Associated Press

Από παλιότερη διαμαρτυρία ενάντια στην ατιμωρησία των ιθυνόντων της δικτατορίας

Οι προκριματικές εκλογές της 15ης Αυγούστου, καθώς και οι δημοσκοπήσεις δεν αφήνουν περιθώρια ανατροπής της εικόνας, καθώς η Κριστίνα Φερνάντες φαίνεται ότι θα συγκεντρώσει έως και 55% των ψήφων, οπότε δεν θα χρειαστεί καν δεύτερος γύρος, που είναι προγραμματισμένος για τις 20 Νοέμβρη, αφού κανείς εκ των αντιπάλων της -- Ρικάρντο Αλφονσίν / «Ριζοσπαστική Ενωση Πολιτών» (UCR), Εδουάρδο Ντουάλδε / «Θεσμικό Κόμμα» (PJ), Ερμες Μπίνερ / Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS), Aλμπέρτο Ροντρίγκες Σαά / διάσπαση του «Θεσμικού Κόμματος», Ελίσα Καριό / «Συμμαχία Πολιτών για μια κοινωνία ισότητας» (CC ARI) και Χόρχε Αλταμίρα / «Εργατικό Κόμμα» (PO) -- δεν δείχνει να είναι σε θέση έστω να την απειλήσει.

Η Κριστίνα Φερνάντες «πιστώνεται» με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και κάποιες κοινωνικές παροχές, καθώς και μείωση της φτώχειας, ενώ η πολιτική της θεωρείται ως συνέχεια της πολιτικής και του οικονομικού προγράμματος του συζύγου της και τέως προέδρου Νέστορ Κίρσνερ, μετά το ξέσπασμα της καπιταλιστικής κρίσης που προκάλεσε τη χρεοκοπία του 2001.

Επίσης, τόσο ο Νέστορ Κίρσνερ όσο και η σύζυγός του Κριστίνα «πιστώνονται» επίσης την προσπάθεια να μπει τέλος στην ατιμωρησία της 7χρονης δικτατορίας, αφού το 2006 καταργήθηκαν οι νόμοι που έδιναν αμνηστία στους δικτάτορες, αλλά και σε εκατοντάδες άλλα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων που ευθύνονται για τις «εξαφανίσεις» δεκάδων χιλιάδων πολιτών το διάστημα 1976-1983.

Τα «επιτεύγματα» ωστόσο της πολιτικής διαχείρισης του καπιταλιστικού συστήματος των Κίρσνερ επικαλύπτουν μια πραγματικότητα μεγάλων κοινωνικών αντιθέσεων που οξύνονται.

Η κρίση χτύπησε την Αργεντινή το 1998, με τις επιχειρήσεις των κεφαλαιοκρατών που προσανατολίζονταν στις εξαγωγές, να επηρεάζονται από τη λεγόμενη «ασιατική γρίπη» που χτύπησε με δριμύτατα τις χώρες της περιφέρειας, μεταξύ αυτών του Μεξικού, της Βραζιλίας, της Τουρκίας, της Ρωσίας κλπ.

Ενας επιπλέον αρνητικός παράγοντας στην περίπτωση της Αργεντινής ήταν η σύνδεση του αργεντίνικου πέσο με το δολάριο, σε ισοτιμία 1 προς 1, όπως είχε αποφασιστεί το 1991 για να καταπολεμηθεί ο υπερπληθωρισμός. Η κύρια διέξοδος ήταν ο δανεισμός μέσω της έκδοσης κρατικών ομολόγων, ωστόσο η συνεχής άνοδος των επιτοκίων δανεισμού κάθε άλλο παρά εγγυάτο ομαλή έξοδο από την κρίση.

Στη σκηνή εισέρχεται το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, που ήρθε σε συμφωνία με το ντόπιο κεφάλαιο, χορηγώντας «μικρά δάνεια» διαδοχικά μέχρι το 2000: 3 δισεκατομμύρια δολάρια το 1998, 7,2 δισ. δολ. το 1999 και 39,7 δισ. δολ. (13,7 δισ. δολάρια απευθείας και 26 από άλλες πηγές) το Δεκέμβρη του 2000, όμως οι όροι ήταν ασφυκτικοί.

Τα μέτρα που προέβλεπε η συμφωνία ήταν αύξηση της φορολογίας, ελαστικοποίηση της αγοράς εργασίας και μείωση των δημοσίων δαπανών, μείωση των αποδοχών των δημοσίων υπαλλήλων... Στόχος του σχεδίου υποτίθεται ότι ήταν το συμμάζεμα της οικονομίας και η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, προκειμένου να πεισθούν οι αγορές να δανείσουν με καλύτερους όρους... Οπως όλοι γνωρίζουν πλέον, η προσπάθεια δεν απέδωσε τα αναμενόμενα.

Το ΔΝΤ επανήλθε στις αρχές του 2001 χορηγώντας ένα ακόμη δάνειο 8 δισ. δολαρίων, συνοδευόμενο φυσικά από ένα νέο πρόγραμμα λιτότητας. Τέσσερις μήνες αργότερα ανακοινώθηκε ο στόχος του «μηδενικού ελλείμματος». Τον Ιούλη του 2001 η χώρα, δηλαδή κυρίως τα λαϊκά στρώματα, συνέχισε να βυθίζεται και ανακοινώνεται από την κυβέρνηση ένα ακόμη πρόγραμμα περικοπών ύψους 1,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων για να «διαβεβαιώσει τις αγορές» για τις δεσμεύσεις της και να μπορέσει να προσφύγει στο δανεισμό. Αντιθέτως οι «αγορές» το εξέλαβαν ως ένα ακόμη σημάδι επιδείνωσης της κρίσης. Ως αποτέλεσμα, στο τέλος της χρονιάς το ΑΕΠ είχε συρρικνωθεί κατά 15%. Η κυβέρνηση αδυνατούσε πλέον να ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις της, το ΔΝΤ πάγωσε τη βοήθεια και η φυγή κεφαλαίων στο εξωτερικό εντάθηκε. Ο τότε υπουργός Οικονομικών Ντομίνγκο Καβάλιο ανακοινώνει το πάγωμα των καταθέσεων στις 20 Δεκέμβρη. Το «Αργεντινάσο», η αυθόρμητη εξέγερση του αργεντίνικου λαού, σαρώνει τη χώρα, ενώ στις 23 Δεκέμβρη η κυβέρνηση κηρύσσει στάση πληρωμών.

Φυσικά το ξέσπασμα αυτό, που οδήγησε σε καταλήψεις εργοστασίων από εργαζόμενους, επειδή δεν υπήρχε ταξικά προσανατολισμένο εργατικό κίνημα, ισχυρό Κομμουνιστικό Κόμμα, δεν μπορούσε να οδηγήσει σε ριζοσπαστικές αλλαγές και σιγά σιγά έσβησε.

Η δίνη συνεχίζεται και οι κυβερνήσεις συνεχίζουν να διαδέχονται η μία την άλλη, ενώ κατά την προεδρία του Εδουάρδο Ντουάλδε υπήρξε κάποια σταθεροποίηση. Στις 25 Μάη 2003 ορκίζεται πρόεδρος ο Νέστορ Κίρσνερ, ο οποίος σημειωτέον ποτέ δεν εκλέχτηκε, καθώς ο κύριος αντίπαλός του στις προεδρικές εκλογές ο πρώην πρόεδρος Κάρλος Μένεμ αποσύρθηκε από το δεύτερο γύρο... με ανταλλάγματα προφανώς. Αργότερα η δίωξή του προχώρησε, εντούτοις πριν λίγο καιρό «παμψηφεί» απαλλάχτηκε από το δικαστήριο από όλες τις κατηγορίες, μεταξύ αυτών για διαφθορά, διασπάθιση δημόσιου χρήματος, λαθρεμπόριο όπλων κ.ά.

Από τα πρώτα μέτρα ήταν η αποσύνδεση του πέσο με το δολάριο και κατόπιν η υποτίμηση του νομίσματος. Ως αποτέλεσμα οι εξαγωγές φτήνυναν, έγιναν ελκυστικότερες και εισήλθαν σε ανοδική πορεία, ωφελημένες και από τη δυναμική εμφάνιση της Κίνας στη διεθνή σκηνή, που άρχισε να επιλέγει τα αγροτικά προϊόντα της Αργεντινής, οι εξαγωγές των οποίων αποτελούν το 21% του ΑΕΠ.

Η βιομηχανία και η γεωργία μπήκαν σε φάση ανασυγκρότησης, δημιουργώντας σταδιακά νέες θέσεις εργασίας και συμβάλλοντας στη μείωση της ανεργίας, που σε λίγα χρόνια υποχώρησε από το 20% στο 8,5%. Οι οικονομικοί ρυθμοί άρχισαν να αποκτούν υψηλά θετικά πρόσημα, φυσικά προς όφελος των κεφαλαιοκρατών σε διάφορους τομείς.

Το 2005 η κυβέρνηση Ν. Κίρσνερ κατέληξε σε συμφωνία, ώστε το μεγαλύτερο κομμάτι των χρεοκοπημένων της ομολόγων να ανταλλαχθεί από άλλα, με χαμηλότερη ονομαστική αξία (25 με 30 σεντς για κάθε δολάριο δανεισμού και μακρύτερο χρόνο αποπληρωμής). Μετά τις τελευταίες συμφωνίες με τους πιστωτές της η Αργεντινή έχει διευθετήσει περίπου το 92% του χρέους από τη χρεοκοπία της το 2001, ενώ έχει αποπληρώσει χρήματα που η χώρα δανείστηκε από το ΔΝΤ. Ενα ακόμη βήμα που έκανε η κυβέρνηση της Κριστίνα Φερνάντες, η οποία διαδέχθηκε το σύζυγό της, ήταν η εθνικοποίηση των ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών ταμείων, που πλέον υπάγονται σε ένα ενιαίο δημόσιο φορέα, το ANSES, η εθνικοποίηση της αεροπορικής εταιρείας «Aerolineas Argentinas», και άλλων που είχαν ιδιωτικοποιηθεί. Πρέπει επίσης να πούμε ότι σε αυτές τις εκλογές το ΚΚ Αργεντινής, όπως και στις προηγούμενες, στηρίζει κριτικά την Κίρσνερ και κατεβάζει δικούς του υποψηφίους για το Κογκρέσο.

Με την κεϋνσιανή κατ' ουσίαν πολιτική ενίσχυσης και πάλι του κεφαλαίου και του ρόλου του αστικού κράτους στην οικονομία εμφανίστηκε η δυνατότητα να γίνουν κάποιες παροχές, να εμφανίζεται η φτώχεια μειωμένη από το 60% στο 11%. Ωστόσο αυτά τα επίσημα στοιχεία κρύβουν το γεγονός ότι η θέση των εργατών που παράγουν τον πλούτο δεν άλλαξε στην ουσία και φυσικά εξασφαλίστηκε η κερδοφορία των αργεντίνικων μονοπωλίων. Το παράδειγμα της Αργεντινής, που παρουσιάζεται στη χώρα ως φόβητρο από το ΠΑΣΟΚ και άλλα αστικά κόμματα για τη χρεοκοπία, ή που προβάλλεται από διάφορες οπορτουνιστικές δυνάμεις ως παράδειγμα καλύτερης διαχείρισης, αυτό που αποδεικνύει περίτρανα είναι ότι για τα λαϊκά στρώματα το κρίσιμο ζήτημα είναι όχι να «εξανθρωπιστεί ο καπιταλισμός», αλλά να αλλάξει η τάξη στην εξουσία, για να μπορεί να γευτεί ο λαός όλον τον πλούτο που παράγει, όλες τις παραγωγικές δυνατότητες της χώρας, καταργώντας τα μονοπώλια.