Το δελτίο Τύπου της πρεσβείας της Πολωνίας στην Αθήνα, με το οποίο ανακοίνωνε τη διοργάνωση της έκθεσης «Μνημεία των χωρών της Ομάδας Βίσεγκραντ και Μνημεία της Ελλάδας» (σ.σ. στο κτίριο του υπουργείου Εξωτερικών μέχρι και τις 21/4, σε συνεργασία με την ελληνική επιτροπή της UNESCO), έμοιαζε τόσο «αθώο» όσο και η αφορμή του:

«Στα πλαίσια της 20ής επετείου από την ίδρυση της "Ομάδας Βίσεγκραντ" και με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα των Μνημείων στις 18 Απριλίου, η Ελληνική Εθνική Επιτροπή για την UNESCO, σε συνεργασία με τις Πρεσβείες της Ουγγαρίας, της Πολωνίας, της Σλοβακίας και της Τσεχικής Δημοκρατίας, διοργανώνει έκθεση με φωτογραφίες των μνημείων του Βίσεγκραντ και της Ελλάδας, που συγκαταλέγονται στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς της UNESCO. Στόχος της έκθεσης είναι να συμβάλει σε μια καλύτερη κατανόηση της σημασίας της Παγκόσμιας Κληρονομιάς και συνάμα να ενθαρρύνει τις χώρες μας να καταβάλουν μια πιο συντονισμένη προσπάθεια χάριν της προστασίας των μνημείων τoυς (...) Η Ομάδα Βίσεγκραντ (γνωστή και ως "Οι 4 του Βίσεγκραντ" ή "V4") είναι μια άτυπη περιφερειακή συμμαχία τεσσάρων χωρών - της Ουγγαρίας, της Πολωνίας, της Τσεχικής Δημοκρατίας και της Σλοβακίας - με κοινές δημοκρατικές και κοινωνικές αξίες, κοινή ιστορία, παραδόσεις, πολιτισμό και γεωγραφική θέση. Η ιστορία της ξεκίνησε στις 15 Φεβρουαρίου του 1991. Σήμερα αποτελεί μια δυναμική πλατφόρμα διαλόγου και διασυνοριακής συνεργασίας (...)».

Ανεξάρτητα από τη ρητορική τους, πάντως, οι «4 του Βίσεγκραντ» (σ.σ. από το όνομα του παραδοσιακού ουγγρικού χωριού στο οποίο ιδρύθηκαν ως «ομάδα») είναι μακράν από το ρομαντικό πρότυπο... των τριών σωματοφυλάκων και του Ντ' Αρτανιάν! Και, κατ' επέκταση, η πολιτιστική κληρονομιά δεν αποτελεί παρά (για μια ακόμη φορά) ένα πρόσχημα για την προώθηση των συμφερόντων των αστικών τάξεων στο πλαίσιο του ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού.

Η «V4» είναι μια από τις πρώτες καπιταλιστικές διακρατικές ενώσεις που «έσκασαν μύτη» στην «αυλή» της ΕΕ το 1991, μετά την επικράτηση της αντεπανάστασης στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες της Ευρώπης. Αρχικά συγκροτήθηκε από την Τσεχοσλοβακία, την Πολωνία και την Ουγγαρία, αλλά μετά τη διάσπαση της Τσεχοσλοβακίας το 1993 «προέκυψαν» τέσσερις χώρες, δηλαδή η Τσεχία και η Σλοβακία.

Η ομάδα εξέφραζε και εκφράζει τα συμφέροντα της αστικής τάξης των χωρών από την οποία αποτελείται σε κάθε διαφορετική ιστορική και οικονομική φάση. Οπως λένε, λοιπόν, οι ίδιοι (www.visegradgroup.eu), «η ένταξη των χωρών του Βίσεγκραντ στις ευρωατλαντικές δομές ήταν μια από τις προτεραιότητες της ομάδας στο παρελθόν. Ωστόσο, από τη στιγμή που αυτό επιτεύχθηκε, οι εξωτερικές πολιτικές της ομάδας έχουν επεκταθεί αρκετά και περιλαμβάνουν άλλους τομείς ενδιαφερόντων».

Ανάμεσα σε αυτά τα «ενδιαφέροντα» διακρίνονται τρία: Ο πολιτισμός, ο τουρισμός και οι «μπίζνες». Η ιδεολογική «πλατφόρμα» των δραστηριοτήτων της ομάδας είναι η πλέον αντιδραστική και ως προς αυτό στην πράξη λειτουργεί ως μία ακόμη «οργάνωση» για την «εμπέδωση» των «αξιών» της αγοράς και την «εξαγωγή» της καπιταλιστικής «δημοκρατίας» εκτός ΕΕ. Οπως το θέτουν οι ίδιοι, η ομάδα «προσπαθεί να ενισχύσει την ταυτότητα της Κεντρικής Ευρώπης εντός της ΕΕ και να προωθήσει την περιφερειακή συνεργασία των χωρών της Κεντρικής Ευρώπης. Επίσης, η αμοιβαία εμπειρία με τον ολοκληρωτισμό παρακινεί τις V4 χώρες στην εύρεση τρόπων για τις διαδικασίες εκδημοκρατισμού στην Ουκρανία, στη Λευκορωσία και στη Μολδαβία, καθώς επίσης και στα δυτικά βαλκανικά κράτη»!

Αναλόγως, τον περασμένο Φλεβάρη, από την Μπρατισλάβα, όπου «γιόρτασαν» τα 20 χρόνια της ομάδας, οι πρωθυπουργοί των τεσσάρων χωρών δήλωναν στη «διακήρυξή» τους ότι «οι χώρες της ομάδας του Βίσεγκραντ επωφελήθηκαν της ιστορικής ευκαιρίας από την πτώση του κομμουνισμού το 1989, ανέπτυξαν μια επιτυχή συνεργασία, βάσισαν τις αμοιβαίες σχέσεις τους στη φιλία και μοιράστηκαν κοινές αξίες. Η συνεργασία του Βίσεγκραντ συνεχίζει να ενισχύει τη δημοκρατία και την κοινωνία πολιτών στην Κεντρική Ευρώπη». Επίσης, θεωρεί ότι η ομάδα του Βίσεγκραντ «αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό γεγονός στη σύγχρονη ιστορία των εθνών και των χωρών μας» αφού «συνέβαλε σημαντικά» στο να «ξεπεραστεί η διαίρεση της Ευρώπης που επιβλήθηκε μετά από το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και να διευκολυνθεί η ένταξη των χωρών μας στις ευρωπαϊκές και ευρωατλαντικές δομές».

Αυτό δηλαδή που «ενώνει» την ομάδα σε ιδεολογικό επίπεδο είναι ο αντικομμουνισμός, που στην πράξη εκφράζεται, ως γνωστόν, με το «κυνήγι μαγισσών» που έχει εξαπολυθεί - καταρχήν - στην Ανατολική Ευρώπη ενάντια στα Κομμουνιστικά Κόμματα και τις προοδευτικές οργανώσεις.

Η προώθηση των συμφερόντων των αστικών τάξεων της ομάδας, σε συνδυασμό με την προώθηση των γενικότερων αντιδραστικών σχεδίων των μονοπωλίων της ΕΕ, γίνεται από την ομάδα με διάφορους τρόπους: «Η συνεργασία αποδείχθηκε πολύ καρποφόρα στο παρελθόν (αμοιβαία ένταξη των V4 χωρών στην ΕΕ κ.λπ.) και υπάρχουν πολύ περισσότερα κοινά ζητήματα και συμφέροντα, τα οποία είναι ευκολότερο να προωθηθούν όταν εργαζόμαστε μαζί μέσω μιας ευδιάκριτης μορφής περιφερειακής συνεργασίας». Πιο απλά, η ομάδα «παρέχει βοήθεια στις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις μέσω διαφόρων σχεδίων επιχορήγησης στους τομείς του πολιτισμού, της επιστήμης και της εκπαίδευσης, των ανταλλαγών μεταξύ των νέων, της διασυνοριακής συνεργασίας και της προώθησης του τουρισμού. Επίσης, το Ταμείο παρέχει διάφορα είδη υποτροφιών. Ο ετήσιος προϋπολογισμός του Ταμείου είναι 5 εκατομμύρια ευρώ, το οποίο μοιράζεται από τις τέσσερις αντίστοιχες κυβερνήσεις σε ίση βάση».

Σε διεθνές επίπεδο η ομάδα διεκδικεί πρωταγωνιστικό ρόλο στην εφαρμογή των πλέον σκοτεινών και επικίνδυνων, για τους λαούς, σχεδίων του ιμπεριαλισμού. Ετσι, στη διακήρυξη της Μπρατισλάβα γίνεται σαφής η πρόθεση να «διευκολύνει τη διαδικασία στον τομέα της σταθερότητας και της δημοκρατίας στη γειτονιά της ΕΕ και να συμβάλει ενεργά στην εφαρμογή των ευρωπαϊκών και ευρωατλαντικών φιλοδοξιών των χωρών της ανατολικής συνεργασίας και να συνεχίσει να υποστηρίζει τις δυτικές χώρες των Βαλκανίων στην ολοκλήρωσή τους στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ». Επίσης, «χαιρετίζουν» την πλήρη «απελευθέρωση» των εργασιακών σχέσεων και το σύνολο των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων έτσι όπως αυτές εφαρμόζονται μέσω της πολιτικής της ΕΕ.

Στο παραπάνω πλαίσιο, ο δηλωμένος «στόχος» της έκθεσης στην Αθήνα, δηλαδή «να συμβάλει σε μια καλύτερη κατανόηση της σημασίας της Παγκόσμιας Κληρονομιάς και συνάμα να ενθαρρύνει τις χώρες μας να καταβάλουν μια πιο συντονισμένη προσπάθεια χάριν της προστασίας των μνημείων τoυς», παίρνει διαφορετικές διαστάσεις, οι οποίες είναι γνωστές και εντάσσονται στο στρατηγικό στόχο του κεφαλαίου μέσω της ΕΕ για πλήρη εμπορευματοποίηση του πολιτισμού, σε συνδυασμό με την ιδεολογική χειραγώγηση στις «αξίες» του καπιταλισμού. Και το πεδίο της κουλτούρας είναι το πλέον πρόσφορο γι' αυτούς τους σχεδιασμούς, όσο «αθώο» κι αν εμφανίζεται...