- Σε τρεις περίπου μήνες, στις 14 του Δεκέμβρη, θα ανοίξουν οι εργασίες του 16ου Συνεδρίου του ΚΚΕ. Ποια η σημασία του και ποια στοιχεία προσδίδουν σ' αυτό ιδιαίτερη αξία;

- Κάθε Συνέδριο του ΚΚΕ έχει ξεχωριστή σημασία για την εργατική τάξη και το λαό της χώρας. Πρώτ' απ' όλα οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες και στη χώρα μας και διεθνώς δεν είναι οι ίδιες, αλλάζουν. Η πραγματικότητα εξελίσσεται, δεν παραμένει στάσιμη. Απ' αυτή την άποψη υπάρχουν παλιά ζητήματα που εμφανίζονται με νέα μορφή και νέα προβλήματα, άρα το περιεχόμενο κάθε Συνεδρίου έχει τη δική του ιδιαιτερότητα. Απ' αυτή τη σκοπιά και αυτό το Συνέδριο έχει ξεχωριστή σημασία. Το 15ο Συνέδριο είχε επίσης τη δική του ξεχωριστή σημασία, αφού το Κόμμα επεξεργάστηκε το νέο του Πρόγραμμα. Το 16ο Συνέδριο έχει ιδιαίτερη αξία, αφ' ενός γιατί θα εκτιμήσουμε τα βήματα που έγιναν στα τέσσερα χρόνια που μεσολάβησαν στην προώθηση της πολιτικής του ΚΚΕ, αλλά, ταυτόχρονα, με την αξιοποίηση της συλλογικής πείρας του Κόμματος, αλλά και την ιδιαίτερη εμπειρία της κάθε Κομματικής Οργάνωσης, του κάθε κομματικού μέλους, θα επεξεργαστούμε ακόμη πιο αποτελεσματικά, πιο ολοκληρωμένα, μορφές και τρόπους για την προώθηση των στόχων μας, έτσι ώστε ακόμη πιο αποφασιστικά να ανοίγουμε την προοπτική της οικοδόμησης του Αντιιμπεριαλιστικού Αντιμονοπωλιακού Δημοκρατικού Μετώπου.

Αφ' ετέρου η μελέτη της πείρας που αποκομίσαμε από τους λαϊκούς αγώνες, αλλά και από πλατιές συσπειρώσεις της εργατικής τάξης, της αγροτιάς, άλλων λαϊκών στρωμάτων, που όλο το διάστημα που μεσολάβησε από το προηγούμενο Συνέδριο αναπτύχθηκαν και στα μεγάλα αστικά κέντρα και στην ύπαιθρο, με μεγάλη συμβολή στην ανάδειξη των προβλημάτων του λαού και της χώρας, είναι επίσης σημαντικό ζήτημα.

Πρόκειται για τις μεγάλες αγροτικές κινητοποιήσεις σε πανελλαδικό επίπεδο, τους σκληρούς αγώνες και τις πλατιές συσπειρώσεις τμημάτων της εργατικής τάξης, π.χ. ναυτεργάτες, άλλες επιμέρους κινητοποιήσεις, την ίδρυση του ΠΑΜΕ. Ακόμα τις μεγάλες μαθητικές κινητοποιήσεις, τις κινητοποιήσεις γενικότερα στο χώρο της παιδείας, με τη συμμετοχή τμημάτων των εργαζομένων και βεβαίως των γονιών, τους αγώνες εναντίον του ΝΑΤΟικού πολέμου στη Γιουγκοσλαβία, την πλατιά συμπαράταξη και συσπείρωση δυνάμεων, στη βάση, που επιτεύχθηκε σ' αυτό το μέτωπο. Και, βεβαίως, την πλούσια εμπειρία από τρεις εκλογικές μάχες, τις δημοτικές, τις ευρωεκλογές, τις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές.

- Υπάρχει επομένως πλούσια εμπειρία από τη δράση του Κόμματος και του λαϊκού κινήματος, η μελέτη της οποίας θα συμβάλει στην πορεία του Αντιιμπεριαλιστικού Αντιμονοπωλιακού Δημοκρατικού Μετώπου.

- Βεβαίως υπάρχει πείρα που προσφέρεται για πλούσια οργανωμένη συζήτηση, για συμπεράσματα και εκτιμήσεις που μπορούν να συμβάλουν στον υπόθεση του Μετώπου. Εκτός όσων αναφέραμε πιο πάνω, ας πάρουμε, για παράδειγμα, το ρόλο των άλλων πολιτικών δυνάμεων, η στάση των οποίων απέναντι σ' αυτά τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν, είναι ένα από τα πολλά, ασφαλή, κριτήρια που το Κόμμα παίρνει σοβαρά υπόψη του για τον καθορισμό της πολιτικής των συμμαχιών του. Να γίνω πιο συγκεκριμένος: Η κάθε πολιτική δύναμη κρίνεται με βάση και τη στάση που κρατά όλη την προηγούμενη πορεία της, αλλά και σήμερα, απέναντι στην πολιτική που εφαρμόζεται στη χώρα, πολιτική προς όφελος των μονοπωλίων και του ιμπεριαλισμού, αν εναντιώνονται σ' αυτήν ή όχι. Για παράδειγμα, δεν είναι μόνο η σημερινή τοποθέτηση του ΣΥΝ γύρω από τα ζητήματα της κοινωνικής συναίνεσης, του «κοινωνικού διαλόγου», δεν είναι μόνο οι αποφάσεις του συνεδρίου του και η πρακτική του, αλλά είναι και η τακτική του απέναντι στις αγροτικές κινητοποιήσεις, στους άλλους αγώνες που αναπτύχθηκαν, τακτική υπονόμευσής τους.

- Κάνοντας μια αναδρομή στα τέσσερα χρόνια που μεσολάβησαν από το προηγούμενο Συνέδριο, ποια είναι εκείνα τα βήματα που έγιναν και που μπορούν να αποτελέσουν πηγή για διδάγματα, προβληματισμό κλπ.;

- Πολλά μπορεί να αναφέρει κανείς. Αλλά τα πιο σημαντικά απ' αυτά είναι η συμπόρευση με ξεχωριστές προσωπικότητες, π.χ., την περίοδο του πολέμου της Γιουγκοσλαβίας, οι συσπειρώσεις που έγιναν σ' αυτό το μέτωπο, η συμβολή τους στην ανάπτυξη του αντιιμπεριαλιστικού-αντιπολεμικού κινήματος, αν και πόσο συντέλεσαν στη διαμόρφωση αντιιμπεριαλιστικής συνείδησης σε πλατιές μάζες των εργαζομένων κλπ. Επειτα, οι συνεργασίες που έγιναν και στη μάχη των δημοτικών εκλογών και στις ευρωεκλογές και στις βουλευτικές. Είναι από τα ζητήματα που πρέπει να γενικεύσουμε την πείρα, να βαθύνουμε σ' αυτά, να βγάλουμε συμπεράσματα. Αναδείχτηκαν επίσης και άλλα όπως: η ανάγκη για μελέτη της πείρας για τη συγκρότηση των επιμέρους συσπειρώσεων και συνεργασιών, το πώς αυτές οι επιμέρους συσπειρώσεις, τα επιμέρους μέτωπα αντίστασης ή διεκδίκησης λύσεων πάνω στα οξυμένα προβλήματα της εργατικής τάξης, της νεολαίας, πλατιών λαϊκών στρωμάτων, θα συγκλίνουν σε ένα λαϊκό μέτωπο ενάντια στον ιμπεριαλισμό και τα μονοπώλια. Υπάρχει επίσης το θέμα πώς θα γίνεται πιο αποτελεσματική η δράση μας, πώς θα υπηρετεί ακόμη πιο αποφασιστικά την ανάγκη αλλαγών στο συσχετισμό των πολιτικών δυνάμεων, αφού είναι πασιφανές ότι δε φτάνει μόνο η συσπείρωση και η κινητοποίηση. Είναι τέτοια η κατάσταση, που απαιτείται η ανατροπή της πολιτικής που εφαρμόζεται στη χώρα μας, η οποία με τη σειρά της απαιτεί αλλαγές στο συσχετισμό δυνάμεων.

- Την ερχόμενη Κυριακή θα δημοσιευτούν οι Θέσεις της ΚΕ του Κόμματος για το 16ο Συνέδριο. Με το «όπλο» αυτό στα χέρια σας, ποια θα είναι τα επόμενα βήματα;

- Την Κυριακή 17 του Σεπτέμβρη ξεκινάμε αγωνιστικά, ουσιαστικά και πρακτικά την προσυνεδριακή διαδικασία. Υπάρχει μια ξεχωριστή εμπειρία στο Κόμμα, ιδίως από τα τελευταία τέσσερα χρόνια, που διευκολύνει τον προβληματισμό, την αφομοίωση και το βάθεμα των θέσεων και τη συμβολή του καθενός από μας. Το πρώτο και κύριο είναι με τη δημοσιοποίηση των Θέσεων η ουσιαστική μελέτη τους από όλα τα κομματικά μέλη, αμέσως μετά τη δημοσίευσή τους. Η σπουδαιότητα αυτού του καθήκοντος είναι μεγάλη αφού δεν μπορεί κανείς να πάρει το λόγο, να τοποθετηθεί πάνω σ' αυτές και να ψηφίσει, αρνητικά ή θετικά δεν έχει σημασία, εάν δεν τις έχει μελετήσει σε βάθος. Και αυτό το καθήκον είναι υπόθεση ατομική, αλλά και συλλογική.

Ετσι άμεσα, με τη δημοσίευση των Θέσεων, ξεκινά ένας πρώτος κύκλος μελέτης από το σύνολο των μελών ώστε έως τις αρχές Οκτώβρη, που θα παρουσιαστούν οι Θέσεις σε Γενικές Συνελεύσεις των ΚΟΒ, να υπάρχει η ανάλογη προετοιμασία για να λυθούν απορίες, να απαντηθούν ερωτήματα και να διευκολυνθούν τα μέλη του Κόμματος να ξαναμελετήσουν έχοντας καλύτερα εφόδια, ώστε και να τις αφομοιώσουν για να μπορούν να εκφράσουν υπεύθυνα και όσο γίνεται ολοκληρωμένα τη γνώμη τους, αλλά και να τις διαδώσουν όσο γίνεται πιο σωστά και πειστικά στο λαό. Αυτή η διαδικασία δε σημαίνει ότι σταματά η μελέτη. Θα δοθεί συνέχεια σ' αυτό το καθήκον με ένα δεύτερο κύκλο ξανά διαβάσματος των Θέσεων με έλεγχο, που ταυτόχρονα με τη δουλιά με τους απλούς ανθρώπους του μόχθου θα διαρκεί μέχρι την κανονική συνέλευση της ΚΟΒ, όπου θα τοποθετηθούν τα μέλη, θα ψηφίσουν και θα εκλέξουν αντιπροσώπους για το Συνέδριο.

Από κει και πέρα και σε ό,τι αφορά στην ευρύτερη διακίνησή τους, ήδη σχεδιάζεται για την Κυριακή 17 του Σεπτέμβρη πανεξόρμηση με το «Ριζοσπάστη». Εχουμε το περιθώριο μιας βδομάδας ώστε να οργανώσουμε όσο γίνεται πιο καλά αυτό το καθήκον για να μπορέσουμε να απευθυνθούμε παντού και να γίνει δουλιά και σε εργοστάσια, επιχειρήσεις, στους τόπους κατοικίας, στις πόλεις και τα χωριά, στα πανεπιστήμια και στις σχολές κλπ. Με δεδομένο ότι και η ίδια η εργατική τάξη, η νεολαία, ευρύτερες λαϊκές μάζες, έχουν τη δική τους εμπειρία, υπάρχουν οι προϋποθέσεις για πλατύ και χωρίς όρια, ουσιαστικό, σταθερό άνοιγμα σε αυτές τις δυνάμεις, με επίμονη προσπάθεια. Και αυτό το φαινομενικά απλό καθήκον, το οργανώνουμε σαν μια μεγάλη μάχη, για ολόκληρο το Κόμμα, ώστε από την πρώτη κιόλας μέρα, ο «Ριζοσπάστης» με τις Θέσεις του Συνεδρίου να μη λείψει από κανέναν. Οι στόχοι και τα πλάνα είναι αρκετά φιλόδοξοι, αλλά είναι ρεαλιστικοί.

- Αυτό το «πλατύ άνοιγμα» μπορεί να γίνει πιο συγκεκριμένο; Πού θα απευθυνθείτε, σε ποιους και πώς;

- Κοιτάχτε, κανένα Συνέδριο του ΚΚΕ δεν υπήρξε ποτέ στενά εσωκομματική υπόθεση. Θα απευθυνθούμε στους οπαδούς, στους φίλους του Κόμματος, στους συνεργαζόμενους, με τους οποίους αγωνιζόμαστε μαζί σε διάφορα μέτωπα πάλης, σε πρώην μέλη του ΚΚΕ, που για διάφορους λόγους αποχώρησαν από το Κόμμα αλλά βρίσκονται κοντά του, αλλά και σε πρώην μέλη του Κόμματος, που μετά την κρίση είτε ταλαντεύτηκαν και έφυγαν από το Κόμμα συνειδητά, επιλέγοντας αυτό το δρόμο και που τώρα προβληματίζονται ξανά και συναντηθήκαμε μαζί τους στις κινητοποιήσεις. Θα απευθυνθούμε ακόμα συστηματικά, συνειδητά, σχεδιασμένα, σε μέλη, οπαδούς άλλων κομμάτων που τους έχουμε συναντήσει σε διεκδικήσεις για λύσεις διαφόρων λαϊκών προβλημάτων που συσπειρώθηκαν σε διάφορα μέτωπα και που ανεξάρτητα από το πού βρίσκονται σήμερα υπάρχει η προοπτική να συναντηθούμε σε κοινούς αγώνες. Στους πρωτοπόρους εργάτες, στη νεολαία κλπ. Ενα τέτοιο φιλόδοξο καθήκον θα πραγματοποιείται και σε ατομική βάση, από το κάθε κομματικό μέλος, αλλά και συλλογική, με συλλογική προσπάθεια, με συσκέψεις, που είναι και ο καλύτερος, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος, αφού δίνει τη δυνατότητα συζήτησης, δίνει τη δυνατότητα στους λαϊκούς ανθρώπους να εκφράσουν γνώμες, σκέψεις και προτάσεις πάνω στις Θέσεις της ΚΕ για το Συνέδριο, ζήτημα που το Κόμμα μας θεωρεί σημαντικό.

- Με δεδομένη την επίθεση που δέχτηκε το Κόμμα όλο το προηγούμενο διάστημα, εκτιμάτε ότι αυτή θα έχει συνέχεια κατά την προσυνεδριακή περίοδο;

- Η προσυνεδριακή περίοδος θα έχει δυσκολίες. Είναι γνωστό και η πράξη επαλήθευσε αυτό που γνωρίζαμε, πως το Κόμμα μας ακριβώς επειδή είναι ο μοναδικός πολιτικός φορέας ο οποίος μπορεί να συσπειρώσει δυνάμεις, να συμβάλει στη μετατροπή της αγανάκτησης σε συνειδητή πάλη, θα συγκεντρώσει τα πυρά εκείνων των δυνάμεων που ενδιαφέρονται να συνεχιστεί απρόσκοπτα αυτή η πολιτική. Είχαμε μια γεύση στις αρχές του καλοκαιριού. Είναι φανερό ότι θα επανέλθουν με τη δημοσίευση των Θέσεων και θα κάνουν κάθε προσπάθεια σ' αυτή την κατεύθυνση. Με αυτή την έννοια χρειάζεται η δική μας επαγρύπνηση. Γεγονός που σημαίνει καλή λειτουργία των Οργανώσεων, πλατιά δράση με τους οπαδούς, επαφή και συζήτηση με όλους όσους θέλουμε να απευθυνθούμε και να συζητήσουμε τις Θέσεις της ΚΕ του Κόμματος για το Συνέδριο.

Αυτός είναι ένας σταθερός τρόπος αντιμετώπισης τέτοιων προβλημάτων. Ταυτόχρονα απαιτείται βεβαίως η μελέτη των Θέσεων της ΚΕ, για να συζητάμε πάνω σ' αυτές, τις πραγματικές και όχι στις θέσεις που θα σερβίρει κουτσουρεμένες ή διαστρεβλωμένες ο αστικός Τύπος, που παίζει ένα ξεχωριστό ρόλο σ' αυτή την υπόθεση.

- Ενόψει του Συνεδρίου και προς τιμήν του υπάρχουν κάποιοι ειδικοί στόχοι, οικονομικοί, πολιτικοί κλπ.;

- Βεβαίως και υπάρχουν τέτοιοι στόχοι, όπως η ανάδειξη νέων στελεχών, η παραπέρα ανάπτυξη της οργάνωσης, η ενισχυμένη οικονομική δουλιά. Ως το Συνέδριο στόχος είναι να αξιοποιήσουμε όλες τις δυνατότητες στρατολογίας. Να απευθυνθούμε σε πρωτοπόρους εργάτες και νεολαίους, σε όλους εκείνους με τους οποίους δώσαμε μάχες μαζί.

Ακόμα, από τώρα έως το Συνέδριο, όλοι μας μπορούμε και πρέπει να συμβάλουμε αποφασιστικά στην οικονομική εξόρμηση προς τιμήν του Συνεδρίου, στην υπερκάλυψη των στόχων της, προκειμένου να καλυφθούν και οι αυξημένες ανάγκες που προκύπτουν από τη διοργάνωση ενός Συνεδρίου.

- Η προσυνεδριακή περίοδος συμπίπτει με σημαντικές εξελίξεις, συμπίπτει με μια σκληρή αντιλαϊκή επίθεση. Θα θέλαμε δύο λόγια επ' αυτού.

- Πραγματικά η προσυνεδριακή περίοδος συμπίπτει με σημαντικές και κρίσιμες εξελίξεις. Με την ολομέτωπη επίθεση στα δικαιώματα της εργατικής τάξης και της νεολαίας. Οι δηλώσεις του πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη ήταν αποκαλυπτικές, όχι τόσο για τα μέλη του ΚΚΕ, αλλά για ευρύτερες λαϊκές μάζες. Οι δηλώσεις του αποτελούν την απόδειξη ότι αυτό που πλασάρουν τα τελευταία χρόνια περί κοινωνικής συναίνεσης, έκφραση της οποίας είναι ο λεγόμενος κοινωνικός διάλογος, δεν είναι παρά η ουσία της εξουσίας της αστικής τάξης, η δικτατορία της αστικής τάξης. Είπε ο πρωθυπουργός, κοιτάξτε να δείτε, βεβαίως επιδιώκουμε κοινωνική συναίνεση, βεβαίως επιδιώκουμε τον κοινωνικό διάλογο, αλλά είτε σας αρέσει είτε όχι, είτε πετύχει είτε όχι, αυτά τα μέτρα θα εφαρμοστούν. Αυτή είναι η πολιτική της κυβέρνησης και όλων των αστικών κυβερνήσεων και που η εφαρμογή της και ο τρόπος με τον οποίο θα εφαρμοστεί εξαρτάται από το πόσο ισχυρό ή αδύναμο είναι το λαϊκό κίνημα.

Και βέβαια, ήταν αποκαλυπτικός και για τη διάρκεια της περιόδου της λιτότητας, για τη δήθεν προσωρινότητα των μέτρων, που ξεκινάνε από το 1985, είμαστε στο 2000, θα φτάσουμε στο 2010 (αυτό το χρονικό ορίζοντα έβαλε ο Κ. Σημίτης), και η πολιτική αυτή θα συνεχίζεται. Είναι αυταπάτη να προσδοκά κανείς ότι θα βελτιωθεί η οικονομική κατάσταση των εργαζομένων σ' αυτές τις συνθήκες.

Αποκαλυπτικός ήταν για το ρόλο της κυβέρνησης στα Βαλκάνια. Η τοποθέτησή του για τις εκλογές στη Γιουγκοσλαβία, η τακτική και του υπουργού Εξωτερικών, τακτική επέμβασης στα εσωτερικά της γειτονικής χώρας, το ταξίδι του, που επίσης είχε την ίδια αποστολή. Η τοποθέτηση του Κ. Σημίτη ότι μετά τις εκλογές στη Γιουγκοσλαβία θα δούμε αν θα αναγνωρίσουμε το αποτέλεσμα και ακόμα η τοποθέτηση ότι, τέλος πάντων, δεν μπορεί μια χώρα να τραβά το δικό της δρόμο, πρέπει να συμπαραταχτεί στο δρόμο των άλλων χωρών, αυτόν της Ευρωπαϊκής Ενωσης, είναι επικίνδυνη για τους γειτονικούς λαούς και τον ελληνικό λαό.

Αυτή η πολιτική γεννά δυνατότητες για τη δική μας δράση και τα αποτελέσματά της, γιατί η λαϊκή αντίδραση, έστω κι αν περιορίζεται μέχρι στιγμής στα λόγια, είναι γενικευμένη. Στις επιχειρήσεις, στα εργοστάσια, στα λαϊκά στρώματα, δε συναντά αποδοχή. Υπάρχουν αντιδράσεις και στο εσωτερικό των συνδικαλιστικών παρατάξεων. Η ταχκική της ΓΣΕΕ βεβαίως είναι και ελιγμός, βεβαίως και προσχεδιασμένη μπορεί να χαρακτηριστεί, αλλά το γεγονός ότι αποχωρεί από το λεγόμενο «κοινωνικό διάλογο», ότι προκήρυξε απεργία είναι αποτέλεσμα και της πίεσης που υπάρχει στις γραμμές τους, αλλά και της πίεσης που ασκεί η δράση των ταξικών δυνάμεων στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, η δράση του ΠΑΜΕ, αλλά και η πολιτική του ΚΚΕ.

Η αντικομμουνιστική εκστρατεία επίσης δε γίνεται από κεκτημένη ταχύτητα. Ξέρουν ότι η πολιτική τους συναντά την αντίδραση του κόσμου, φοβούνται οργανωμένους αγώνες.

- Απ' όσα είπατε φαίνεται ότι το πρόγραμμα είναι «φορτωμένο» για το επόμενο διάστημα, τουλάχιστον ως το Συνέδριο.

- Βεβαίως τα καθήκοντα είναι πάρα πολλά. Θα πρέπει να συνδυάσουμε τη μελέτη των Θέσεων με το πλατύ άνοιγμα στο λαό, τις συσπειρώσεις, τις κινητοποιήσεις, την ανάπτυξη του Κόμματος, την οικονομική δουλιά κλπ. Εκτιμούμε ότι χωρίς να υποτιμούμε τον όγκο της δουλιάς, χωρίς όμως και να τρομάζουμε από αυτόν, μπορούμε να αντεπεξέλθουμε με επιτυχία. Υπάρχει εμπειρία. Εκείνο που απαιτείται πλέον είναι να ξεκινήσουμε δουλιά τώρα αμέσως, να την οργανώσουμε, να τη σχεδιάσουμε όσο καλύτερα μπορούμε, για να στεφθεί με επιτυχία.