Οι Θέσεις της ΚΕ για το 19ο Συνέδριο βρίσκονται στη σωστή κατεύθυνση και νομίζω ότι απαλλάσσουν το Κόμμα από τα ρεφορμιστικά βαρίδια που ερχόντουσαν από το παρελθόν. Το Κομμουνιστικό Κόμμα χρειάζεται ένα επαναστατικό Καταστατικό και ένα επαναστατικό Πρόγραμμα και οι Θέσεις της ΚΕ κινούνται σε αυτήν την κατεύθυνση.

Θεωρώ όμως ότι στις Θέσεις δεν υπάρχει επαρκής κριτική στο αστικό κράτος και τους θεσμούς του, παρά τη (σύντομη) αναφορά για το ρόλο του αστικού κοινοβουλίου. Το θέμα αυτό έχει πολύ μεγάλη πολιτική σημασία. Αναλυτικότερα:

Η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζόμενων αντιμετωπίζει το κράτος σαν κάτι ουδέτερο, αδυνατεί να αντιληφθεί τον ταξικό χαρακτήρα του. Για το μεγαλύτερο μέρος των εργαζόμενων, ακόμα και φίλων του Κόμματος, οι αστικοί θεσμοί (κοινοβούλιο, στρατός, αστυνομία, δικαιοσύνη κλπ.) δε σχετίζονται με την ταξική κυριαρχία. Θεωρούν ότι «σύστημα» είναι μόνο το πολιτικό σύστημα, τα πολιτικά κόμματα, οι αστικές κυβερνήσεις και από αυτό οδηγούνται στο συμπέρασμα ότι η αλλαγή της κυβέρνησης μπορεί να αλλάξει και τη δική τους μοίρα. Η αστική τάξη έχει φροντίσει με μεγάλη επιμέλεια να κρύψει τον ταξικό χαρακτήρα του κράτους της, αναγάγοντας τους θεσμούς του σε «εθνικούς». Σαν αποτέλεσμα όλων αυτών οι διεκδικήσεις των εργαζόμενων έχουν αποσπασματικό χαρακτήρα, αδυνατούν να συνθέσουν την πάλη στο χώρο δουλειάς με την πάλη ενάντια στην κυβέρνηση και το διεφθαρμένο αστικό κράτος.

Αυτός είναι ο λόγος που σημαντικό τμήμα της εργατικής τάξης στρέφεται προς το φασισμό, που παρουσιάζεται δήθεν σαν εχθρός του «συστήματος». Αυτός είναι ο λόγος που δίνουμε το δικαίωμα σε προβοκάτορες και αντικομμουνιστές να αποκαλούν το ΚΚΕ «συστημικό». Επομένως η κριτική μας στο αστικό κράτος, η καταγγελία του με λόγια και με πράξεις σαν μηχανισμού ταξικής κυριαρχίας, είναι καίριας σημασίας για την αφύπνιση της εργατικής τάξης, την απαλλαγή της από τις πλάνες που της σερβίρουν τα αστικά πολιτικά κόμματα και τα αστικά ΜΜΕ. Το καθήκον αυτό γίνεται ακόμα εντονότερο σήμερα που το αστικό κράτος κυλάει συνεχώς προς το φασισμό και την καταστολή, μην μπορώντας με άλλους τρόπους να χειραγωγήσει το λαό.

Απαιτείται δηλαδή ξεκάθαρη κριτική στο αστικό κοινοβούλιο, στις αστικές κυβερνήσεις, στις δυνάμεις κρατικής καταστολής, στην αστική δικαιοσύνη που είναι πιστός υπηρέτης των καπιταλιστών κηρύσσοντας σχεδόν όλες τις απεργίες παράνομες και νόμιμα όλα τα αντιλαϊκά μέτρα των κυβερνήσεων της πλουτοκρατίας και φυσικά στα μέσα ενημέρωσης. Σήμερα ο λαός είναι θύμα της τεράστιας προπαγάνδας των ΜΜΕ που παρουσιάζουν τα γεγονότα όπως συμφέρει τους ιδιοκτήτες τους.

Τα αστικά ΜΜΕ συνεχώς καλλιεργούν τον φόβο, τον ρατσισμό, τον κοινωνικό και πολιτικό φασισμό, δυσφημούν τους ταξικούς αγώνες, όσους αντιστέκονται. Καλούν εντέλει το λαό να σκύψει το κεφάλι, αφού άλλη λύση του λένε ότι δεν υπάρχει. Απαιτείται να ξεσκεπαστεί ο ρόλος τους, να αποκαλυφθεί ότι είναι μέσα προπαγάνδας που ανήκουν στους καπιταλιστές και αυτούς εξυπηρετούν. Απαιτείται να αποκαλυφθεί ότι οι δήθεν σοβαροί και αντικειμενικοί μεγαλόσχημοι δημοσιογράφοι δεν υπηρετούν τα συμφέροντα του λαού αλλά τα συμφέροντα του καπιταλιστή εργοδότη τους.

Ενα δεύτερο θέμα που θέλω να αναφερθώ είναι η ΚΝΕ. Βεβαίως η ΚΝΕ, σαν νεολαία του Κόμματος, ακολουθεί την πολιτική τακτική και στρατηγική του και στηρίζεται στις θέσεις του και τις αναλύσεις του. Ταυτόχρονα όμως θα έπρεπε να επεξεργάζεται σαν ΚΝΕ διάφορα επιμέρους ζητήματα που αφορούν τη νεολαία στους τόπους δουλειάς, στα πανεπιστήμια, στα σχολεία. Στα πλαίσια πάντα των αρχών του Κόμματος, η ΚΝΕ μπορεί να συμβάλλει στην επεξεργασία επιμέρους θεμάτων, να τα αναλύει και να τα εξειδικεύει ώστε να μπορεί να πλησιάζει ευρύτερα τμήματα της νεολαίας και ταυτόχρονα να δημιουργεί ένα συμπληρωματικό θεωρητικό οπλοστάσιο που θα κάνει την ΚΝΕ ελκυστικότερη στη νεολαία μας.

Με τη συμμετοχή των φίλων και των μελών της σε αυτή τη θεωρητική επεξεργασία, θα προετοιμάζει καλύτερα τα μέλη της για την ευρύτερη προσφορά τους στη συνέχεια στο Κόμμα. Η ΚΝΕ πρέπει να είναι και ένας χώρος πολιτικού και φιλοσοφικού προβληματισμού που, με βάση της αρχές του Μαρξισμού - Λενινισμού, θα συμβάλλει στην πολιτικοποίηση και ριζοσπαστικοποίηση της νεολαίας, στην πληρέστερη προετοιμασία της για το μέλλον και τους ταξικούς αγώνες.

Ενα τρίτο θέμα είναι αυτό της κομμουνιστικής διαπαιδαγώγησης των φίλων και των μελών του Κόμματος. Στην κατεύθυνση αυτή δεν έχουν αξιοποιηθεί αρκετά το ραδιόφωνο και το portal του «902». Θα έλεγα ότι υπάρχει μια σπατάλη δυνάμεων και δυνατοτήτων. Στο ραδιόφωνο π.χ. ακούμε πολύ συχνότερα εκπομπές με αθλητικές ειδήσεις από εκπομπές που να παρουσιάζουν και να αναλύουν τα έργα των κλασικών, κάτι που γίνεται σπανιότατα. Δεν υπάρχουν ρεπορτάζ για την καθημερινή ζωή των εργατών, των μεταναστών κλπ. Στο portal θα μπορούσαν να αναδημοσιεύονται άρθρα και αναλύσεις από τον «Ρ» και την ΚΟΜΕΠ, όπως και άλλα, πρωτότυπα.

Στη διαμόρφωση κομμουνιστικής συνείδησης στα μέλη και τους φίλους του Κόμματος, στην προβολή προς τα έξω της διαφορετικής ηθικής στάσης αλλά και αισθητικής των κομμουνιστών, μπορούν να συμβάλλουν και άλλα πράγματα που ίσως φαίνονται επιφανειακά, αλλά έχουν τη σημασία τους. Ετσι στον «902» αλλά και στο «Ρ», έχει εξαφανιστεί σχεδόν η λέξη σύντροφος ακόμα και σε αναφορές για μέλη του Κόμματος.

Αντίθετα χρησιμοποιείται ευρύτατα ο «τίτλος» του στελέχους που απορρέει από τη θέση που έχει στον τομέα προσφοράς του, ενώ στο ραδιόφωνό μας αποκαλούνται πλέον τα μέλη και τα στελέχη κύριοι και κυρίες. Για τους κομμουνιστές ο «τίτλος» τους δεν έχει καμία αξία, μάλλον ντρέπονται όταν τους αποκαλούν με αυτόν, ενώ χαίρονται όταν τους αποκαλούν συντρόφους, λεκτικά και κυριολεκτικά. Γενικά στο θέμα της κομμουνιστικής διαπαιδαγώγησης μπορούν και πρέπει να γίνουν πολλά ακόμα.

Τέλος, κατά την άποψή μου οι δραστηριότητες του Κόμματος στους τομείς των ΜΜΕ και των εκδόσεων πρέπει να στηρίζονται αποκλειστικά στα μέλη του Κόμματος και επομένως οι δραστηριότητες αυτές να φτάνουν μέχρι εκεί που μπορούν οι δυνάμεις του ίδιου του ΚΚΕ.

• Σχετικά με το Σχέδιο Προγράμματος

Ο σωστός καθορισμός του χαρακτήρα του ελληνικού καπιταλισμού και της θέσης του στο ιμπεριαλιστικό σύστημα είναι, αναμφισβήτητα, μια από τις βασικές προϋποθέσεις για να χαράξει το Κόμμα ορθή και αποτελεσματική πολιτική γραμμή. Με βάση αυτό το σκεπτικό, θα ήθελα να κάνω τις εξής παρατηρήσεις:

α) Σχετικά με το χαρακτήρα του ελληνικού καπιταλισμού

Αν και ο ελληνικός καπιταλισμός βρίσκεται στην κρατικομονοπωλιακή βαθμίδα ανάπτυξής του, στο Σχέδιο Προγράμματος χαρακτηρίζεται ελλιπώς ως μονοπωλιακός. Είναι γνωστό πως ο Κρατικομονοπωλιακός Καπιταλισμός (ΚΜΚ) αποτελεί την ολοκλήρωση του μονοπωλιακού καπιταλισμού (συγχώνευση του αστικού κράτους με τα μονοπώλια), την τελευταία φάση ανάπτυξης του ιμπεριαλιστικού σταδίου του καπιταλισμού, «το σκαλοπάτι εκείνο μεταξύ του οποίου και του σκαλοπατιού που λέγεται σοσιαλισμός, δεν υπάρχει καμιά άλλη ενδιάμεση βαθμίδα». Το συγκεκριμένο γεγονός, ενώ επιβεβαιώνει την επιστημονικά τεκμηριωμένη θέση μας σχετικά με την ωρίμανση των αντικειμενικών συνθηκών στην Ελλάδα για τη σοσιαλιστική επανάσταση χωρίς ενδιάμεσα στάδια, παραλείπεται και την αποδυναμώνει.

Επίσης, παρά τη σωστή επισήμανση των «ισχυρών εξαρτήσεων του ελληνικού καπιταλισμού από την ΕΕ και τις ΗΠΑ», χρησιμοποιείται ο όρος «ανισότιμη αλληλεξάρτηση», που υποβαθμίζει το προαναφερόμενο χαρακτηριστικό. Πρέπει να τονιστεί ξεκάθαρα πως ο ελληνικός καπιταλισμός είναι εξαρτημένος, αφού:

Η εξάρτηση αποτελεί βασικό οργανικό και ιστορικό χαρακτηριστικό του ελληνικού καπιταλισμού. Είναι συνειδητή, στρατηγική επιλογή της ελληνικής αστικής τάξης που δεν της επιβλήθηκε από «έξω». Αυτό σημαίνει πως ο αγώνας ενάντια στην εξάρτηση ταυτίζεται αναγκαστικά με την αντιιμπεριαλιστική, αντικαπιταλιστική πάλη και θα ολοκληρωθεί με τη σοσιαλιστική επανάσταση και την εργατική - λαϊκή εξουσία. Εξάλλου, στις εξαρτημένες καπιταλιστικές χώρες, όπου η εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα υφίστανται διπλή εκμετάλλευση (από τα ντόπια και τα ξένα μονοπώλια), οξύνονται σε μεγαλύτερο βαθμό η βασική αντίθεση κεφαλαίου - εργασίας αλλά και οι δευτερεύουσες αντιθέσεις (π.χ. λαός - μονοπώλια), γεγονός που ευκολότερα τις καθιστά «αδύναμους κρίκους», όπως είναι σήμερα η Ελλάδα.

Η εξάρτηση του ελληνικού καπιταλισμού επιβεβαιώνεται σήμερα, μεταξύ άλλων, και από:

α) Την ένταση της διείσδυσης του ξένου μονοπωλιακού κεφαλαίου (γερμανικού, γαλλικού, αμερικανικού, κινεζικού, ρωσικού) σε συνθήκες ανελέητου ανταγωνισμού για τον έλεγχο στρατηγικών τομέων της οικονομίας (ενέργεια, μεταφορές, υδρογονάνθρακες), σε συνεργασία φυσικά με τα ντόπια μονοπώλια.

β) Τη σοβαρή αποδυνάμωση της παραγωγικής του βάσης με την υποβάθμιση ή καταστροφή βασικών κλάδων της ελληνικής βιομηχανίας στα πλαίσια των σχεδιασμών των κυρίαρχων στην ΕΕ γερμανικού και γαλλικού ιμπεριαλισμού, που προκρίνουν για την Ελλάδα την ανάπτυξη, κυρίως, του τομέα των υπηρεσιών και, δευτερευόντως, ορισμένων βιομηχανικών κλάδων.

Τον περιορισμό των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων του ελληνικού αστικού κράτους με την εθελούσια εκχώρησή τους από την ελληνική αστική τάξη σε υπερεθνικούς ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς (ΕΕ, ΔΝΤ, ΝΑΤΟ). Η αυξανόμενη συμμετοχή των ιμπεριαλιστών στον έλεγχο της ελληνικής οικονομίας (βλ. «τρόικα») για την προστασία της κερδοφορίας του ελληνικού και ξένου μονοπωλιακού κεφαλαίου, καθώς και ο περιορισμός της εθνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο στα πλαίσια των γενικότερων σχεδιασμών του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, δε σημαίνουν σε καμιά περίπτωση «ξένη κατοχή», όπως ισχυρίζονται ο ΣΥΡΙΖΑ, αριστερίστικες οργανώσεις, οι λεγόμενες «πατριωτικές» αστικές δυνάμεις και οι φασίστες. Αντίθετα, αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα των... εκπτώσεων που κάθε αστική τάξη είναι διατεθειμένη να κάνει στον «πατριωτισμό» της για τη διασφάλιση της ταξικής της κυριαρχίας. Συνεπώς, δε χωράει καμιά αυταπάτη για... δυνατότητα συμμαχίας με μια ανύπαρκτη «εθνική αστική τάξη», που δήθεν ενδιαφέρεται για «αυτοδύναμη εθνική ανάπτυξη».

Τα παραπάνω σημαίνουν πως το ελληνικό μονοπωλιακό κεφάλαιο συμμετέχει στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα με όρους που καθορίζονται από τις ισχυρές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και όχι πως η Ελλάδα είναι ιμπεριαλιστική χώρα. Οι υπαρκτές ιμπεριαλιστικές τάσεις των στενότερα συνδεδεμένων με τα ξένα μονοπώλια τμημάτων του (κυρίως εφοπλιστικού και τραπεζικού κεφαλαίου) δεν αναιρούν τον εξαρτημένο χαρακτήρα του ελληνικού ΚΜΚ ως συνόλου.

Αρα, η Λαϊκή Συμμαχία, θα πρέπει να έχει αντιιμπεριαλιστικό, αντιμονοπωλιακό, αντικαπιταλιστικό περιεχόμενο. Αντιιμπεριαλιστικοί στόχοι όπως η αποδέσμευση από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, αποδυναμώνουν εκ των πραγμάτων την αστική εξουσία, αφού, παρά το «φλερτ» τμήματος του ελληνικού κεφαλαίου με άλλους ιμπεριαλιστές (π.χ. ρωσικό κεφάλαιο), η παραμονή της Ελλάδας στους συγκεκριμένους οργανισμούς αποτελεί στρατηγική επιλογή της αστικής τάξης και όλων των κομμάτων της, ανεξαρτήτως απόχρωσης.

• Σχετικά με το ζήτημα των συμμαχιών

Στη Θέση 61 αναφέρεται πως στη Λαϊκή Συμμαχία (ΛΣ) έχουν θέση και οι «φτωχοί αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες». Αν σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται και όσοι απασχολούν περιστασιακά ή σε μικρό βαθμό μισθωτή εργασία (αποσπώντας φυσικά υπεραξία), τότε δεν τίθεται θέμα. Αν, όμως, αποκλεισθούν τα συγκεκριμένα τμήματα των μεσαίων στρωμάτων από τη ΛΣ, αυτό σημαίνει στένεμα της κοινωνικής βάσης της και «χάρισμά» τους, ουσιαστικά, στην αστική τάξη.

Στη Θέση 66 αναφέρεται η πιθανότητα εμφάνισης μικροαστικών πολιτικών δυνάμεων με τις οποίες το Κόμμα θα επιδιώξει συνεργασία μόνο στην περίπτωση που θα αποδεχθούν την αναγκαιότητα της εργατικής - λαϊκής εξουσίας, δηλαδή τον ηγετικό ρόλο της εργατικής τάξης. Κάτι τέτοιο αποτελεί αντίφαση, αφού η πρωτοπορία του προλεταριάτου και του κόμματός του μπορεί να αναγνωριστεί από τους μικροαστούς μόνο μέσα από τη ζύμωση σε κοινούς αντιιμπεριαλιστικούς, αντιμονοπωλιακούς αγώνες στα πλαίσια της ΛΣ και όχι προκαταβολικά.

Στη Θέση 67 αποκλείεται η εκλογική κάθοδος της ΛΣ με το επιχείρημα της «διατήρησης της αυτοτέλειας του Κόμματος». Στο μεσοπόλεμο, όμως, το ΚΚΕ πρωτοστάτησε σε εκλογικές συνεργασίες («Ενιαίο Μέτωπο Εργατών, Αγροτών και Προσφύγων» και «Παλλαϊκό Μέτωπο»), χωρίς να κινδυνεύσει στο ελάχιστο η αυτοτέλειά του. Η ύπαρξη ενός Κομμουνιστικού Κόμματος δεν απειλείται από τέτοιου είδους συμμαχίες, όταν αυτό έχει ξεκάθαρα επαναστατικά χαρακτηριστικά που κατοχυρώνονται μέσα από την ενότητα επαναστατικής θεωρίας και δράσης. Αντίθετα, το Κόμμα κινδύνευσε από την πολιτική συμμαχιών του μόνο την περίοδο 1989-1991 (ενιαίος «Συνασπισμός»), όταν στο εσωτερικό του δρούσε ισχυρή δεξιά οπορτουνιστική φράξια. Εφόσον οι αστικές εκλογές αποτελούν ένα, έστω δευτερεύον, πεδίο της πολιτικής πάλης, είναι λογικό οι όποιες συνεργασίες του Κόμματος να εκφράζονται και εκλογικά.

Τέλος, ας επισημανθεί, πως στην πορεία της συχνά απρόβλεπτης εξέλιξης της ταξικής πάλης, ένα Κομμουνιστικό Κόμμα πρέπει να χρησιμοποιεί και να εναλλάσσει έντεχνα κάθε μορφή αγώνα, νόμιμου και παράνομου, χωρίς κοινοβουλευτικές αυταπάτες και υποτάσσοντας την τακτική του στο στρατηγικό στόχο της σοσιαλιστικής επανάστασης. Ετσι, δεν πρέπει να αποκλείεται η, πράγματι ελάχιστη, πιθανότητα ανάδειξης κυβέρνησης της ΛΣ με κοινοβουλευτικό τρόπο σε συνθήκες όξυνσης της ταξικής πάλης και «μεγάλης φθοράς στην επιρροή των αστικών κομμάτων», όπως εκτενώς αναλύεται στο τωρινό Πρόγραμμα του Κόμματος και τις αποφάσεις του 16ου Συνεδρίου. Εννοείται πως μια τέτοια πιθανή κυβέρνηση καμιά σχέση δε θα έχει με την «αριστερή κυβέρνηση διαχείρισης του καπιταλισμού» του ΣΥΡΙΖΑ, ούτε θα αποτελεί ξεχωριστό στάδιο και θα πρέπει γρήγορα να μετεξελιχθεί σε επαναστατική εργατική - λαϊκή εξουσία αλλιώς ή θα ανατραπεί (περίπτωση «Λαϊκής Ενότητας» στη Χιλή) ή θα ενσωματωθεί.

Συντροφικά