Σε λίγες μέρες ξεκινάει το 28ο Συνέδριο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργατοϋπαλλήλων Γάλακτος - Τροφίμων - Ποτών, που έχει οριστεί για τις 16 και 17 Φλεβάρη. Το Συνέδριο πραγματοποιείται σε μια σημαντική περίοδο, καθώς η καπιταλιστική κρίση εντείνεται και τα δικαιώματα των εργαζομένων χτυπιούνται βάναυσα. Ταυτόχρονα, λίγα μονοπώλια κατέχουν τη μεγάλη μερίδα παραγωγής του κλάδου, καθορίζοντας τις τιμές, την ποιότητα των προϊόντων, αλλά και την τιμή της εργατικής δύναμης. Γεγονός που έχει σημαντικές συνέπειες και στον πρωτογενή τομέα, στους παραγωγούς, απ' όπου τα μεγάλα μονοπώλια προμηθεύονται τις πρώτες ύλες. Σε αυτό το πλαίσιο η Ομοσπονδία καλείται να απαντήσει στις σύγχρονες προκλήσεις.

Ο «Ρ» συζήτησε για όλα τα παραπάνω με τον πρόεδρο της απερχόμενης διοίκησης της Ομοσπονδίας, Κώστα Λιαπάτη.

-- Ποιο είναι το κεντρικό σύνθημα του συνεδρίου και για ποιο λόγο το έχετε επιλέξει;

-- Κεντρικό σύνθημα του συνεδρίου είναι ότι «η διατροφή του λαού είναι κοινωνικό αγαθό και όχι καπιταλιστικό κέρδος». Λέμε ότι δεν μπορεί οι καπιταλιστές να εκμεταλλεύονται τη διατροφή του λαού για να κερδίζουν περισσότερα και μάλιστα με δύο τρόπους: Πρώτον, με την εκμετάλλευση των εργαζομένων. Δεύτερον, με το να μειώνουν την τιμή στην πρώτη ύλη στους κτηνοτρόφους, στους αγρότες, στους παραγωγούς. Αρα εδώ πρέπει να συγκροτηθεί μια συμμαχία αγροτών - εργατών για να ανατρέψουμε αυτή την κατάσταση. Σήμερα, το λαό τον απασχολούν δύο μεγάλα ζητήματα: Πρώτον, η υγεία και, δεύτερον, η διατροφή. Δεν μπορούμε να καταναλώνουμε διατροφικά προϊόντα, τα οποία δε γνωρίζουμε αν είναι κατάλληλα ή όχι. Διότι είναι στην ευχέρεια των εταιρειών να παράγουν ό,τι προϊόν θέλουν. Και με βάση τους νόμους της ΕΕ, όταν διαπιστωθεί ότι ένα προϊόν δεν είναι κατάλληλο το αποσύρουν οι ίδιες οι εταιρείες από την κατανάλωση. Δηλαδή, μας βάζουν σε μια διαδικασία να καταναλώνουμε ό,τι προϊόντα οι εταιρείες θέλουν, όπως θέλουν - είναι δεν είναι κατάλληλα - και φυσικά να το αποσύρουν οι ίδιες, μετά την κατανάλωση. Αυτό έρχεται και σε μια ευθυγράμμιση και με την Κοινή Αγροτική Πολιτική. Εδώ είναι σοβαρές οι ευθύνες όλων των κομμάτων που ψήφισαν την ΚΑΠ - και ειδικά του ΣΥΡΙΖΑ, που τελευταία θέλει να εμφανίζεται και «φίλος» των αγροτών.

-- Πώς εκφράζεται η επίθεση σε βάρος των εργασιακών δικαιωμάτων στον κλάδο;

-- Στον κλάδο των τροφίμων, σήμερα, υπάρχουν οκτώ μονοπωλιακοί όμιλοι. Σε εργοστάσια αυτών των μονοπωλιακών ομίλων υπάρχουν μειώσεις μισθών. Για μας ένα ζήτημα, που θα είναι και θέμα του συνεδρίου, είναι το εξής: Πώς θα συντονιστούν τα εργοστάσια όλων αυτών των μονοπωλιακών ομίλων. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του ομίλου Φιλίππου. Στην ΕΒΓΑ εφάρμοσε πέρυσι τα 511 ευρώ. Πρόπερσι η ΦΑΓΕ έκανε απολύσεις. Το ίδιο πράγμα συνέβη στην «Coca-Cola 3E». Η εταιρεία έκανε από το 2006 μέχρι σήμερα 1.400 απολύσεις, οι οποίες της στοίχισαν 140 εκατ. ευρώ. Στην «Pepsi» η συμβιβασμένη ηγεσία του σωματείου υπέγραψε μειώσεις 5% στους μισθούς, στο όνομα του να μη γίνουν απολύσεις. Αυτή τη στιγμή, η «Pepsi» κάνει απολύσεις. Στη βάση αυτή θα πρέπει να υπάρχει μια συγκροτημένη αντίσταση απέναντι στον όμιλο από όλα τα εργοστάσια που τον αποτελούν.

Εδώ μπαίνει και μια ακόμη επιδίωξη της εργοδοσίας: Να διώξει εργαζόμενους, οι οποίοι είναι «παλιοί», με την έννοια ότι είχαν κατοχυρωμένα δικαιώματα, και να πάρει νεότερους εργαζόμενους με πολύ χαμηλότερους μισθούς. Γιατί μέσα στην κρίση μειώνονται και τα κέρδη των μεγάλων μονοπωλιακών ομίλων. Προσπαθούν, όμως, να τα κρατήσουν σε ένα σταθερό επίπεδο και αυτό το πετυχαίνουν μέσα απ' τη συντριβή της τιμής της εργατικής δύναμης. Εμείς, ως Ομοσπονδία, δεν μπορούμε να δεχθούμε αυτήν τη λογική. Οι εργαζόμενοι πρέπει να παλέψουν όχι ανάλογα με το τι θέλει η εταιρεία, αλλά με βάση τις ανάγκες που έχουν.

-- Ποιες είναι οι συνθήκες εργασίας στον κλάδο;

-- Πρώτα απ' όλα πρέπει να γνωρίζουμε ότι σε όλους τους χώρους εργασίας - και όχι μόνο στον κλάδο των τροφίμων - γίνονται εργατικά «ατυχήματα» τα οποία δεν τα μαθαίνει κανένας. Υπάρχουν μάλιστα και περιπτώσεις που εργαζόμενοι καταγγέλλουν εργατικό ατύχημα και, μέσα σε αυτό το σύστημα, δεν μπορούν να βρουν το δίκιο τους. Εδώ πρέπει να δούμε την εντατικοποίηση της εργασίας μέσα στους χώρους δουλειάς, που είναι και η βασική αιτία των παραπάνω. Ειδικά στην Κεντρική Μακεδονία υπάρχουν εργαζόμενοι που δουλεύουν με 15 ευρώ τη μέρα, δεν αμείβονται οι υπερωρίες, ούτε τα νυχτερινά.

Ενα άλλο σοβαρό θέμα είναι ότι υπάρχουν εργαζόμενοι που δουλεύουν με εποχιακές σχέσεις εργασίας με ασφάλιση ΟΓΑ. Και ο εργοδότης - ιδιαίτερα σε εταιρείες συσκευασίας τροφίμων - βγάζει τουλάχιστον το τριπλό κέρδος απ' ό,τι με έναν εργαζόμενο ασφαλισμένο στο ΙΚΑ και αμοιβή με βάση την κλαδική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας. Γι' αυτό εμείς λέμε ότι είναι απαραίτητο να υπογραφεί μια ικανοποιητική κλαδική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, να μην περάσουν οι μειώσεις, να μην αφαιρεθούν δικαιώματα και άλλα επιδόματα των εργαζομένων στον κλάδο.

-- Πώς προχωρά η δράση μαζικοποίησης και ενδυνάμωσης των σωματείων;

-- Καταρχήν, αυτό που εμείς πρέπει να παλέψουμε μέσα στα σωματεία, είναι να υπάρχει περισσότερη δημοκρατία. Κάθε εργαζόμενος πρέπει να εκφράζει γνώμη, σε κατεύθυνση τέτοια με προοπτική ανατροπής αυτής της κατάστασης και όχι με τη λογική του συμβιβασμού σε αυτήν την κατάσταση. Πρέπει, λοιπόν, η ενδυνάμωση και η μαζικοποίηση των συνδικάτων να έχει ως στόχο τη διεκδίκηση δικαιωμάτων και όχι τη λογική του συμβιβασμού με αυτά που λέει η εργοδοσία. Και, φυσικά, να σκέφτεται ο εργάτης τι ανάγκες έχει ο ίδιος, ως εργαζόμενος, μέσα στο χώρο δουλειάς. Τι ανάγκες έχει η οικογένειά του, τα παιδιά του.

Γιατί ο ρόλος του συνδικάτου δεν είναι να υπογράψει απλά μια Συλλογική Σύμβαση Εργασίας. Καλό είναι να υπογραφεί μια κλαδική ΣΣΕ, αλλά εμείς λέμε ότι ακόμη και να υπογραφεί μια κλαδική με αυξήσεις 5%, την άλλη μέρα θα έρθει η κυβέρνηση, θα βάλει χαράτσια, θα αυξήσει φόρους κ.λπ., οπότε το συν 5% γίνεται μείον 5%. Γι' αυτό καλούμε τους εργαζόμενους να παλέψουν σε τέτοια κατεύθυνση - μέσα απ' τα ταξικά συνδικάτα - για να ανατραπεί η κατάσταση αυτή συνολικά. Να γίνει ο εργαζόμενος ιδιοκτήτης του πλούτου που παράγει. Γιατί ουσιαστικά σήμερα ο εργάτης παράγει πλούτο, αλλά ιδιοκτήτης είναι ο εργοδότης.

Εμείς τον τελευταίο χρόνο εντάξαμε πέντε νέα συνδικάτα στην Ομοσπονδία, τα οποία δεν είχαν πρωτύτερα καμιά σχέση με το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα. Τα τελευταία χρόνια ως Ομοσπονδία κάναμε 12 κλαδικές απεργίες, πέρα απ' τις γενικές. Μέσα από αυτή τη διαδικασία πετύχαμε να μην καταγγελθεί καμιά Συλλογική Σύμβαση Εργασίας και να υπογράψουμε την κλαδική σύμβαση των αναψυκτικών - ζυθοποιίας - ποτοποιίας με την οποία δεν αφαιρείται καμιά κατάκτηση. Σε αυτή τη διαδικασία υπήρξαν εργαζόμενοι που κατάλαβαν το ρόλο της Ομοσπονδίας, το ρόλο του ΠΑΜΕ και εντάχθηκαν στη δύναμη της Ομοσπονδίας.

Παράλληλα, έχουμε πετύχει μια καλύτερη λειτουργία των συνδικάτων στην Αττική μέσα από Γενικές Συνελεύσεις, οι οποίες είναι πιο μαζικές, με τον κόσμο να συμμετέχει πιο ενεργά. Εχουμε μια αδυναμία στην επαρχία. Αναγνωρίζουμε και ένα πρόβλημα: Στην επαρχία οι εργαζόμενοι αισθάνονται λίγο εργάτες, λίγο αγρότες. Και μερικές φορές συμβιβάζονται με τις πιέσεις των εργοδοτών.

-- Ποια είναι τα εμπόδια που αντιμετωπίζετε σε αυτή τη διαδικασία;

-- Ενα ιδιαίτερο πρόβλημα για μας είναι ότι στον κλάδο υπάρχει μεγάλη πολυδιάσπαση. Υπάρχουν έντεκα Ομοσπονδίες και γίνεται μια προσπάθεια από δυνάμεις του εργοδοτικού και κυβερνητικού συνδικαλισμού να στηθεί και δωδέκατη. Εκείνο που στοχεύουν αυτές οι δυνάμεις είναι η διάσπαση του κλάδου. Στον κλάδο των τροφίμων υπάρχουν 200.000 εργαζόμενοι. Συνδικαλισμένοι μέχρι σήμερα σε όλες τις Ομοσπονδίες είναι 40.000. Δηλαδή, είμαστε πολύ πίσω σε σχέση με αυτό που απαιτεί η σημερινή κατάσταση.

Χαρακτηριστική του εργοδοτικού και κυβερνητικού συνδικαλισμού είναι η στάση του στην «Pepsi». Στο όνομα του να σωθεί η εταιρεία, καλούσε τους εργαζόμενους σε διαρκείς υποχωρήσεις απέναντι στις απαιτήσεις της εργοδοσίας, με αποτέλεσμα να κλείσει το εργοστάσιο της εταιρείας στο Λουτράκι.

Αλλά και η εργοδοσία χρησιμοποιεί κάθε λογής μηχανισμούς. Η εργοδοσία στον ΚΑΤΣΕΛΗ έβγαλε μια ανακοίνωση που έλεγε ότι οι εργαζόμενοι πρέπει να χρωστάνε χάρη στον Δαυίδ (σ.σ.: ιδιοκτήτης της εταιρείας) επειδή τους πληρώνει. Που τους είχε τέσσερις μήνες απλήρωτους και αν δεν έκαναν δέκα μέρες απεργία δε θα έπαιρναν τίποτα. Στην «Bo-Frost» έγινε απεργία των εργαζομένων και η εταιρεία σήμερα, ένα χρόνο μετά, προχώρησε σε αγωγές ενάντια στους εργαζόμενους και στα στελέχη της Ομοσπονδίας και του Συνδικάτου της Αττικής. Δηλαδή, ο εργαζόμενος πάει το πρωί στη δουλειά και στις 11 το πρωί ο προϊστάμενος του λέει «απολύεσαι». Εδώ ζούμε σε μια βαρβαρότητα, η οποία θα έχει και συνέχεια αν οι εργαζόμενοι δεν πάρουν μέτρα.

Εμείς, λοιπόν, καλούμε τους εργαζόμενους να αντιμετωπίσουμε όλες τις δυσκολίες και να μην κάνουμε βήμα πίσω, να αποκαλύψουμε ποιος είναι ο ρόλος και της εργοδοσίας και των μηχανισμών της, ο ρόλος των δυνάμεων του εργοδοτικού και κυβερνητικού συνδικαλισμού αλλά και του πολιτικού προσωπικού, των κυβερνήσεων, που στοχεύουν στην υπηρέτηση των κερδών των πολυεθνικών και των μονοπωλιακών ομίλων.