«Στη Σοβιετική Ενωση είχαμε συλλογικές συμβάσεις; Οι συμβάσεις είναι κεκτημένο της αστικής δημοκρατίας». Αυτήν την αναφορά έκανε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΝΔ Μάκης Βορίδης, απαντώντας στον Θανάση Παφίλη που νωρίτερα είχε κάνει αναλυτική αναφορά στα δικαιώματα που τσακίζει το καπιταλιστικό σύστημα και η πολιτική της συγκυβέρνησης, θέλοντας να δείξει ότι στη Σοβιετική Ενωση δεν υπήρχαν δικαιώματα για τους εργαζόμενους.

Εχει δίκιο ο Βορίδης; Υπήρχαν συλλογικές συμβάσεις στη Σοβιετική Ενωση; Η απάντηση είναι απλή. Δεν υπήρχαν Συλλογικές Συμβάσεις στη Σοβιετική Ενωση, με την έννοια που αυτές υπάρχουν στο αστικό κράτος, στον καπιταλισμό, γιατί πολύ απλά, στη Σοβιετική Ενωση, σε ένα κράτος που έχτιζε το σοσιαλισμό, η εργατική δύναμη δεν ήταν εμπόρευμα. Δεν υπήρχε εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Δεν πουλιόταν η εργατική δύναμη στους καπιταλιστές για ένα ξεροκόμματο. Δεν καθοριζόταν η ζωή των εργατών από τις ορέξεις των αφεντικών και των πολιτικών τους υφισταμένων που φτιάχνουν τους αστικούς νόμους. Ολα τα ζητήματα που καθορίζει η συλλογική σύμβαση ήταν λυμένα και νομοθετημένα από το εργατικό κράτος σε όφελος των εργαζομένων.

Η Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας είναι νόμος του αστικού κράτους. Νόμος που ορίζει τους όρους που οι καπιταλιστές αγοράζουν και εκμεταλλεύονται την εργατική δύναμη για να έχουν κέρδος. Νόμος που ρυθμίζει μισθούς, επιδόματα κλπ. Και τα ρυθμίζει με δεδομένο ότι οι εργάτες είναι σιδηροδέσμιοι στον εκμεταλλευτικό τρόπο ανάπτυξης. Με το μισθό που καθορίζουν οι Συλλογικές Συμβάσεις οι εργαζόμενοι καλούνται να πληρώσουν φάρμακα, γιατρούς, παιδικούς σταθμούς, ενοίκιο, δάνειο για ένα σπίτι και τόσα άλλα που στη Σοβιετική Ενωση, σε συνθήκες εργατικής εξουσίας, είναι λυμένα. Ο μισθός έφτανε να ικανοποιήσει όλες τις ανάγκες των ανθρώπων, με βάση το επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων.

Η Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση αποτελεί κατάκτηση της εργατικής τάξης. Γι' αυτό παλεύουν οι εργάτες. Είναι όρος ύπαρξης για να μπορούν να ζουν. Το ότι είναι νόμος του αστικού κράτους δεν οφείλεται στο ότι το αστικό κράτος λειτουργεί προς όφελος του εργάτη. Το αντίθετο. Το κράτος των καπιταλιστών υποχρεώνεται να ψηφίσει έναν τέτοιο νόμο κάτω από την πίεση και τις διεκδικήσεις των εργατών, που εκφράζει και το συσχετισμό δύναμης μέσα στο εργατικό λαϊκό κίνημα. Εχει χυθεί αίμα εργατών γι' αυτό.

Για την ιστορία, καλό είναι να αναφέρουμε ορισμένα στοιχεία για το τι βίωνε ένας εργάτης στη Σοβιετική Ενωση. Με την οικοδόμηση του σοσιαλισμού τον 20ό αιώνα, εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα, όπως της εργασίας, της δωρεάν ιατρικής περίθαλψης και παιδείας, της παροχής φθηνών υπηρεσιών από το κράτος, της κατοικίας, της πρόσβασης στις πνευματικές και πολιτιστικές αξίες, έγιναν κτήμα των προλεταρίων και των άλλων λαϊκών στρωμάτων στη Σοβιετική Ενωση.

Στοιχεία που αποκαλύπτουν τα πλεονεκτήματα και την ανωτερότητα του σοσιαλισμού, για τους άμεσους παραγωγούς του πλούτου, είναι και τα παρακάτω:

1. Ο ημερήσιος εργάσιμος χρόνος ήταν σταθερός, 7ωρο - 5ήμερο.

2. Οι «Αρχές της νομοθεσίας της ΕΣΣΔ και των Ενωσιακών Δημοκρατιών για την εργασία» προέβλεπαν για τους εργατοϋπαλλήλους ηλικίας 16-18 χρόνων μειωμένη εργάσιμη βδομάδα, καθώς και για όσους δούλευαν σε ανθυγιεινές εργασίες. Για τους εργατοϋπαλλήλους 15-16 χρόνων η εργάσιμη βδομάδα ήταν 24 ωρών.

3. Μειωμένη διάρκεια του εργάσιμου χρόνου είχε καθιερωθεί επίσης για τους δασκάλους, τους γιατρούς και μερικές άλλες ειδικότητες. Για τη νυχτερινή εργασία η διάρκεια της δουλειάς ήταν επίσης μειωμένη κατά μία ώρα.

4. Σε όλους τους εργαζόμενους εξασφαλίζονταν μέρες εβδομαδιαίας ανάπαυσης και ετήσιες άδειες με αποδοχές. Η εργάσιμη βδομάδα στη Σοβιετική Ενωση ήταν μια από τις μικρότερες στον κόσμο.

5. Αλλαξε το περιεχόμενο του ελεύθερου χρόνου. Για την αξιοποίησή του, η λαϊκή εξουσία είχε δημιουργήσει και τις ανάλογες προϋποθέσεις, όπως αναπαυτήρια, δίκτυο πολιτιστικών, ενημερωτικών και υγειονομικών ιδρυμάτων.

6. Η Κοινωνική Ασφάλιση, προεπαναστατικά στη Ρωσία κάλυπτε μόνο 2 από τα 11 εκατομμύρια των ατόμων της μισθωτής εργασίας. Οι βασικές συνδρομές, μάλιστα, στο Ταμείο των κοινωνικών ασφαλίσεων γίνονταν από τους ίδιους τους εργάτες (κατά τα 3/5). Στην ΕΣΣΔ, πριν την ανατροπή του σοσιαλισμού, η Κοινωνική Ασφάλιση (που κάλυπτε όλους τους εργαζόμενους και τα μέλη των οικογενειών τους) ήταν καθολική, χωρίς εισφορές από το μισθό των εργαζομένων. Οι εισφορές προέρχονταν από τα κονδύλια των επιχειρήσεων, ιδρυμάτων και κολχόζ και τον κρατικό προϋπολογισμό.

7. Υπήρχαν οι συντάξεις για γηρατειά, για αναπηρία και λόγω απώλειας του προστάτη της οικογένειας. Το όριο ηλικίας για συνταξιοδότηση, λόγω γηρατειών, για τους άνδρες ήταν τα 60 χρόνια, για τις γυναίκες τα 55 χρόνια. Οι εργάτες και υπάλληλοι που απασχολούνταν σε βαριές και ανθυγιεινές εργασίες έπαιρναν σύνταξη στα 50 χρόνια ηλικίας οι άνδρες και στα 45 οι γυναίκες.

8. Συμπληρωματικά ευεργετήματα, τόσο ως προς την ηλικία όσο και ως προς τα χρόνια υπηρεσίας, παρέχονταν κατά τη συνταξιοδότηση των γυναικών που γέννησαν από 5 παιδιά και πάνω.