Στην Ισπανία, μετά το μεγάλο κύμα απολύσεων οι εκπαιδευτικοί κάνουν μάθημα σε περισσότερες τάξεις, περισσότερες ώρες, με λιγότερο μισθό. Οι τιμές των σχολικών βιβλίων κι αναλώσιμων έχουν αυξηθεί. Η θέρμανση στα σχολεία δεν υπάρχει, υπάρχουν αδυναμίες στη σίτιση των μαθητών. Απ' την άλλη γίνεται επίθεση στη δομή της εκπαίδευσης, όπως π.χ. καταργώντας μαθήματα, δημιουργώντας ένα «νέο σχολείο».

Τα βιβλία στην Ιταλία οι μαθητές όπως και οι φοιτητές, τα αγοράζουν. Το κόστος των βιβλίων για τα Λύκεια που σε προετοιμάζουν για την τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι διπλάσιο από εκείνα των Λυκείων που σε προετοιμάζουν για δουλειά. Τα τελευταία χρόνια η διαφορά ανάμεσά τους μεγαλώνει. Απαράδεκτη είναι και η κατάσταση των σχολικών κτιρίων. Χαρακτηριστική περίπτωση ο θάνατος 17χρονου μαθητή από κατάρρευση στέγης σε σχολείο που ήταν στην περιφέρεια μεγάλης πόλης κι όχι στο κέντρο που πάνε παιδιά εύπορων οικογενειών.

Στην Πορτογαλία, τη νέα σχολική χρονιά το κόστος σε αναλώσιμα για ένα μαθητή στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι περίπου 600 ευρώ. Εκπτώσεις που δικαιούνταν οι μαθητές στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς παίρνονται πίσω. Δεν δίνεται δυνατότητα συμμετοχής των μαθητών σε δραστηριότητες όπως αθλητισμός, θέατρο κτλ.

Η εικόνα που μετέφεραν εκπρόσωποι Κομμουνιστικών Νεολαιών το Σάββατο το βράδυ, στο χώρο του Φεστιβάλ - κατά τη διάρκεια της συζήτησης για τη δράση και την οργάνωση του μαθητικού κινήματος - δεν αφήνει περιθώρια για αυταπάτες και αμφιβολίες. Τα μέτρα που ψηφίζονται σε όλα τα αστικά κοινοβούλια, είτε λέγονται μνημόνιο είτε όχι, έχουν την ίδια κατεύθυνση. Να ορθώσουν ταξικούς φραγμούς, τσακίζοντας το δικαίωμα της εργατικής τάξης στη μόρφωση, στη γνώση, στην Παιδεία. Να δημιουργήσουν στρατιές ιδανικών για το σύστημα εργατών, φθηνών, ευέλικτων, πειθήνιων. Στην ίδια κατεύθυνση κινείται και η ιδεολογική επίθεση που δέχεται το περιεχόμενο του σχολείου. Τα προβλήματα απ' άκρη σε άκρη όπου κουμάντο κάνει ο καπιταλισμός είναι ενιαία.

«Δεν μπορεί να υπάρξει δημόσια, δωρεάν, ουσιαστική εκπαίδευση για όλους ή για τους πολλούς, όπου υπάρχει καπιταλισμός», επισημαίνει ο Λορέντζο Λανγκ, μέλος της Εθνικής Γραμματείας του Μετώπου Κομμουνιστικής Νεολαίας Ιταλίας. «Μια Κομμουνιστική Νεολαία έχει ξεκάθαρο τον ρόλο που πρέπει να παίξει. Χρησιμοποιούμε ένα μίνιμουμ πρόγραμμα και στόχους πάλης πάνω σε υπαρκτά προβλήματα που μας επιτρέπει να συσπειρώνουμε περισσότερους μαθητές στην προοπτική ότι μόνο ο σοσιαλισμός μπορεί να ανατρέψει αυτή την πραγματικότητα. Τα βασικά αιτήματά μας είναι η δημόσια και δωρεάν Παιδεία, αύξηση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης ως τα 18 έτη. Είμαστε αντίθετοι σε οποιοδήποτε χαράτσι λειτουργίας του σχολείου, ενάντια στο ταξικό ιδεολόγημα "όποιος είναι άξιος τα καταφέρνει, οι άλλοι ας μείνουν πίσω". Η ανάλυση των προβλημάτων σε βάθος, μας επιτρέπει να προσεγγίσουμε καλύτερα τους μαθητές, γιατί στόχος των κομμουνιστών είναι τα παιδιά της εργατικής τάξης κι όταν τους μιλάς με τα κατάλληλα λόγια τότε έχεις αποτελέσματα», σημείωσε, προσθέτοντας ότι στα σχολεία έχουν οργανώσει Επιτροπές Αγώνα.

Μεταφέροντας την εικόνα από τη Βενεζουέλα, ο Φρανσίσκο Καλντερόν, μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου της Κομμουνιστικής Νεολαίας Βενεζουέλας, σημείωσε ότι από το 1998 που την εξουσία κατέλαβε ο Τσάβες με τη βοήθεια των λαϊκών στρωμάτων, έχουν βοηθηθεί κοινωνικοί θεσμοί όπως η υγεία, η στέγαση, η παιδεία. Το 40% του συνολικού κρατικού προϋπολογισμού επενδύεται στην Παιδεία, όπως και το 10% του ΑΕΠ. Το 93% του πληθυσμού 13 - 16 ετών βρίσκεται στα σχολεία. «Για μας αποτελεί λαμπρό παράδειγμα η Παιδεία στην Κούβα. Ενα είναι σίγουρο, παντού, ο εχθρός μας είναι το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα που μας εκμεταλλεύεται», τόνισε.

«Η νέα σχολική χρονιά είναι απόδειξη ότι δεν μπορεί να υπάρξει ελεύθερη, δημόσια και δωρεάν εκπαίδευση δίπλα στον καπιταλισμό. Η δικαιολογία που δίνεται για τις περικοπές στην Ισπανία είναι ίδια με εκείνη που δίνεται στην Ελλάδα: "Λεφτά δεν υπάρχουν για την Παιδεία" και μειώνουν τον κρατικό προϋπολογισμό. Απ' την άλλη γίνεται επίθεση στη δομή της εκπαίδευσης, όπως π.χ. καταργώντας μαθήματα. Τα μέτρα σ' όλες τις χώρες στοχεύουν να δημιουργήσουν φθηνούς, χωρίς γνώσεις, ιδανικούς εργάτες για τους καπιταλιστές», λέει ο Τζέφερσον Καρντένας, υπεύθυνος Διεθνών σχέσεων της Ενωσης Κομμουνιστικής Νεολαίας Ισπανίας, ενώ μιλώντας για το μαθητικό κίνημα της χώρας του σημείωσε ότι «έχει σημαντικά προβλήματα οργάνωσης, συνέχειας και έλλειψης στελεχών. Τον προηγούμενο χρόνο έγιναν δυναμικές κινητοποιήσεις με τη συμμετοχή μαθητών που κατά κύριο λόγο δεν γνώριζαν από πού προέρχονται τα μέτρα. Η διαφορά σε αυτές τις κινητοποιήσεις ήταν η συμμετοχή των μαθητών στο πλευρό των γονιών τους. Η γενική απεργία του Μάη αποτέλεσε μεγάλη μάχη μέσα στα σχολεία, καθώς η συμμετοχή ήταν μαζική και μέσα από αυτή την πάλη οργανώθηκαν νέα μαθητικά συμβούλια που λειτουργούν ως τώρα, παράλληλα αυξήθηκαν οι δυνάμεις μας στη βάση και ενδυναμώθηκε η συμμαχία με τους φοιτητές. Στόχος μας είναι να δημιουργηθούν γερές και λειτουργικές οργανώσεις, να ενδυναμώσουμε την πάλη μας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Να συμμαχήσουμε με τους εργαζόμενους, τις γυναίκες, τους μετανάστες και να αναδείξουμε το λόγο των περικοπών που είναι το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα».

«Για τους κομμουνιστές είναι προτεραιότητα η συμμετοχή μας στα μαθητικά συμβούλια. Μέσα απ' αυτά προσπαθούμε να οργανώσουμε τον αγώνα μας, να διεκδικήσουμε τα δικαιώματά μας, να συνδέσουμε τα προβλήματα των μαθητών με τα ευρύτερα ζητήματα της κοινωνίας», σημείωσε η Αννα Σοφία Μπερνάρντο, μέλος της Γραμματείας της Πορτογαλικής Κομμουνιστικής Νεολαίας, επισημαίνοντας ότι στόχος της κυβέρνησης είναι να πάρει πίσω εργατικές κατακτήσεις, όπως το δικαίωμα στη δημόσια και δωρεάν Παιδεία. Ενώ μετέφερε παραδείγματα όπου το μαθητικό κίνημα είχε μικρές νίκες, σε σχολεία που κατάφεραν να ανοίξουν τη θέρμανση ή σε εργαστήρια που δόθηκαν τα απαραίτητα υλικά που χρειάζονταν. «Φαίνονται μικρά, σχολίασε, αλλά είναι μεγάλη η συνεισφορά τους στο να κατανοήσουν οι μαθητές ότι ο αγώνας είναι ο μόνος δρόμος για να κατακτήσουν δικαιώματα».

«Ολα σε θυμίζουν απλά κι αγαπημένα / πράγματα δικά σου καθημερινά...». Στον Μάνο Λοΐζο, τον ξεχωριστό, ευαίσθητο, ανήσυχο, ονειροπόλο, συνειδητοποιημένο δημιουργό, που «έφυγε» πρόωρα πριν 30 χρόνια, ήταν αφιερωμένη η μουσική παράσταση με τίτλο «Τ' όνειρό σου ανασταίνω...», που παρουσιάστηκε, το Σάββατο το βράδυ, στην Κεντρική Σκηνή του Φεστιβάλ και που ετοίμασε με πολλή αγάπη και σεβασμό ο Χρήστος Λεοντής (ενορχήστρωση - διεύθυνση ορχήστρας), με συνοδοιπόρους τους ερμηνευτές: Μαρία Αναματερού, Πάνο Μπούσαλη, Γιώτα Νέγκα, Μίλτο Πασχαλίδη, Τρίφωνο, Ιωάννα Φόρτη.

Ο Μάνος Λοΐζος, ο μελωδός της ψυχής μας, στο σύντομο διάβα του από τη ζωή πρόσφερε μια μεγάλη σε ποιότητα δημιουργία, η οποία παραμένει ζωντανή και συνεπαίρνει με την ίδια δύναμη εδώ και χρόνια. Ο θάνατος τον βρήκε σε ηλικία μόνο 45 χρόνων, το 1982, τη μέρα που ξεκινούσε στην Αθήνα το Φεστιβάλ ΚΝΕ - «Οδηγητή» και η πικρή είδηση του θανάτου του σκόρπισε απέραντη θλίψη στους συντρόφους του, στο λαό που τον αγάπησε και τον τραγούδησε... Ο ταλαντούχος καλλιτέχνης, ο ασυμβίβαστος άνθρωπος είχε αφήσει την τελευταία του πνοή, σε νοσοκομείο της Μόσχας, στο οποίο με τη φροντίδα του ΚΚΕ είχε μεταφερθεί και νοσηλευόταν, βαριά άρρωστος.

Μπορεί η ανθρώπινη περιπέτεια του Μάνου Λοΐζου να ολοκληρώθηκε πρόωρα, άδικα, όμως η φωτεινή του δημιουργία παραμένει «ένα παράθυρο ανοιχτό στη λιακάδα...». Ολα τον θύμιζαν: «Σ' ακολουθώ», «Το ζεϊμπέκικο της Ευδοκίας», «Ο Δρόμος», «Ολα σε θυμίζουν», «Σεβάχ ο Θαλασσινός», «Τζαμάικα», «Ο Τρίτος Παγκόσμιος», «Ο γερο - νέγρο Τζιμ», «Πρώτη Μαΐου», «Τσε», «Αχ χελιδόνι μου», «Μάνα δε φυτέψαμε», «Εχω έναν καφενέ», «Πάγωσε η τσιμινιέρα», «Λιώνουν τα νιάτα μας», «Το ακορντεόν», «Τα νέγρικα»... «Οσο η σιωπή είναι χρυσός / τόσο του νέγρου ο ιδρώς / για τον λευκό είν' θησαυρός / στράφι του νέγρου ο θυμός...» («Κι αν συ λευκός, νέγρος εγώ»)...

Συζήτηση με γονείς φοιτητών και σπουδαστών οργανώθηκε το απόγευμα του Σαββάτου στο χώρο ΑΕΙ - ΤΕΙ του Φεστιβάλ, με ομιλήτρια την Κέλλυ Παπαϊωάννου, μέλος του Τμήματος Παιδείας και Ερευνας της ΚΕ του ΚΚΕ. Πρόκειται για τη συνέχεια μιας δουλειάς που είχε ξεκινήσει το ΚΚΕ προεκλογικά και συνεχίστηκε τώρα με περιεχόμενο την ανάλυση του κειμένου της ΚΕ του ΚΚΕ για την εκτίμηση του εκλογικού αποτελέσματος και τα καθήκοντα που ορθώνονται μπροστά μας από δω και πέρα.

Αντικειμενικά όμως, λόγω της σύνθεσης του κοινού, στο επίκεντρο της συζήτησης, σ' αυτή τη σύσκεψη που έγινε μέσα στο χώρο του Φεστιβάλ, αναδείχτηκαν έντονα τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οικογένειες με παιδιά που σπουδάζουν, ειδικά αναφορικά με το κόστος των σπουδών. Στο κέντρο του προβληματισμού μπήκε το πώς θα συμβάλουν και οι γονείς πιο έμπρακτα στις κινητοποιήσεις και όλη τη δράση του ΜΑΣ, στις διεκδικήσεις του για δωρεάν σίτιση, στέγαση, μετακινήσεις κλπ. Συζήτησαν, δηλαδή, δημιουργικά, το πώς οι γονείς, που βάζουν βαθιά το χέρι στην τσέπη για τη μόρφωση των παιδιών τους, θα ανταποκριθούν περισσότερο στο σύνθημα του ΜΑΣ «Εργάτη κάνε υπόθεση δική σου το μέλλον και τη μόρφωση που θα 'χει το παιδί σου».

Μια μουσική παράσταση γεμάτη από υπέροχα τραγούδια, που συγκίνησαν και «ταξίδεψαν» μυαλό και καρδιά παρουσίασε ο Θάνος Μικρούτσικος, το Σάββατο το βράδυ στην Κεντρική Σκηνή του Φεστιβάλ. Ο Θάνος Μικρούτσικος, με το πιάνο του και τους εκπληκτικούς αυτοσχεδιασμούς του, συνομίλησε με τον τρυφερό ερμηνευτή της ελληνικής μουσικής σκηνής, Γιάννη Κούτρα και τη νέα τραγουδίστρια Αννα Λινάρδου, που με την ιδιαίτερη φωνή της απέδωσε με ευαισθησία αγαπημένα τραγούδια του συνθέτη. Για το πρόγραμμα ο Θάνος Μικρούτσικος επέλεξε μουσικές και τραγούδια που η αγάπη του κόσμου έχει καταστήσει διαχρονικά, αλλά και κομμάτια του που έχουν να ακουστούν καιρό, όπως και δουλειές άλλων συνθετών και τραγουδοποιών. Από την παράσταση δε θα μπορούσαν να λείψουν αποσπάσματα από το «Σταυρό του Νότου», τη δουλειά του Θ. Μικρούτσικου πάνω στο Νίκο Καββαδία, αναπόσπαστο κομμάτι πλέον κάθε εμφάνισης του συνθέτη, με ερμηνευτή τον Γιάννη Κούτρα. «Πρώτο ταξίδι έτυχε ναύλος για το Νότο...» μαζί με τον «Γουίλι, το μαύρο θερμαστή» και η νοσταλγία να... χορεύει «πάνω στο φτερό του καρχαρία», στην ανάμνηση εκείνης που λέγανε Γιουδήθ, Μαρία ή απλώς Γυναίκα... «Κι ο λόγος» εκείνου που ύμνησε τους απανταχού θαλασσοδαρμένους ναυτικούς, «μες στο μυαλό» μας «να σφυρίζει». Να «ψιθυρίζει» πάντα με την καρδιά για τα καράβια που έζησε, τους ναυτικούς που γνώρισε, τους έρωτες, τους καβγάδες και τους θανάτους στα λιμάνια... «Μια τσιμινιέρα με όρισε στον κόσμο και σφυρίζει...», με τους «εφτά νάνους στο s/s Cyrenia»... «με τη βροχή, με τον καιρό, που μας ορίζει...».

Ο Βαγγέλης Κορακάκης, ο οποίος με επιμονή, ήθος, ταλέντο υπερασπίζεται το λαϊκό τραγούδι, πρόσφερε για άλλη μια χρονιά, μια όμορφη βραδιά, το Σάββατο, στη Λαϊκή Σκηνή του Φεστιβάλ, που κράτησε μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. Το πρόγραμμα διανθισμένο με τραγούδια δικά του, παλιότερα και νεότερα, λαϊκά και παραδοσιακά, ρεμπέτικα, αλλά και αγαπημένα λαϊκά κομμάτια άλλων συνθετών. Ενα απάνθισμα τραγουδιών από ένα αξιολογότατο σχήμα με μεράκι και πολύ καλές φωνές, ανάβλυσε από μουσικές και λόγια αληθινά, που μιλούν στις ψυχές, που ξυπνούν μνήμες. Πατώντας στα γνώριμα μονοπάτια του λαϊκού τραγουδιού, που εδώ και χρόνια «βαδίζει» με συνέπεια και προσήλωση, ο Βαγγέλης Κορακάκης μοιράστηκε με τον κόσμο που κατέκλυσε τη Λαϊκή Σκηνή, τραγούδια που βασίζονται σε ολόκληρη σχεδόν τη λαϊκή ρυθμολογία και μπολιασμένα με κοινωνικές αναφορές που μιλούν για καημούς, προσδοκίες, όνειρα...