την τελευταία αυτή συνάντησή τους, ο Ομπάμα μίλησε για «προτεραιότητα στην ισραηλινή ασφάλεια» ενόψει άλλωστε και της εκλογικής αναμέτρησης που έχει εντός των ΗΠΑ το φθινόπωρο.

Ομως, υπάρχει πάντα και η διπλωματία όσων δεν λέγονται επίσημα, όπου και καθρεφτίζεται καλύτερα η διαφορά προτεραιοτήτων που, όπως όλα τα σημάδια δείχνουν, υπάρχει πλέον σαφώς μεταξύ των δύο καλών συμμάχων. Ο Αμερικανός Πρόεδρος πίεσε για «άμεσες» συνομιλίες με τους Παλαιστινίους.

Η παλαιστινιακή πλευρά, όμως, έχει καταστήσει σαφές ότι σε αυτό θα συναινέσει αν υπάρξουν ισραηλινές δεσμεύσεις για τα «κομβικά» θέματα της ισραηλινο-παλαιστινιακής διαμάχης, τα οποία θα μπορούσαν να συμπυκνωθούν στα εξής δύο: τα σύνορα ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους και το τελικό καθεστώς της ανατολικής Ιερουσαλήμ. Επιπλέον, ως προϋπόθεση συνέχισης της όποιας επαφής, άμεσης ή έμμεσης, θέτει το επ' αόριστον «πάγωμα» της ισραηλινής εποικιστικής δραστηριότητας, επισημαίνοντας ότι, ήδη, έχει κάνει μεγάλη υποχώρηση αποδεχόμενη έστω και τις συναντήσεις με τον Αμερικανό ειδικό απεσταλμένο Τζορτζ Μίτσελ, αν και ο ισραηλινός εποικισμός της ανατολικής Ιερουσαλήμ έχει «παγώσει» μόνο στα χαρτιά.

Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, ο Παλαιστίνιος Πρόεδρος Αμπάς, την περασμένη εβδομάδα, κατά την τελευταία συνάντησή του με τον Μίτσελ, του παρέδωσε γραπτές προτάσεις όπου εμφανίζεται να το χαρακτηρίζει ως «κόκκινη γραμμή» πίσω από την οποία η παλαιστινιακή πλευρά δεν είναι διατεθειμένη να προχωρήσει. Ο Αμπάς φέρεται να δηλώνει έτοιμος να συζητήσει με το Ισραήλ το ενδεχόμενο ανταλλαγής εδαφών, δηλαδή διατήρησης των μεγάλων εποικισμών στη Δυτική Οχθη με αντάλλαγμα άλλα ισραηλινά εδάφη, προκειμένου να οριοθετηθεί το τελικό συνοριακό καθεστώς, και φυσικά ζητά οριστική παράδοση της ανατολικής Ιερουσαλήμ στην παλαιστινιακή πλευρά.

Σε περίπτωση που οι προτάσεις αυτές δεν γίνουν αποδεκτές ως πλαίσιο συζήτησης, ο Αμπάς φέρεται να ξεκαθαρίζει, γραπτώς πάντα, ότι η Παλαιστινιακή Αρχή θα ζητήσει από τις υπόλοιπες αραβικές ηγεσίες να ενταχθεί οριστικά το Παλαιστινιακό στο λεγόμενο «Σαουδαραβικό σχέδιο ειρήνευσης του 2002»και η διαπραγμάτευση πλέον να γίνει επ' αυτού. Υπενθυμίζεται ότι το σχέδιο αυτό, το οποίο έχει υιοθετηθεί ομοφώνως από τον Αραβικό Σύνδεσμο, ζητά ολική και άνευ όρων αποχώρηση του Ισραήλ από όλα τα κατεχόμενα αραβικά εδάφη (Παλαιστίνη, Λίβανος, Συρία) με αντάλλαγμα την πλήρη εξομάλυνση των σχέσεών του με το σύνολο του αραβικού κόσμου. Με άλλα λόγια, συγκεκριμένα για το Παλαιστινιακό, τα σύνορα του παλαιστινιακού κράτους τίθενται στα όρια του 1967.

Το Ισραήλ, ουσιαστικά, δε δέχτηκε ποτέ το «σαουδαραβικό σχέδιο ειρήνευσης», ούτε φυσικά το πάγωμα των εποικισμών, σε κανένα επίπεδο. Ο Αμερικανός Πρόεδρος, όμως, και έχει υιοθετήσει το «πάγωμα» των εποικισμών (ασχέτως το πώς προβάλλεται κάθε φορά, ανάλογα με την περίσταση) και μόλις την περασμένη εβδομάδα, κατά τη συνάντησή του με τον Σαουδάραβα μονάρχη Αμπντουλάχ στο Λευκό Οίκο χαρακτήριζε, για πολλοστή φορά, το σαουδαραβικό σχέδιο «ενδιαφέρον πλαίσιο συζήτησης».

Είναι προφανές ότι ο Λευκός Οίκος πίεσε το Ισραήλ για «κινήσεις καλής θέλησης» όπως η χαλάρωση του εμπάργκο στη Γάζα, προκειμένου να καταφέρει να κερδίσει χρόνο απέναντι στις αραβικές πιέσεις για αποκαλύψεις όσον αφορά στο ισραηλινό πυρηνικό οπλοστάσιο και ολική άρση του εμπάργκο. Πιέσεις που οι αραβικές ηγεσίες ασκούν «παζαρεύοντας» τη στάση τους σε μια επικείμενη όξυνση (ακόμη και στρατιωτική) με το (σιιτικό) Ιράν.Του οποίου Ιράν τις προσπάθειες να ενδυθεί το μανδύα του «υπερασπιστή» και «εκφραστή» του συνόλου, και κατά πλειοψηφία σουνιτικού, αραβικού κόσμου, ουδέποτε είδαν με καλό μάτι καθώς, εκτός του ότι οι προσπάθειες αυτές βασίζονταν και στην ενίσχυση σιιτικών μειονοτήτων εντός της επικράτειάς τους, κυρίως αποκάλυπταν την αδυναμία και απροθυμία των αραβικών ηγεσιών να συνεργαστούν πραγματικά ξεπερνώντας τα μικροσυμφέροντά τους και το, μεταξύ τους, διαγκωνισμό για το ποιος θα είναι ο χρησιμότερος σύμμαχος σε διάφορες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και κυρίως στις ΗΠΑ.

Το «κενό» σε επίπεδο «ηγετικού ρόλου εκφραστή του αραβικού κόσμου», διά μέσου, εννοείται, της αξιοποίησης του ευαίσθητου Παλαιστινιακού, ήρθε, οψίμως, να καλύψει η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Με τη στάση της τους τελευταίους μήνες, με αποκορύφωμα τα γεγονότα κατά και μετά τη νηοπομπή βοήθειας, ανέδειξε εαυτόν σε σημαντικό διεκδικητή ρόλου περιφερειακής δύναμης, η οποία εκτός από το να εκφράζει τον αραβικό κόσμο μπορεί και να λειτουργήσει ως «γέφυρα επικοινωνίας» με τα εκατοντάδες εκατομμύρια της κοινής του γνώμης. Εκατομμύρια, που ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός επιθυμεί διακαώς να «γητεύσει» προκειμένου να διευκολυνθούν τα σχέδιά του στην πολύτιμη γεωστρατηγικά και ενεργειακά περιοχή. Χαρακτηριστικό είναι ότι πρόσφατες δημοσκοπήσεις στα παλαιστινιακά εδάφη αλλά και σε άλλες αραβικές χώρες έδειξαν ότι σε μεγάλα ποσοστά, που κυμαίνονται από 40% και πάνω, Παλαιστίνιοι και Αραβες θεωρούν την Αγκυρα ως «δύναμη που όντως υπερασπίζεται τα δίκαιά τους», ενώ αντίστοιχα έχουν μειωθεί κατακόρυφα οι θετικές γνώμες για το Ιράν.

Προφανώς, δεν είναι τυχαίο ότι η Ουάσιγκτον, πέραν του να εκφράσει ελπίδα για «αποκλιμάκωση της ισραηλινο-τουρκικής έντασης», δεν έχει «τραβήξει το αυτί» της καλής συμμάχου της, της Αγκυρας, για τους υψηλούς τόνους απέναντι στο Ισραήλ. Κατά πολλούς αναλυτές, η προοπτική μιας Τουρκίας, χώρας μέλους του ΝΑΤΟ και του G-20, μιας χώρας με, έστω και προσχηματικά, αστικοδημοκρατικό σύστημα, που θα έχει αυξανόμενη επιρροή στον αραβικό κόσμο, δεν είναι απαραίτητα δυσάρεστη στο Λευκό Οίκο. Μια τέτοια προοπτική εξισορροπεί αυτό που στα μάτια της αραβικής κοινής γνώμης γίνεται αντιληπτό ως απροκάλυπτα και σταθερά φιλο-ισραηλινή στάση και παράλληλα προσφέρει ανάσες από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό με αραβικά αυταρχικά καθεστώτα που απορροφούν μετά δυσκολίας τη λαϊκή δυσαρέσκεια σε βάρος τους.

Είναι ηλίου φαεινότερο ότι ο Μίκαελ Ορεν, επί χρόνια πρέσβης του Ισραήλ στις ΗΠΑ και ιστορικός, δεν έπαθε κρίση πανικού μιλώντας για «ρήξη τεκτονικού μεγέθους» στις ισραηλινο-αμερικανικές σχέσεις. «Σε αντίθεση με τους προκατόχους του, τόνισε, που ενίοτε υπολόγιζαν περισσότερο τη δύναμη του εβραϊκού λόμπι και επηρεάζονταν από δεσμεύσεις που αντανακλούσαν μια άλλη χρονική περίοδο του παγκόσμιου συσχετισμού δύναμης, ο Ομπάμα αντιμετωπίζει την ευρύτερη Μέση Ανατολή με την ψυχρή αντικειμενική ματιά των αμερικανικών συμφερόντων, και αυτά, στην παρούσα φάση, δεν ταυτίζονται απολύτως με τις ισραηλινές θέσεις». Αυτό δε σημαίνει ότι θα υπάρξει κάποια δραματική αλλαγή αλλά η εποχή της ισραηλινής αποκλειστικότητας όσον αφορά στην προώθηση των συμφερόντων του αμερικανικού ιμπεριαλισμού στην περιοχή μοιάζει να βαίνει προς το τέλος της. Και αυτό σηματοδοτεί σειρά ανατροπών στις περιφερειακές ισορροπίες, που δεν αποκλείεται να εκφραστούν ακόμη και με ανοιχτές συρράξεις.