Σε κλίμα έντονου προβληματισμού για τις μέρες που ζούμε και τις μέρες που έρχονται, αλλά και αισιοδοξίας καθώς οι αγωνιστικές διαθέσεις που μεγαλώνουν μπορούν να εκφραστούν με όξυνση της ταξικής πάλης παντού και πρώτα πρώτα στους τόπους δουλειάς, στα εργοστάσια, αλλά και στις συνοικίες, πραγματοποήθηκε χτες η γόνιμη συζήτηση που οργάνωσε η Αχτίδα Καλλιτεχνών της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ στο θέατρο «Τζένη Καρέζη», παρουσία πολλών καλλιτεχνών από όλους τους χώρους, του βουλευτή του ΚΚΕ Κώστα Καζάκου, με κύριο ομιλητή τον Νίκο Σοφιανό μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.

Η κουβέντα εστιάστηκε στην κρίση και στον πραγματικό χαρακτήρα της, στον ένοχο και τις αιτίες της, εκεί δηλαδή, που πονάει το σύστημα κι όχι εκεί που θέλουν να εκτρέψουν την κουβέντα γύρω από το χρέος, γύρω από τα ελλείμματα, όπως κάνουν τα κόμματα του κεφαλαίου, αλλά και του οπορτουνισμού, που συζητούν για χρέος, ελλείμματα, για ανήθικο πολιτικό σύστημα, αλλά όχι για την εξουσία του κεφαλαίου, «για την κρίση του συστήματος, η οποία» - όπως επεσήμανε ο Νίκος Σοφιανός - «απαιτεί την πιο βίαιη καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων και πρώτα απ' όλα, της βασικής παραγωγικής δύναμης που είναι ο άνθρωπος, που είναι η εργατική τάξη».

Γιατί σ' αυτή τη συζήτηση φαίνεται «η δική μας υπεροχή» - συνέχισε - «και άμεσα, αλλά και από τη σκοπιά της διεξόδου την οποία προτείνει σήμερα το Κόμμα μας. Να μπουν πιο αποφασιστικά στην ημερήσια διάταξη της πάλης η ανατροπή, αλλά και το περιεχόμενο που έχει η ανατροπή». Γιατί «ανατροπή σημαίνει αλλαγή τάξης στην εξουσία, σημαίνει εργατική λαϊκή εξουσία, σημαίνει η εργατική τάξη, η πρωτοπόρα δύναμη της κοινωνίας, να γίνει κυρία του πλούτου που παράγει αυτή η χώρα, για να μπορέσει να καλύψει όλες τις διευρυνόμενες και σύγχρονες ανάγκες του λαού μας».

Προπαγανδιστικό «πυροτέχνημα» αποτελεί η υπογραφή, προχτές στο Μουσείο Ακρόπολης, του «μνημονίου συνεργασίας» μεταξύ Ελλάδας - ΗΠΑ «για την επιβολή περιορισμών εισαγωγής στις ΗΠΑ πολιτιστικών αγαθών ελληνικής προέλευσης».

Το μνημόνιο, που συνυπέγραψαν οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών, Στ. Λαμπρινίδης και Χίλαρι Κλίντον, υποτίθεται ότι «θα ενισχύσει τη συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών για τη μείωση της παράνομης διακίνησης ελληνικών αρχαιοτήτων και θα παρέχει τη δυνατότητα επιστροφής στη χώρα μας αυτών που έχουν παράνομα διακινηθεί και εξαχθεί από την ελληνική επικράτεια», σύμφωνα με το ΥΠΠΟΤ. Κατά τον Π. Γερουλάνο, μάλιστα, το μνημόνιο «θα μας δώσει τα εργαλεία που χρειαζόμαστε για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε τον αγώνα που κάνουμε κατά της μετακίνησης και διαπραγμάτευσης ειδών αρχαιοκαπηλίας».

Ομως, η αρχαιοκαπηλία και το εμπόριο της πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελούν «συστατικά» στοιχεία του καπιταλισμού, που οξύνθηκαν στη φάση του ιμπεριαλισμού και των επιθετικών του πολέμων που πάντα «συνοδεύονται» και με «πολιτιστικό» πλιάτσικο. Η πιο πρόσφατη περίπτωση είναι το Ιράκ. Αυτό το πλιάτσικο όχι μόνο δεν σταμάτησε, αλλά γιγαντώνεται παρά την ισχυροποίηση της διεθνούς νομοθεσίας. Είναι ευνόητο ότι οι ΗΠΑ είναι η τελευταία χώρα που δικαιούται να μιλά για το θέμα. Ακόμη και ο υπουργός Πολιτισμού - Τουρισμού «ομολόγησε»... ότι «η Αμερική έχει υπογράψει ήδη αντίστοιχα μνημόνια με άλλες 14 χώρες, η Ελλάδα είναι η 15ηκαι αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό, γιατί η αμερικανική αγορά είναι πάρα πολύ μεγάλη σε θέματα που αφορούν την αρχαιοκαπηλία»!

Για την ιστορία, να θυμίσουμε ότι το 2008, εκπρόσωπος του ιρακινού υπουργείου Τουρισμού και Αρχαιοτήτων, σε συνέντευξή του στο Λονδίνο, κατήγγειλε ότι ο αμερικανικός στρατός, όχι μόνο έχει προκαλέσει σοβαρές καταστροφές σε μεγάλης αρχαιολογικής σημασίας περιοχές, αλλά και επιτρέπει σε Αμερικανούς αρχαιοπώλες να εμπορεύονται ελεύθερα θησαυρούς που έχουν κλαπεί από το Ιράκ! Μην ξεχνάμε, επίσης, το Μουσείο Γκετί, το οποίο αποτελεί ουσιαστικά... «δημιούργημα» αρχαιοκαπηλίας.

Ετσι, οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν απλώς αυτού του είδους τα «μνημόνια» ολοκάθαρα για λόγους «βιτρίνας».

Ερώτημα, πάντως, αποτελεί το γιατί στο μνημόνιο περιλαμβάνονται αντικείμενα «που χρονολογούνται από την Ανώτερη Παλαιολιθική εποχή (20.000 π.Χ. περίπου) έως και το τέλος της Βυζαντινής περιόδου (15ος αι. μ.Χ.)», δεδομένου ότι η ελληνική αρχαιολογική νομοθεσία θεωρεί ως αρχαία τα αντικείμενα (ακίνητα και κινητά) μέχρι και το 1830.

Φαίνεται πάντως ότι ακόμη και αυτό το μνημόνιο οι ΗΠΑ αρνούνταν να το υπογράψουν, αφού, σύμφωνα με το ΥΠΠΟΤ αποτελεί «καρπό μακροχρόνιας προετοιμασίας και επίπονων προσπαθειών» της ελληνικής πλευράς από το 2002, «με τη συγκρότηση ειδικής επιστημονικής επιτροπής για την προετοιμασία του φακέλου». Δηλαδή, «για να αποσταλεί το επίσημο αίτημα, το Υπουργείο Πολιτισμού - Τουρισμού κατάρτισε φάκελο που τεκμηριώνει ότι η πολιτιστική κληρονομιά της χώρας μας κινδυνεύει από διαρπαγές και αρχαιοκαπηλικές δραστηριότητες, παρά την πρόληψη που εφαρμόζουμε και τα ισχυρά μέσα που διαθέτουμε σε νομοθετικό και διοικητικό επίπεδο και παρά τη στενή συνεργασία με άλλες συναρμόδιες υπηρεσίες, όπως τις διωκτικές και τελωνειακές αρχές».

Ακατοίκητες νησίδες σήμερα στη μέση του Αιγαίου, το Δεσποτικό και το Τσιμηντήρι, έσφυζαν από ζωή για αιώνες. Η αρχαιολογική σκαπάνη αποκάλυψε «σπαράγματα» πολιτισμών από την προϊστορική ακόμη εποχή.

Η φετινή έρευνα ολοκληρώθηκε στις αρχές Ιουλίου και για το Δεσποτικό ξεκίνησε από το τειχισμένο Νότιο Συγκρότημα, όπου αποκαλύφθηκε ο βόρειος τοίχος του ήδη ανεσκαμμένου μεγάλου τετράγωνου αρχαϊκού κτίσματος Θ (β΄ μισό 6ου αι. π.Χ.), οι τοίχοι του οποίου σώζονται σε μέγιστο ύψος 1,50μ και το οποίο επικοινωνεί με το λουτρό του ιερού. Αποκαλύφθηκαν, επίσης, έξι νέοι τοίχοι, «γεγονός που αποδεικνύει πως προϋπήρχε αυτών ακόμα ένα κτίσμα χρονολογούμενο στην πρώτη φάση λειτουργίας του ιερού (550 π.Χ.)».

Στο ναόσχημο οικοδόμημα του λατρευτικού περιβόλου του ιερού βρέθηκε εντοιχισμένος ο άνω κορμός - χωρίς το κεφάλι - αρχαϊκού Κούρου, κομμένος στο ύψος της μέσης. Ο Κούρος έχει το αριστερό χέρι λυγισμένο πάνω στο θώρακα, χαρακτηριστικό γνώρισμα των παριανών εργαστηρίων γλυπτικής του τέλους του 6ου αι. π.Χ. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, «η αποκάλυψη του Κούρου είναι πολύ σημαντική, καθώς είναι μόλις το τρίτο γλυπτό αυτής της ιδιαίτερης κατηγορίας Κούρων (...) Η προσεχής μελέτη των τριάντα και πλέον μαρμάρινων βάσεων αγαλμάτων θα βοηθήσει στην ταύτιση της παραπάνω πλίνθου και του Κούρου με μία από αυτές τις βάσεις».

Στο στυλοβάτη του ναού (μήκους 17μ) αποκαλύφθηκε «ιδιαίτερα ισχυρή θεμελίωση» «αποτελούμενη από μεγάλους δόμους γνευσίου (σ.σ. είδος πετρώματος) μήκους 2-4μ. τοποθετημένους σε δύο ή τρεις επάλληλες σειρές, συνολικού ύψους 1μ. Ο στυλοβάτης ανήκει στην κιονοστοιχία του ναού που κατασκευάστηκε γύρω στο 500 π.Χ. Η κιονοστοιχία είχε επτά κίονες, ύψους 3,80μ., επομένως απαιτούσε μία πολύ ισχυρή θεμελίωση για τη στήριξη της κιονοστοιχίας, αλλά και του θριγκού και του αετώματος. Επίσης, κάτω από το βωμό της Εστίας Ισθμίας και εξωτερικά του ναού αποκαλύφθηκε τμήμα πρωιμότερου τοίχου κατασκευασμένου από μαρμάρινους δόμους».

Βρέθηκε επίσης «πληθώρα γραπτής αρχαϊκής και γεωμετρικής κεραμικής, που αποδεικνύει τη λειτουργία του ιερού ήδη από τα γεωμετρικά χρόνια».

Το Τσιμηντήρι κατά την αρχαιότητα ήταν ενωμένο με το Δεσποτικό, σχηματίζοντας έναν ισθμό, όπως μαρτυρά και ο βωμός της Εστίας Ισθμίας. Διαπιστώθηκε η ύπαρξη πέντε μεγάλων κτιρίων, κτισμένων από μεγάλους δόμους τοπικού δολομίτη, γνευσίου και σχιστόλιθους, αλλά ανασκάφηκε μόνο το ένα. Πρόκειται για μεγάλο κτίριο, με ορατές διαστάσεις 10,45Χ5,35μ. Η κατασκευή του θυμίζει αυτή των κτιρίων στο Δεσποτικό και πιθανότατα χρονολογείται στην αρχαϊκή περίοδο (6ος αι. π.Χ.).