Δύο σημαντικοί συγγραφείς, ο Εντουάρντο Γκαλεάνο και ο Γκίντερ Γκρας, «έφυγαν» από τη ζωή πριν από λίγες μέρες.

Ο Ουρουγουανός συγγραφέας Εντουάρντο Γκαλεάνο πέθανε στο Μοντεβιδέο την περασμένη Δευτέρα, σε ηλικία 74 ετών. Στο ευρύ κοινό έγινε γνωστός για το «Ανοιχτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής» (1971). Ο Γκαλεάνο έκανε πολλά επαγγέλματα προτού η συγγραφή καταστεί ο κύριος οικονομικός του πόρος. Ηδη στα 14 χρόνια του έδινε σκίτσα του στην εφημερίδα «Σολ» του σοσιαλδημοκρατικού Σοσιαλιστικού Κόμματος Ουρουγουάης, το 1961 ως το 1964 ήταν διευθυντής σύνταξης του εβδομαδιαίου πολιτικο-πολιτιστικού περιοδικού «Μάρτσα, ενώ τα έργα του λογοκρίθηκαν από τις δικτατορίες της Λατινικής Αμερικής και ο ίδιος έζησε για πολλά χρόνια στην Αργεντινή, ενώ ήταν φίλος της Κούβας. Προσβλήθηκε από καρκίνο του πνεύμονα το 2007, η υγεία του για χρόνια ήταν εύθραυστη. Στα ελληνικά έχουν μεταφραστεί τα έργα του: «Οι ανοιχτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής» (1971), «Μνήμες φωτιάς» (1982-1986), «Ο αιώνας του ανέμου» (1986), «Το βιβλίο των εναγκαλισμών» (1989), «Τα χίλια πρόσωπα του ποδοσφαίρου» (1995), «Ενας κόσμος ανάποδα» (1998) και «Καθρέφτες. Μία σχεδόν παγκόσμια ιστορία» (2008). Πολλοί υποστηρίζουν ότι το καλύτερο από τα βιβλία του υπήρξε το «Τα χίλια πρόσωπα του ποδοσφαίρου» (1995), μια συλλογή με μικροϊστορίες πάνω στη μαγεία του ποδοσφαίρου, έτσι όπως μόνο οι Λατινοαμερικάνοι γνωρίζουν να τις ζουν και να τις περιγράφουν.

Ο Γερμανός νομπελίστας Γκίντερ Γκρας, πέθανε σε ηλικία 87 ετών. Σε ηλικία 32 ετών εξέδωσε το μυθιστόρημα που τον ανέδειξε παγκοσμίως, «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» που έγινε κινηματογραφική ταινία το 1979. Ο Γκρας δεν ήταν μόνο συγγραφέας, αλλά γραφίστας και γλύπτης. Είχε έντονη ανάμειξη στην πολιτική. Για σειρά ετών συμμετείχε στο σοσιαλδημοκρατικό κίνημα. Αργότερα πέρασε στα κινήματα ειρήνης και περιβάλλοντος. Το 1999, ο Γκρας βραβεύεται με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Στην αυτοβιογραφία του με τίτλο «Καθαρίζοντας κρεμμύδια», ο συγγραφέας ομολογεί ότι στα τέλη του πολέμου, 17χρονος, υπηρέτησε σε τάγμα των Βάφεν - SS. Το 2012 γερμανική εφημερίδα δημοσίευσε ποίημά του για το Ισραήλ με τίτλο «Τι πρέπει να ειπωθεί», με συνέπεια το κράτος του Ισραήλ να τον χαρακτηρίσει «persona non grata» ζητώντας να του αφαιρεθεί το βραβείο Νόμπελ. Στα ελληνικά έχουν μεταφραστεί τα παρακάτω βιβλία του: «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» (1959), «Γάτα και ποντίκι» (1961), «Οι πληβείοι προβάρουν την επανάσταση» (1966) και «Ο Μπουτ, το ψάρι» (1977).

Με αφορμή τη μαύρη επέτειο της δικτατορίας, ο ερμηνευτής Μανώλης Μητσιάς παρουσιάζει την Τρίτη 21 και την Τετάρτη 22 Απρίλη στις 8.30 το βράδυ, στην αίθουσα «Χρήστος Λαμπράκης» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, δύο συναυλίες μνήμης με «απαγορευμένα τραγούδια» από τη χούντα. Τραγούδια με σαφές πολιτικό στίγμα, αλλά και «ελαφρά», ακόμα και ερωτικές μπαλάντες, στα κείμενα των οποίων οι λογοκριτές των συνταγματαρχών ανακάλυπταν βαθιά χωμένες ύποπτες λέξεις και κρυφά ανατρεπτικά νοήματα.

Τραγούδια, μουσική, στίχοι, λόγια φορτωμένα με μνήμες από τους «Μοιραίους» του Μίκη Θεοδωράκη και του Κώστα Βάρναλη, το «Δρόμο» του Μάνου Λοΐζου και της Κωστούλας Μητροπούλου, το «Δεν θέλω να μου δέσετε τα μάτια» του Χρήστου Λεοντή και του Κώστα Βίρβου. Από το επικό «Ζαβαρακατρανέμια» του Γιάννη Μαρκόπουλου και το «Σάββατο απόγιομα» των Νότη Μαυρουδή και Γιάννη Κακουλίδη, έως το «Φίλοι κι αδέρφια» του Σταύρου Ξαρχάκου και του Ιάκωβου Καμπανέλλη.

Τη δουλειά με τα οπτικοακουστικά ντοκουμέντα και τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Παντελής Βούλγαρης, ενώ την ιστορική έρευνα και τη διαμόρφωση προγράμματος ο Γιώργος Μονεμβασίτης.

Τον Μανώλη Μητσιά συνοδεύει στις συναυλίες Λαϊκή Ορχήστρα στην οποία συμμετέχουν οι: Μανόλης Ανδρουλιδάκης (κιθάρα, ενορχήστρωση και διεύθυνση ορχήστρας), Δημήτρης Μαργιολάς, Ηρακλής Ζάκας (μπουζούκι), Νεοκλής Νεοφυτίδης (πιάνο), Πολυμέρης Δήμος (ακορντεόν), Χάρης Μέρμυγκας (κοντραμπάσο), Τάσος Μυσιρλής (τσέλο), Θύμιος Παπαδόπουλος (πνευστά), Γιάννης Σαρίκος (ντραμς) και Γιώργος Σαρίκος (κρουστά).

Την Πέμπτη, 16 Απρίλη, στο χώρο του Faust (Καλαμιώτου 11, πλατεία Αγίας Ειρήνης, Μοναστηράκι, τηλ. 210.3234.095), στις 10 το βράδυ, οι δίδυμες αδελφές Ελενα και Φένια Τσικιτίκου θα παρουσιάσουν τη νέα τους χορευτική σύνθεση «Corpus Lingua» που απαρτίζεται από τέσσερις χορευτικές ενότητες με καθεμία τους να απεικονίζει με αφηρημένο τρόπο, ένα συναίσθημα. Στη συγκεκριμένη χορευτική σύνθεση θα παρακολουθήσουμε τέσσερις, όπως είπαμε, από τις αμέτρητες εναλλαγές συναισθημάτων που εκφράζονται μέσα από το χορό! Πώς ένας άνθρωπος βιώνει την αγάπη, τον έρωτα, το θυμό, την ένταση, την ελπίδα... Η είσοδος είναι ελεύθερη.

Ενα εξαιρετικά ενδιαφέρον κινηματογραφικό αφιέρωμα στον ιταλικό νεορεαλισμό, με είσοδο ελεύθερη στο κοινό, πραγματοποιεί το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών (Πατησίων 47), από τις 20 Απρίλη έως τις 18 Μάη. Το αφιέρωμα περιλαμβάνει πέντε σημαντικές ταινίες -ανάμεσά τους η «τριλογία του πολέμου»- του σκηνοθέτη Ρομπέρτο Ροσελίνι, ενός εκ των πυλώνων του νεορεαλισμού, του κινήματος δηλαδή στην τέχνη και τη λογοτεχνία που γεννιέται μέσα στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και τη μεταπολεμική κατάσταση. Πρόθεση των δημιουργών η αναπαράσταση της σύγχρονης πραγματικότητας, των χρόνων του πολέμου και της αντίστασης και των τεράστιων μεταπολεμικών δυσκολιών. Το έργο των νεορεαλιστών συνιστά καλλιτεχνική μαρτυρία για μια περίοδο που σημάδεψε ανεξίτηλα τη ζωή του ιταλικού λαού. Οι κινηματογραφικές προβολές θα πραγματοποιούνται κάθε Δευτέρα στις 7 το βράδυ, στο «Auditorium» του Ινστιτούτου. Το πρόγραμμα των προβολών έχει ως εξής: Δευτέρα 20/04 «Στρόμπολι, γη του Θεού» (1950), Δευτέρα 27/04 «Ταξίδι στην Ιταλία» (1954), Δευτέρα 04/05 «Παϊζά» (1946), Δευτέρα 11/05 «Ρώμη, ανοχύρωτη πόλη» (1945) και τέλος Δευτέρα 18/05 «Γερμανία, έτος μηδέν» (1948). Σημειωτέον ότι, δυστυχώς, οι υπότιτλοι θα είναι στα αγγλικά και όχι στα ελληνικά... Οι ταινίες όμως, ειδικά οι τρεις τελευταίες, είναι τόσο σημαντικές, που όσοι έχουν τη δυνατότητα να τις παρακολουθήσουν καλά θα κάνουν να το πράξουν.

Τη Δευτέρα 27 Απρίλη, στις 20.30, στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης (25ης Μαρτίου και Παραλία, τηλ. 2310 895800), θα παρουσιαστεί μια «μουσική παράσταση» - Αφιέρωμα στη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, με τη συμμετοχή των: Βασίλη Σκουλά, Μελίνα Ασλανίδου, Στάθη Νικολαΐδη, Αλέξη Παρχαρίδη, Δημήτρη Καρασαβίδη, Κώστα Αγέρη. Συμμετέχει 20μελής ορχήστρα.

Τραγούδια του σήμερα, που γεννήθηκαν μέσα από μνήμες, διηγήσεις και «διαβάσματα», «παντρεμένα» με τα ανεκτίμητα κλασικά διαμάντια της μουσικής μας ρίζας. Τραγούδια με φρέσκο ήχο, που κουβαλούν μνήμες και θύμησες του χτες. Δημιουργίες που μιλούν για μικρές και μεγάλες στιγμές: της χαράς, του κεφιού, του έρωτα, του χωρισμού, της λύτρωσης. Δίνουν απάγκιο και ελπίδα στα «δύσκολα», ξορκίζουν το κακό, γλεντάνε τους καημούς και αλαφρώνουν την καρδιά, με το βλέμμα να ρίχνει λοξές ματιές σε χρόνους «κεντημένους», όταν το τραγούδι ήταν το «ψωμί» και η «ψυχή» του λαού μας.

Τη μουσική υπογράφει ο μουσικοσυνθέτης Χρήστος Παπαδόπουλος και τους στίχους ο συγγραφέας και ερευνητής Κώστας Μπαλαχούτης. Τιμές εισιτηρίων: 15, 25, 30, 35 ευρώ.