«Αυτή είναι η ώρα του ΑSEAN» είναι το σλόγκαν στην συνάντηση στη Ινδονησία, εκφράζοντας τις φιλοδοξίες των αστικών τάξεων να αναβαθμίσουν την θέση τους στην παγκόσμια καπιταλιστική αγορά

Τα παραπάνω είναι απόσπασμα από τη «Δήλωση» που μοιράστηκε μετά την 26η Σύνοδο της ASEAN (σ.σ. Asociation of Southeast Asian Nations - Ενωση Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας) που έγινε στις 26 και 27 Απρίλη στη Μαλαισία. Στο επίκεντρο της συνάντησης βρέθηκε η Οικονομική Κοινότητα ASEAN (σ.σ. Economic Community Asean - ECA) που, με τα μέχρι σήμερα δεδομένα, θα τεθεί επίσημα σε λειτουργία στα τέλη του 2015.

Θυμίζουμε ότι σήμερα την ASEAN συναποτελούν οι: Βιετνάμ, Ινδονησία, Καμπότζη, Λάος, Μαλαισία, Μπρουνέι, Μιανμάρ, Σιγκαπούρη, Ταϊλάνδη, Φιλιππίνες.

Τα μονοπώλια της περιοχής επιδιώκουν να «αξιοποιήσουν» τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης που χαρακτηρίζουν σήμερα τις περισσότερες από τις οικονομίες της περιφέρειας. Ο στόχος της «οικονομικής ενοποίησης» φαίνεται ότι αποτελεί το εργαλείο με το οποίο εκτιμούν ότι θα διεκδικήσουν με αξιώσεις ένα «καλό» μερτικό στην αγορά της περιοχής και όχι μόνο. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι λείπουν οι μεταξύ τους διαφωνίες και ανταγωνισμοί (αποτέλεσμα καταρχήν της ανισόμετρης ανάπτυξης), πρώτα απ' όλα ως προς τη στάση της Ενωσης απέναντι στην Κίνα, με την οποία πολλές χώρες - μέλη της ASEAN έχουν εδαφικές διαφορές στη γεμάτη φυσικό πλούτο Νότια Κινεζική Θάλασσα. Η μετεξέλιξη της ASEAN (που ιδρύθηκε το 1967) σε ενιαία οικονομική αγορά σηματοδοτεί την ένταση ενδοϊμπεριαλιστικών διεργασιών, που φέρνουν εντονότερα στο προσκήνιο μια από τις πολυπληθέστερες αγορές του πλανήτη.

Οι αλλαγές που η βαθιά καπιταλιστική κρίση μπορεί να προκαλέσει σε όλη την ιμπεριαλιστική πυραμίδα δεν έχουν γίνει ακόμα καθαρά ορατές. Κάθε μερίδα του κεφαλαίου αναζητά συμμαχίες και τρόπους να αξιοποιήσει προς όφελός της τα νέα δεδομένα. Η όξυνση των μονοπωλιακών σχεδιασμών και ανταγωνισμών, που π.χ. στην «αναπτυγμένη» Ευρώπη εκφράζεται με την ενίσχυση του ευρωσκεπτικισμού, στην «αναπτυσσόμενη» Ασία εκφράζεται με την περαιτέρω σύσφιξη οικονομικών συνεργασιών. Οι εξελίξεις στις διακρατικές ενώσεις δεν καταγράφουν τα επόμενα βήματα με τα οποία οι εκπρόσωποι των επιτελείων ετοιμάζουν την κλιμάκωση της αντιλαϊκής - αντεργατικής επίθεσης, σε κάθε τομέα.

Τα ντόπια μονοπώλια έχουν αυξημένες προσδοκίες ως προς την ώθηση που θα τους δώσει η λειτουργία της ECA. Ο πρωθυπουργός της Μαλαισίας, Ναζίμπ Ραζάκ, στην εισηγητική του ομιλία αναφέρθηκε στη «μεταμόρφωση» που μπορούν να προκαλέσουν οι μεταρρυθμίσεις που θα φέρει η ECA (π.χ. μέτρα ενίσχυσης της ελευθερίας κίνησης κεφαλαίου και εργαζομένων) και σε ένα ετήσιο «αντίκτυπο» 2,5 τρισ. δολαρίων που θα έχει συνολικά η οικονομία των χωρών - μελών.

Ο ίδιος επικαλέστηκε στοιχεία του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και την Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ), σύμφωνα με τα οποία μέσα στην επόμενη 4ετία ο συνολικός ρυθμός ανάπτυξης στα κράτη της Ενωσης θα φτάσει το 5,6%, την ώρα που στην Κίνα οι ρυθμοί ανάπτυξης «λιμνάζουν» στο 5%. Αν και μοιάζουν υπερβολικές οι αναλύσεις ορισμένων ΜΜΕ ότι η ECA δεν αποκλείεται σε μερικά χρόνια να απειλήσει τη θέση της Κίνας ως κόμβου μεταποίησης, η «δυναμική» της περιοχής είναι σημαντική. Ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι έως το 2050 θα αποτελεί ως σύνολο την 4η μεγαλύτερη οικονομία διεθνώς.

Τα ίδια τα μέλη της ASEAN υποστηρίζουν ότι συνολικά διαθέτει την τρίτη μεγαλύτερη δεξαμενή εργατικού δυναμικού στον κόσμο, κάτι που για τα ντόπια μονοπώλια μπορεί να αποτελέσει σημαντικό πλεονέκτημα. Σημειωτέον, το «μισθολογικό και μη μισθολογικό κόστος» στις συγκεκριμένες χώρες είναι πολύ χαμηλό. Μάλιστα, κυβερνήσεις όπως αυτή της Ινδονησίας δρομολογούν μέτρα για να συγκρατήσουν τους ρυθμούς μετανάστευσης, ενισχύοντας «δημόσιες» δομές ασφάλειας, Εκπαίδευσης και Υγείας, ακόμα και αυξάνοντας τα άθλια μεροκάματα, επενδύοντας αφενός στην αύξηση της παραγωγικότητας των ντόπιων εργατικών χεριών (οι ειδικευμένοι εργάτες που μπορούν να σταθούν στα πόδια τους και να δουλεύουν όσο θέλουν οι εργοδότες τους φαίνονται πιο χρήσιμοι από τους πεινασμένους που φεύγουν σε άλλες χώρες), αφετέρου στην ενίσχυση της «κοινωνικής συνοχής».

Με δεδομένη τη στασιμότητα / ύφεση σε μια σειρά από αναπτυγμένες οικονομίες, ισχυρά μονοπώλια στρέφονται ήδη στις αγορές της ASEAN, αναμένοντας τις αλλαγές που η οικονομική ενοποίηση θα φέρει ευνοώντας τα δικά τους σχέδια.

Σε έκθεση της γνωστής εταιρείας χρηματοοικονομικών συμβούλων «Pricewaterhouse Coopers»(PWC) που δημοσιεύτηκε πριν από μια βδομάδα, σημειώνεται ότι η ASEAN μπορεί να αποδειχθεί «κεντρική για την επιτυχία μιας σειράς διεθνών ιαπωνικών εταιρειών».

Στην έκθεση καταγράφεται ότι οι καταναλωτικές δαπάνες στην περιοχή αναμένεται να αυξηθούν έως το 2020 κατά 45%, με τα μεγαλύτερα κέρδη να αναμένονται σε κλάδους όπως οι Τηλεπικοινωνίες (όπου υπολογίζεται μια αύξηση μέχρι 62%), η Εκπαίδευση (εκτιμάται αύξηση κερδών μέχρι 59%), ο Επισιτισμός - Τουρισμός (εκτιμάται αύξηση μέχρι 51%).

Χώρες όπως οι Φιλιππίνες, το Λάος, η Μιανμάρ και η Μαλαισία αναμένεται μέχρι το 2019 να ξεπεράσουν κατά πολύ σε ρυθμούς ανάπτυξης το μέσο όρο της Ενωσης (5,6%) και να φτάσουν αντίστοιχα σε 12,3%, 11,8%, 10%, 9,4%, τραβώντας ήδη το «ενδιαφέρον» μιας σειράς πολυεθνικών, πρώτα απ' όλα κινεζικών. Αλλωστε, η γεωγραφική θέση όλης της Νοτιοανατολικής Ασίας έχει μεγάλη αξία, αφού βρίσκεται στο σημείο όπου συν τοις άλλοις «ενώνεται» ο Ειρηνικός με τον Ινδικό Ωκεανό, δίπλα ακριβώς στο κρίσιμο «πέρασμα» της Νότιας Κινεζικής Θάλασσας, σε μια ζώνη γεμάτη φυσικό πλούτο (ενέργεια, αλιεύματα, αλλά και ορυκτά).

Τέλος, η συγκεκριμένη έκθεση εμφανίζει την Ιαπωνία να επιχειρεί σημαντική «στροφή» στην περιοχή. Καταγράφει ότι το 2014 οι ιαπωνικές επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 120%. Το 58% των Αμεσων Ξένων Επενδύσεων κατευθύνθηκε στις τέσσερις μεγαλύτερες οικονομίες της περιοχής, φτάνοντας σε ένα ποσό διπλάσιο από το σύνολο των ιαπωνικών επενδύσεων στην Κίνα. «Αυτό δεν έγινε σε μια νύχτα. Η ιαπωνική αναπτυξιακή βοήθεια στην περιοχή ήταν τεράστια για πολλές δεκαετίες... και τώρα η Ιαπωνία εισπράττει το αποτέλεσμα», σχολιάζει.

Από τους ανταγωνισμούς στην αναπτυσσόμενη Νοτιοανατολική Ασία δε θα μπορούσε να λείπει ασφαλώς η ΕΕ. Στο πλαίσιο της 26ης Συνόδου Κορυφής έγινε στη Μαλαισία και ο 13ος γύρος Διαβουλεύσεων μεταξύ των υπουργών Οικονομίας της ASEAN και της ΕΕ, με τις Βρυξέλλες να εκπροσωπούνται από την επίτροπο Εμπορίου, Σεσίλια Μάλστρομ.

Στην «Κοινή Δήλωση» που δόθηκε στη δημοσιότητα σημειώνεται ότι ο όγκος των διμερών εμπορικών συναλλαγών έφτασε το 2013 στα 246 δισ. δολάρια, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το 10% του συνολικού εξωτερικού εμπορίου που κάνει η ASEAN. Το 2014, η ΕΕ παρέμεινε πρώτη πηγή άμεσων ξένων επενδύσεων στην ASEAN με 29,1 δισ. δολάρια. Η ΕΕ είναι σήμερα ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ενωσης.

Οι υπουργοί καλωσόρισαν την οικονομική βοήθεια που μέσα στην επόμενη 7ετία η ΕΕ θα αυξήσει προς την περιοχή, ώστε από τα 70 εκατομμύρια ευρώ να φτάσει στα 170 εκατομμύρια ευρώ. Σ' αυτή συμπεριλαμβάνεται ειδικό «πακέτο» ύψους 86 εκατομμυρίων ευρώ για τη «συνδεσιμότητα μέσω της Βιώσιμης και Αποκλειστικής Οικονομικής Ενοποίησης και του Εμπορίου».

Προφανώς, το ενδιαφέρον των ευρωενωσιακών μονοπωλίων στρέφεται πρώτα απ' όλα στα μεγάλα περιθώρια επενδύσεων κυρίως σε υποδομές, τηλεπικοινωνιακά, οδικά και σιδηροδρομικά δίκτυα, που οι αστικές κυβερνήσεις της περιοχής ιεραρχούν ώστε να ενισχύσουν συνολικά το λεγόμενο «επιχειρηματικό περιβάλλον».

Ενδεικτική της σημασίας που τα ευρωπαϊκά μονοπώλια δίνουν στην περιοχή είναι και η επίσκεψη που έκανε τον περασμένο Φλεβάρη στις Φιλιππίνες ο Πρόεδρος της Γαλλίας, Φρανσουά Ολάντ, η πρώτη που έκανε ποτέ Γάλλος Πρόεδρος στη συγκεκριμένη χώρα. Η επίσκεψη έγινε και στο πλαίσιο των προετοιμασιών για τη Διεθνή Συνδιάσκεψη για τις Κλιματικές Αλλαγές που θα γίνει το Δεκέμβρη στο Παρίσι. Σε συνάντηση που είχε με επιχειρηματίες, ο Γάλλος ηγέτης τόνισε όλο νόημα ότι οι Φιλιππίνες χρειάζονται σήμερα μεγάλες επενδύσεις στην ανανεώσιμη Ενέργεια και την Εκπαίδευση, τομείς «για τους οποίους η Γαλλία είναι εδώ για να βοηθήσει», επιβεβαιώνοντας τα σχέδια του γαλλικού κεφαλαίου να διεισδύσει σε τομείς όπως οι «εναλλακτικές μορφές Ενέργειας». Τις μέρες εκείνες, σε γαλλικά ΜΜΕ υπήρξαν δημοσιεύματα που συνιστούσαν στη γαλλική κυβέρνηση να αυξήσει τους ρυθμούς «δράσης» της για να προλάβει το «μπάσιμο» που εδώ και καιρό επιχειρούν οι Γερμανοί ανταγωνιστές τους...