ΣΟΜΑ.--

Απόδειξη των συνεπειών που έχει για την εργατική τάξη η καπιταλιστική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής είναι το εργοδοτικό έγκλημα που μετέτρεψε το ορυχείο της «Σόμα Κομούρ Ισλετμελέρι Α.Σ.» σε μαζικό τάφο για εκατοντάδες ανθρακωρύχους.

Ο αριθμός των νεκρών αναμένεται να ξεπεράσει τραγικά τις αρχικές προβλέψεις, καθώς η φονική έκρηξη σημειώθηκε σε ηλεκτρικό υποσταθμό, ενώ μέσα στο ορυχείο βρίσκονταν τουλάχιστον 787 άνθρωποι (ωστόσο μπορεί να ήταν και περισσότεροι). Οπως δήλωσε χτες ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας Τανέρ Γιλντίζ, «οι ελπίδες να βρεθούν επιζώντες μειώνονται». Η φωτιά που ακολούθησε την έκρηξη συνέχιζε να μαίνεται 18 ώρες μετά, το δηλητηριώδες αέριο εξακολουθούσε να βρίσκεται στις στοές, εκμηδενίζοντας τις πιθανότητες για επιζώντες. Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, είχαν ανασυρθεί τουλάχιστον 245 πτώματα, ενώ 363 είχαν καταφέρει να βγουν ζωντανοί, οι 88 από τους οποίους τραυματισμένοι αρκετά σοβαρά.

Το περιστατικό σημειώθηκε σε ώρα που γινόταν αλλαγή βάρδιας, δύο χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια της Γης. Από την έκρηξη διακόπηκε η παροχή ενέργειας με αποτέλεσμα να πάψει να λειτουργεί και ο ανελκυστήρας με τον οποίο μετακινούνταν οι εργάτες. Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση, οι περισσότεροι θάνατοι προκλήθηκαν από δηλητηρίαση με μονοξείδιο του άνθρακα.

Η εκατόμβη νεκρών που στήθηκε στην πόλη Σόμα φέρει ατόφια τη σφραγίδα της πολιτικής μείωσης του εργατικού «κόστους» και υπεράσπισης της «ανταγωνιστικότητας». Εκείνων δηλαδή των εργαλείων με τα οποία τα τελευταία χρόνια η τουρκική οικονομία εξασφάλιζε μερικούς από τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης, κάνοντας τις κυβερνήσεις και τα μονοπώλια της χώρας να περηφανεύονται, εντός αλλά και εκτός συνόρων.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο επιχειρηματίας στον οποίο ανήκει το συγκεκριμένο ορυχείο (ένα από τα μεγαλύτερα της περιοχής, με χιλιάδες συνολικά εργαζομένους), σε συνέντευξή του, το 2012, παινευόταν γιατί η εταιρεία είχε μειώσει το κόστος παραγωγής για κάθε τόνο άνθρακα από τα 130 δολάρια στα... 24 δολάρια, με τρόπους στους οποίους συμπεριλαμβανόταν η ανάθεση τμημάτων των εργασιών σε εργολαβικά συνεργεία. Ετσι, ώστε να καταβάλλεται μόλις ο βασικός μισθός και να μην εφαρμόζονται οι συλλογικές συμβάσεις (που ούτως ή άλλως βέβαια προβλέπουν πενιχρές αμοιβές). Στην κατεύθυνση αυτή συνέβαλε και η ιδιωτικοποίηση των ορυκτών πόρων, στην οποία η κυβέρνηση έκανε αποφασιστικά βήματα τα τελευταία χρόνια, προσφέροντάς τον «πεσκέσι» στα μονοπώλια και γιγαντώνοντας την εργοδοτική επιθετικότητα.

Συνδικαλιστές σημείωναν χτες στη «Χουριέτ» ότι στο συγκεκριμένο ορυχείο οι εργολαβίες αλλά και οι υπεργολαβίες αποτελούν καθεστώς, μιλώντας για «εργοδοτικό έγκλημα ύψιστου βαθμού».

Μέσα σ' αυτές τις συνθήκες δούλευαν οι εκατοντάδες εργάτες που χτες δε γύρισαν στα σπίτια τους, ανάμεσά τους και ανήλικα παιδιά, όπως ο 15χρονος Κεμάλ Γιλντίζ τον οποίο αναγνώρισε ο θείος του.

Στις 29 Απρίλη, το κυβερνών κόμμα AKP απέρριψε αίτημα που κατατέθηκε για να διενεργηθεί έλεγχος για τις συνθήκες ασφαλείας στα ορυχεία της περιοχής. Η απάντηση που δόθηκε από κοινοβουλευτικό στέλεχος του AKP στην περιοχή ήταν ότι τα τουρκικά ορυχεία είναι ασφαλέστερα από αυτά άλλων χωρών, ο κόσμος έδειξε στις πρόσφατες τοπικές εκλογές ότι εμπιστεύεται την κυβέρνηση και ότι, σε τελική ανάλυση, «με τη βοήθεια του Θεού» τίποτα δε θα συμβεί. Πάντως, σύμφωνα με τα στοιχεία που υπάρχουν, στο ιδιωτικό ορυχείο είχε μερίδιο και πολιτικός του κυβερνώντος κόμματος.

Τουρκικά ΜΜΕ ανέφεραν ότι πριν εννιά μήνες ο Γιλντίζ είχε βρεθεί στο συγκεκριμένο ορυχείο, επιδοκιμάζοντας την «ποιότητα των μέτρων ασφαλείας», ενώ εκπρόσωποι του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης φέρονται να δήλωσαν ότι δε διαπιστώθηκε καμία παραβίαση μέτρων ασφαλείας σε συνολικά πέντε ελέγχους που έγιναν από το 2012.

Ωστόσο τα ίδια τα επίσημα στοιχεία βεβαιώνουν ότι τα ορυχεία αποτελούν από τους πιο επικίνδυνους χώρους δουλειάς στην Τουρκία. Συγκεντρώνουν το 10% των εργατικών «ατυχημάτων». Από το 1941 πάνω από 3.000 εργάτες έχουν σκοτωθεί και πάνω από 100.000 έχουν τραυματιστεί από κατολισθήσεις, εκρήξεις, φωτιές σε στοές όλης της τουρκικής επικράτειας. Ενδεικτικό είναι και ότι, χτες, ενώ συνεχιζόταν η ανάσυρση πτωμάτων στη Σόμα, «ατύχημα» σημειώθηκε και σε ένα ακόμα ορυχείο, στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, με τουλάχιστον έναν εργάτη νεκρό.

Κατά τα άλλα, η κυβέρνηση κήρυξε χτες τριήμερο πένθος, ενώ πρόεδρος και πρωθυπουργός ακύρωσαν επίσημα ταξίδια σε Κίνα και Αλβανία, μοιράζοντας ανέξοδα υποσχέσεις για «έρευνα που θα γίνει σε βάθος», «διαφάνεια» κτλ. Την ίδια στιγμή, «υποδέχτηκε» με δυνάμεις καταστολής τους διαδηλωτές που σε διάφορες πόλεις βγήκαν χτες στους δρόμους για να καταγγείλουν το νέο εργοδοτικό έγκλημα, όπως έγινε στην Αγκυρα όπου όσοι κατευθύνθηκαν στην έδρα του υπουργείου Ενέργειας δέχτηκαν δακρυγόνα. Στην ίδια την πόλη της Σόμα, πολλές δεκάδες κάτοικοι διαδήλωσαν με συνθήματα εναντίον του πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ζητούσαν την παραίτηση του Ερντογάν, επιτέθηκαν στο αυτοκίνητο που τον μετέφερε και άρχισαν να το κλοτσούν, παρά τις ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις που είχαν αναπτυχθεί στην περιοχή.

Πάντως ξεχείλισε και χτες η υποκρισία των αστικών κομμάτων και ΜΜΕ, που, ενώ πίνουν νερό στο όνομα της ανταγωνιστικότητας, μετά εμφανίζονται να θρηνούν για τις ζωές των εργατών...