Ολα τα συμπτώματα μιας παθολογίας που παραπέμπει στο «σύνδρομο του ναυαγίου», είχε η χθεσινή συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ, η οποία συνήλθε το πρωί στην αίθουσα της Γερουσίας - ενόψει της έναρξης των εργασιών της ολομέλειας της Βουλής - με βασικό ομιλητή τον πρωθυπουργό Κ. Σημίτη και παρεμβάσεις περίπου 40 βουλευτών του κυβερνητικού κόμματος.

Το όλο κλίμα, με τις συχνές αναφορές σε φαινόμενα παρακμής και φθοράς, θύμιζε περισσότερο συνεδρίαση κοινοβουλευτικής ομάδας κόμματος, που εξαντλεί την τετραετία και όχι ενός κόμματος που πριν έξι μήνες κέρδισε τις εκλογές. Η δε ομιλία του πρωθυπουργού, η οποία ήταν 20 σελίδες και διάρκειας μιας ώρας, παρέπεμπε, με τις εφ' όλης της ύλης αναφορές της, περισσότερο σε προγραμματικές δηλώσεις και εξαγγελίες. Προφανής λόγος, η προσπάθεια αναστροφής του αρνητικού κλίματος για την κυβέρνηση, μετά και το τελευταίο τραγικό ναυάγιο, η οποία επιχειρείται με στροφή σε άλλα θέματα, ώστε να αποσπαστεί η προσοχή του λαού. Είναι η περιβόητη «φυγή προς τα εμπρός», όπως σχηματικά προβάλλεται από την κυβερνητική προπαγάνδα. Απηύθυνε δε πρόσκληση για «συσπείρωση και συνοχή την ώρα του αγώνα» για τη δημιουργία της «ισχυρής Ελλάδας» και για τη διεξαγωγή της Ολυμπιάδας του 2004.

Βασικό χαρακτηριστικό της ομιλίας του πρωθυπουργού, ήταν, εφ' ενός μεν, η μετάθεση των ευθυνών είτε σε άλλους, όπως στην περίπτωση του ναυαγίου, είτε η διάχυση των ευθυνών στο σύνολο του πολιτικού κόσμου, όπως στην περίπτωση της «διαπλοκής», αφ' ετέρου δε, ο προσεταιρισμός επιτυχιών, όπως των Ελλήνων αθλητών στους Ολυμπιακούς του Σίδνεϊ.

«Αδιανόητη τραγωδία»...

Η υπόθεση του ναυαγίου του «ΣΑΜΙΝΑ», επλανάτο καθ' όλη τη διάρκεια της συνεδρίασης, συμπυκνώνοντας το σύνολο της κυβερνητικής πολιτικής, είτε αυτή αφορά τις σχέσεις της κυβέρνησης με το μεγάλο κεφάλαιο είτε τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται ο λαός. Ο Κ. Σημίτης φρόντισε από την αρχή της εισήγησής του να δώσει το στίγμα της κυβερνητικής λογικής, κάνοντας λόγος για «αδιανόητη τραγωδία», δηλαδή μην ψάχνετε για ευθύνες, μην ψάχνετε για λογική εξήγηση.

Ωστόσο, πιεσμένος από τη λαϊκή κατακραυγή, δεσμεύτηκε ότι θα «πέσει άπλετο φως στα αίτια της μεγάλης τραγωδίας» και «οι ευθύνες θα αποδοθούν άμεσα και υπεύθυνα». Επίσης εξήγγειλε ότι θα γίνουν «οι αναγκαίες τροποποιήσεις στις δικονομικές διαδικασίες για να υπάρχει ένα αποτέλεσμα των δικαστικών ανακρίσεων και του δικαστικού καταλογισμού ευθυνών σε λογικό χρόνο».

Συνεχίζοντας, παραδέχτηκε, έμμεσα, την ύπαρξη και πολιτικών ευθυνών, αφού υποστήριξε ότι «θα κάνουμε τα πάντα για να μην ξανασυμβεί ποτέ παρόμοια τραγωδία, όσο κι αν χρειαστεί να συγκρουστούμε με παγιωμένες αντιλήψεις, όσες αντιδράσεις κι αν υπάρξουν». Και συμπλήρωσε: «Το τόνισα από την πρώτη στιγμή, δε θα σταματήσουμε, έως ότου οι διαδικασίες και οι πρακτικές ασφάλειας στη χώρα μας να γίνουν αντάξιες των ανθρώπων της».

Ολους μάς αγγίζει η διαπλοκή...

Ο πρωθυπουργός εμφανίστηκε ως παρατηρητής των φαινομένων διαφθοράς και διαπλοκής και επιχείρησε να επιμερίσει τις ευθύνες σε όλα τα κόμματα και έκανε λόγο για «προσπάθεια ποινικοποίησης της δημόσιας ζωής» εκ μέρους της ΝΔ. Αναφερόμενος στις προανακριτικές επιτροπές της Βουλής, είπε: «Καμία απολύτως πολιτική παράταξη δεν εξυπηρετείται, όταν επιχειρείται να καλλιεργηθεί ένα κλίμα διαφθοράς και απαξίωσης του πολιτικού κόσμου. Ο αρνητικός αντίκτυπος αφορά όλους. Χαμένη είναι η δημοκρατία. Κερδισμένη η φασιστική νοοτροπία».

Πάντως, η εμφάνιση του πρωθυπουργού ήταν ιδιαίτερα απολογητική, όταν αναφέρθηκε στο ζήτημα της «διαφάνειας». Γενικεύοντας το θέμα, του έδωσε ...διεθνείς διαστάσεις και το περιέγραψε σαν φυσικό φαινόμενο: «Σε κάθε κοινωνία που λειτουργεί η οικονομία της αγοράς, τίθεται το θέμα των σχέσεων των οικονομικών συμφερόντων με την πολιτική εξουσία. Τα ιδιωτικά συμφέροντα επιδιώκουν να εκμαιεύσουν ευνοϊκές αποφάσεις της πολιτικής εξουσίας, που θα ενισχύσουν την ανταγωνιστική τους θέση και τα κέρδη τους. Γι' αυτό και η συζήτηση για το "πολιτικό χρήμα", τον πολιτικό ρόλο των ΜΜΕ, τη διασύνδεση οικονομικής και πολιτικής εξουσίας».

Μετέθεσε δε τις ευθύνες σε όλα τα κόμματα, ισχυριζόμενος ότι «το θέμα των σχέσεων οικονομικής και πολιτικής εξουσίας αφορά όλα τα κόμματα, γιατί αφορά τη λειτουργία της δημοκρατίας». Μάλιστα, εξήγγειλε παρεμβάσεις στον τομέα της χρηματοδότησης και των οικονομικών των κομμάτων. «Θα επανεξετάσουμε, είπε, τα θέματα που συνδέονται με το πολιτικό χρήμα».

Οσον αφορά τη γενικότερη στάση των άλλων κομμάτων, ο πρωθυπουργός επανέλαβε το γνωστό ισχυρισμό ότι «τα κόμματα της αντιπολίτευσης, χρόνια τώρα, δεν έχουν αξιόπιστες εναλλακτικές προτάσεις». Ειδικότερα, για τη μεν ΝΔ, είπε ότι δεν ασκεί υπεύθυνη και εποικοδομητική αντιπολίτευση, τα δε «άλλα κόμματα, δυστυχώς, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, αθροίζονται με τις επιλογές της Νέας Δημοκρατίας». Και τα κατηγόρησε ότι επιδιώκουν να διαμορφωθεί εικόνα σύγχυσης.

Οσον αφορά την οικονομική πολιτική, ο Κ. Σημίτης διαβεβαίωσε ότι δε θα υπάρχει καμία χαλάρωση, ενώ παραδέχτηκε την αποτυχία της κυβερνητικής πολιτικής στην καταπολέμηση κοινωνικών προβλημάτων, όπως της ανεργίας. Ειδική αναφορά έκανε στην ΟΝΕ, θέτοντας το ερώτημα «μετά την ΟΝΕ τι;» και απάντησε ότι «κινούσα ιδέα των πολιτικών μας είναι η πραγματική σύγκλιση προς τα επίπεδα των ανεπτυγμένων χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης». Στα πλαίσια αυτής της πολιτικής και στην κορυφή των κυβερνητικών προτεραιοτήτων, ανέφερε ότι μπαίνει η καταπολέμηση της ανεργίας.

Δεν παρέλειψε να προβεί σε εξαγγελίες, που τις στηρίζει στους πόρους του Γ` Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης, στα πλαίσια του Γ` Διορθωτικού Προγράμματος Ανάπτυξης 2000-2006, ύψους 17,5 τρισεκατομμυρίων δραχμών. Στο σημείο αυτό, ο Κ. Σημίτης εμφανίστηκε να παίρνει αποστάσεις από τη νεοφιλελεύθερη άποψη για το ρόλο των μηχανισμών της αγοράς στην ανάπτυξη. «Για μας, είπε, ανάπτυξη δεν είναι ό,τι αφήνεται στους αυτοματισμούς των δυνάμεων της αγοράς και στο τυχαίο ποσοτικό αποτέλεσμα».

Σε άλλο σημείο της ομιλίας του, αναφέρθηκε στο θέμα των τιμών του πετρελαίου, σε συνδυασμό με την αύξηση της τιμής του δολαρίου και διαβεβαίωσε ότι η Ελλάδα δε ...θα επηρεαστεί περισσότερο από τις άλλες χώρες της ΕΕ. Μάλιστα, παραδέχτηκε ότι τα όποια οφέλη, που ισχυριζόταν η κυβέρνηση ότι θα υπάρχουν από την πτώση των επιτοκίων λόγω ΟΝΕ, θα εξανεμιστούν από την καθοδική πορεία του ΕΥΡΩ έναντι του δολαρίου. «Η καθοδική πορεία, είπε, του ΕΥΡΩ έναντι του δολαρίου και του γιεν επηρεάζει και τη δραχμή, οδηγώντας σε αύξηση του εξωτερικού μας χρέους, που είναι σε δολάρια ή γιεν. Ομως, το κόστος αυτό αντισταθμίζεται από το όφελος των χαμηλότερων επιτοκίων, λόγω της συμμετοχής μας στην ΟΝΕ». Δηλαδή, τα «οφέλη» της ΟΝΕ εξανεμίζονται από μια απλή διατάραξη της ισοτιμίας του ΕΥΡΩ.

Ομως, δεν παρέλειψε και τις απειλές με τη μορφή προειδοποιήσεων. Η «αναπτυξιακή πορεία» δε θα κινδυνεύσει, «εφόσον συνεχίσουμε σταθερά την πολιτική μας» και «δε θα αποδεχτούμε χαλάρωση των προγράμματος οικονομικής πολιτικής που ακολουθούμε».

Ακόμα, ο πρωθυπουργός παραδέχτηκε την αποτυχία της πολιτικής που ασκείται στον τομέα της αντιμετώπισης της ανεργίας.

«Διαπιστώνουμε, είπε, ότι οι στόχοι μας στην απασχόληση και στην ανεργία δεν επιτυγχάνονται, ακόμα και όταν η οικονομία εξελίσσεται ικανοποιητικά». Και μίλησε για ανάγκη επανεξέτασης της «πολιτικής μας». Ο δε στόχος που έθεσε είναι «να προλάβουμε την περαιτέρω διόγκωση της ανεργίας, αλλά και να αντιστρέψουμε την αυξητική πορεία της τα επόμενα χρόνια». Ανάμεσα στο μέτρα που ανακοίνωσε για την ανεργία, είναι το προαιρετικό 38ωρο χωρίς μείωση αποδοχών και η παροχή της δυνατότητας στις επιχειρήσεις «να αξιοποιήσουν ένα εξαιρετικά ευέλικτο πλαίσιο λειτουργίας».

Στην προσπάθειά του ο πρωθυπουργός να στρέψει την προσοχή σε άλλους τομείς, δεν παρέλειψε να κάνει αναφορές στο Κυπριακό και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, χρησιμοποιώντας λεκτικές κορόνες, που δεν ανταποκρίνονται στην πολιτική που ακολουθεί, την πολιτική ανάθεσης στον αυτόματο πιλότο της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, τόσο του Κυπριακού, όσο και των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Ειδικά για το Κυπριακό, είπε: «Το Κυπριακό διανύει μια σημαντική φάση. Ο στόχος μας είναι σαφής: Διζωνική Δικοινοτική υπό ενιαία κυριαρχία Δημοκρατία της Κύπρου, σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΟΗΕ για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση. Είναι καθαρό. Τα περί συνομοσπονδίας, από οπουδήποτε κι αν προέρχονται, δεν αποτελούν θέση της ελληνικής και κυπριακής κυβέρνησης, ούτε πρόκειται να γίνουνε δεκτά».

Να υπενθυμίσουμε ότι ο πρωθυπουργικός σύμβουλος Γ. Πανταγιάς είναι αυτός που είχε εκφραστεί προ μηνών θετικά για τη λύση συνομοσπονδίας, χωρίς να υπάρχει καμία αντίδραση από τον πρωθυπουργό.

Επίσης, ο Κ. Σημίτης δεν παρέλειψε να ευθυγραμμιστεί με την πολιτική των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων απέναντι στη Γιουγκοσλαβία και, συμπλέοντας με αυτούς που μεθοδεύουν την ανοιχτή επέμβαση στα εσωτερικά της χώρας αυτής, είπε: «Τα αποτελέσματα των εκλογών στη Γιουγκοσλαβία επιβεβαίωσαν με τον πιο σαφή τρόπο - παρά τις σοβαρές ενστάσεις για την αξιοπιστία της διαδικασίας καταμέτρησης - ότι ο σερβικός λαός ψήφισε για τη δημοκρατική αλλαγή στη χώρα του, για να περάσει η Γιουγκοσλαβία ειρηνικά σε μια νέα περίοδο της ιστορίας της».

Κοινός παρονομαστής των παρεμβάσεων των περίπου 40 βουλευτών, που πήραν το λόγο μετά την εισηγητική ομιλία του Κ. Σημίτη, ήταν οι αναφορές στο τραγικό ναυάγιο του «ΣΑΜΙΝΑ» και η παρομοίωση του κυβερνητικού κόμματος με σκάφος σε θαλασσοταραχή. Ενώ κάποιος έκανε λόγο και για το πλοίο του ΠΑΣΟΚ, που κατευθύνεται ολοταχώς προς τις βραχονησίδες «Πόρτες». Ο Χ. Καστανίδης μίλησε για κατάσταση σχεδόν δραματική και για σκιές που σκεπάζουν την πολιτική ζωή. Η Φ. Γεννηματά έκανε λόγο για αρένα. Ο Στ. Παπαθεμελής μίλησε για τα «χάλια του κράτους» και τόνισε ότι το ναυάγιο κατέβασε στο ναδίρ τη δημοτικότητα της κυβέρνησης, ενώ αναφερόμενος στο Κυπριακό είπε ότι οι συνομιλίες γίνονται στη βάση της συνομοσπονδίας, που τη χαρακτήρισε τρομακτική υποχώρηση. Ο δε Β. Κοντογιαννόπουλος ήταν αυτός που απηύθυνε έκκληση για «αρραγή ενότητα», διαφορετικά το ΠΑΣΟΚ θα ακολουθήσει την πορεία της ΝΔ. Ο Κουρουπλής υποστήριξε ότι «γίναμε χλεύη των ηττημένων». Ο Α. Χρυσανθακόπουλος τόνισε ότι πολλά στελέχη του ΠΑΣΟΚ έχουν γίνει συνδαιτυμόνες και υπηρετικό προσωπικό επιχειρηματιών.

Κάνοντας το κλείσιμο μετά τις σύντομες παρεμβάσεις των βουλευτών, ο Κ. Σημίτης επιχείρησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις και κάλεσε τους βουλευτές να αποτελέσουν το υποδειγματικό πρόσωπο του ΠΑΣΟΚ προς τα έξω. «Πρέπει, είπε, το πρόσωπό μας να εκπέμπει φως προς τα έξω». Παραδέχτηκε ότι υπάρχει αρνητικό κλίμα, αλλά «δεν πρέπει να δίνουμε την εντύπωση ότι βρισκόμαστε σε λάθος δρόμο».