Το σχέδιο μεταρρύθμισης «Υγεία για τον πολίτη» γίνεται αντικείμενο «κριτικής» αλλά και συνοπτικής επαναδιατύπωσης από το Ινστιτούτο Εργασίας (ΙΝΕ) ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ σε πολυσέλιδη παρουσίαση στο περιοδικό του.

Η μελέτη του ΙΝΕ ξεκινά ουσιαστικά με τη συνταγματική υπενθύμιση άρθρο 21 παρ. 3, ότι «το κράτος μεριμνά για την υγεία των πολιτών» και παρακάτω «το κράτος παίρνει ειδικά μέτρα για την προστασία της νεότητας, του γήρατος, της αναπηρίας και για την περίθαλψη των απόρων».

Η υπενθύμιση γίνεται όμως για να μας πουν παρακάτω ότι η συνταγματική αυτή υποχρέωση εφαρμόστηκε στην πράξη, με τη «δυνατότητα παραγωγής και υπηρεσιών υγείας όχι μόνο από το δημόσιο αλλά και τον ιδιωτικό τομέα και με την παράλληλη άσκηση από το κράτος της αναγκαίας εποπτείας και του αναγκαίου ελέγχου των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας». Αυτή η συνολική θέση του ΙΝΕ έρχεται σε αντίθεση ακόμα και με τις θέσεις της ΓΣΕΕ, όπως εκφραστήκανε στην έκδοσή της (1998) «Το σύστημα της Κοινωνικής Ασφάλισης στην Ελλάδα - εναλλακτική πρόταση της ΓΣΕΕ - κριτική αναβάθμιση υπηρεσιών υγείας - Ασφάλιση Υγείας». Σ' αυτήν την έκδοση η ΓΣΕΕ παρουσίασε μια κριτική θέση στο υπάρχον σημερινό σύστημα υγείας, με τις τάσεις εμπορευματοποίησής του, την επέλαση του κερδοσκοπικού τομέα υγείας, τα υποβαθμισμένα αγροτικά κέντρα υγείας, ή τα ανύπαρκτα αστικά και τη συνολική υποβάθμιση της πρωτοβάθμιας περίθαλψης ή και της ανύπαρκτης προληπτικής υγείας. Ολα αυτά τότε η ΓΣΕΕ, όπως κάνει και σήμερα, τα επισήμανε σαν διαπιστώσεις, χωρίς βέβαια να υπεισέρχεται βαθύτερα ή να καταγγέλλει τους άμεσους πολιτικούς υπεύθυνους, με αποτέλεσμα και οι αντίστοιχες προτάσεις να είναι σε επιμέρους βελτιώσεις και στα πλαίσια του κοινωνικού εταιρισμού και των γενικότερων συναινέσεων.

Η «κριτική» μελέτη του ΙΝΕ χαρακτηρίζει το σχέδιο μεταρρύθμισης «Υγεία για τον πολίτη» ως «μια αξιόλογη προσέγγιση». Παρακάτω αναφέρει ότι «η απαρίθμηση των στόχων της μεταρρύθμισης δε μας βρίσκει αντίθετους». Η θέση αυτή καθ' αυτή του ΙΝΕ αποδέχεται ουσιαστικά τα ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια λειτουργίας των νοσοκομείων και της ίδιας της μεταρρύθμισης. Αυτό φαίνεται και με το ότι δέχονται τους ίδιους υποτιθέμενους στόχους της «μεταρρύθμισης». Μικρή αξία έχει η φραστική διαφοροποίηση «ότι δεν μπορούν να ισχύσουν οι νόμοι της αγοράς της υγείας». Κατά τα άλλα οι «κριτικές» αναλύσεις που κάνουν, π.χ. για τον Οργανισμό Διαχείρισης Πόρων Υγείας (ΟΔΙΠΥ), όσο σωστές μπορούν να είναι δεν πατάνε πουθενά. Διότι ο οργανισμός θα είναι αυτός που θα αγοράζει και θα επινοικιάζει υπηρεσίες υγείας με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, τόσο από τον δημόσιο όσο και τον ιδιωτικό τομέα. Ο ΟΔΙΠΥ όμως είναι φυσική συνέχεια και συνέπεια της κατάργησης του αυτοτελούς δημόσιου χαρακτήρα των νοσοκομείων και η υπαγωγή τους στα Περιφερειακά συστήματα Υγείας, η λειτουργία τους με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια και μονοπρόσωπη διοίκηση- μάνατζερ, η παράδοση μιας σειράς λειτουργιών των νοσοκομείων σε εργολάβους. Για όλους αυτούς τους παραπάνω λόγους οι «κύριοι μελετητές» του ΙΝΕ τα αποδέχονται ουσιαστικά και «κάνουν βέβαια την πάπια» και κατά τα άλλα εναντιώνονται στα απογευματινά εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων, στον αποκλεισμό των αλλοδαπών και στον τρόπο χρηματοδότησης.

Οι «κύριοι του ΙΝΕ» κατά τα άλλα για να στηρίζουν τις θέσεις τους χρησιμοποιούν και επικαλούνται αρκετά στοιχεία από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ) για το 2000. Οι προτάσεις που κάνει το ΙΝΕ είναι στα πλαίσια της «βελτίωσης» του Σχεδίου μεταρρύθμισης υγείας για τον πολίτη με στόχο «την εξασφάλιση υψηλού επιπέδου παραγόμενων υπηρεσιών υγείας. Τη μέγιστη δυνατή διάχυση των υπηρεσιών αυτών στο κοινωνικό σύνολο και ιδιαίτερα στους οικονομικά ασθενείς - τη λειτουργία των αρχών της κοινωνικής αλληλεγγύης».

Οι προτάσεις αυτές του ΙΝΕ κινούνται μέσα στην ίδια ταξική φιλοσοφία, αποδεχόμενες ουσιαστικά τα ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια λειτουργίας του «νέου ΕΣΥ». Αυτό φαίνεται και από το ότι δεν αποφεύγουν οι κύριοι του ΙΝΕ φρασεολογίες, όπως «πελάτης ασθενής» (σελ. 17 Ενημέρωση τεύχος 64) ή «άτομα και τα νοικοκυριά για να αγοράσουν τις αναγκαίες υπηρεσίες υγείας» (σελ. 18).

Οι προτάσεις του ΙΝΕ δεν ασχολούνται καν με τα εκατοντάδες δισεκατομμύρια που έχουν επενδύσει τα τελευταία 2-3 χρόνια οι καπιταλιστές στην υγεία. Δεν μπαίνουν στον κόπο να εξηγήσουν γιατί τόσο χρήμα «πέφτει» στην υγεία. Ποιες «πολιτικές εγγυήσεις» έχουν πάρει οι καπιταλιστές για να επενδύσουν τόσα χρήματα σε μια «αγορά» τόσο καινούρια.

Οι προτάσεις του ΙΝΕ δε μιλάνε βέβαια για έλεγχο ή και περιορισμό του ιδιωτικού τομέα. Θέλουν να «αγνοούν» το Προεδρικό Διάταγμα 235/14/9/2000 όπου ουσιαστικά νομιμοποιεί την ασύδοτη επέκταση του ιδιωτικού τομέα.

Η πολυσέλιδη ανάλυση του ΙΝΕ καταλήγει: «Μέγιστη αποτυχία ενός Εθνικού Συστήματος Υγείας αποτελεί η πραγματοποίηση αποτελεσματικών και οικονομικά προσεγγίσιμων παρεμβάσεων υγείας που όμως δε φθάνουν στους πληθυσμούς για τους οποίους παράγονται». Ακολουθούν μια σειρά συμπερασματικοί λόγοι, τους οποίους κάλλιστα θα τους ανέφερε ένας «ανυποψίαστος» πρωτοετής φοιτητής Οικονομικής Σχολής, σε έκθεση ιδεών με θέμα: «Ενα ΕΣΥ οικονομικό, ανταποδοτικό, για ειδικούς πληθυσμούς».

Μπράβο, κύριοι του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ! Αξιος ο μισθός σας! Αυτό θέλει η κυβέρνηση, η Ευρωπαϊκή Ενωση, οι καπιταλιστές κ.ά. Ενα ΕΣΥ περιορισμένο και προσαρμοσμένο για τους φτωχούς και εξαθλιωμένους ενώ η μεγάλη πλειοψηφία του λαού να πληρώνει έτσι ή αλλιώς για την υγεία της μέσα απ' τη σχέση του «πελάτη» και μιας διευρυμένης «αγοράς παροχής υπηρεσιών υγείας». Αυτή η ομολογία δε γίνεται βέβαια εύκολα από τους κυβερνητικούς ή καθεστωτικούς συνδικαλιστικούς παράγοντες, αλλά με μαθηματική ακρίβεια εκεί καταλήγουν τα σημερινά και τα μελλούμενα νομοθετικά σχέδια της κυβέρνησης. Βέβαια, το ΙΝΕ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ δεν μπαίνει σε τέτοιο κόπο να αναλύσει και πολύ περισσότερο να διατυπώσει συμπεράσματα μια και αυτή η στάση του συμφέρει την κυβερνητική πολιτική, αλλά και τους συνδικαλιστικούς φορείς που υπηρετεί με τις μελέτες του το συγκεκριμένο ινστιτούτο. Γι' αυτό στο «διά ταύτα»: στις συγκεκριμένες κυβερνητικές επιλογές απαντά αόριστα, γενικόλογα «Δεν έχουν βασανιστεί οι μεταρρυθμιστικές αναζητήσεις», «δεν υπάρχει αιτιολόγηση» και βέβαια προτάσσονται καθιερωμένες «μεγάλου εύρους συναινέσεις» (σελ. 18).

Οι μεταρρυθμίσεις που επιχειρεί η κυβέρνηση δεν είναι για καμία αναβάθμιση κανενός ΕΣΥ, εντάσσονται στα γενικότερα σχέδια των καπιταλιστικών μεταρρυθμίσεων στην κοινωνία και οικονομία και σε τομείς όπως στην Υγεία, Παιδεία, Πρόνοια κ.ά. που άμεσα στοχεύουν στον περιορισμό των κρατικών ευθυνών και δαπανών, στη στήριξη της ιδιωτικής επιχειρηματικής δράσης και στη μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης για να αυξήσουν τα κέρδη τους οι καπιταλιστές. Προσπαθούν να καθιερώσουν τον πολίτη-πελάτη με ολέθρια αποτελέσματα στην πλειοψηφία του λαού και κύρια της εργατικής τάξης. Ετσι θα πρέπει να δει το συνδικαλιστικό κίνημα και οι εργαζόμενοι την κατάσταση που διαμορφώνεται στο χώρο της υγείας και να παλέψουν άμεσα να σηκωθεί το Μέτωπο καθιέρωσης ενός Λαϊκού Συστήματος Υγείας στην υπηρεσία της εργατικής τάξης και όλων των εργαζομένων στην πόλη και στην ύπαιθρο. Θα πρέπει να δημιουργηθεί το Μέτωπο δυνάμεων με άμεσο στόχο: δωρεάν σύστημα υγείας για όλο το λαό. Κατάργηση του ιδιωτικού τομέα της υγείας. Η υγεία δεν είναι εμπόρευμα, είναι κοινωνικό αγαθό.