© Corbis. All Rights Reserved

Ευρωζώνη και ΔΝΤ αναζητούν νέους συμβιβασμούς για τη διαχείριση της κρίσης στην Ελλάδα

Ενδεικτική ως προς αυτό, είναι η δήλωση του προέδρου του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών (DIW), Μαρσέλ Φράτσερ, στη διαδικτυακή σελίδα της «Deutsche Welle», ότι θεωρεί «θέμα χρόνου μία νέα αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους» και ότι «αυτή τη φορά θα επιβαρυνθούν οι Γερμανοί φορολογούμενοι». «Είναι σαφές ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί μια νέα απομείωση χρέους», σημειώνει ο οικονομολόγος και προβλέπει ότι «αργά ή γρήγορα, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, θα πρέπει να διαγραφεί έως και το μισό του δημόσιου χρέους της Ελλάδας».

Συμπληρώνει μάλιστα ότι, σε αντίθεση με το πρώτο «κούρεμα», το Μάρτη του 2012, αυτήν τη φορά θα μπορούσε να υποστεί απώλειες και ο επίσημος τομέας, καθώς, όπως λέει, «δεν υπάρχουν πλέον ιδιώτες πιστωτές». Σε άλλο σημείο ισχυρίζεται ότι είναι δύσκολο να εκτιμηθεί το οικονομικό βάρος που θα κληθεί να επωμιστεί ο Γερμανός φορολογούμενος σε περίπτωση νέας απομείωσης του ελληνικού χρέους, αλλά «τα επόμενα χρόνια η Γερμανία θα κληθεί να καλύψει υποχρεώσεις που ανέρχονται σε διψήφιο αριθμό δισεκατομμυρίων».

Αναφερόμενος σε ενδεχόμενη συμμετοχή της ΕΚΤ σε επόμενο «κούρεμα» του ελληνικού χρέους, ο Γερμανός οικονομολόγος εξήγησε ότι είναι περίπλοκο θέμα, καθώς το κεντρικό πιστωτικό ίδρυμα έχει καθεστώς προτιμητέου πιστωτή, αλλά αυτό θα μπορούσε να επιλυθεί, όπως είπε, για παράδειγμα με τη μεταφορά τίτλων στο Μόνιμο Μηχανισμό Στήριξης (ESM). Ως πιθανές λύσεις για μια νέα απομείωση του χρέους πρότεινε την επέκταση του χρόνου αποπληρωμής και τη μείωση των επιτοκίων, ώστε να μπορεί να γίνει λόγος για αναδιάρθρωση, αντί για «κούρεμα» χρέους.

Σ' αυτές τις δυο εναλλακτικές φαίνεται πως κλίνει και η Κομισιόν, η οποία έχει συγκροτήσει «ομάδα εργασίας» για την παραπέρα απομείωση του ελληνικού χρέους. Το χρονοδιάγραμμα που μελετάει η επιτροπή καταλήγει στην άνοιξη του 2014, αλλά ο όποιος συμβιβασμός θα πρέπει να έχει προσδιοριστεί το αργότερο το Γενάρη, όταν και τυπικά θα επιβεβαιωθεί το πρωτογενές πλεόνασμα του ελληνικού προϋπολογισμού για το 2013.

Ο ένας άξονας που διαμορφώνεται μέχρι στιγμής, είναι η ανακύκλωση των δύο δανείων από την τρόικα σε πολύ μακροπρόθεσμο ορίζοντα, που σημαίνει αντικατάσταση των υποχρεώσεων με ομόλογα 30ετούς και 50ετούς διάρκειας, στα οποία θα έχουν κεφαλαιοποιηθεί οι τόκοι, αλλά με εξαιρετικά μικρότερο επιτόκιο. Εναλλακτικά μελετάται το αποκλειστικό «κούρεμα» των διακρατικών δανείων σε ποσοστό που να καλύπτει το στόχο για μείωση του χρέους κάτω από το 110% του ΑΕΠ το 2024. Στη «λύση» αυτή δε συμπεριλαμβάνεται «κούρεμα» των ειδικών σειρών ομολόγων που κατέχουν οι κεντρικές τράπεζες και η ΕΚΤ.

Αυτή η εκδοχή του κουρέματος των κρατικών δανείων (OSI) υποστηρίζεται κυρίως από το ΔΝΤ, του οποίου η συμμετοχή στο δάνειο (30%) θα παραμείνει επίσης άθικτη από το «κούρεμα», με βάση το καταστατικό του Οργανισμού. Μεταξύ των δύο εκδοχών διατυπώνονται και συνδυαστικές προτάσεις για ένα μείγμα που θα οδηγήσει σε καλύτερο αριθμητικό αποτέλεσμα, σύμφωνα με συζητήσεις που γίνονται στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Σε κάθε περίπτωση, ο λογαριασμός θα σταλεί στο λαό, που θα πληρώσει με νέα μνημόνια και μέτρα οποιονδήποτε συμβιβασμό ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα, για την απομείωση του χρέους προς όφελος της ντόπιας και ξένης πλουτοκρατίας.

Παρέμβαση στις εξελίξεις έκανε για δεύτερη φορά σε λίγες μέρες και το οικονομικό Ινστιτούτο Ifo. Σύμφωνα με την «Deutsche Welle», ο επικεφαλής του Χανς-Βέρνερ Ζιν εξέφρασε τη διαφωνία του με την πολιτική της ΕΚΤ να αγοράζει ομόλογα προβληματικών τραπεζών και αποκάλεσε «παυσίπονο» τους τρόπους διάσωσης των χωρών σε κρίση.

Προβάλλοντας κι αυτός ένα μείγμα διαχείρισης της κρίσης με αναβαθμισμένο ρόλο της ΕΚΤ, ισχυρίζεται μεταξύ άλλων: «Αυτό που η ΕΚΤ δεν κάνει εδώ και καιρό, είναι να καλύπτει μόνο με ρευστό τις τράπεζες (...) Υπόσχεται αγορά απεριόριστου αριθμού ομολόγων από κράτη που πλήττονται από την κρίση, λέγοντας τελικά στους ιδιοκτήτες αυτών των ομολόγων, μην ανησυχείτε, αν δεν πάει καλά, πριν χρεοκοπήσει η χώρα μπορείτε να έρθετε σε μένα. Θα τα αγοράσω και θα αναλάβω εγώ να καλύψω τις απώλειες. Αυτό όμως σημαίνει, ότι έτσι επιβαρύνονται οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι, δεδομένου ότι ιδιοκτήτες της ΕΚΤ είναι τα υπουργεία Οικονομικών».

Σε ό,τι αφορά τις εκτιμήσεις του για την κατάσταση στις χώρες της νότιας Ευρώπης, σημειώνει: «Αναρωτιέμαι πόσο καιρό ακόμη θα αντέξουν. Πρακτικά έχει έλθει πλήρης καταστροφή στο ευρώ. Η επιστροφή είναι πολύ δύσκολη διαδικασία, αναζητούνται συστήματα διάσωσης, αλλά είναι μόνο παυσίπονα». Βέβαια, τα «παυσίπονα» που αναφέρει ο Γερμανός οικονομολόγος, αφορούν τις αγωνίες των αστών και όχι των εργαζόμενων και του λαού, που ρίχνονται στην πυρά της καπιταλιστικής κρίσης για να σωθεί το κεφάλαιο.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Πορτογαλία, όπου η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο να μειώσει από το 2014 ως και κατά 10% τις συντάξεις των δημοσίων υπαλλήλων άνω των 600 ευρώ και να αυξήσει στα 66 τη συντάξιμη ηλικία για όλους τους μισθωτούς, προσθέτοντας νέα αντεργατικά μέτρα στις πλάτες του λαού. Οι προτάσεις αυτές, οι οποίες αποτελούν αυτή τη στιγμή αντικείμενο του «κοινωνικού διαλόγου» στη χώρα, εντάσσονται στο πλαίσιο της λεγόμενης μεταρρύθμισης του κράτους που συμφώνησε η Πορτογαλία με τους δανειστές της, ώστε να μειωθούν οι δημόσιες δαπάνες κατά 4,7 δισ. ευρώ.

Οι ανατροπές προωθούνται με τη συνηθισμένη επιχειρηματολογία ότι «πρέπει να εξασφαλίσει το μέλλον των συντάξεων» και «μια αρχή ισοτιμίας μεταξύ των δημοσίων υπαλλήλων και των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα», όπως είπε ο Χέλντερ Ροζαλίνο, υφυπουργός Δημόσιας Διοίκησης. Οι περικοπές με στόχο τους συνταξιούχους του δημόσιου τομέα, θα έχουν αναδρομική ισχύ και η άρση του μέτρου συνδέθηκε από τον αρμόδιο υπουργό «από την ανάπτυξη και την εξισορρόπηση των δημόσιων οικονομικών»! Προσδιόρισε μάλιστα ότι για να επανέλθει το 10% στις συντάξεις θα πρέπει η οικονομία να καταγράψει άνοδο κατά 3% και δημοσιονομικό έλλειμμα 0,5% του ΑΕΠ επί δύο διαδοχικά χρόνια.

Η πορτογαλική οικονομία αναμένεται να συρρικνωθεί φέτος κατά 2,3%. Η κυβέρνηση προβλέπει μια μικρή ανάκαμψη το 2014, στο 0,6% του ΑΕΠ. Υπενθυμίζεται ότι στα τέλη Ιούλη, το Κοινοβούλιο ενέκρινε ήδη την επιμήκυνση του ωραρίου εργασίας των δημοσίων υπαλλήλων από τις 35 στις 40 ώρες εβδομαδιαίως. Παράλληλα, η κυβέρνηση πρόκειται να εφαρμόσει από το Σεπτέμβρη ένα πρόγραμμα μέσω του οποίου θα μειωθεί κατά περίπου 30.000 ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων.

Την ίδια ώρα στη Γερμανία, η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής ήταν μεγαλύτερη των προσδοκιών για τον Ιούνη. Συγκεκριμένα, το βιομηχανικό προϊόν αυξήθηκε κατά 2,4% έναντι του Μάη. Σε ετήσια βάση, η βιομηχανική παραγωγή ενισχύθηκε κατά 2%. Από την πλευρά του, στην έκθεση για τη γερμανική οικονομία, το ΔΝΤ καλεί την κυβέρνηση Μέρκελ «να αποφύγει την υπερβολική λιτότητα εν μέσω αβέβαιων προοπτικών, καθώς η οικονομία παραμένει εξαιρετικά ευάλωτη σε μια επιβράδυνση της εξωτερικής ζήτησης».

Το ΔΝΤ διατηρεί αμετάβλητες τις εκτιμήσεις του για την πορεία της ανάπτυξης στη Γερμανία τοποθετώντας την στο 0,3% φέτος, ενώ αναμένει επιτάχυνση της ανάπτυξης στο 1,3% το 2014. Διευκρινίζει ωστόσο πως οι προοπτικές ανάπτυξης της Γερμανίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τη σταδιακή ανάκαμψη της Ευρωζώνης καθώς και τη διαρκή υποχώρηση της αβεβαιότητας στην περιοχή. «Σε περίπτωση που η ανάκαμψη δεν έρθει όπως προβλέπεται, τότε η δημοσιονομική θέση της Γερμανίας θα πρέπει να επαναξιολογηθεί», σημειώνεται στην έκθεση.

Στην Ιαπωνία, τέλος, η Κεντρική Τράπεζα της χώρας αναμένεται να προχωρήσει σε παραπέρα επέκταση της πολιτικής χαλάρωσης από τον Ιούνη του επομένου έτους, όπως προβλέπουν οικονομολόγοι.