Κορυφώνονται σήμερα οι εκδηλώσεις για την 27η επέτειο από την παλλαϊκή εξέγερση του Πολυτεχνείου, με τη μεγάλη αντιιμπεριαλιστική πορεία στην αμερικάνικη πρεσβεία. Η πορεία, σύμφωνα με το πρόγραμμα, θα ξεκινήσει στις 4 το απόγευμα από την οδό Πατησίων, ενώ θα προηγηθεί η εκδήλωση τιμής και μνήμης για τους αγωνιστές του Νοέμβρη. Σωματεία εργαζομένων, μαζικοί φορείς και οργανώνεις της νεολαίας καλούν σε μαζική συμμετοχή στο σημερινό συλλαλητήριο.

Ηταν πολλοί εκείνοι που χτες πέρασαν τις μαρτυρικές πύλες του Πολυτεχνείου για να αποθέσουν ένα γαρίφαλο στο μνημείο της εξέγερσης. Στεφάνια κατέθεσαν σωματεία εργαζομένων, εκπαιδευτικοί φορείς, οργανώσεις αντιστασιακών, καθώς και κλιμάκιο της ΓΣΕΕ το οποίο αποδοκιμάστηκε από παρευρισκόμενους φοιτητές. Η νεολαία έκανε με την παρουσία της τα μηνύματα του Πολυτεχνείου δική της υπόθεση, αψηφώντας για μια ακόμα φορά τις κασσάνδρες που μιλούν για το τέλος του γιορτασμού. Οι μαθητές που βρίσκονται στους δρόμους ενάντια στην αντιεκπαιδευτική πολιτική, προσέρχονταν συνέχεια για να αφήσουν ένα γαρίφαλο και εκπρόσωποι μαθητικών συμβουλίων σχολείων της Αττικής κατέθεσαν στεφάνια. Την ίδια στιγμή, από τα μεγάφωνα στο χώρο του Πολυτεχνείου διαβάζονταν ψηφίσματα και ανακοινώσεις φοιτητικών συλλόγων και μαζικών φορέων που επαναλάμβαναν ότι τα μηνύματα της εξέγερσης εκείνου του Νοέμβρη παραμένουν επίκαιρα και ανικανοποίητα.

Κρατώντας ζωντανό το μήνυμα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, πλήθος μαζικών φορέων με ανακοινώσεις τους καλούν σε συνέχιση των αγώνων για ικανοποίηση των αιτημάτων για «Ψωμί - Παιδεία - Ελευθερία» και δηλώνουν ότι συμμετέχουν στη μεγάλη αντιιμπεριαλιστική πορεία στην Αθήνα και τις πορείες που διοργανώνονται σε όλη τη χώρα.

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων Δημοσίων Νοσοκομείων (ΠΟΕΔΗΝ) καλεί τους εργαζόμενους υγειονομικούς να πάρουν μέρος στο φετινό γιορτασμό. Αναφερόμενη στα μηνύματα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου σημειώνει ότι «είναι αξίες διαχρονικές που κλονίζονται από τις ύπουλες επιθέσεις του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου που στοχεύει στην απαξίωση τους και υποβάθμιση τους».

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Συντακτών (ΠΟΕΣΥ), η ΕΣΗΕΑ και οι άλλες Ενώσεις Συντακτών και Εργαζομένων στον Τύπο «χαιρετίζουν τη σημερινή νεολαία, που αγωνίζεται με το ίδιο πνεύμα για την ειρήνη, την ανεξαρτησία της χώρας, τη δίκαιη επίλυση του Κυπριακού, την ικανοποίηση των αιτημάτων και την υποστήριξη των κατακτήσεων των εργαζομένων και τη Δημοκρατία».

Η Δημοκρατική Κίνηση Επαγγελματιών - Βιοτεχνών - Εμπόρων (ΔΗΚΕΒΕ) χαιρετίζει την 27η επέτειο από την εξέγερση του Πολυτεχνείου και συμμετέχει στις εκδηλώσεις. «Τιμάμε την αγωνιστική εξέγερση του ελληνικού λαού, δίνουμε απάντηση στους ιμπεριαλιστές με τη μαζική συμμετοχή των μικρών ΕΒΕ στις εκδηλώσεις και την πορεία του Πολυτεχνείου», σημειώνουν.

Ο Σύλλογος Εργαζομένων ΟΤΑ ΝΠΔΔ Ελευσίνας, Ασπροπύργου, Μάνδρας, Βιλλίων, Ερυθρών, Μεγάρων, Ν. Περάμου, Μαγούλας, Οινόης τιμά αγωνιστικά την επέτειο του Πολυτεχνείου, συμμετέχοντας στην αντιιμπεριαλιστική πορεία στην αμερικανική πρεσβεία.

«Την αιχμήν του δόρατος της αναρχίας σήμερον

διά τους αναρχικούς, ως εξεγειρομένης ομάδος

της κοινωνίας, την αποτελούν οι επιστήμονες,

οι φοιτηταί, με συνεπικούρους τους εργάτας».

Γ. Παπαδόπουλος 22/8/1969

Η χούντα είχε κάθε λόγο να φοβάται τους επιστήμονες και τους φοιτητές. Ηταν οι φορείς της γνώσης, που είναι εχθρός κάθε κατεστημένου, κάθε ανελεύθερου, εκμεταλλευτικού και καταπιεστικού καθεστώτος. Ομως οι φοιτητές και οι επιστήμονες δεν ήταν ισχυρή απειλή για το καθεστώς παρά μόνο στην κοινή δράση με τους εργάτες, την κοινωνική εκείνη τάξη που και τη δύναμη έχει και την ικανότητα να προκαλέσει βαθιές, ακόμη και ριζικές, αλλαγές στην κοινωνία. Ο δικτάτορας Παπαδόπουλος είχε προβλέψει σωστά τους κινδύνους που διέτρεχε το καθεστώς της 21ης Απριλίου, γνώριζε τους εχθρούς του και η ζωή δικαίωσε τους φόβους του, σε πολύ μεγάλο βαθμό. Η εξέγερση του Νοέμβρη του '73 είναι αρκετή απόδειξη.

Η χούντα καθόταν στο σβέρκο του ελληνικού λαού από τον Απρίλη του 1967, σε ό,τι αφορά το φοιτητικό κίνημα αυτό αφυπνίζεται μόλις το 1972.

Με κεντρικό αίτημα την κατάργηση των διορισμένων διοικήσεων στους φοιτητικούς συλλόγους και την πραγματοποίηση ελεύθερων εκλογών, ώστε οι ίδιοι οι φοιτητές να εκλέξουν τα συλλογικά τους όργανα, από τις αρχές του 1972 παρατηρείται μια συσπείρωση και μια κινητικότητα του φοιτητικού κόσμου, που συνεχώς, μέρα με τη μέρα, αυξάνει αλματωδώς.

Είναι γεγονός πως απ' την πρώτη χρονιά που διορίστηκαν διοικήσεις στους φοιτητικούς συλλόγους (1969) υπήρχε και απόφαση του Πρωτοδικείου, η οποία όριζε ότι με το πέρας της θητείας αυτών των διοικήσεων έπρεπε να διενεργηθούν εκλογές για την ανάδειξη νέων. Κι όμως το καθεστώς ξαναδιορίζει διοικήσεις για τα ακαδημαϊκά έτη 1970-71 και 1971-72. Το ίδιο σκόπευε να κάνει για την περίοδο 1972-73. Ομως αυτή τη φορά συνάντησε τη φοιτητική αντίδραση, που εκδηλώθηκε ποικιλοτρόπως, είτε με το θεσμό των παράνομα εκλεγμένων επιτροπών, που θα κυριαρχήσει σύντομα σ' όλο το φοιτητικό χώρο κόντρα στις διορισμένες διοικήσεις, είτε με κινητοποιήσεις και συγκεντρώσεις, είτε με ψηφίσματα διαμαρτυρίας, είτε με προσφυγές στο Πρωτοδικείο, όπως αυτή των φοιτητών της Νομικής Αθηνών στις 21 Μάρτη του 1972.

Η κατάσταση αυτή, καθώς και οι αποφάσεις των Πρωτοδικείων για διενέργεια εκλογών στους φοιτητικούς συλλόγους το αργότερο μέχρι τις 10 Γενάρη του 1973, υποχρεώνει τη χούντα να προκηρύξει εκλογές για τις 20 Νοέμβρη 1972, αλλά και να φροντίσει παράλληλα, με τη βία, τη νοθεία και με κάθε άλλο πρόσφορο μέσο, ώστε το αποτέλεσμα να την εξυπηρετεί.

Αξίζει πάντως να σημειωθεί πως σ' εκείνες τις εκλογές, το φοιτητικό κίνημα πήρε το πρώτο βάπτισμα του πυρός όσον αφορά τη σύγκρουσή του με τη δικτατορία και τα όργανά της. Η νέα και σκληρότερη, όμως, αναμέτρηση θα ερχόταν μέσα στο 1973.

Με τον καινούριο χρόνο, το 1973, το φοιτητικό κίνημα ξεκίνησε νέες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας κατά του δικτατορικού καθεστώτος και λίγο - πολύ σε όλα τα πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας γίνονται κινητοποιήσεις. Το καθεστώς απαντάει με κατασταλτικά μέτρα (συλλήψεις φοιτητών σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, πειθαρχικές ποινές κ.ο.κ.), καταφέρνοντας φυσικά το ακριβώς αντίθετο απ' ό,τι προσδοκούσε. Ετσι στις 12/2/1973 εξέδωσε το ΝΔ 1347, με το οποίο ο υπουργός Αμυνας αποκτούσε το δικαίωμα να διακόπτει την αναβολή στράτευσης των φοιτητών για τους οποίους υπήρχε κατηγορία ότι είχαν υποπέσει σε πειθαρχικά παραπτώματα στο πανεπιστήμιο. Στην πραγματικότητα στόχος της χούντας ήταν να αδειάσει τα πανεπιστήμια από τους πιο δραστήριους και πιο πολιτικοποιημένους φοιτητές. Δεν τα κατάφερε. Αν και πολλοί φοιτητές βρέθηκαν ντυμένοι στο χακί, το εν λόγω μέτρο προκάλεσε νέες κινητοποιήσεις, εκ των οποίων η πιο εντυπωσιακή σε όγκο και μαχητικότητα ήταν η κατάληψη της Νομικής στις 21 Φλεβάρη.

Οι φοιτητές που κατέλαβαν τη σχολή ήταν πάνω από τέσσερις χιλιάδες. Τα συνθήματα που κυριάρχησαν ήταν αντιδικτατορικά - αντιιμπεριαλιστικά («Κάτω η χούντα», «Εξω οι Αμερικανοί» κ. ά.) και ο λαός της πρωτεύουσας ανταποκρίθηκε δεόντως. Πάνω από 30.000 ήταν οι συγκεντρωμένοι πολίτες έξω από το ίδρυμα. Η ίδια εικόνα παρουσιάζεται και την επομένη 22/2. Την ημέρα αυτή η κατάληψη θα πάρει τέλος. Υστερα από διαπραγματεύσεις, κατά τις 6 το απόγευμα, οι φοιτητές άνοιξαν τις πόρτες της σχολής, την εγκατέλειψαν κι αφού ενώθηκαν με το λαό που είχε συγκεντρωθεί στους γύρω δρόμους συγκλόνισαν την Αθήνα με διαδηλώσεις, τραγούδια, συνθήματα, αλλά και συγκρούσεις με τις δυνάμεις ασφαλείας, με αποτέλεσμα η ανοικτή αντιπαράθεση λαού και καθεστώτος να κρατήσει ως αργά το βράδυ.

Το νέο ακαδημαϊκό έτος 1973-1974 βρήκε το φοιτητικό κίνημα ωριμότερο, αμετακίνητο στις θέσεις του, με υψηλό φρόνημα, έτοιμο να παλέψει για να πετύχει τους στόχους του. Από την άλλη, η χούντα περνούσε δύσκολες στιγμές, όσο κι αν επιδίωκε να παρουσιάσει διαφορετική εικόνα. Το κίνημα του Ναυτικού στις 23 Μάη του '73, η οικονομική κρίση και ο πληθωρισμός, η άνοδος των εργατικών, αγροτικών και άλλων λαϊκών αγώνων, οι διεθνείς εξελίξεις που ενίσχυαν το παγκόσμιο αντιιμπεριαλιστικό ρεύμα, οι εξελίξεις στον αραβικό κόσμο και στη Μεσόγειο κ.ο.κ. έφεραν σε πολύ δύσκολη θέση τους δικτάτορες. Γινόταν πια φανερό στους Αμερικανούς και τους ντόπιους συνεργάτες τους, που στήριζαν τη δικτατορία, πως έπρεπε να ετοιμαστεί μια ελεγχόμενη διάδοχη λύση. Κι όντως ετοιμαζόταν. Η κατάργηση της μοναρχίας, το δημοψήφισμα για το πολιτειακό και τη «φιλελευθεροποίηση» του Μαρκεζίνη είναι φανερά δείγματα μιας τέτοιας προσπάθειας. Ομως λαός και το φοιτητικό κίνημα, με τη βοήθεια των αντιστασιακών οργανώσεων - στην πρώτη γραμμή των οποίων βρίσκονταν οι κομμουνιστές - δεν ξεγελιούνται.

Τις τελευταίες μέρες του Οκτώβρη και το πρώτο δεκαπενθήμερο του Νοέμβρη (ως την κατάληψη του Πολυτεχνείου), τα γεγονότα κυλούν σαν χιονοστιβάδα: η 28η Οκτωβρίου γιορτάζεται από το λαό με μαχητικές αντιδικτατορικές διαδηλώσεις. Στις 4 του Νοέμβρη που είναι το μνημόσυνο του Γεωργίου Παπανδρέου οργανώνεται παλλαϊκή αντιδικτατορική διαδήλωση, κατά την οποία ύστερα από συγκρούσεις με την αστυνομία συλλαμβάνονται 17 άτομα, τα οποία λίγες μέρες μετά, στις 8 του μηνός, οδηγούνται σε δίκη. Μια δίκη που θα αποτελέσει μία ακόμη ευκαιρία για να διαδηλώσουν ο λαός και η φοιτητική νεολαία τα αντιδικτατορικά τους αισθήματα.

Ολα έδειχναν πως έρχονται ραγδαίες εξελίξεις. Στους φοιτητικούς χώρους η κατάσταση ήταν έκρυθμη. Γίνονταν συγκεντρώσεις στις σχολές χωρίς την άδεια των πρυτανικών αρχών και γενικά επικρατούσε μια κατάσταση αναβρασμού.

Σε μια προσπάθεια ελιγμού ο χουντικός υπουργός Παιδείας Π. Σιφναίος υπόσχεται ελεύθερες εκλογές στα Πανεπιστήμια μετά τις βουλευτικές εκλογές, δηλώνει ότι θα επαναφέρει τους στρατευθέντες φοιτητές τη άοιξη του '74 κι ότι θα πάρει και άλλα μέτρα για «να εξαλειφθούν λυπηρά κατάλοιπα του πρόσφατου παρελθόντος». Οι φοιτητές δεν ξεγελιούνται.

Από τις 7 έως τις 14 Νοέμβρη σημειώνεται άνοδος των αγώνων του φοιτητικού κινήματος. Στις 7 Νοέμβρη οι αγρονομοτοπογράφοι και οι χημικοί μηχανικοί του Πολυτεχνείου σε συγκέντρωσή τους διακηρύσσουν τα αιτήματα του φοιτητικού κινήματος και αποφασίζουν εκλογές για τις 27 Νοέμβρη. Στο διάστημα 8-12 Νοέμβρη 1.500 περίπου φοιτητές της Ιατρικής κάνουν μαχητική συγκέντρωση στο Γουδί, 600 φοιτητές πραγματοποιούν μαχητική συγκέντρωση στην Πάτρα, οι φοιτητές της Γεωπονικής αποφασίζουν να συνεχίσουν την αποχή που είχαν ξεκινήσει, ενώ στην Πάντειο και την Οδοντιατρική εξαναγκάζονται σε παραιτήσεις τα διορισμένα ΔΣ.

Στις 13 Νοέμβρη ο Σιφναίος πηγαίνει στο Πολυτεχνείο και δε διστάζει να διατυπώσει εκβιασμό στους φοιτητές, απειλώντας με αιματοχυσία, αν δε γίνουν αποδεχτοί οι όροι του καθεστώτος.

Στις 14 Νοέμβρη στο Πολυτεχνείο γίνεται συγκέντρωση, ώστε να πειστεί η σύγκλητος και να δώσει τυπικά την άδεια να γίνουν οι γενικές συνελεύσεις που έχουν οριστεί για το μεσημέρι. Το ίδιο χρονικό διάστημα στη Νομική πραγματοποιείται παμφοιτητική συγκέντρωση, για να καθοριστεί η στάση των φοιτητών απέναντι στην άρνηση του Σιφναίου να πραγματοποιηθούν μέσα στο φθινόπωρο οι φοιτητικές εκλογές. Κατά το μεσημέρι στο Πολυτεχνείο αρχίζουν οι γενικές συνελεύσεις, ενώ στο προαύλιο συνεχίζεται η συγκέντρωση των φοιτητών με αντιδικτατορικά συνθήματα. Η αστυνομία ζώνει το κτίριο και οι σπουδαστές πετάνε νεράντζια στους αστυνομικούς. Στη Νομική, που γίνεται η παμφοιτητική συγκέντρωση, φτάνει η είδηση ότι στο Πολυτεχνείο γίνονται επεισόδια. Ετσι σε λίγο όλοι θα κατηφορίσουν προς το Πολυτεχνείο και θα μείνουν εκεί. Η κατάληψη ήταν πλέον γεγονός. Κι όταν σε λίγο άρχιζε να συγκεντρώνεται λαός απ' έξω, τότε πια η κατάληψη έπαιρνε τα χαρακτηριστικά της εξέγερσης κι έμελλε, με τη συνέχεια και το τέλος που είχε, να μείνει στην ιστορία ως η κορυφαία αντιδικτατορική εκδήλωση του ελληνικού λαού.

Σε χτεσινό μήνυμά ο πρόεδρος και το εκτελεστικό γραφείο της ΚΕ του ΠΑΣΟΚ με την ευκαιρία της επετείου του Πολυτεχνείου επαναλαμβάνουν τα περί ισχυρής Ελλάδας. «Η εξέγερση του Πολυτεχνείου συνεγείρει τις μνήμες και τις συνειδήσεις όλων των Ελλήνων. Τιμούμε αυτούς που αγωνίστηκαν και έδωσαν ακόμα και τη ζωή τους, για την ελευθερία, την εθνική ανεξαρτησία, τη δημοκρατία και την κοινωνική δικαιοσύνη», επισημαίνεται στην ανακοίνωση, ενώ ακόμα και η ερμηνεία που δίνεται σε αυτούς τους αγώνες είναι προσαρμοσμένη στους δείκτες της ΟΝΕ. «Οι αγώνες τους δεν πήγαν χαμένοι. Η χώρα μας ανοίγει δρόμους και δίνει με επιτυχία τη μάχη για την εθνική ανεξαρτησία, την οικονομική ανάπτυξη, τη διεύρυνση των δημοκρατικών θεσμών και την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής», σημειώνει το ΠΑΣΟΚ.

Ο πρόεδρος του ΣΥΝ Ν. Κωνσταντόπουλος που χτες κατέθεσε στεφάνι, αναφέρθηκε στη δημοκρατία, που χρειάζεται ανανέωση και δήλωσε αναφερόμενος στην εξέγερση του Πολυτεχνείου ότι «τότε ο ελληνικός λαός, η ελληνική νεολαία αρνήθηκαν να ζουν στη βαρβαρότητα της δικτατορίας. Ετσι και σήμερα ο ελληνικός λαός, η ελληνική νεολαία πρέπει να δώσουν το δημιουργικό τους παρών», ωστόσο δε βρήκε ούτε μια κουβέντα για τους ευρωατλαντικούς σημερινούς προστάτες.

Σε μήνυμά του, ο πρόεδρος του ΔΗΚΚΙ Δημ. Τσοβόλας σημειώνει ότι η εξέγερση του Πολυτεχνείου «αποτελεί τη λαμπρότερη σελίδα της ελληνικής μεταπολιτευτικής ιστορίας, κορυφαία στιγμή ανάτασης του ελληνικού λαού και της περήφανης νεολαίας του».

Ανακοίνωση εξέδωσαν επίσης το ΜΕΡΑ και το ΝΑΡ που καλεί σε συμμετοχή στην πορεία προς την αμερικάνικη πρεσβεία.

Η προσυγκέντρωση της ΚΝΕ για την πορεία στην αμερικάνικη πρεσβεία είναι στις 3 μ.μ. μπροστά από το ΜΙΝΙΟΝ.

Αντιπροσωπεία της ΚΕ του ΚΚΕ με επικεφαλής τον Σπύρο Χαλβατζή, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ καταθέτει στεφάνι στο χώρο του Πολυτεχνείου σήμερα στις 11.30 το πρωί. Την ίδια ώρα, στεφάνι θα καταθέσει και αντιπροσωπεία του ΚΣ της ΚΝΕ.