Για τα νομοσχέδια που προωθεί η κυβέρνηση προς όφελος των εφοπλιστών και τις συνέπειες που θα έχουν στους ναυτεργάτες, συνολικά στους εργαζόμενους και τα άλλα λαϊκά στρώματα, ο «Ριζοσπάστης» συζήτησε με τον Σάββα Τσιμπόγλου, πρόεδρο της Πανελλήνιας Ενωσης Μηχανικών Εμπορικού Ναυτικού και μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΠΝΟ.

-- Ποιες είναι οι βασικές νομοθετικές παρεμβάσεις της κυβέρνησης αυτό το διάστημα σε βάρος των ναυτεργατών;

-- Με νόμους και υπουργικές αποφάσεις, εφοπλιστές και κυβέρνηση επιδιώκουν την καταπάτηση των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων, την κατάργηση των ΣΣΕ, την ανατροπή των οργανικών συνθέσεων των πλοίων, την πλήρη άρση του καμποτάζ, με την εφαρμογή του ευρωπαϊκού κανονισμού 3577/1992, την επέκταση της «μαύρης» ανασφάλιστης εργασίας σε όλες τις κατηγορίες πλοίων.

Να πούμε ορισμένα παραδείγματα: Με την Υπουργική Απόφαση (αρ. 3522.2/08/2013) «Κανονισμός για την εφαρμογή απαιτήσεων της Σύμβασης Ναυτικής Εργασίας 2006 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας», παραβιάζεται ακόμα και ο ν.4078/2012 που επικύρωσε την Διεθνή Σύμβαση Ναυτικής Εργασίας (MLC2006). Επιδιώκουν μεταξύ άλλων την ανεπίστρεπτη κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας σε όλες τις κατηγορίες πλοίων.

Από κοντά, έρχεται και η ανατροπή των οργανικών συνθέσεων των πλοίων, με την εφαρμογή της «Ελάχιστης Ασφαλούς Στελέχωσης» (Safety manning) για όλα τα πλοία που δρομολογούνται στην ενδοχώρα καθώς και από ένα λιμάνι του εσωτερικού, προς ένα άλλο του εξωτερικού.

Επίσης, η συγκεκριμένη Υπουργική Απόφαση έρχεται απροκάλυπτα να νομιμοποιήσει τα δουλεμπορικά, καθώς δεν αναφέρει καμία δέσμευση στη «Διεθνή Σύμβαση Νο 9 του 1920» (ν. 4369/1929) και στο άρθρο 2, όπου σημειώνεται: «Η υπόθεση της εξεύρεσης δουλειάς για τους ναυτεργάτες δεν θα εκτελείται από όποιο πρόσωπο, εταιρεία, ή άλλο πρακτορείο σαν εμπορική επιχείρηση για χρηματικό κέρδος, ούτε θα επιβάλλονται αμοιβές άμεσα ή έμμεσα στο όποιο πρόσωπο, εταιρεία, ή άλλο πρακτορείο για την εξεύρεση δουλειάς για ναυτεργάτες σε όποιο πλοίο».

-- Στις ανακοινώσεις σας γράφετε ότι προκύπτουν και νέοι κίνδυνοι σε ό,τι αφορά στην ασφάλεια στη θάλασσα...

-- Ακριβώς. Στο ίδιο νομοθέτημα, υπάρχουν σοβαρές ρυθμίσεις που αφορούν την υγιεινή και ασφάλεια στα καράβια. Για παράδειγμα, μετατίθενται στους ναυτεργάτες οι ευθύνες σε περιπτώσεις δικής τους ασθένειας ή ατυχήματος και απαλλάσσονται οι εφοπλιστές από την υποχρέωση της κάλυψης. Ο χρόνος άδειας σε όλες τις κατηγορίες πλοίων καθορίζεται σε 2,5 ημερολογιακές μέρες ανά μήνα.

Αίρεται, επίσης, κάθε υποχρέωση να ενημερώνονται οι δημόσιες αρχές για την υγεία των ναυτεργατών - μελών πληρώματος, παρά μόνο εφόσον ζητηθεί, υπονομεύοντας την πρόληψη και την προστασία της υγείας των ναυτεργατών και της δημόσιας υγείας από λοιμώδεις ασθένειες, περιφρονώντας την ιστορική εμπειρία, τους διεθνείς κανονισμούς και την ελληνική νομοθεσία.

Ενα ακόμη νομοσχέδιο - τερατούργημα, με τον τίτλο «Τουριστικά πλοία και άλλες διατάξεις», που ανακοίνωσε η κυβέρνηση στις 20 Νοέμβρη, καταργεί τις ΣΣΕ και ανατρέπει τις οργανικές συνθέσεις στα τουριστικά ημερόπλοια και σκάφη αναψυχής, διευρύνει τη «μαύρη» ανασφάλιστη εργασία και την ανεργία, υπονομεύει παραπέρα την ασφάλεια για ναυτεργάτες και επιβαίνοντες στα πλοία.

-- Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι οι παρεμβάσεις της έχουν στόχο να «ανοίξουν» οι δουλειές των εφοπλιστών και έτσι να βρουν εργασία περισσότεροι ναυτεργάτες. Είναι έτσι;

-- Οχι βέβαια! Αρκεί να σημειώσουμε ότι το Σεπτέμβρη του 2013, με υπουργικές αποφάσεις μειώθηκαν οι οργανικές συνθέσεις και έχασαν τη δουλειά τους 214 ναυτεργάτες με συγκροτημένα δικαιώματα στα 6 υπό ελληνική σημαία πλοία που δρομολογούνται στη γραμμή Πάτρα - Ιταλία. Επίσης, την 1η Νοέμβρη, με την εφαρμογή του ν. 4150/2013, μειώθηκαν οι οργανικές συνθέσεις των πλοίων της ακτοπλοΐας και απολύθηκαν πάνω από 300 ναυτεργάτες. Αν προσθέσουμε και τους απολυμένους από τα πλοία που έχουν αποδρομολογηθεί τη χειμερινή περίοδο, πάνω από 1.000 ναυτεργάτες έχουν οδηγηθεί στην ανεργία το τελευταίο μόνο διάστημα.

Είναι αποκαλυπτικό ότι ακόμα και τα πλασματικά στοιχεία του ΓΕΝΕ, για το μήνα Οκτώβρη, κατέγραψαν 4.270 άνεργους ναυτεργάτες. Να πούμε εδώ ότι λόγω των απαγορευτικών προϋποθέσεων, την επιδότηση - ελεημοσύνη των 293 ευρώ για έγγαμους και 235 ευρώ για άγαμους, την παίρνουν μόλις 510 από τους εγγεγραμμένους, δηλαδή το 11,94%. Να σημειώσουμε επίσης ότι μόλις ένας στους τέσσερις άνεργους γράφεται στο ΓΕΝΕ, που σημαίνει ότι η πραγματική ανεργία στον κλάδο είναι πολλαπλάσια αυτής που καταγράφεται επίσημα.

-- Οι συνέπειες αυτής της πολιτικής φαίνεται πως δεν περιορίζονται μόνο στους ναυτεργάτες. Για παράδειγμα, ακούμε και φέτος πολλές καταγγελίες για αποκλεισμένα νησιά, για δρομολόγια στη χάση και στη φέξη...

-- Πράγματι, οι επιπτώσεις είναι σοβαρές. Η αποδρομολόγηση πλοίων, η μικρή συχνότητα δρομολογίων, η ανεπάρκεια των συγκοινωνιών και τα πανάκριβα ακτοπλοϊκά εισιτήρια προκαλούν προβλήματα στην οικονομία των νησιών, στους εργαζόμενους και στα λαϊκά στρώματα που διατηρούν ορισμένες δραστηριότητες, σε κλάδους όπως ο τουρισμός, η γεωργία, η κτηνοτροφία, η αλιεία, οι μεταποιητικές βιοτεχνίες κ.ά.

Είναι χαρακτηριστική η κατάσταση απομόνωσης στην οποία βρίσκονται ολόκληρα νησιά, όπως η Λέσβος, η Χίος, η Λήμνος, η Σάμος, η Ικαρία, η Σύρος κ.ά., όπου οι κάτοικοι αντιδρούν και βρίσκονται σε κινητοποιήσεις. Αντίθετα, οι εφοπλιστές στην ακτοπλοΐα, για την ανταγωνιστικότητα και κερδοφορία τους, δρομολογούν υπερήλικα - υποσυντήρητα πλοία και στο όνομα της εξυπηρέτησης των χαρακτηρισμένων ως «άγονων γραμμών», καρπώνονται μεγάλα ποσά από τις κρατικές επιδοτήσεις.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο στο πλαίσιο πάλης των ταξικών ναυτεργατικών σωματείων περιλαμβάνονται αιτήματα που αφορούν άμεσα τους εργαζόμενους και κάτοικους των νησιών. Η συμμαχία μαζί τους είναι αναγκαία προϋπόθεση για να εμποδιστούν τα σχέδια εφοπλιστών και κυβέρνησης σε βάρος των ναυτεργατών, αλλά και για να έχουν τα νησιά ακόμα και τα στοιχειώδη σε ό,τι αφορά τη σύνδεσή τους με την ηπειρωτική Ελλάδα.

-- Απέναντι σε όλα αυτά, πώς προσπαθούν να παρέμβουν τα ταξικά ναυτεργατικά σωματεία;

-- Στο ναυτεργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, διατηρείται ο αρνητικός συσχετισμός δύναμης στη ΠΝΟ. Από τα 14 σωματεία τα 3 είναι σταθερά προσανατολισμένα με τις δυνάμεις του ΠΑΜΕ, ενώ συντελούνται διεργασίες και μετατοπίσεις και σε άλλα σωματεία.

Η πλειοψηφία της ΠΝΟ είναι αγκιστρωμένη στα γρανάζια του κυβερνητικού - εργοδοτικού συνδικαλισμού. Ο ρόλος της «Αυτόνομης Παρέμβασης», που αποτελεί πλειοψηφία στη διοίκηση της Ενωσης Ναυτών, είναι να επιβραδύνει τις εξελίξεις και τις μετατοπίσεις. Προκαλεί σύγχυση, προβοκάροντας την ανάγκη οργάνωσης, συσπείρωσης δυνάμεων, την ανάπτυξη της ταξικής πάλης, προβάλλοντας ένα άλλο μείγμα πολιτικής που το «καλό του κεφαλαίου, θα είναι και καλό του εργαζόμενου». Με αντιμνημονιακές κορώνες και αλλαγή κυβέρνησης που θα διαπραγματευτεί «σκληρά» μέσα στην ΕΕ.

Οι ταξικές δυνάμεις, μαζί με τους ναυτεργάτες, συνολικά τις δυνάμεις του ΠΑΜΕ, μετά από τέσσερα χρόνια καπιταλιστικής κρίσης και αλλεπάλληλων αντιλαϊκών μέτρων, έχουμε πολύτιμη εμπειρία από τις πολύμορφες αγωνιστικές και απεργιακές κινητοποιήσεις που δώσαμε αυτή την περίοδο.

Μέσα σε δύσκολες συνθήκες, έγιναν 64 απεργίες από τις 17 Δεκέμβρη 2009 μέχρι σήμερα. Στο καθεστώς της πολιτικής επιστράτευσης, που επέβαλε η κυβέρνηση για λογαριασμό των εφοπλιστών στις 29/11/2010 και στις 6/2/2013, απαντήσαμε με 36 απεργίες, ακυρώνοντας στην πράξη την επιστράτευση, την οποία και τυπικά ανακάλεσε το υπουργείο Ναυτιλίας πριν από λίγες μέρες, στις 30/10/2013.

Πρωτοστατήσαμε με πολύμορφη δράση για κάθε ζήτημα που απασχολεί το ναυτεργάτη: Για την καταβολή δεδουλευμένων, ενάντια στην παραβίαση των οργανικών συνθέσεων των πλοίων, στη «μαύρη» και ανασφάλιστη εργασία, στις εκβιαστικές εργοδοτικές απολύσεις, στην υπονόμευση της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, στην υποβάθμιση και απαξίωση της ναυτικής εκπαίδευσης και μετεκπαίδευσης.

Σημαντική συμβολή στο ναυτεργατικό κίνημα αποτελεί η συγκρότηση της Επιτροπής Ανέργων Ναυτεργατών. Συνέβαλε στην ανάπτυξη πολύμορφων παρεμβάσεων και διεκδικήσεων για τους ανέργους, συμμετέχει με άλλες επιτροπές ανέργων και λαϊκές επιτροπές, σε πρωτοβουλίες για τις διακοπές ρεύματος και νερού, στους οργανισμούς συγκοινωνιών, που επιβάλλουν πρόστιμο στους ανέργους για τα εισιτήρια, σε εκδηλώσεις αλληλεγγύης.

Παλεύουμε για να γίνει υπόθεση του κάθε ναυτεργάτη, εργαζόμενου, η οργάνωση της πάλης και η ανατροπή του αρνητικού συσχετισμού δύναμης, πρώτα απ' όλα στα πρωτοβάθμια συνδικάτα. Ειδικά για τον κλάδο, υπάρχει ανάγκη για εκδημοκρατισμό της ναυτικής νομοθεσίας που στρατοκρατείται και για αλλαγή του καταστατικού της ΠΝΟ, για τον εκδημοκρατισμό της. Ολα αυτά τα ζητήματα θα τα αναδείξουμε και στο ετήσιο τακτικό συμβούλιο της ΠΝΟ, που θα γίνει στις 17/12/2013.

-- Τι σχεδιάζετε για το επόμενο διάστημα;

-- Τα σωματεία ΠΕΜΕΝ - «ΣΤΕΦΕΝΣΩΝ» - ΠΕΕΜΑΓΕΝ κατήγγειλαν με κοινή ανακοίνωση το νομοσχέδιο για τα τουριστικά πλοία. Ζητήσαμε και πραγματοποιήθηκε στις 26/11 Εκτελεστική Επιτροπή της ΠΝΟ. Αναδείξαμε την κατάσταση που διαμορφώνεται σε βάρος των ναυτεργατών, των εργαζομένων, την ανάγκη της οργάνωσης και της ανάπτυξης πολύμορφων κινητοποιήσεων. Αποφασίστηκε να σταλεί εξώδικο και να προετοιμαστεί ο κλάδος για απεργία τη μέρα κατάθεσης του νομοσχεδίου.

Μεταξύ άλλων, έγινε και συνάντηση της ΠΝΟ με τον γγ της ΠΣΟ, Γ. Μαυρίκο. Συζητήθηκε η διεθνής διάσταση των κατασταλτικών μέτρων που προωθούν εφοπλιστές - κυβέρνηση με το «πλοίο ασφαλείας», το οποίο παραβιάζει τη Διεθνή Σύμβαση για τα συνδικαλιστικά δικαιώματα και ελευθερίες. Επίσης, έγινε κουβέντα για την κατάργηση των ΣΣΕ, που έρχεται σε αντίθεση και με τη Διεθνή Σύμβαση Ναυτικής Εργασίας (MLC2006).

-- Το τελευταίο διάστημα βλέπουμε μια έξαρση της επιθετικότητας σε βάρος της συνδικαλιστικής δράσης. Πώς εκφράζεται στον κλάδο σας και τι εκτιμάτε γι' αυτή την εξέλιξη;

-- Η σωρεία των ποινικών διώξεων σε βάρος στελεχών του ταξικού κινήματος είναι σχεδιασμός της εργοδοσίας και της κυβέρνησης. Στοχεύουν στο εμπόδισμα της ανάπτυξης ταξικών αγώνων στους χώρους δουλειάς, να περάσει ο φόβος και η τρομοκρατία, για να εφαρμόζονται απρόσκοπτα τα αντιλαϊκά μέτρα σε βάρος των εργαζομένων. Αυτό επιβεβαιώνεται από τις διώξεις σε βάρος συνδικαλιστών από τα σωματεία της «Ελληνικής Χαλυβουργίας», της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης, του πορθμείου Καβάλας - Θάσου και πρόσφατα της Κεφαλονιάς, για την υπεράσπιση της απεργίας την 1η Μάη.

Αντιδραστική παρέμβαση της κυβέρνησης προς αυτή την κατεύθυνση συνιστά και το νομοσχέδιο που περιλαμβάνει τη θέσπιση «πλοίου ασφαλείας». Η κυβέρνηση αυξάνει τα κατασταλτικά και απεργοσπαστικά μέτρα, σε βάρος της υπεράσπισης των δικαιωμάτων των ναυτεργατών, αφού σε περίπτωση απεργίας, ο εκάστοτε υπουργός θα μπορεί να επιβάλλει τον απόπλου πλοίων, στο όνομα τάχα του δημοσίου συμφέροντος.

Η απάντηση σε αυτές τις μεθοδεύσεις δεν αφορά μόνο τους ναυτεργάτες, ή τον κλάδο που βρίσκεται κάθε φορά στο μάτι του κυκλώνα κυβέρνησης και εργοδοσίας. Είναι ανάγκη να απασχολήσει κάθε τίμιο εργάτη, που νοιάζεται για το κίνημα, το πώς οργανωμένα θα μπει εμπόδιο στην ποινικοποίηση της συνδικαλιστικής δράσης, θα σταματήσει κάθε δίωξη σε βάρος συνδικαλιστή.