Από την αντικυβερνητική διαδήλωση που χτυπήθηκε από την αστυνομία, την Κυριακή

Υψώνονται οι τόνοι της ενδοαστικής αντιπαράθεσης στην Τουρκία, καθώς φαίνεται πως οι εντεινόμενοι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί στην ευρύτερη περιοχή ίσως πυροδοτήσουν αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό. Το Σαββατοκύριακο δημοσιεύματα στον τουρκικό Τύπο ενέπλεξαν ευθέως τις ΗΠΑ με τις αστυνομικές έρευνες που συνεχίζονται. Σύμφωνα με αυτά, έγινε συνάντηση του Αμερικανού πρεσβευτή στην Αγκυρα, Φράνσις Ρικιαρντόνε, με Ευρωπαίους πρεσβευτές, όπου ο πρώτος είπε: «Θέλαμε να διακόψουν τις συναλλαγές με το Ιράν. Δε μας άκουσαν και τώρα βλέπετε την πτώση μιας αυτοκρατορίας».

Μιλώντας σε επαρχιακή πόλη το Σάββατο, ο Τούρκος πρωθυπουργός έκανε λόγο για «προβοκάτσιες από πρεσβευτές», συμπληρώνοντας ότι «δεν είναι απαραίτητο να σας κρατήσουμε», χωρίς ωστόσο να αναφερθεί συγκεκριμένα στον Φράνσις Ρικιαρντόνε.

Χτες, η κρατική τράπεζα Halkbank, που έχει βρεθεί στο επίκεντρο της έρευνας για το σκάνδαλο διαφθοράς και δωροδοκιών, υποστήριξε ότι όλες της οι συναλλαγές με το Ιράν ήταν νόμιμες. Ο επικεφαλής της τράπεζας είναι ανάμεσα σε όσους έχουν απαγγελθεί κατηγορίες στο πλαίσιο ερευνών για διαφθορά.

Σε έγγραφό της προς το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης, η Halkbank αναφέρει: «Δεν υπήρχε εγχώριος ή διεθνής κανονισμός ή απαγόρευση που να εμπόδιζε την πώληση πολύτιμων μετάλλων στο Ιράν μέχρι την 1η Ιουλίου 2013». Προσθέτοντας ότι από τις 10 Ιούνη έχει σταματήσει τέτοιες συναλλαγές. «Η πηγή των κεφαλαίων που χρησιμοποιήθηκαν σ' αυτές τις συναλλαγές και τα μέρη αυτής της εμπορικής σχέσης είναι ανοικτά, διαφανή και ανιχνεύσιμα στο σύστημα», αναφέρεται στη δήλωση.

Οπως προκύπτει από τα ρεπορτάζ, η Τουρκία είχε αγοράσει φυσικό αέριο και πετρέλαιο από το Ιράν μέσω ενός συστήματος με βάση το οποίο οι Ιρανοί εξαγωγείς πληρώνονταν σε λογαριασμούς που διατηρούσαν στη Halkbank σε τουρκικές λίρες και χρησιμοποιούσαν αυτά τα χρήματα για να αγοράσουν χρυσό που το Ιράν μπορούσε εύκολα να εισαγάγει ή να πουλήσει για ξένο συνάλλαγμα. Η Halkbank διαχειριζόταν επίσης ένα τμήμα των συναλλαγών της Ινδίας που επίσης προμηθευόταν πετρέλαιο από το Ιράν.

Στο μεταξύ, διευρύνονται οι αντιδράσεις για τις αποκαλύψεις, καθώς στους συλληφθέντες είναι πολλοί αξιωματούχοι και επιχειρηματίες του περιβάλλοντος Ερντογάν. Το Ρεπουμπλικανικό κόμμα - το βασικό κόμμα της κεμαλικής αντιπολίτευσης - έχει καλέσει την κυβέρνηση να παραιτηθεί. Το Σαββατοκύριακο έγιναν μαζικές διαδηλώσεις σε Αγκυρα και Κωνσταντινούπολη, με την αστυνομία να χρησιμοποιεί δακρυγόνα και αντλίες νερού για να απωθήσει τους συγκεντρωμένους. Στη διαμαρτυρία με δικό του μπλοκ και πλαίσιο συμμετείχε και το Κομμουνιστικό Κόμμα Τουρκίας.

Χτες, ενισχύονταν τα σενάρια για ανασχηματισμό τις επόμενες μέρες, ενώ ο υπουργός Εσωτερικών (ο γιος του οποίου εμπλέκεται στην υπόθεση) δήλωσε ότι βρίσκεται στη διάθεση του πρωθυπουργού.

Ο Ρ. Τ. Ερντογάν υπογράμμισε ότι θα συνεχιστεί η «εκκαθάριση» όσων εμπλέκονται στις έρευνες (τις οποίες έχει χαρακτηρίσει «βρώμικο παιχνίδι» σε βάρος της κυβέρνησής του), την ώρα που ξεπερνούν τους 70 οι αστυνομικοί και δικαστικοί αξιωματούχοι που αποπέμφθηκαν ή μετατέθηκαν δυσμενώς.

Αίσθηση προκάλεσε στα τουρκικά ΜΜΕ αλλαγή για τη δικαστική αστυνομία που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης το Σάββατο. Σύμφωνα με αυτή, οι αστυνομικοί που συμμετέχουν σε μυστική εισαγγελική έρευνα πρέπει να ενημερώνουν τους προϊσταμένους τους στην Ασφάλεια, ενώ πριν τελούσαν υπό τις εντολές αποκλειστικά του εισαγγελέα που έκανε την έρευνα.

Επισης, μία από τις πρώτες κινήσεις του νέου διευθυντή της Ασφάλειας στην Κωνσταντινούπολη ήταν να απαγορεύσει στους δημοσιογράφους να μπαίνουν στα αστυνομικά τμήματα.

Μέχρι στιγμής, έχουν γίνει πάνω από 20 προφυλακίσεις υπόπτων ενώ οι προσαγωγές ξεπέρασαν τις 60. Θυμίζουμε ότι μεταξύ όσων αντιμετωπίζουν κατηγορίες για διαφθορά, δωροδοκία και ξέπλυμα μαύρου χρήματος είναι οι γιοι των υπουργών Οικονομίας, Περιβάλλοντος, Εσωτερικών και ο υπουργός Ευρωπαϊκών υποθέσεων, ο δήμαρχος συνοικίας της Κωνσταντινούπολης, επιχειρηματίες και άλλοι αξιωματούχοι του περίγυρου του Ερντογάν, καθώς και δύο γιοι του Τούρκου πρωθυπουργού.

Παρέμβαση έκανε το Σάββατο και ο πρώην σύμμαχος του Ερντογάν ισλαμιστής διανοητής και επιχειρηματίας Φ. Γκιουλέν (ο οποίος θεωρείται ότι κρύβεται πίσω από τις αποκαλύψεις που «πλήττουν» την τουρκική κυβέρνηση), επισημαίνοντας: «Εκείνοι που δεν βλέπουν τον κλέφτη, αλλά κυνηγάνε αυτούς που προσπαθούν να πιάσουν τον κλέφτη, που δεν βλέπουν το έγκλημα αλλά επιχειρούν να δυσφημίσουν άλλους με το να κατηγορούν αθώους ανθρώπους - ας ρίξει ο Θεός φωτιά στα σπίτια τους, να καταστρέψει τα σπίτια τους, να σπάσει την ενότητά τους».

Τέλος, ρεπορτάζ ανέφεραν ότι ενδεικτικό των αλλαγών στις σχέσεις Τουρκίας - ΗΠΑ είναι και το ότι το κανάλι των «Αδελφών Μουσουλμάνων» άρχισε να εκπέμπει στην Τουρκία.