Η μάχη των αρχαιρεσιών του Συλλόγου Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας δόθηκε σε μια περίοδο που βαθαίνει η καπιταλιστική κρίση και επιδρά με ένα πλέγμα αντιλήψεων στη συνείδηση και τη στάση των εργαζομένων η επίθεση της εργοδοσίας, των κομμάτων εξουσίας και η παρέμβαση του οπορτουνισμού. Είχαμε θέσει ως στόχο μέσα από τις αρχαιρεσίες να υπηρετήσουμε την ανάγκη ανασύνταξης του εργατικού κινήματος, με νέες δυνάμεις ενταγμένες στο σωματείο, στην ταξική πάλη, αλλά και να ισχυροποιηθεί ταυτόχρονα παραπέρα το Κόμμα πολιτικά, ιδεολογικά και οργανωτικά.

Στις αρχαιρεσίες ψήφισαν περισσότεροι εργαζόμενοι σε σχέση με το 2009 και η παράταξή μας, η οποία στηρίζεται από το ΠΑΜΕ, συγκέντρωσε 917 ψήφους (785 το 2009) και έλαβε 12 έδρες, ενώ η ΠΑΣΚΕ 193 (226 το 2009) και 3 έδρες.

Οι αρχαιρεσίες ήταν μια σκληρή, δύσκολη μάχη. Εκφράστηκε με ιδιαίτερη ένταση η σκληρότητα της πάλης μέσα στους τόπους δουλειάς με την καλοδουλεμένη τακτική της εργοδοσίας να υλοποιήσει αντεργατικά μέτρα και να χτυπήσει στοχευμένα δυνάμεις του Κόμματος και άλλους εργαζόμενους κοντά στο Κόμμα που πρωτοστάτησαν σε αγώνες το προηγούμενο διάστημα, θέλοντας να φοβίσει, να τρομοκρατήσει, να κουράσει, να απογοητεύσει. Για παράδειγμα, σε μεγάλο πολυκατάστημα έγιναν απολύσεις κατά τη διάρκεια των εκλογών και η εργοδοσία απείλησε οπαδό του Κόμματος που πρωτοστατεί στη σωματειακή επιτροπή. Σε άλλο πολυκατάστημα έγινε αξιολόγηση των εργαζομένων από τη διεύθυνση, στρώνοντας το έδαφος για απολύσεις. Αλλού η εργοδοσία έκανε προσπάθεια για μείωση μισθών. Σε πολλά καταστήματα εντάθηκε η εργοδοτική τρομοκρατία, καλλιεργήθηκε ο φόβος πως η συμμετοχή στο σωματείο συνεπάγεται στοχοποίηση από την εργοδοσία, όταν οι απολύσεις γίνονται σωρηδόν. Στην ίδια κατεύθυνση, κυκλοφορούσε η φήμη πως «στο σωματείο θα σου ζητήσουν να πληρώσεις 20 ευρώ για να ψηφίσεις», προκειμένου να αποθαρρύνει από τη συμμετοχή έναν κόσμο που δυσκολεύεται να δώσει τη συνδρομή του.

Εκείνο που αναδείχθηκε είναι πως η τακτική της εργοδοσίας είναι σχεδιασμένη με στόχο να διεμβολίσει τις δυνάμεις μας από τους χώρους δουλειάς, να μας αποκόψει από τους εργαζόμενους. Οι δεκάδες απολύσεις συντρόφων, η τακτική ποινικοποίησης της δράσης των σωματείων, του ΠΑΜΕ, του Κόμματος, η σκλήρυνση της στάσης των εργοδοτών δείχνει τη δύναμη του αντιπάλου, ο οποίος είναι το μεγάλο εμπορικό κεφάλαιο στην Ελλάδα που διαπλέκεται με ξένες πολυεθνικές, έχει επενδύσεις σε γειτονικές χώρες και δραστηριοποιείται σε άλλους κλάδους. Απέναντί μας δεν είναι απλά ο Εμπορικός Σύλλογος της Αθήνας, ούτε μόνο ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Λιανικών Πωλήσεων Ελλάδας (ΣΕΛΠΕ), αλλά ένα ισχυρό τμήμα της αστικής τάξης και πολυεθνικές, ενώ καθ' όλη την περίοδο πριν από τις αρχαιρεσίες αποκαλύφθηκε ο επιζήμιος ρόλος του εργοδοτικού και κυβερνητικού συνδικαλισμού, της Ομοσπονδίας Ιδιωτικών Υπαλλήλων, της ΠΑΣΚΕ και των οπορτουνιστών που δρουν στον κλάδο.

Ολη αυτή η κατάσταση διαμορφώνει σε πολλούς εργαζόμενους κλίμα φόβου, απογοήτευσης και παραίτησης από τη συλλογική διεκδίκηση. Το συναντήσαμε στις συζητήσεις με πολλούς εργαζόμενους που ήρθαν να ψηφίσουν, αλλά και με άλλους που δεν ψήφισαν.

Σε τόπους δουλειάς, όμως, που η παρέμβασή μας δυναμώνει και οι δεσμοί με τους εργαζόμενους βαθαίνουν, έχουμε θετικά παραδείγματα μαχητικότητας, διάθεσης για οργάνωση της πάλης, πρωτοπόρα στάση στη σύγκρουση με την εργοδοσία, με θάρρος και αποφασιστικότητα. Οι εργαζόμενοι που στήριξαν το ψηφοδέλτιό μας, οι εργαζόμενοι που συμμετείχαν στο ψηφοδέλτιο, οι κομματικές δυνάμεις αποτελούν μια πρωτοπορία στον κλάδο που μπορεί να δώσει μια νέα δυναμική στην οργάνωση και την κλιμάκωση της πάλης, στην πορεία της ανασύνταξης του εργατικού κινήματος. Οι σωματειακές επιτροπές που έχουν συγκροτηθεί σε αρκετούς χώρους, οι άνεργοι του κλάδου που είναι εκτός παραγωγής και δε σκόρπισαν, αλλά ήρθαν και στήριξαν το σωματείο και έδειξαν τη διάθεση να συμβάλουν στην επιτροπή ανέργων, κατακτούν νέα ποιοτικά χαρακτηριστικά στη δράση τους. Χαρακτηριστικά αντοχής, κατανόησης των δυσκολιών και βαθύτερης κατανόησης του περιεχομένου της πάλης.

Συνολικά, σε όλη αυτήν την πορεία, ενισχύθηκε η κομματική μας επιρροή στον κλάδο, καλύτερα συγκεντρώθηκε δίπλα στο Κόμμα μια εφεδρεία από οπαδούς. Οι δεκάδες συζητήσεις, εξορμήσεις στους χώρους δουλειάς με το κομματικό υλικό κατά την προετοιμασία των εκλογών και κατά τη διάρκειά τους, η καθημερινή διακίνηση του «Ριζοσπάστη» στις εκλογές, η κομματική σύσκεψη την τελευταία μέρα των εκλογών, η κομματική οικοδόμηση είναι παραδείγματα της σοβαρής προσπάθειας που έγινε από τις ΚΟΒ και την κομματική ομάδα να αναπτυχθεί η κομματική δουλειά και να μην περιοριστούμε μόνο στη συνδικαλιστική δουλειά για τις αρχαιρεσίες.

Αναδείχθηκε η ανάγκη βελτίωσης της ικανότητας των Κομματικών Οργανώσεων να εντάσσουν στη μάχη, να αξιοποιούν και να διευρύνουν την κομματική επιρροή, να χρεώνουν καθήκοντα στους οπαδούς, να τους καθοδηγούν σταθερά και οργανωμένα, κυρίως με τη συγκρότηση κομματικών πυρήνων και την αξιοποίηση των συσκέψεων ειδικά ανά χώρο δουλειάς.

Η μάχη των αρχαιρεσιών δόθηκε μέσα στους χώρους δουλειάς, με παρεμβάσεις του σωματείου για απολύσεις και άλλα ζητήματα, με συγκεκριμένη οργανωτική δουλειά που συνέβαλε στην άνοδο της συμμετοχής και δεκάδες νέες αιτήσεις για το σωματείο κατά τη διάρκεια των εκλογών.

Οι εργαζόμενοι που συμμετείχαν ήταν κυρίως από μεγάλους χώρους. Το 56,3% των ψηφισάντων εργάζεται σε μεγάλους χώρους και μάλιστα το 38,3% των ψηφισάντων εργάζεται σε 9 μεγάλους χώρους. Πρόκειται για χώρους δουλειάς που ανεβαίνει σταθερά η κομματική και συνδικαλιστική μας επιρροή, όχι όμως με ομοιομορφία, καθώς καταγράφεται μεγάλη συμμετοχή από εργαζόμενους σε σούπερ μάρκετ και σχετικά μικρότερη από εργαζόμενους σε πολυκαταστήματα.

Ανεξάρτητα από δικές μας αδυναμίες, εκφράζεται και η διαφορετικότητα των χώρων δουλειάς, η επίδραση και η καθοριστική αντανάκλαση που έχουν στη συνείδηση οι συνθήκες δουλειάς. Είναι άλλο πράγμα να δουλεύεις σε ένα σούπερ μάρκετ στις δυτικές συνοικίες, να πουλάς φθηνά εμπορεύματα σε κόσμο κύρια από την εργατική τάξη και άλλο σε ακριβό πολυκατάστημα στο Μαρούσι και να πουλάς πανάκριβα ρούχα σε μικροαστικά στρώματα ή και αστούς. Αυτά τα ζητήματα πρέπει να τα λαμβάνουμε υπόψη στην παρέμβασή μας, στην εξειδίκευση της δουλειάς μας σε κάθε χώρο.

Παραμένει ένα μεγάλο κομμάτι δραστήριων μελών μας σε μικρότερους χώρους δουλειάς, όπως συνοικιακά σούπερ μάρκετ, μικρά καταστήματα κλπ. και χρειάζεται να τους λαμβάνουμε υπόψη στο σχεδιασμό και τη δράση του σωματείου και των Κομματικών Οργανώσεων.

Είναι σημαντικό ότι το 36,9% των ψηφισάντων είναι νέοι εργαζόμενοι, που οργανώθηκαν στο σωματείο μετά το 2009.

Σημαντικό στοιχείο είναι επίσης η συμμετοχή 145 ανέργων στις εκλογές (από τους 285 που είναι στο μητρώο). Το γεγονός ότι περισσότεροι από τους μισούς ανέργους του κλάδου, που είναι οργανωμένοι, συμμετείχαν στις εκλογές είναι ενδεικτικό των θετικών διαθέσεων και διεργασιών που υπάρχουν σε ένα τμήμα που είναι εκτός παραγωγής και άρα πιο ευάλωτο στις πιέσεις. Ταυτόχρονα αναδεικνύει την αναγνώριση του ρόλου και της σημασίας του σωματείου από εργαζόμενους που δεν επαναπροσλήφθηκαν, παρά την παρέμβαση του σωματείου και οι οποίοι θα μπορούσαν να έχουν υιοθετήσει τη λογική της αναποτελεσματικότητας των αγώνων. Η οργάνωση της πάλης των ανέργων στο σωματείο, η πάλη για μέτρα προστασίας των ανέργων, που είναι επιτακτικά και αναγκαία για την ίδια τη ζωή τους, είναι καθήκον άμεσο και κύριο και θα συμβάλει στην καταπολέμηση του φόβου και της μοιρολατρίας.

Σημαντικό είναι επίσης το στοιχείο ότι το 58,2% των ψηφισάντων είναι γυναίκες. Οι γυναίκες εργαζόμενες αποτελούν την πλειοψηφία στον κλάδο και παράλληλα και την πλειοψηφία των εργαζομένων που συσπειρώνονται στο σωματείο, κάνουν το βήμα, παρόλο που αντιμετωπίζουν επιπρόσθετα εμπόδια στη συμμετοχή τους στην ταξική πάλη, λόγω της ανισότιμης θέσης τους στο καπιταλιστικό σύστημα. Αποτελούν μια σημαντική και αναγκαία, για την ανασύνταξη του κινήματος και την επαναστατική πάλη, δύναμη, που θα διευρυνθεί και θα μαχητικοποιηθεί παραπέρα αν αποφασιστικά και με συγκεκριμένο σχέδιο ανοίξουμε την ειδική δουλειά στις γυναίκες. Διαφορετικά κάτω από τη σκληρότητα της πάλης θα υπάρχει το σοβαρό ενδεχόμενο να κάνουν πισωγύρισμα, καθώς είναι από τα πιο ευάλωτα τμήματα της εργατικής τάξης στην επίθεση του αντιπάλου και την ειδική δουλειά που κάνουν οργανώσεις, αστικά κόμματα, η EE και ο οπορτουνισμός.

Παράλληλα, το 17,25% των ψηφισάντων είναι νέοι μέχρι 29 ετών, ενώ το 42,56% είναι ηλικίας μέχρι 39 ετών. Ο κύριος όγκος των ψηφισάντων βρίσκεται στην ηλικιακή ομάδα 40-49 ετών (30,61%).

Σημεία στα οποία πρέπει να δώσουμε προσοχή στην παρέμβασή μας στους εργαζόμενους και ιδιαίτερα στους νέους, είναι η έλλειψη πείρας από την ταξική πάλη, ο προσωρινός και περιστασιακός χαρακτήρας της δουλειάς, η φυσιογνωμία του κλάδου, που λόγω της μη αναγκαίας ειδίκευσης προσελκύει νέους εργαζόμενους, ο μεγαλύτερος βαθμός εκμετάλλευσης των νέων εργαζομένων. Ολα αυτά τα στοιχεία πρέπει να μας προβληματίσουν, να εμπλουτίσουν την παρέμβασή μας, να γίνουν το πλαίσιο του σχεδιασμού των κομματικών και ΚΝίτικων οργανώσεων, της κομματικής ομάδας.

Ενα σημείο που θα πρέπει καλύτερα να δουλέψουμε το επόμενο διάστημα είναι η παρέμβασή μας στους μετανάστες. Στις εκλογές συμμετείχαν λίγοι μετανάστες, τη στιγμή που είναι σημαντικός ο όγκος των μεταναστών που εργάζονται κυρίως σε σούπερ μάρκετ και σε αποθήκες.

Υπάρχει θετική πείρα από τη συγκρότηση νέων σωματειακών επιτροπών σε χώρους δουλειάς, που αναδεικνύουν τις σοβαρές δυνατότητες που υπάρχουν. Οι αρχαιρεσίες έδωσαν μια ώθηση που πρέπει να αξιοποιηθεί άμεσα για την οργάνωση των εργαζομένων μέσα στους χώρους δουλειάς με σωματειακές επιτροπές και επιτροπές αγώνα.

Στην κατεύθυνση αυτή ήταν σημαντική και καθοριστική η από κοινού δράση του κλαδικού σωματείου με επιχειρησιακά σωματεία σε μεγάλους χώρους. Στο πλαίσιο αυτής της κοινής δράσης, τα επιχειρησιακά σωματεία ανέπτυξαν δουλειά για τις εκλογές, συνέβαλαν στην ενότητα των εργαζομένων στον κλάδο και στο ξεπέρασμα «συντεχνιακών» λογικών. Συνέβαλαν στην ισχυροποίηση του κλαδικού σωματείου στους τόπους δουλειάς, στην κατοχύρωση του ρόλου του στη συνείδηση των εργαζομένων. Αντίστοιχη θετική δράση ανέπτυξαν και παραρτήματα του κλαδικού σωματείου σε ορισμένες συνοικίες. Εκείνο που αναδεικνύεται είναι ότι αποτελεί μόνιμο και σταθερό καθήκον η συσπείρωση επιχειρησιακών σωματείων και συνδικαλιστών στο κλαδικό σωματείο και τις ταξικές δυνάμεις. Προς αυτήν την κατεύθυνση πρέπει να παρακολουθούμε τις εξελίξεις σε κάθε χώρο, τη στάση των σωματείων, να δουλεύουμε για μετατοπίσεις και απεγκλωβισμό συνδικαλιστών και δυνάμεων από τον εργοδοτικό και κυβερνητικό συνδικαλισμό και τη συσπείρωσή τους στο ΠΑΜΕ. Υπάρχουν ρήγματα και τριγμοί στη συνείδηση, που μπορούν κάτω από τη δική μας σταθερή επικοινωνία και δουλειά να ανοίξουν δρόμους για την παρέμβασή μας σε χώρους, σε σωματεία και συνδικαλιστές.

Ενα ακόμα σημείο, στο οποίο πρέπει να δώσουμε μεγαλύτερη προσοχή, είναι οι πρωτοβουλίες του κλαδικού σωματείου για την ανάπτυξη κοινής δράσης με αυτοαπασχολούμενους και μικρούς εμπόρους, στην κατεύθυνση της οικοδόμησης της κοινωνικής συμμαχίας της εργατικής τάξης με τα μεσαία στρώματα.