Τα κεντρικά γραφεία της ADB, στη Μανίλα

Θυμίζουμε ότι η AIIB είναι ο νέος διεθνής χρηματοπιστωτικός Οργανισμός που αναμένεται να ξεκινήσει να λειτουργεί στα τέλη του 2015, δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία της Κίνας και μέχρι σήμερα αριθμεί 57 μέλη. Η ADB, από τη μεριά της, μετρά φέτος 49 χρόνια λειτουργίας και μέχρι σήμερα ήταν ο βασικός χρηματοπιστωτικός Οργανισμός στη συγκεκριμένη περιοχή, που με πρόσχημα την «αντιμετώπιση της φτώχειας» λειτουργούσε ως μεσίτης τραπεζικών και άλλων καπιταλιστικών συμφερόντων.

Προσπαθώντας να ανακόψει τη «φόρα» με την οποία η AIIB εμφανίστηκε στην περιοχή, η ADB ανακοίνωσε ότι προχωρά σε συγχωνεύσεις μηχανισμών δανειοδότησης που έχει δημιουργήσει και έτσι μέχρι το 2017 θα αυξήσει τη «δανειοδοτική ικανότητά» της κατά 50% σε σχέση με τη σημερινή. Οπως ανέφερε ο Ιάπωνας πρόεδρος της ADB, Τακεχίκο Νακάο (Takehiko Nakao), η συνολική «ετήσια βοήθεια» που η Τράπεζα θα μπορεί να δίνει τα ερχόμενα χρόνια θα είναι 40 δισ. δολάρια, από 23 δισ. δολάρια που ήταν το 2014.

Αυτό φανερώνει «κινητικότητα» από την πλευρά των μονοπωλιακών και ιμπεριαλιστικών κέντρων που «επενδύουν» πολλαπλά στη δράση της ADB και ανασκουμπώνονται για να επωφεληθούν από τις μεγάλες «αναπτυξιακές δυνατότητες» (όπως περιγράφουν οι καπιταλιστές τα μεγάλα περιθώρια έντασης της εκμετάλλευσης και συγκέντρωσης κεφαλαίου) της περιοχής.

Ιδιαίτερα σκληρές αναμένονται οι «κόντρες» που θα ξεσπάσουν ανάμεσα σε επιχειρηματικούς ομίλους για μια σειρά έργα σε τομείς των Υποδομών, είτε πρόκειται για ενεργειακά και τηλεπικοινωνιακά δίκτυα είτε για οδικούς και σιδηροδρομικούς άξονες, για λιμάνια ή αεροδρόμια, για τη δημιουργία αστικών κέντρων ή βιομηχανικών πάρκων.

Τα περιθώρια επενδύσεων σε τέτοιους τομείς είναι ιδιαίτερα μεγάλα, αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι μιλάμε για μια περιοχή όπου είναι συγκεντρωμένες πολλές με μεγάλες αγορές, προικισμένες με φυσικό πλούτο και σημαντική γεωγραφική θέση χώρες, με άφθονα φτηνά και νεανικά εργατικά χέρια αλλά με μεγάλες ελλείψεις σε στρατηγικές υποδομές με καθοριστικό ρόλο για την ελεύθερη κίνηση εμπορευμάτων, ανθρώπων, υπηρεσιών και άρα και κεφαλαίου.

Δεν είναι τυχαίο ότι η AIIB επέλεξε να προσδιορίσει από τον ίδιο της τον τίτλο (και να «βαφτιστεί» Τράπεζα Επενδύσεων Υποδομών) ότι αυτοί οι τομείς κρύβουν μεγάλα κέρδη για τα μονοπώλια. Οπως δεν είναι τυχαίο ότι και για την ADB, ήδη, το 80% των «δραστηριοτήτων» της αφορά επενδύσεις στις Μεταφορές, την Ενέργεια και το Νερό.

Σύμφωνα με τον Νακάο, εκτός από τις Υποδομές, το επόμενο διάστημα η ADB θα εστιάσει ακόμα στους τομείς της Εκπαίδευσης και της Υγείας αλλά και την «επείγουσα δράση για την Κλιματική Αλλαγή».

«Οι μορφωμένοι, καταρτισμένοι και υγιείς πληθυσμοί αποτελούν τη σπονδυλική στήλη για την ανάπτυξη μιας χώρας» ανέφερε ο Νακάο, εξηγώντας πως οι πολυεθνικές θα μπορούν να ξεζουμίζουν πολύ μεγαλύτερη υπεραξία από εργάτες που θα είναι ειδικευμένοι για να χειριστούν τα σύγχρονα μέσα παραγωγής και θα στέκονται στα πόδια τους για να δουλεύουν όσο, όπως και όποτε απαιτεί η μεγαλοεργοδοσία, παρά από τα εκατομμύρια των ατόμων που σήμερα λιμοκτονούν στην Ασία, στερώντας από τα εργοστάσια εκατομμύρια ανθρώπινα «γρανάζια»... Ασφαλώς, Παιδεία και Υγεία συγκεντρώνουν και ως τομείς της οικονομίας το ενδιαφέρον πολυεθνικών που θεωρούν ότι εκεί μπορούν να «σπρώξουν» λιμνάζοντα κεφάλαια και να αντλήσουν τη μεγαλύτερη κερδοφορία που εκείνες έχασαν ή οι ανταγωνιστές τους κέρδισαν.

Οσο για την «αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής», παραπέμπει ευθέως στην ορολογία με την οποία μονοπώλια συμπυκνώνουν τα σχέδιά τους να εκμεταλλευτούν τον τεράστιο φυσικό πλούτο (και) πολλών ασιατικών χωρών, όπως υδάτινους ή ορεινούς όγκους, αναπτύσσοντας «νέες»μορφές ενέργειας (τις λεγόμενες «εναλλακτικές»), αναζητώντας φτηνότερα καύσιμα για τις βιομηχανίες τους αλλά και μετατρέποντας το ζήτημα της «αντιμετώπισης των κλιματικών αλλαγών» σε πεδίο εκτόπισης ανταγωνιστών.

Ο Νακάο έκανε συγκεκριμένη αναφορά στην «ενίσχυση της στήριξής μας» σε τομείς όπως η «ενεργειακή απόδοση», οι «Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας», η «βιώσιμη μετακίνηση», η διαχείριση κινδύνων καταστροφών. Ουσιαστικά, προμηνύεται ένταση της ληστρικής δράσης των μονοπωλίων σε τομείς όπως η ανάπτυξη της αιολικής ή της υδροηλεκτρικής (για την οποία η περιοχή έχει διάφορα πλεονεκτήματα) ενέργειας, η διάνοιξη νέων συγκοινωνιακών αρτηριών, η συγκεκριμένη κερδοσκοπική δράση ώστε τα μονοπώλια να θησαυρίσουν και από τα όποια μέτρα πρόληψης απέναντι σε φυσικές καταστροφές (τυφώνες, τσουνάμι, σεισμοί κτλ.) αλλά και την ανοικοδόμηση όποιων περιοχών έχουν υποστεί σχετικά πλήγματα.

Ενα γεγονός που συζητήθηκε ιδιαίτερα από τα ΜΜΕ ήταν η συνάντηση που είχε ο Νακάο με το γενικό γραμματέα της προσωρινής Γραμματείας της AIIB, Κινέζο Ζιν Λιγούν (Jin Liqun), μετά την οποία εμφανίστηκαν να συμφωνούν για «συνεργασία» μεταξύ των δύο Τραπεζών. Αρκετά ασιατικά ΜΜΕ σχολίασαν ότι μια τέτοια «συνεργασία» υπαγορεύεται από τις μεγάλες ανάγκες που υπάρχουν για την «αντιμετώπιση των αναπτυξιακών αναγκών της περιοχής». Ορισμένοι τις προσδιορίζουν στα 800 δισ. δολάρια ετησίως μόνο για τις Υποδομές.

Ωστόσο, πρέπει να είναι καθαρό ότι όσες αναφορές και να γίνονται στην «ανάγκη» ή στη «διάθεση συνεργασίας» τα συγκρουόμενα συμφέροντα δεν μπορούν να εξαλειφθούν. Πριν από μερικές μέρες (20/4/2015), σχολιάζοντας την εμφάνιση της AIIB, ο Νακάο τόνιζε, μιλώντας στο «Ρόιτερς», ότι «έχουμε μια μεγάλη ιστορία και μια ορισμένη δανειοδοτική ικανότητα, τεχνογνωσία και ειδικευμένο προσωπικό. Μπορούμε να συνεχίζουμε να παίζουμε ένα ρόλο». Πρόσθεσε ότι είναι κατανοητό το γεγονός ότι πολλές ευρωπαϊκές χώρες επέλεξαν να συμμετάσχουν στην AIIB καθώς έχουν διαφορετικές «δεσμεύσεις» στην περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού, ιδιαίτερα σε σύγκριση με τους δύο μεγαλύτερους μετόχους της ADB (σ. σ. ΗΠΑ και Ιαπωνία). «ΗΠΑ και Ιαπωνία επένδυσαν πολλοί στην ADB και την Παγκόσμια Τράπεζα τις τελευταίες δεκαετίες και μετά το Μπρέτον Γουντς το 1944 και την έναρξη της ADB το 1966...»

Επιπλέον, τα δικά τους αποτελέσματα θα προκαλέσει και η στάση που θα επιλέξουν άλλες ισχυρές δυνάμεις και από την Ευρώπη, που θέλουν να «στερεώσουν» την παρουσία τους στην περιοχή, αποφεύγοντας τους περιορισμούς που θα γεννούσε η «μονόπλευρη» σχέση μόνο μέσω AIIB. Για παράδειγμα, η Γαλλία φαίνεται ότι στρέφεται στις ασιατικές αγορές αναζητώντας πεδία διοχέτευσης κεφαλαίων. Ισως δεν είναι τυχαίο ότι μεταξύ των οκτώ τραπεζών με τις οποίες η ADB υπέγραψε στο Μπακού συμφωνία «παροχής συμβουλών» για ανάπτυξη επενδύσεων ήταν και οι γαλλικές Σοσιετέ Ζενεραλ, Κρεντίτ Αγκρικολ, BNP Παριμπα. Οι υπόλοιπες είναι οι ιαπωνικές Bank of Tokyo - Mitsubishi UFJ, Mizuho Bank και Sumitomo Mitsui Banking Corporation, η βρετανική HSBC και η αυστραλέζικη Macquarie Capital.

Τέλος, ιδιαίτερο «βάρος» θα αποκτήσουν και οι επιλογές σημαντικών δυνάμεων της περιοχής όπως η Ινδία. Σήμερα, η Ινδία είναι ο «καλύτερος πελάτης της ADB» (σύμφωνα με τα λεγόμενα τουλάχιστον του Ινδού υπουργού Οικονομικών Αρουν Τζέιτλι) και μια από τις ασιατικές χώρες με τους μεγαλύτερους ρυθμούς καπιταλιστικής ανάπτυξης, που μάλιστα κατά ορισμένους μπορεί να ξεπεράσουν ακόμα και το αναμενόμενο 7,5%-8% για το 2015 και να φτάσουν μέχρι και το 9% τα επόμενα χρόνια, την ώρα που οι ρυθμοί ανάπτυξης στην Κίνα εμφανίζονται στάσιμοι. Από τη μια μεριά, η στενή συνεργασία της Ινδίας με την Κίνα στην AIIB θα μπορούσε να θεωρηθεί δεδομένη (καθώς οι δυο τους είναι «εταίροι» και στους BRICS), από την άλλη μεριά, όμως γίνεται όλο και πιο καθαρό ότι το Νέο Δελχί δε θεωρεί καθόλου δεδομένο ότι πρέπει να γίνει απλά ένας «κολαούζος» των αποφάσεων που παίρνει το Πεκίνο και σίγουρα λειτουργεί «αυτόνομα» σε πολλά. Αλλωστε, στο ιμπεριαλιστικό σύστημα τάσεις ανταγωνισμών και συμβιβασμών διαρκώς συνυπάρχουν ακόμα και μεταξύ των στενότερων φίλων ή των χειρότερων εχθρών. Το αποτέλεσμα είναι οι παγίδες που γεννούν για τους λαούς οι ενδοϊμπεριαλιστικές κολλεγιές και κόντρες να είναι διαρκώς απρόβλεπτες.

Η Asian Development Bank (ADB, Ασιατική Αναπτυξιακή Τράπεζα) είναι ένας χρηματοπιστωτικός οργανισμός που ξεκίνησε να λειτουργεί το 1966, τότε με 31 χώρες-μέλη. Η έδρα της βρίσκεται στη Μανίλα, την πρωτεύουσα των Φιλιππίνων.

Σήμερα, η ADB έχει 48 μέλη από την περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού και 19 μέλη-«ανεπτυγμένες» χώρες εκτός της συγκεκριμένης περιοχής, όπως οι Γερμανία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο.

Από την ίδρυση της ADB, όλοι της οι πρόεδροι ήταν Ιάπωνες.

Η Ιαπωνία είναι το μέλος με τα περισσότερα «δικαιώματα ψήφου», με 12,84%, ενώ ακολουθούν οι ΗΠΑ με 12,75%.

Σύμφωνα με την ίδια την ADB, στη συγκεκριμένη περιοχή είναι «συγκεντρωμένο» το 54% του παγκόσμιου πληθυσμού και το 35% του παγκόσμιου ΑΕΠ.

Με βάση την περσινή «αναπροσαρμογή» των επιπέδων φτώχειας που έκανε η ADB, υπολογίζεται ότι στα όρια της φτώχειας ζουν στην περιοχή 1,4 δισ. άνθρωποι ή το 40% του συνολικού πληθυσμού της περιοχής.