ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

Μάθημα για επίδοξους δημιουργούς...

Αφού αισίως πιάσαμε το Μάη, προσβλέπουμε στο ΤΑΙΝΙΟΡΑΜΑ του Αστυ, θεσμό πια για τους κινηματογραφόφιλους της πόλης με, «πολύ», «πολύ καλό» και «φτηνό» σινεμά! Φέτος οι προβολές ξεκινούν στις 15/5 και θα διαρκέσουν έως και τις 9/7... Μέχρι τότε, αν θέλεις, μπορείς ... «Να κάθεσαι και να κοιτάς» (2013) που λέει κι ο Γιώργος Σερβετάς στη μεγάλου μήκους φιλόδοξη ταινία του που βγήκε χθες! Πρεμιέρα έκανε και το ντοκιμαντέρ του Γιώργου Αυγερόπουλου «Το χαμένο σήμα της δημοκρατίας» (2013) για το «μαύρο» της ΕΡΤ καθώς και η μέτρια, μεταγλωττισμένη στα ελληνικά, οικογενειακή ταινία κινουμένων σχεδίων «Ενας σκίουρος σούπερ - ήρωας» (2013) του Πίτερ Λεπενιότις. Τέλος, βγήκε στις αίθουσες η βρετανική παραγωγή σε σκηνοθεσία Τζόναθαν Γκλέιζερ «Κάτω από το δέρμα» (2013). Ενα πολύ ιδιαίτερο, εφιαλτικό, ερωτικό θρίλερ επιστημονικής φαντασίας με μια παγερή, αισθησιακή, καστανή Σκάρλετ Γιόχανσον, στο ρόλο μιας εξωγήινης που τριγυρνά στους δρόμους της Σκωτίας «ψαρεύοντας» μοναχικά ανδρικά θηράματα. Ο Γκλέιζερ αναπτύσσει δική του γλώσσα χωρίς να χάνει το χρόνο του με λέξεις... Αφού έριξε στη συνταγή ολίγη από Μπέργκμαν κι ολίγη από Λιντς, επιδιδόμενος σε ταχυδακτυλουργίες έβγαλε απ' το καπέλο ένα σαγηνευτικό, αρκετά σιωπηλό και αργό, θρίλερ / σπουδή στην ανθρώπινη συμπεριφορά και προσομοίωση. Στη μοναξιά και την εγγύτητα. Στον έρωτα και τη σεξουαλικότητα, στο δίπολο ανδρικό / γυναικείο. Η ταινία απευθύνεται μάλλον στις αισθήσεις παρά στο λογικό. Μπορεί να μην πείθει και να μην ικανοποιεί απόλυτα, αλλά, αναμφισβήτητα τρυπώνει κάτω από το δέρμα...

Ωστόσο, το βδομαδιάτικο «μπριγιάν» αμέτρητων καρατίων «Στιγμές στη ζωή ενός ήρωα» (2013) του Ντάνις Τάνοβιτς (Noman's land- 2001), έρχεται από τη Βοσνία. Σινεμά «δημιουργού» που κόστισε το ...αμύθητο ποσό των 30.000 ευρώ! Μάθημα για κάθε επίδοξο δημιουργό! Αναντικατάστατο!

ΝΤΑΝΙΣ ΤΑΝΟΒΙΤΣ

Στιγμές στη ζωή ενός ήρωα

Ναι, οι ήρωες είναι Ρομά. Πέραν όμως της εθνοτικής τους καταγωγής - όπως Αρβανίτες, Εβραίοι κ.λπ. - ταξικά, ανήκουν στους κολασμένους της Γης, στους φτωχούς, που δουλεύουν, αν και όταν βρουν, για ψίχουλα, χωρίς ασφάλιση. Οπως εκατομμύρια τυχερών που απολαμβάνουν την ιδιότητα του ευρωενωσιακού πολίτη! Γι' αυτόν το λόγο, ΕΕ και ΝΑΤΟ διέλυσαν τη Γιουγκοσλαβία, για να εξυψώσουν τους μπας κλας βαλκάνιους σε σικ «Ευρωπαίους» - σαν κι εμάς! Στη μετα - γιουγκοσλαβική, καπιταλιστική Βοσνία των «τυχερών», το να είσαι ανασφάλιστος, συνιστά δικό σου πρόβλημα... Είναι αγκύλωση του παρελθόντος να λες ότι υγεία και φάρμακα είναι αγαθά... Στην ελεύθερη καπιταλιστική αγορά, αγαθά δε χωρούν. Υπάρχουν μόνο εμπορεύματα που κυκλοφορούν ελεύθερα... Κι εσύ, είσαι ελεύθερος να αγοράσεις ή να μην αγοράσεις κάτι... Αν εσύ δεν μπορείς να αγοράσεις μια Mercedes, πρόβλημά σου, η Mercedes πάντως, κυκλοφορεί ελεύθερα! Το ίδιο ισχύει για την Υγεία. Υπάρχει και διατίθεται ελευθέρως. Τώρα, εάν εσύ δεν μπορείς να την αγοράσεις... είναι άλλο... Μη συγκρίνετε τα παραπάνω ποταπά με την ελευθερία... Η ελευθερία είναι ό,τι σπουδαιότερο έχει ο άνθρωπος!

Η περιπέτεια μιας ανασφάλιστης γυναίκας και οι δρόμοι της αλληλεγγύης θα μπορούσε να είναι ο υπότιτλος της ταινίας που καταγράφει μια κατεστραμμένη, βιβλικής φτώχειας Βοσνία. Στο σεληνιακό αυτό περιβάλλον τα φουγάρα των εργοστασίων καπνίζουν μέρα νύχτα και πλουτίζουν σωρευτικά τους ομίλους ιδιοκτητών. Κι αυτοί που κάνουν τις μηχανές να καπνίζουν δεν μπορούν να ζήσουν... Το μοντέλο αναγνωρίσιμο... Η ταινία κοιτά με ώριμο βλέμμα την πραγματικότητα που μετατρέπει σε καλλιτεχνικό έργο το οποίο αντεπεξέρχεται περίτρανα στις απαιτήσεις, στις δοκιμασίες και τις τρικλοποδιές που βάζει ο αμείλικτος ρεαλισμός. Η αφήγηση γραμμική, σφιχτή, φτάνει χωρίς φιοριτούρες στην ουσία. Η κάμερα στον ώμο, ντοκουμενταρίστικη, φορτισμένη αισθητικά με την αγωνία και την αξιοπρέπεια των φτωχών που παλεύουν για την επιβίωση. Είναι εμφανές ότι η ταινία δεν μιλά για τους (ανασφάλιστους) Ρομά, γιατί η αδελφή της ηρωίδας έχει βιβλιάριο. Και η υποκρισία ξεχειλίζει με το «Ειδικό Βραβείο» της βαρύγδουπης «Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στον Κινηματογράφο» πέρσι στο Βερολίνο! Απόπειρα εξαγοράς ενός καλλιτέχνη που ωριμάζει με τον καιρό; Πολύ πιθανόν. Το φιλμ μιλά για τους φτωχούς, τους αδύναμους και τον πόλεμο που τους κήρυξε ο καπιταλισμός. «Ηταν καλύτερα στον πόλεμο», λέει ο πρωταγωνιστής...

Παραγωγή: ΒΟΣΝΙΑ - ΕΡΖΕΓΟΒΙΝΗ, ΓΑΛΛΙΑ, ΣΛΟΒΕΝΙΑ, ΙΤΑΛΙΑ (2013)

ΛΕΒ ΑΡΝΣΤΑΜ

Ζόγια

Ο μεγάλος πατριωτικός πόλεμος αντικατέστησε τη θεματική του εμφύλιου που μέχρι τη ναζιστική εισβολή στην ΕΣΣΔ συνιστούσε σταθερά της σοβιετικής κοινωνίας. Η χωρίς προηγούμενο καταστροφή, 27 εκατομμύρια νεκροί, μετατράπηκε σε λαμπρή νίκη του σοσιαλισμού επί του ναζισμού, χάρη στο ακλόνητο θάρρος και τις υπεράνθρωπες θυσίες κομμουνιστών και σοβιετικού λαού. Ο σοβιετικός κινηματογράφος κατέγραψε τον τιτάνιο αγώνα στα μετόπισθεν. Το στοιχείο ωστόσο που ξεχωρίζει τις σοβιετικές παραγωγές συγκριτικά με αυτές άλλων χωρών με συμβολή στον αντιφασιστικό αγώνα, είναι η κεντρική θέση που κατέχουν οι γυναίκες αγωνίστριες. Τρεις οι κανονιστικές ταινίες αυτού του τύπου: «She defends the Motherland» (1943) σε σκηνοθεσία Fridrikh Ermler, «Το Ουράνιο τόξο» (1944) του Μαρκ Ντονσκόι και «Ζόγια» (1944) του Λεβ Αρνσταμ, που ακουμπά στην αριστουργηματική μουσική του Ντμίτρι Σοστακόβιτς. Οι ηρωίδες αυτών των ταινιών, με εξαίρεση την Pasha της πρώτης αναφερθείσας, εκτελούνται από τους Γερμανούς...

Στις 29 Νοέμβρη 1941, οι ναζί της Βέρμαχτ κρέμασαν στο Πετρίσεβο κοντά στη Μόσχα την 18χρονη σαμποτέρ Ζόγια. Αφησαν το σώμα της κρεμασμένο να σαπίζει στο χιόνι, μέχρι την είσοδο του Κόκκινου Στρατού στο χωριό... Η βιογραφία της παρτιζάνας Ζόγια - έμβλημα των Σοβιετικών ηρωίδων - είναι εξαιρετικό φιλμ που γυρίστηκε προτού τελειώσει ο πόλεμος και εμμένει στην ουσία αυτού για το οποίο πολεμούσαν οι Σοβιετικοί και στο από πού αντλούσαν τη δύναμη να υπομένουν τέτοια φρικαλέα κατοχή. Οι τραγικοί ήρωες των χρόνων εκείνων ήταν κύρια οι άμαχοι της αχανούς ενδοχώρας. Η απρόσμενα λυρική ταινία του Αρνσταμ, που ξεχωρίζει από ομοειδείς της λόγω ποίησης και «λογοτεχνικότητας», ξεκινά με το τέλος της ιστορίας: Τη σύλληψη και ανάκριση της Ζόγια. Με σειρά φλας μπακ, ξαναστήνει η αφήγηση τη ζωή της. Πάει πίσω στο χρόνο, στη μέρα που γεννήθηκε, τη σημαδιακή μέρα που πέθανε ο Λένιν. Η αφήγηση γραμμική για τη μικρή που μεγαλώνει στη Μόσχα της οικοδόμησης του σοσιαλισμού, με τη συνείδησή της να ανδρώνεται στα ιδεώδη του, με μάρτυρα την Ιστορία που παρελαύνει μπροστά μας ως αρχειακό υλικό. Παρά τον διδακτικό της χαρακτήρα η ταινία παραμένει ιμπρεσιονιστική, τόσο σε επίπεδο ερμηνείας όσο και απεικόνισης. Ιδιαίτερα όταν η Ζόγια περπατά νύχτα, για τελευταία φορά στο χιόνι, σαν την ηρωίδα στο «Ουράνιο τόξο» (1944). Ο θεατής βλέπει πρώτα τα γυμνά πόδια και τις ισχνές της γάμπες κι έπειτα τη φιγούρα ολόκληρη, περίγραμμα αχνό, με φόντο το χιόνι που στροβιλίζεται... Μόνο στο τέλος βλέπει το πρόσωπό της που εμπνέει κι ακτινοβολά από εσωτερικό φως, από τη φλόγα των σκέψεων και των συναισθημάτων...

Παίζουν: Γκαλίνα Βοντιανίτσκαγια, Αλεξέι Μπατάλοφ, Ταμάρα Αλτσεβα, κ.ά.

Παραγωγή: ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ (1944)

ΜΑΡΚ ΓΟΥΕΜΠ

The Amazing Spider-Man 2

Δεύτερο φιλμ της καινούργιας εκδοχής του Ανθρώπου - Αράχνη, που δεν αγγίζει καν το όριο του επιτρεπτού για έξοδο σε αίθουσες. Η διάρκεια θα έπρεπε να μειωθεί στο ήμισυ και το σενάριο να ξαναγραφεί. Λεπτομέρειες, μια που μάλλον προορίζεται για τηλεοπτική προβολή με κοινό 7χρονα!... Και τι δεν πουλάς σ' αυτό το κοινό! Αμέτρητα παιχνίδια και gadgets... κυρίως όμως, το περιζήτητο (και ανανεωμένο) κοστούμι του Spider - Man. Στα μισά της ταινίας που ξεκινά με αναδρομή στο παρελθόν, οι γονείς του Πάρκερ αναγκάζονται να τον εγκαταλείψουν για να ξεφύγουν τη δολοφονία αλλά σκοτώνονται σε αεροπορικό δυστύχημα, έχεις την αίσθηση ότι παρακολουθείς τρία - τέσσερα φιλμ ταυτόχρονα, χωρίς να καταλαβαίνεις τι ακριβώς συμβαίνει μια που οι παράλληλες ιστορίες στρέφονται προς διαφορετικές κατευθύνσεις... Το μεγαλύτερο μέρος του φιλμ αναλώνεται στη ρηχή ερωτική ιστορία του γκρινιάρη Πάρκερ με την κοπέλα του Γκουέν (που προσπαθεί να κρατήσει έξω από τις υποθέσεις του για να την προστατέψει). Ο Πάρκερ / Spider - Man και η Γκουέν χωρίζουν, ξανασμίγουν, ξαναχωρίζουν, ξανά-ξανασμίγουν και πάει λέγοντας... Ο θεατής μπαίνει στον άχαρο ρόλο του κολλητού που ενώ θέλει να φωνάξει «δώστε επιτέλους ένα τέλος!» αναγκάζεται να εφευρίσκει δικαιολογίες για το «γιατί η σχέση πρέπει να σωθεί»...

Αψυχοι και επίπεδοι οι χαρακτήρες, φιλμ γεμάτο στερεότυπα και κλισέ: Ο κακός επιστήμονας έχει γερμανική «προφορά», ο τρομοκράτης που κλέβει πλουτώνιο είναι Ρώσος γκάνγκστερ, ο Χάρι - παιδικός φίλος του Πάρκερ - επικεφαλής της εταιρείας Οsborn, ζει με την εμμονή ότι μόνο το αίμα του Spider - Man μπορεί να τον σώσει από τη θανατηφόρα αρρώστια που κουβαλάει... Και το κλου: Ο Μαξ ο ηλεκτρολόγος μετά από ατυχή πτώση σε δεξαμενή με ηλεκτρικά χέλια μεταλλάσσεται σε τέρας και σαν ανθρώπινο, ηλεκτρικό όπλο το «Electro» έχει ανάγκη από ηλεκτρισμό για να επιζήσει... Ουσιαστική ιστορία δεν υπάρχει στο αχανές δράμα με το απόν ενδιαφέρον και τη μόνιμη εναλλαγή δυο καταστάσεων: Πιστολίδι και γκρίνια, όταν, «ενδιαφέρουσες» πληροφορίες θάβονται για 90 λεπτά ώσπου να εμπεδώσουμε τη ρομαντική αμφισημία των εραστών προτού ξαναβάλουν τη σχέση τους στην πρίζα. Πανάκριβη δράση ανάμεσα στους ουρανοξύστες του Μανχάταν. Πολλά τα εφέ και πολλά τα πανοραμίκ που όμως δεν εντυπωσιάζουν. Εκπληξη ουδεμία! Ολα αναμενόμενα. Και τα χασμουρητά! Εμείς που στηρίζουμε τη θέση ότι δεν μπορείς να «κρίνεις» ιστορίες με σούπερ-ήρωες λόγω του εξωπραγματικού τους χαρακτήρα, γι' αυτόν και άλλους λόγους, δεν θα ξοδέψουμε το λιγοστό μας χώρο σε ένα από τα πιο ανούσια φιλμ...

Παίζουν: Αντριου Γκάρφιλντ, Εμα Στόουν, Τζέιμι Φοξ, Σάλι Φιλντ, κ.ά.

Παραγωγή: ΗΠΑ (2014)