Εκπληκτικές φωτογραφίες ενός δραστήριου μικρού κομήτη έστειλε πριν από μερικές μέρες η διαστημοσυσκευή «Ντιπ Ιμπακτ». Οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν από απόσταση 700 χιλιομέτρων από την επιφάνεια του κομήτη και δείχνουν μεγάλες εκτινάξεις αερίων και σκόνης, που εμφανίζονται πολύ λαμπερές καθώς αντανακλούν το φως του Ηλιου. Σε αυτά τα αέρια και τη σκόνη οφείλουν οι κομήτες την «ουρά» τους και γενικότερα την άλω που περιβάλλει τον πυρήνα τους.

Η αποστολή «Ντιπ Ιμπακτ», που σημαίνει «Βαθιά Πρόσκρουση» (λογοπαίγνιο στα αγγλικά με την ονομασία «Μεγάλη Απήχηση» σε ελεύθερη απόδοση), σχεδιάστηκε για να δώσει στους επιστήμονες τη δυνατότητα να ρίξουν μια ματιά κάτω από την επιφάνεια ενός κομήτη, όπου το υλικό παραμένει στην ίδια αρχέγονη μορφή όπως όταν σχηματιζόταν το ηλιακό μας σύστημα. Απώτερος στόχος ήταν η βαθύτερη κατανόηση της διαδικασίας σχηματισμού του ηλιακού μας συστήματος, αλλά και των απομειναριών του που σήμερα εμφανίζονται σαν κομήτες.

Η πρόσκρουση στον κομήτη Τέμπελ-1, τον Ιούλη του 2005, της βολίδας που μετέφερε το «Ντιπ Ιμπακτ» εξυπηρέτησε σε μεγάλο βαθμό το σκοπό της αποστολής. Ομως, επειδή το μητρικό σκάφος της αποστολής παρέμεινε σε πολύ καλή λειτουργική κατάσταση, η NASA αποφάσισε την επιμήκυνση της αποστολής, μετονομάζοντάς την σε EPOXI από τα αρχικά στην αγγλική γλώσσα της περιγραφής της έρευνας που θα κάνει ως το τέλος του 2011 το «Ντιπ Ιμπακτ». Ανάμεσα στους στόχους της αποστολής EPOXI είναι η μελέτη άλλων μικρών ουράνιων σωμάτων που θα μπορούσε να συναντήσει η διαστημοσυσκευή με κατάλληλη προσαρμογή της πορείας της. Ενα τέτοιο ουράνιο σώμα είναι και ο κομήτης Χάρτλεϊ-2 που παρατήρησε στις 4 Νοέμβρη, ο πέμπτος που εξετάζεται από κοντά, από μηχανές σταλμένες από τον άνθρωπο.

Ο Χάρτλεϊ-2 επιλέχτηκε όταν δεν μπόρεσε να βρεθεί ο κομήτης Μπέθιν, ο αρχικός στόχος που επέλεξαν οι επιστήμονες. Ο κομήτης αυτός είναι πολύ πιθανό να διασπάστηκε σε κομμάτια που είναι πολύ μικρά για να μπορούν να παρατηρηθούν ακόμα και με τα μεγαλύτερα τηλεσκόπια. Ο Χάρτλεϊ-2 ανήκει στη λεγόμενη οικογένεια κομητών του Δία, δηλαδή εκείνων που έχουν περίοδο περιφοράς γύρω από τον Ηλιο μικρότερη από 20 χρόνια (ο Χάρτλεϊ-2 κάνει μια στροφή μέσα σε 6,46 έτη). Το μεσημέρι της 20ής Οκτώβρη πέρασε στην κοντινότερη απόσταση από τη Γη που έχει παρατηρηθεί ποτέ και συγκεκριμένα στα 17,7 εκατομμύρια χιλιόμετρα. Η συνάντηση του «Ντιπ Ιμπακτ» με τον κομήτη έγινε σε απόσταση 21 εκατομμυρίων χλμ. από τη Γη στην περιοχή του ηλιακού συστήματος ανάμεσα στον πλανήτη μας και τον Αρη. Η παρατήρηση του Χάρτλεϊ -2 με τα ίδια όργανα που παρατηρήθηκε και ο Τέμπελ-1 επιτρέπει την απευθείας και χωρίς αμφιβολίες σύγκριση των μετρήσεων.

Ο κομήτης Χάρτλεϊ-2 έχει μερικά ασυνήθιστα χαρακτηριστικά. Η απελευθέρωση ενώσεων του κυανίου από την επιφάνειά του μεταβάλλεται με τρόπο που οι ερευνητές δεν έχουν μπορέσει να εξηγήσουν ακόμα, ενώ οι ποσότητες αερίων που εκλύονται γενικότερα είναι τουλάχιστον διπλάσιες απ' ό,τι σε άλλους κομήτες.

Τον περασμένο Ιούλη, μια άλλη διαστημοσυσκευή μελέτησε ένα ουράνιο σώμα που βρέθηκε στη διαδρομή της προς έναν κομήτη. Πρόκειται για τη «Ροζέτα» που φωτογράφισε τη Λουτεσία, έναν από τους αστεροειδείς της ζώνης των αστεροειδών, που βρίσκεται μεταξύ Αρη και Δία. Η διαστημοσυσκευή «Ροζέτα» κατασκευάστηκε και εκτοξεύτηκε στο Διάστημα από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA), για να μελετήσει τον κομήτη Τσουριούμοφ - Γκερασιμένκο, γύρω από τον οποίο αναμένεται να μπει σε τροχιά το 2014. Η «Ροζέτα» πρόκειται να προσεδαφιστεί πάνω στον κομήτη και να κάνει χημική ανάλυση της επιφάνειάς του, στέλνοντας τα αποτελέσματα στη Γη. Μια ακόμα πιο φιλόδοξη αποστολή, που ακόμα δεν είναι όμως ούτε στα σχέδια, θα ήταν η προσεδάφιση σε έναν κομήτη και η μεταφορά στη Γη δείγματος του εδάφους του για εξονυχιστική μελέτη.