Ο κλάδος των τηλεπικοινωνιών, παρά την πτώση των εσόδων εξαιτίας της κρίσης, διατήρησε την υψηλή κερδοφορία. Βασικός παράγοντας γι' αυτό, είναι η λυσσαλέα επίθεση στα δικαιώματα των εργαζομένων, που εκφράζεται με απολύσεις, μειώσεις μισθών και γενικά με τη διαμόρφωση συνθηκών εργασιακής γαλέρας.

Τα στοιχεία που αφορούν στην πορεία εσόδων, του προσωπικού και των αποδοχών στον Ομιλο ΟΤΕ (ένας από τους δύο - τρεις βασικούς παίκτες στην ελληνική αγορά) είναι αποκαλυπτικά και επιβεβαιώνουν στο ακέραιο τα παραπάνω. Το 2010, ο όμιλος ΟΤΕ είχε 5,482 δισ. ευρώ έσοδα. Από εκεί και μετά, ακολούθησε μια πτωτική πορεία, για να φθάσει το 2013 τα 4,054 δισ. ευρώ. Σε ποσοστά, τα έσοδα του ομίλου μειώθηκαν μεταξύ των δύο ετών κατά 26%.

Λίγο μεγαλύτερη ήταν η μείωση των αποδοχών του προσωπικού. Το 2010 ο όμιλος ΟΤΕ κατέβαλε για αποδοχές 1,128 δισ. ευρώ, για να φτάσει το 2013 να δώσει 821 εκατομμύρια ευρώ. Δηλαδή, οι αποδοχές μειώθηκαν κατά 27,2%. Ακόμα μεγαλύτερη ήταν η μείωση του προσωπικού. Το 2010 ο ΟΤΕ (η μητρική εταιρεία και όχι συνολικά ο όμιλος) απασχολούσε 10.700 εργαζόμενους και το 2013 μόλις 6.886. Η μείωση έφθασε το 35,64%.

Την ίδια περίοδο, ο όμιλος προχώρησε στην επενοικίαση σχεδόν 6.000 εργαζομένων μέσω των εταιρειών E-value και OTEplus, τους οποίους χρησιμοποίησε στον ΟΤΕ και την Cosmote. Με άλλα λόγια, σε συνθήκες κρίσης, ο όμιλος αντιμετώπισε την πτώση των εσόδων του με τη μείωση των μισθών, τη μείωση του προσωπικού, το χτύπημα των εργασιακών δικαιωμάτων.

Τα μέτρα αυτά στήριξε η πλειοψηφία - ΠΑΣΚΕ και ΔΑΚΕ - στην Ομοσπονδία Εργαζομένων ΟΤΕ (ΟΜΕ ΟΤΕ), η οποία έβαλε την υπογραφή της στα λεγόμενα προγράμματα «εθελούσιας εξόδου» και σε Συλλογική Σύμβαση Εργασίας που μείωνε τους μισθούς.

Το Σεπτέμβρη του 2011, η συνδικαλιστική πλειοψηφία υπέγραψε τριετή Συλλογική Σύμβαση Εργασίας που μείωσε μεσοσταθμικά τους μισθούς κατά 11% (να σημειωθεί ότι το 2010 ο ΟΤΕ κατέγραψε κέρδη 152,4 εκατομμύρια ευρώ). Υποτίθεται ότι οι μισθοί θα επανέρχονταν στο επίπεδο του 2011 φέτος. Ομως, μόλις πριν από λίγες μέρες, στις 23 Δεκέμβρη 2014, η ίδια πλειοψηφία υπέγραψε νέα Σύμβαση, που διατηρεί τη μείωση στους μισθούς για άλλα τρία χρόνια!

Επιπλέον, δημιουργεί νέο μισθολόγιο, με χαμηλότερο κατά 40% τον κατώτατο μισθό από το σημερινό, για τους νέους εργαζόμενους. Ετσι, παρά την ένταξη νέων εργαζομένων στην ίδια Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, αυτοί θα παίρνουν πολύ πιο χαμηλό μισθό και θα χρειαστούν 30 χρόνια για να φθάσουν το σημερινό κατώτατο μισθό!

Ακόμα, προβλέπεται η ένταξη και άλλων κατηγοριών εργαζομένων, για τους οποίους όμως θα υπάρξει περικοπή επιδομάτων κ.ά. Οπως αναφέρει η ΕΣΚ ΟΤΕ (συνδικαλιστική παράταξη που στηρίζεται από το ΠΑΜΕ), με τη νέα Συλλογική Σύμβαση Εργασίας η εργοδοσία θα συνεχίσει να κερδίζει 31,5 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο για τα επόμενα 3 χρόνια και θα συνεχίσει την επενοικιαζόμενη εργασία μέσω eValue.

Μια ακόμα πλευρά: Τον Απρίλη του 2013, η ΟΜΕ ΟΤΕ υπέγραψε Επιχειρησιακή Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, συμφωνώντας με τη διοίκηση του ΟΤΕ στη διευθέτηση του χρόνου εργασίας. Σύμφωνα με την τότε ανακοίνωση του ΟΤΕ «το ωράριο εργασίας των υπαλλήλων στα μεγαλύτερα καταστήματα του ΟΤΕ υπολογίζεται πλέον με βάση το σύνολο των ωρών εργασίας σε επίπεδο τριμήνου. Οι εργαζόμενοι θα εργάζονται από 3 έως 9 ώρες ημερησίως, με το πρόγραμμα εργασίας να είναι μηνιαίο. Στην περίπτωση μειωμένης ή αυξημένης εργασίας, οι τυχόν επιπλέον ή λιγότερες ώρες εργασίας θα συμψηφίζονται με αντίστοιχα μειωμένη ή αυξημένη εργασία εντός του ίδιου τριμήνου». Ωράριο που κυριολεκτικά κάνει λάστιχο τη ζωή των εργαζομένων, σμπαραλιάζοντας την υγεία και την προσωπική - οικογενειακή τους ζωή.

Συνολικά, στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών, το 2010 τα έσοδα ανήλθαν στα 6,9 δισ. ευρώ και το 2013 έπεσαν στα 5,4 δισ. ευρώ, σημειώνοντας μείωση 21,8%. Αναλόγως με τον όμιλο ΟΤΕ, μειώσεις προσωπικού είχαμε και στις άλλες δύο μεγάλες εταιρείες, τη «Vodafone» και τη «Wind». Κατά την περίοδο 2010 - 2013, υπολογίζεται ότι η «Vodafone» μείωσε το προσωπικό της από 2.150 άτομα στα 1.324 (μείωση 61%) και η «Wind» από 1.800 άτομα στα 1.150 (μείωση 36%).

Εκτός, όμως, από τη μείωση προσωπικού και μισθών, η διατήρηση της κερδοφορίας οφείλεται μεταξύ άλλων και στη χειροτέρευση των εργασιακών συνθηκών, που συνοδεύεται και από την ένταση του εργοδοτικού αυταρχισμού.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση της «Hellas On Line» («Hol») που το Δεκέμβρη του 2013 μετέφερε μέσα σε μια νύκτα 480 εργαζόμενους σε μια άλλη εταιρεία, με την επωνυμία «Connect 360». Η μεταφορά συνοδεύτηκε με μείωση των μισθών και με όρους που επιτρέπουν στον εργοδότη να αλλάζει στους εργαζόμενους ωράριο, θέση και ειδικότητα εργασίας όπως αυτός θέλει.

Σχεδόν ένα χρόνο μετά, το Νοέμβρη του 2014, ανακοινώθηκε η απόκτηση από τη «Vodafone» του 72,7% των μετοχών της «HOL», με αποτέλεσμα η πρώτη πλέον να κατέχει το 91,2% της δεύτερης. Σχεδόν ταυτόχρονα ανακοινώθηκε η εξαγορά της «360 Connect» από τη «HOL», έναντι του ποσού των 50.000 (!) ευρώ. Σχολιάζοντας αυτήν την εξέλιξη, η Σωματειακή Επιτροπή του Συνδικάτου Εργατοϋπαλλήλων Τηλεπικοινωνίων - Πληροφορικής Αττικής σε «Vodafone» - «HOL» σημείωνε σε ανακοίνωση που εξέδωσε:

«Δεν είναι τυχαία η χρονική σύμπτωση: Η εξαγορά της 360 Connect ήταν συμφωνημένη μεταξύ των μετόχων της Intracom και της Vodafone ήδη από τον Αύγουστο, ως όρος προκειμένου να ολοκληρωθεί και η μεταβίβαση της HOL στη Vodafone (...)

Οι συγκεκριμένες εξελίξεις, όμως, δείχνουν ξεκάθαρα τι μέλλον μας επιφυλάσσουν οι καπιταλιστές του κλάδου. Είναι τα τελευταία δύο κομμάτια του παζλ, που αποδεικνύουν ότι η δημιουργία της 360 Connect τελικά δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ελιγμός της HOL, ούτως ώστε να είναι πιο εύκολο η HOL να πωληθεί, και ταυτόχρονα να μειωθεί το "εργατικό κόστος", όπως οι εργοδότες αποκαλούν τους μισθούς μας. Ελιγμός τον οποίο τον Δεκέμβριο του 2013 είχε πληρώσει το 60% των εργαζομένων της HOL, που σε μία ημέρα αναγκάστηκαν με το πιστόλι στον κρόταφο να υπογράψουν την παραίτησή τους, και επαναπρόσληψη σε "νέο εργοδότη" με μειώσεις μισθών μέχρι και 20%».

Το 2013 η «Vodafone» και η «Wind» δημιούργησαν την εταιρεία «Victus», με στόχο την κοινή χρήση του δικτύου. Σε αυτήν μεταφέρθηκε έργο και συνολικά 320 εργαζόμενοι από τις δύο εταιρείες. Ενα χρόνο μετά, έργο της «Victus» και εργαζόμενοι μεταφέρθηκαν σε εργολάβο. Τα παραπάνω παραδείγματα δείχνουν και πως μέσω του λεγόμενου outsourcing (εργολαβίες), τα μονοπώλια απαλλάσσονται από προσωπικό και χτυπιούνται παραπέρα τα δικαιώματα των εργαζομένων.

Ετσι, παρά την πτώση των εσόδων, το σύνολο του κλάδου διατηρήθηκε σε καθεστώς κερδοφορίας. Σύμφωνα με την Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, τα μεικτά κέρδη στο σύνολο του κλάδου των τηλεπικοινωνιών το 2010 έφθασαν το 1,03 δισ. ευρώ και το 2012 τα 930 εκ. ευρώ.

Επίσης, σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα, το πρώτο 9μηνο του 2014 τα προσαρμοσμένα καθαρά κέρδη του ομίλου ΟΤΕ ανήλθαν στα 223,8 εκ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 17,9% σε σχέση με τα 189,9 εκ. ευρώ της αντίστοιχης περσινής περιόδου.

Εξίσου σημαντικά είναι τα στοιχεία που επιβεβαιώνουν την τάση συγκέντρωσης του κεφαλαίου. Την τελευταία δεκαετία του 20ού αιώνα, πριν περίπου 20 χρόνια, όταν εφαρμόστηκε η πολιτική απελευθέρωσης της αγοράς στο συγκεκριμένο κλάδο, εμφανίζονταν περί τις 70 διαφορετικές επιχειρήσεις.

Οι πολιτικοί εκπρόσωποι του κεφαλαίου έσπευσαν να διαφημίσουν τα οφέλη της απελευθέρωσης, μιλώντας για ανταγωνισμό που θα μειώσει τις τιμές, θα δώσει θέσεις εργασίας και άλλα παρόμοια. Και σε αυτήν την περίπτωση διαψεύστηκαν.

Σήμερα, με βάση τα στοιχεία της ΕΕΤΤ δραστηριοποιούνται 8 πάροχοι σταθερής και 3 πάροχοι κινητής τηλεφωνίας. Στην πράξη, έχουν διαμορφωθεί δύο βασικά στρατόπεδα: Το ένα είναι του ομίλου ΟΤΕ, το οποίο ενδιαφέρεται για την εξαγορά της «Nova». Στο άλλο ανήκουν οι συνεργαζόμενες «Vodafone» - «Wind». Μεμονωμένα ή και οι δύο έχουν προχωρήσει στην πλήρη εξαγορά της «Hellas On Line», συνεργάζονται με τη «CYTA» και έχουν κάνει επιθετική πρόταση εξαγοράς στη «Forthnet».