Την «άλωση» των όποιων λιγοστών υπολειμμάτων ελευθερίας έκφρασης στην καλλιτεχνική παραγωγή έχουν απομείνει, με τη μετατροπή τους σε «εργαλεία» ιδεολογικής χειραγώγησης και αγοραίας κερδοφορίας, σημαίνει η κυβερνητική πρόταση «για μια νέα πολιτιστική πολιτική» στο σύγχρονο πολιτισμό που παρουσίασε χτες ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού, Π. Γερουλάνος.

Το αστικό κράτος συνειδητά «υποχωρεί» από τη χρηματοδότηση του πολιτισμού ώστε να αφεθεί περισσότερος «ζωτικός» χώρο στην «πολιτιστική» καπιταλιστική «αγορά» σε οικονομικό και θεσμικό επίπεδο. Ετσι η «αγορά» θα ορίζει τη μορφή και το περιεχόμενο της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας. Ταυτόχρονα, το κράτος ενισχύει τον «επιτελικό» του ρόλο εκμεταλλευόμενο τις γενικότερες αντιδραστικές αλλαγές («Καλλικράτης» κλπ.) για να προωθήσει την παράδοση της τέχνης στο κεφάλαιο μέσω των «χορηγιών» - με παράλληλη μείωση και «στοχευμένη», ανάλογα με το «αποδεκτό» περιεχόμενο, κρατική χρηματοδότηση - της «σύνδεσής» της με τις «πολιτιστικές βιομηχανίες», ακόμη και τη «συνεργασία» στη δημιουργία πολιτιστικών υποδομών.

Η πολυσέλιδη «πρόταση» κινείται σε τέσσερα θεματικά πεδία: «Δημιουργία δομών σχεδιασμού και υλοποίησης μιας συνολικής και συνεκτικής πολιτιστικής πολιτικής», «ενίσχυση δημόσιων καλλιτεχνικών οργανισμών», «περιφερειακή Πολιτιστική Πολιτική», «προβολή και προώθηση της ελληνικής πολιτιστικής δημιουργίας στο εξωτερικό».

Η «ειδικότερη αποστολή» του ΥΠΠΟΤ στο σύγχρονο πολιτισμό ορίζεται ως «ενίσχυση, ανάδειξη, αξιοποίηση και προβολή της καλλιτεχνικής δημιουργίας και του πολιτιστικού κεφαλαίου της χώρας, προς όφελος της πολιτιστικής, κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης», δηλαδή της καπιταλιστικής. Γι' αυτό και θεωρεί ότι «η λειτουργία και βιωσιμότητα» των εικαστικών και παραστατικών τεχνών (μουσική, θέατρο, χορός) ακόμη και της λογοτεχνίας «συνδέεται όλο και περισσότερο με την ανάπτυξη των λεγόμενων πολιτιστικών βιομηχανιών, που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τον τομέα της αρχιτεκτονικής και του ντιζάιν, τον εκδοτικό χώρο, τα λεγόμενα ηλεκτρονικά μέσα μαζικής επικοινωνίας, τη δισκογραφία, την κινηματογραφική βιομηχανία, τα οπτικοακουστικά μέσα, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια - πολυμέσα και τον τομέα των ψηφιακών μέσων και τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας». Ετσι οι τέχνες μπορούν να υπάρχουν μόνο ως... «πολιτιστική βιομηχανία», δηλαδή μόνο με τη μετατροπή του δημιουργού σε υπάλληλου των πολυεθνικών του πολιτιστικού τομέα και της καλλιτεχνικής δημιουργίας σε εμπορικό «προϊόν».

Χρησιμοποιώντας το πετσόκομμα του κρατικού προϋπολογισμού και του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων για τον πολιτισμό ως πρόσχημα, η «πρόταση» «διαπιστώνει» ότι τόσο ο «μη κρατικός τομέας» (ιδρύματα κλπ.) όσο και η «συνεργασία» με την περιφερειακή διοίκηση πρέπει να «προβλεφθούν» στη «διαμόρφωση μέτρων, εργαλείων και μηχανισμών». Πιο απλά, εμφανίζεται ως «λύση» για τα οικονομικά του πολιτισμού η μεγαλύτερη εμπλοκή του κεφαλαίου μέσω και της χρήσης του «εργαλείου» του «Καλλικράτη» που «αποκεντρώνει» το σύνολο των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων σε εθνικό επίπεδο.

Για να εφαρμοσθούν τα παραπάνω το ΥΠΠΟΤ προσανατολίζεται στη δημιουργία σχετικών «εργαλείων». Το βασικότερο είναι η σύσταση Συμβουλίου Σύγχρονου Πολιτισμού με γνωμοδοτικό ρόλο με πρώτο στόχο «την ανάλυση των θεσμικών δομών, καθώς και των πολιτιστικών αναγκών και φαινομένων της σύγχρονης κοινωνίας στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής συμμετοχής της χώρας». Απροκάλυπτα λοιπόν το ΥΠΠΟΤ λέει προς το λαό και τους δημιουργούς, ότι βασικό κριτήριο στήριξης της σύγχρονης δημιουργίας δεν είναι οι πραγματικές ανάγκες τους, αλλά το «μάντρωμα» αυτών των αναγκών... στο πλαίσιο των αναγκών και στόχων της ΕΕ! Επιπλέον, το συμβούλιο θα «διαμορφώνει» «χάρτη προτεραιοτήτων» της κρατικής πολιτιστικής παρέμβασης, θα «χαράσσει» σχεδιασμούς για το σύγχρονο πολιτισμό και θα κάνει προτάσεις για την πολιτιστική παραγωγή της χώρας και των κρατικών οργανισμών, τα δίκτυα διανομής και τις «πολιτιστικές συμπεριφορές» καθώς και τη δημιουργία «κατάλληλων εργαλείων που παρακολουθούν και αξιολογούν τα αποτελέσματα της δράσης της Πολιτείας». Το Συμβούλιο είναι 11μελές, ορίζεται από τον υπουργό και αποτελείται από «ειδικούς» περί του πολιτισμού και της οικονομίας (σ.σ. μάνατζερ δηλαδή) χωρίς η ελληνική ιθαγένεια των μελών του να «συνιστά αναγκαία προϋπόθεση» της επιλογής τους...

Αλλάζει επίσης η δομή της Γενικής Διεύθυνσης Σύγχρονου Πολιτισμού του ΥΠΠΟΤ. Σήμερα η ΓΔΣΠ είναι διαρθρωμένη με κριτήριο τη διάκριση των τεχνών και έξι διευθύνσεις: Μουσικής, Εικαστικών, Θεάτρου - Χορού, Κινηματογράφου - Οπτικοακουστικών Μέσων, Γραμμάτων, Πολιτιστικών Δράσεων.

Η «πρόταση» προβλέπει «αναδιάταξη» αυτών των υπηρεσιών «ώστε να είναι σε θέση να λειτουργήσουν ως ένας διαρκής μηχανισμός επιτελικού σχεδιασμού» και δημιουργεί: 1. «Διεύθυνση Στρατηγικού Προγραμματισμού» (έρευνα και τεκμηρίωση, σχεδιασμός πολιτιστικής πολιτικής και επιχειρησιακών σχεδίων, αξιολόγηση, υποστήριξη του Συμβουλίου). 2) «Διεύθυνση Εφαρμογής Πολιτικής» (υλοποίηση των πολιτικών που σχετίζονται με «την πρόσβαση και συμμετοχή στην πολιτιστική ζωή, την περιφέρεια, τις πολιτιστικές βιομηχανίες»). 3) «Διεύθυνση Εποπτείας, Διαχείρισης και Υποστήριξης» (οικονομική διαχείριση, πνευματική ιδιοκτησία) και παρακολούθηση προγραμμάτων. 4) «Διεύθυνση Καλλιτεχνικής Εκπαίδευσης». 5) Διεύθυνση Λαϊκού Πολιτισμού και Διαπολιτισμικού Διαλόγου (με το σημερινό αντικείμενο της Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς).

Η ΓΔΣΠ θα περιλαμβάνει στις «δράσεις» της μέτρα για τη χρηματοδότηση της πολιτιστικής δημιουργίας και της σύνδεσής της μες τις «πολιτιστικές βιομηχανίες», μέτρα πολιτιστικών υποδομών και σε «συνεργασία» με τον ιδιωτικό τομέα, ενίσχυση της «πολιτιστικής χορηγίας» και της «κινητικότητας» καλλιτεχνών και «επαγγελματιών» του πολιτισμού.

Θεωρεί «σημαντικό βήμα» την ιδιωτικοοικονομική λειτουργία πολλών εποπτευόμενων πολιτιστικών φορέων και αφήνεται να εννοηθεί η επέκταση αυτής της λειτουργίας στο όνομα της «ομοιόμορφης» λειτουργίας τους. Για τις επιχορηγήσεις προβλέπεται ουσιαστικά περαιτέρω μείωσή τους μέσω της «ενδελεχούς μελέτης των αναγκών του κάθε φορέα» και της υπογραφής ξεχωριστών προγραμματικών συμβάσεων με το ΥΠΠΟΤ.

Η υπαγωγή του πολιτισμού στον περιφερειακό σχεδιασμό του αστικού κράτους για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου εμφανίζεται ως «θεσμική σύνδεση και συνεργασία» του ΥΠΠΟΤ με τις Περιφέρειες και τους δήμους μέσω της δημιουργίας σε κάθε περιφέρεια και δήμο Συμβουλίου Σύγχρονου Πολιτισμού.