«Μη ικανοποιητικά» χαρακτηρίζει τα αποτελέσματα των μέχρι σήμερα απευθείας συνομιλιών για το Κυπριακό, που ξεκίνησαν δύο χρόνια πριν με τον Μεχμέτ Αλί Ταλάτ και συνεχίζονται με τον Ντερβίς Ερογλου, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Δημήτρης Χριστόφιας, κάνοντας λόγο για τεράστια απόσταση στις θέσεις των δύο πλευρών όσον αφορά το περιουσιακό, το άσυλο, το εδαφικό, τους εποίκους, τις εγγυήσεις και την ασφάλεια. Σε συνέντευξή του στον «Ρ», με αφορμή τις εξελίξεις στο Κυπριακό, μετά και την κοινή συνάντηση που είχε με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, Ντερβίς Ερογλου, και τον ΓΓ του ΟΗΕ, Μπαν Κι Μουν, στη Νέα Υόρκη, αλλά και την επόμενη συνάντηση των τριών πλευρών, που αναμένεται στις αρχές του 2011 στη Γενεύη, υπογραμμίζει ότι παρά τις δηλώσεις της τουρκοκυπριακής πλευράς για επιθυμία λύσης μέχρι τέλος του τρέχοντος έτους, οι θέσεις της, σε συνεργασία με την Τουρκία, παραμένουν σε πλήρη διάσταση με τα Ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, προωθώντας τη λογική των δύο λαών και δύο κρατών, ενώ ξεκαθαρίζει ότι θα αντιταχθεί σε οποιαδήποτε λογική επιδιαιτησίας και χρονοδιαγραμμάτων.

-- Πώς αποτιμάτε τη μέχρι σήμερα πορεία των συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού;

-- Τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα των συνομιλιών δεν μας ικανοποιούν. Προσδοκούσαμε να διανύσουμε μεγαλύτερη απόσταση σ' αυτά τα δυο χρόνια των διαπραγματεύσεων. Πέρα από αυτήν τη γενική εκτίμηση πρέπει, όμως, να πω ότι σε ορισμένες πτυχές που συνθέτουν το Κυπριακό, όπως είναι η διακυβέρνηση, η οικονομία και οι σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ενωση, σημειώθηκε πρόοδος και μάλιστα σημαντική. Από την άλλη, πρέπει επίσης να λεχθεί ότι σε μια σειρά άλλων πολύ σημαντικών πτυχών, όπως είναι το περιουσιακό, το εδαφικό, η ιθαγένεια, μετανάστευση, άσυλο, αλλοδαποί, που περιλαμβάνει και τους έποικους, οι εγγυήσεις και η ασφάλεια, παρατηρείται τεράστια απόσταση μεταξύ των θέσεων των δύο πλευρών. Αυτή είναι η αντικειμενική εικόνα των συνομιλιών.

-- Ποιες οι ως τώρα δυσκολίες στην πορεία των διαπραγματεύσεων;

-- Η τουρκική πλευρά δηλώνει επί καθημερινής βάσης ότι έχει θετική στάση στις συνομιλίες και ότι επιθυμεί λύση μέχρι το τέλος του χρόνου. Το κριτήριο της αλήθειας είναι η πράξη. Η αλήθεια είναι ότι πολλές από τις προτάσεις που η τουρκοκυπριακή ηγεσία, σε πλήρη συνεργασία με την Αγκυρα, καταθέτει στο τραπέζι των συνομιλιών κάθε άλλο παρά συνάδουν με τα Ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και το συμφωνηθέν πλαίσιο. Αντίθετα, Αγκυρα και τουρκοκυπριακή ηγεσία προωθούν την ιδέα των δύο χωριστών λαών και των δύο κρατών, με σύνορα και με διασφαλισμένη πλειοψηφία περιουσίας. Ας μη θέλουν λοιπόν να «παρασύρονται» ορισμένοι στο διεθνή χώρο από την επικοινωνιακή τακτική της τουρκικής και της τουρκοκυπριακής ηγεσίας.

Σε αντίθεση με την τουρκική πλευρά, η ελληνοκυπριακή πλευρά καταθέτει προτάσεις λογικές, μετρημένες, εφικτές που συνάδουν με το συμφωνηθέν πλαίσιο, τα Ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, το Διεθνές και το Ευρωπαϊκό Δίκαιο. Προτάσεις που υπηρετούν το στόχο λύσης ομοσπονδίας. Προτάσεις που λαμβάνουν υπόψη όχι μόνο τα συμφέροντα των Ελληνοκυπρίων, αλλά και των Τουρκοκυπρίων. Τα συμφέροντα της Κύπρου στο σύνολό της. Προτάσεις που υπηρετούν αρχές, αλλά ταυτόχρονα δίδουν λύσεις στα προβλήματα που επισώρευσαν 36 χρόνια κατοχής και διαχωρισμού. Αν τελικά η τουρκική πλευρά αλλάξει στάση και ακολουθήσει εποικοδομητική στάση, τότε θα ανοίξει ο δρόμος προς τη λύση.

-- Πώς εκτιμάτε τις παρεμβάσεις του ΟΗΕ; Μπορούν να συμβάλουν ώστε να ξεπερασθεί η στασιμότητα και η τουρκοκυπριακή πλευρά να αποδεχθεί προτάσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μία κοινά αποδεκτή λύση;

-- Πρώτα απ' όλα θα πρέπει να τονίσουμε ότι είμαστε ευγνώμονες για τη βοήθεια που ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών προσφέρει για την εξεύρεση δίκαιης, υπό τις περιστάσεις, βιώσιμης και λειτουργικής λύσης στο Κυπριακό. Πάγια θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς είναι ότι το Κυπριακό θα επιλυθεί στο πλαίσιο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και στη βάση των Ψηφισμάτων του. Σύμφωνα με αυτά τα Ψηφίσματα ο ρόλος του ΟΗΕ στις προσπάθειες για επίτευξη λύσης είναι υποβοηθητικός. Στην άσκηση αυτού του ρόλου, ο ΟΗΕ πρέπει να καθοδηγείται από τα δικά του ψηφίσματα, τα οποία προνοούν για λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, με πολιτική ισότητα, για ένα κράτος με μια και μόνη κυριαρχία, μια ιθαγένεια και μια διεθνή προσωπικότητα. Η επιμονή σ' αυτή τη λύση, η υπόδειξη και η ενθάρρυνση των δύο πλευρών αλλά και όλων των εμπλεκομένων, να εργάζονται προς αυτή την κατεύθυνση, είναι μέσα στις υποχρεώσεις του ΟΗΕ. Η πλευρά που προκαλεί προβλήματα στις προσπάθειες για λύση είναι η τουρκική πλευρά. Τα Ηνωμένα Εθνη, όπως και ευρύτερα η διεθνής κοινότητα, πρέπει να στραφούν προς την Τουρκία και την τουρκοκυπριακή ηγεσία, και να ζητήσουν την υλοποίηση των περί Κύπρου ψηφισμάτων και εναρμόνιση της πολιτικής τους με αυτά. Ετσι, θα ξεπεραστεί η στασιμότητα και η διαδικασία θα προχωρήσει.

-- Είναι αληθείς οι πληροφορίες που θέλουν παράγοντες των ΗΕ να βολιδοσκοπούν το έδαφος για την προώθηση μίας λύσης στα πρότυπα του «σχεδίου Ανάν»;

-- Τέτοια βολιδοσκόπηση δεν έχει γίνει από κανέναν. Οι διαπραγματεύσεις για επίτευξη λύσης βασίζονται στη συμφωνημένη βάση της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Η διαδικασία προβλέπει τη διαπραγμάτευση για επίτευξη συμφωνημένης λύσης χωρίς επιδιαιτησία και αυστηρά χρονοδιαγράμματα, η οποία θα τεθεί ενώπιον των δύο κοινοτήτων προς έγκριση σε ξεχωριστά και ταυτόχρονα δημοψηφίσματα. Αυτά έχουμε συμφωνήσει πριν από την έναρξη των απευθείας διαπραγματεύσεων και έτσι δεν έχουμε αφήσει κανένα περιθώριο σε όποιες προθέσεις πιθανό υπάρχουν από συγκεκριμένους κύκλους, για επανάληψη διαδικασιών που ακολουθήθηκαν το 2004 και αποδείχθηκαν ατελέσφορες και μη παραγωγικές.

Εν πάση περιπτώσει, ακόμα κι αν υπάρξουν κάποιοι που θα βολιδοσκοπήσουν για ένα τέτοιο ενδεχόμενο, εμείς δεν πρόκειται να δεχθούμε.