Σε «γιοφύρι της Αρτας» εξελίσσεται με μαθηματική ακρίβεια το έργο της εκτροπής του Αχελώου και οδηγείται πλέον σε πλήρες αδιέξοδο, μετά τη χτεσινή δημοσίευση της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), το οποίο έρχεται σε αντίθεση με προηγούμενες αποφάσεις του και στην ουσία αμφισβητεί εξ ολοκλήρου το έργο της εκτροπής του Αχελώου.

Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Διοικητικού Δικαστηρίου κατά πλειοψηφία, με την υπ' αριθμό 3478/2000 απόφαση, ακύρωσε την κοινή υπουργική απόφαση της 15/12/1995, με την οποία είχε εγκριθεί η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ) για την κατασκευή και λειτουργία έργων μερικής εκτροπής του ρου του Αχελώου προς το Θεσσαλικό κάμπο.

Η απόφαση του ΣτΕ αναμένεται να τροφοδοτήσει νέες αντιπαραθέσεις στα αντιμαχόμενα στρατόπεδα για το πολύπαθο έργο, η κατασκευή του οποίου για πρώτη φορά ρίχτηκε σαν ιδέα στο τραπέζι το 1925 (μαζί με τη λίμνη του Πλαστήρα). Βέβαια, στη δεκαετία του ογδόντα, η εξαγγελία της εκτροπής του Αχελώου γινόταν κάθε φορά που τα κυβερνητικά κλιμάκια παραβρίσκονταν στις εκδηλώσεις του Κιλελέρ.

Η χτεσινή απόφαση του Ανώτατου Διοικητικού Δικαστηρίου δημιουργεί νέα δεδομένα και περιπλέκει ακόμη περισσότερο την υπόθεση της εκτροπής του Αχελώου.

Στο ΣτΕ είχαν προσφύγει οικολογικές οργανώσεις, η νομαρχιακή αυτοδιοίκηση της Αιτωλοακαρνανίας και δήμοι του νομού για να ακυρωθούν οι αποφάσεις της Πολιτείας που ενέκριναν τους περιβαλλοντικούς όρους για:

@ Το φράγμα ταμιευτήρα και υδροηλεκτρικού σταθμού στη Μεσοχώρα Τρικάλων, καθώς και σήραγγα 7.400 μέτρων στη Μεσοχώρα.

@ Δεύτερο φράγμα ταμιευτήρα και υδροηλεκτρικό σταθμό στη Συκιά Καρδίτσας.

@ Σήραγγα εκτροπής του Αχελώου προς το Θεσσαλικό κάμπο, μήκους 7.400 μέτρων, καθώς και δεξαμενές και υδροηλεκτρικό σταθμό στο Μαυρομάτι Καρδίτσας.

Το δικαστήριο προσεγγίζοντας το θέμα από την οικολογική του πλευρά και τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, υιοθέτησε την άποψη του εισηγητή Κ. Μενουδάκου, ότι η Πολιτεία δεν εξέτασε εναλλακτικές λύσεις για τον τρόπο κατασκευής του έργου με ηπιότερα μέσα, με στόχο να προστατευθούν τα πολιτιστικά μνημεία και το φυσικό περιβάλλον. Στην απόφασή του το ΣτΕ μεταξύ άλλων επισημαίνει:

@ Με την εκτροπή του Αχελώου θα επέλθουν σοβαρές επιπτώσεις όχι μόνο κατά το στάδιο κατασκευής των έργων, αλλά γενικότερα στη Νότια Πίνδο, η οποία έχει ιδιαίτερο κάλλος και είναι τόπος με πλούσια πανίδα.

@ Σχετικά με τα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς (μοναστήρια, γεφύρια, εκκλησίες κλπ.), δεν επιτρέπεται καμιά καταστροφή ή οποιαδήποτε βλάβη, εκτός αν εξυπηρετούν σκοπούς μείζονος δημοσίου συμφέντος, αλλά και πάλι πρέπει να βρεθούν εναλλακτικές λύσεις ώστε να αποτραπεί η καταστροφή τους.

@ Για το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου Μυροφύλλου που θεωρείται ότι κατέχει δεσπόζουσα σημασία και σχετίζεται με την επανάσταση του 1821, το ΣτΕ θεωρεί ότι οι προτάσεις της ΜΠΕ είναι πλημμελείς και δεν αποτρέπουν την καταστροφή του.

@ Με τα έργα της εκτροπής του Αχελώου δεν πρέπει να παραβιάζονται η αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης και οι συνθήκες Ραμσάρ, Βέρνης, της Βόννης και του Ρίο που προστατεύουν τέτοια οικοσυστήματα.

Πάντως, ιδιαίτερη σημασία έχει η θέση του ΣτΕ που δέχεται ότι η μελέτη των περιβαλλοντικών επιπτώσεων είναι πλήρης και επαρκής ως προς το σκέλος της ανάγκης εκτροπής μέρους των νερών του Αχελώου στη Θεσσαλία για λόγους γενικότερου δημοσίου συμφέροντος. Δε μπορεί να θεωρηθεί ότι τα έργα αυτά καθ' αυτά, επισημαίνεται στην απόφαση του ΣτΕ, αντίκεινται στο Σύνταγμα και στη συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Στο ΣτΕ, πάντως, δεν έχει υποβληθεί μέχρι τώρα αίτηση αναστολής εκτέλεσης των έργων εκτροπής του Αχελώου και συνεπώς είναι πάρα πολύ δύσκολο να εγκαταλειφθεί η εκτροπή.

Τα αρμόδια υπουργεία είναι υποχρεωμένα να συντάξουν νέα μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων που θα λαμβάνει υπόψη την απόφαση και τις παρατηρήσεις του ΣτΕ.

Τυχόν επιλογή για ακύρωση του έργου θα ήταν καταστροφική για τον κάμπο της Θεσσαλίας. Οι φορείς της Θεσσαλίας κατέθεσαν τεκμηριωμένα προτάσεις, από τις οποίες αποδεικνύεται ότι είναι δυνατόν με την εκτροπή του Αχελώου να διασφαλιστεί το περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής. Παράλληλα επιμένουν ότι η εκτροπή του Αχελώου θα επιφέρει περιβαλλοντική αναβάθμιση στο Θεσσαλικό κάμπο, καθώς κινδυνεύει να μετατραπεί στο απώτερο μέλλον σε Σαχάρα, αν δε ληφθούν έγκαιρα μέτρα. Τα υδροφόρα αποθέματα στη θεσσαλία λιγοστεύουν σε επικίνδυνο βαθμό. Βέβαια, εξίσου σοβαρά είναι το πρόβλημα της αγροτικής οικονομίας και οι ευεργετικές επιπτώσεις της εκτροπής για τη γεωργία.