Νέες ισορροπίες και ταυτόχρονα νέους οξύτερους ανταγωνισμούς στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα προμηνύει η πρόταση του πρωθυπουργού της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, για τη δημιουργία μιας κοινής αγοράς ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση και τη Ρωσία.

Την πρόταση καταθέτει ο Ρώσος πρωθυπουργός σε χτεσινό ολοσέλιδο άρθρο του στη γερμανική εφημερίδα «Sueddeutsche Zeitung». Τη μέρα δημοσίευσης του άρθρου, ο Βλ. Πούτιν έφτανε στο Βερολίνο, όπου θα συναντηθεί σήμερα με την καγκελάριο Αγκελα Μέρκελ.

Ο Βλ. Πούτιν αποδίδει την παγκόσμια οικονομική κρίση σε «δομικά αίτια των παγκόσμιων ανισορροπιών». Σ' αυτό το πνεύμα, προτείνει Ρωσία και ΕΕ να επιδιώξουν μία «αρμονική σύνθεση των δύο οικονομιών τους», οι οποίες διαθέτουν «συμπληρωματικούς αναπτυξιακούς παράγοντες», όπως τεχνολογία, αποθέματα φυσικών πόρων και επενδυτικά κεφάλαια.

Δίνοντας το περίγραμμα της διεύρυνσης της συνεργασίας μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας, ο Βλ. Πούτιν εστιάζει στο άρθρο του σε πέντε σημεία:

Πρώτον, «τη διαμόρφωση μιας αρμονικής οικονομικής κοινότητας από τη Λισαβόνα μέχρι το Βλαδιβοστόκ. Μελλοντικά μάλιστα μπορεί να εξεταστεί η δημιουργία μίας ζώνης ελεύθερων συναλλαγών, για μία κοινή ηπειρωτική αγορά». Πρόκειται για τη βελτιωμένη έκδοση της συζήτησης που ξεκίνησε τη δεκαετία του '80, με αιχμή τότε την κοινή αγορά των κρατών - μελών της ΕΕ.

Δεύτερον, «μία κοινή βιομηχανική πολιτική», η οποία θα στηρίζεται στη σύνθεση του δυναμικού που έχουν Ρωσία και ΕΕ, στο πεδίο της τεχνολογίας και των φυσικών πόρων. Η ΕΕ γνωρίζει ήδη την ενεργειακή της εξάρτηση από τη Ρωσία και αυτό το στρατηγικό πλεονέκτημα επιδιώκει να διατηρήσει και να διευρύνει για λογαριασμό της ρωσικής αστικής τάξης ο Βλ. Πούτιν.

Τρίτον, συναφές με το παραπάνω, «την ιδέα ενός κοινού συμπλέγματος» στον τομέα της ενέργειας, που «χτυπάει κυριολεκτικά την πόρτα της Ευρώπης», όπως χαρακτηριστικά σημειώνει.

Τέταρτον, μία «στενή εταιρική σχέση» στο επίπεδο της έρευνας και της τεχνογνωσίας.

Πέμπτον, την άρση των εμποδίων στις εμπορικές επαφές, με την κατάργηση της υποχρέωσης βίζας που ισχύει σήμερα μεταξύ Ρωσίας και ΕΕ.

Ταυτόχρονα, ο Βλ. Πούτιν χαιρετίζει το ρόλο της Γερμανίας ως «ατμομηχανής της ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης», η οποία, μάλιστα, «εμφανίζεται και στον τομέα αυτό με υποδειγματική ηγετική ισχύ». Ολες οι παραπάνω εξελίξεις δεν είναι άσχετες τόσο με τον ανταγωνισμό ανάμεσα σε ΗΠΑ, ΕΕ και Ρωσία, όπως και ανάμεσα στις παραδοσιακές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και στις ανερχόμενες καπιταλιστικές οικονομίες, όπως αυτές της Κίνας, της Ινδίας και της Βραζιλίας.

Σχολιάζοντας την πρόταση Πούτιν, η καγκελάριος της Γερμανίας δεν την απέρριψε, αλλά εξέφρασε επιφυλάξεις, λέγοντας ότι η οικονομική πολιτική που ακολουθείται από τη Ρωσία δεν κινείται προς την κατεύθυνση μιας ζώνης ελεύθερων συναλλαγών.

«Πρέπει να βάλω λίγο νερό στο κρασί του», δήλωσε χαρακτηριστικά η Α. Μέρκελ, σε ομιλία της στο Βερολίνο. Πρόσθεσε ότι «οι πρόσφατες πρωτοβουλίες της Ρωσίας δεν πηγαίνουν προς αυτή την κατεύθυνση» και έφερε ως παράδειγμα τη δημιουργία μιας τελωνειακής ένωσης μεταξύ της Ρωσίας, του Καζακστάν και της Λευκορωσίας, κάτι που το Βερολίνο βλέπει με κακό μάτι.

Σε μια παράλληλη εξέλιξη, ο Ρώσος αντιπρόεδρος, Ιγκόρ Σουβάλοφ, ανακοίνωσε χτες: «Εχουμε ρυθμίσει όλα τα ζητήματα (με την ΕΕ) σύμφωνα με τη θέση των ΗΠΑ και πλέον δεν υπάρχει κανένα εμπόδιο για την ένταξη της Ρωσίας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου».

Η Ρωσία είναι η τελευταία ισχυρή καπιταλιστική οικονομία που δεν έχει ενταχθεί στον ΠΟΕ, μετά από 17 χρόνια προσπαθειών. Οι διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν το 1993, αλλά η προσχώρηση της Ρωσίας στον ΠΟΕ είχε «παγώσει» από τις ΗΠΑ τον Αύγουστο του 2008, μετά από τον πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Γεωργίας. Η διαδικασία έχει επιταχυνθεί τους τελευταίους μήνες, χάρη στην αναθέρμανση των σχέσεων μεταξύ Μόσχας και Ουάσιγκτον, όπως αυτή εκφράστηκε και στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Λισαβόνα.

Την προοπτική της ένταξης της Ρωσίας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου χαιρέτισε χτες και η Α. Μέρκελ.

Στην Ιρλανδία, ο αστικός Τύπος, μετά τα εντυπωσιοθηρικά ξεσπάσματα και τις δήθεν φιλολαϊκές κορόνες των πρώτων ημερών, αναλαμβάνει από χτες το ρόλο που του αναλογεί για λογαριασμό της ντόπιας πλουτοκρατίας, ώστε να «περπατήσουν» τα αντιλαϊκά μέτρα χάριν της δανειοδότησης από την ΕΕ και το ΔΝΤ.

«Τα μέτρα είναι επώδυνα, αλλά πρέπει να ληφθούν. Το σχέδιο είναι άδικο, αλλά μερικές φορές η αποτελεσματικότητα είναι σημαντικότερη από τη δικαιοσύνη. Δεν έχουμε επιλογή», γράφει η «Irish Independent».

«Οι απλοί άνδρες και οι γυναίκες θα υποφέρουν, ενώ εκείνοι που βρίσκονται στη ρίζα του προβλήματος, οι τραπεζίτες, οι μεσάζοντες και οι πολιτικοί, παραμένουν σχετικά προστατευμένοι», καταγγέλλει στα λόγια η «Irish Daily Mail», και την ίδια ώρα επιχαίρει ότι «τουλάχιστον έχουμε ένα σχέδιο. Ο δρόμος είναι μακρύς και δύσκολος, αλλά έχουμε το χάρτη».

Το σχέδιο είναι «αυστηρό, αλλά αναπόφευκτο», σχολιάζει από την πλευρά της η «Irish Times», εκφράζοντας την ανησυχία μερίδας της αστικής τάξης ότι τα μέτρα ενδέχεται να οδηγήσουν «σε ύφεση την οικονομία».

Υποστηρικτικά στην κυβέρνηση της Ιρλανδίας και στα βάρβαρα μέτρα που προωθεί έσπευσε και χτες ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων της ΕΕ, Ολι Ρεν, δηλώνοντας ότι το πρόγραμμα της τετραετούς λιτότητας που ανακοινώθηκε την Τετάρτη στο Δουβλίνο «αποτελεί μία στέρεη βάση», για να γίνουν οι διαπραγματεύσεις για την παροχή οικονομικής βοήθειας από την ΕΕ και το ΔΝΤ.

Από την πλευρά της, η Επιτροπή των τεχνοκρατών από τις Βρυξέλλες ενημέρωσε το αντιπολιτευόμενο ιρλανδικό κόμμα «Φάιν Γκέιλ» ότι «σημεία του ανωτέρω προγράμματος μπορεί να τύχουν επαναδιαπραγμάτευσης», όπως αποκάλυψε ο εκπρόσωπος του κόμματος για οικονομικά ζητήματα.

Ο ίδιος εξέφρασε την ικανοποίησή του, δείχνοντας ότι οι αστικές πολιτικές δυνάμεις στην Ιρλανδία χτυπάνε σε πλήρη συμπαιγνία το λαό και τα δικαιώματά του, όπως άλλωστε γίνεται στην Ελλάδα και σε ολόκληρη την ΕΕ. Πάντως, τώρα οι σειρήνες έχουν αρχίσει να χτυπάνε για τον πορτογαλικό λαό, όπου φαίνεται ότι η ντόπια πλουτοκρατία προχωράει τα σχέδια για την ένταξη της Πορτογαλίας στο λεγόμενο μηχανισμό στήριξης ΕΕ - ΔΝΤ, δηλαδή τη διαδικασία στραγγαλισμού, μέσω του δανεισμού, των λαϊκών στρωμάτων.

Κατά τις συνομιλίες τους, στο Βερολίνο, χτες, οι Γκουίντο Βεστερβέλε και Μισέλ Αλιό - Μαρί, υπουργοί Εξωτερικών της Γερμανίας και της Γαλλίας, αντίστοιχα, συμφώνησαν ότι μετά το 2013 ο μηχανισμός αντιμετώπισης κρίσεων στην Ευρωζώνη θα πρέπει να γίνει αποτελεσματικότερος.

«Η ισοτιμία του ευρώ θα πρέπει να προστατεύεται αποτελεσματικότερα» έναντι των κινήσεων των κερδοσκόπων, σημείωσαν από κοινού και δήλωσαν ότι «το ΔΝΤ θα πρέπει να εμπλακεί στην έκτακτη δανειοδότηση της Ιρλανδίας», ενώ ευχήθηκαν το Δουβλίνο να καταρτίσει οικονομικό πρόγραμμα ικανό να χρηματοδοτηθεί και από την ΕΕ και από το ΔΝΤ.

Ωστόσο, η Αλιό - Μαρί απέρριψε τη γερμανική πρόταση εμπλοκής και των ιδιωτών στο μέλλοντα «ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης» και πρόσθεσε με νόημα: «Προεδρεύοντας των 20 πλουσιότερων κρατών στον κόσμο, η Γαλλία θα ενσκήψει σε αυτά τα ζητήματα».

Σε αυτό το κλίμα, ο Αξελ Βέμπερ, μέλος του ΔΣ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και κεντρικός τραπεζίτης της Γερμανίας, διαβεβαίωνε τις καπιταλιστικές αγορές ότι τα κεφάλαια του ευρωπαϊκού ταμείου σταθερότητας είναι πιθανό να αυξηθούν εάν παραστεί ανάγκη.

«Τα 750 δισ. ευρώ δείχνουν αρκετά για να διαβεβαιώσουν τις αγορές», είπε χαρακτηριστικά ο Βέμπερ στη διάρκεια εκδήλωσης στο Παρίσι, συμπληρώνοντας ότι «εάν δεν είναι, τότε θα πρέπει να αυξηθούν». Είπε ακόμα ότι «οι εθνικές κυβερνήσεις της ΕΕ θα κάνουν ό,τι είναι απαραίτητο για τη διατήρηση του ευρώ».

Στο ίδιο πνεύμα και με τον ίδιο στόχο, ο πρόεδρος του «ευρωπαϊκού ταμείου διάσωσης», Κλάους Ρέγκλινγκ, σε συνέντευξή του στη γερμανική εφημερίδα «Bild», διαβεβαίωσε ότι «το ταμείο διάσωσης είναι αρκετά μεγάλο για όλο τον κόσμο» και ότι «σε καμία περίπτωση δεν απειλούνται να προσφύγουν σ' αυτό η Γαλλία και η Ιταλία».

Ο ίδιος παραδέχτηκε ότι η Γερμανία κάθε άλλο παρά χαμένη βγαίνει από τη συμμετοχή της στο μηχανισμό δανειοδότησης, αφού «μόνο στην περίπτωση της Ελλάδας, τα κέρδη της θα φθάσουν ως τα 600 εκατομμύρια ευρώ, γιατί οι Ελληνες θα πρέπει να πληρώσουν ένα είδος επιτοκίου επί της βοήθειας αυτής».

Σε ό,τι αφορά, τέλος, στον ανταγωνισμό ΗΠΑ - ΕΕ εν μέσω καπιταλιστικής κρίσης, ο Αμερικανός οικονομολόγος Εντουαρντ Πρέσκοτ, που τιμήθηκε το 2004 με το Νόμπελ Οικονομίας, παρατηρεί στην ιταλική «Ρεπούμπλικα»:

«Δύο μοντέλα συγκρούονται αυτή τη στιγμή στον κόσμο. Το ένα είναι ευρωπαϊκό και στηρίζεται στη λιτότητα. Το άλλο είναι αμερικανικό και στηρίζεται στην ανάπτυξη. Το κακό είναι ότι το δεύτερο μοντέλο δεν έχει φέρει σπουδαία αποτελέσματα. Η ανεργία θα παραμείνει για καιρό σε υψηλά επίπεδα και η δημοτικότητα του Αμερικανού Προέδρου πέφτει. Μάλλον λοιπόν δεν είναι το καλύτερο παράδειγμα».