Το ΚΚΕ είχε βγει βαριά χτυπημένο από τη βασιλομεταξική δικτατορία της 4ης Αυγούστου 1936. Είχε στερηθεί τις σημαντικές υπηρεσίες εκατοντάδων στελεχών του, που η κυβέρνηση Μεταξά παρέδωσε στους Γερμανούς, καθώς και του Γενικού Γραμματέα της ΚΕ Νίκου Ζαχαριάδη, που επίσης τον παρέδωσε στην Γκεστάπο και αυτή τον έστειλε στο στρατόπεδο Νταχάου. Παρ' όλα αυτά, όταν οι Γερμανοί μπήκαν στην Αθήνα (27 Απρίλη 1941), οι κομμουνιστές που δραπέτευσαν από τους τόπους εξορίας, όπου τους κρατούσε η κυβέρνηση Μεταξά, καθώς και άλλοι που δρούσαν στην παρανομία, έσπευσαν να ανασυγκροτήσουν το ΚΚΕ και να οργανώσουν την Αντίσταση κατά των κατακτητών. Με πρωτοβουλία του ΚΚΕ ιδρύθηκε το ΕΑΜ.
Η πολιτική στάση, όμως, των αστικών κομμάτων στα χρόνια της Κατοχής δείχνει ότι και σ' αυτή την περίοδο της πάλης για την απελευθέρωση υπήρχαν δύο κόσμοι αντίθετοι και ότι οι αστοί δε νοιάζονταν για την απελευθέρωση, παρά μόνο για τη διατήρηση της εξουσίας τους και μετά απ' αυτήν. Ας το δούμε.
Δηλαδή, οι παραπάνω πολιτικοί, αφού στήριξαν δημόσια την κυβέρνηση των Γερμανών στην Ελλάδα, έκαναν δήθεν και τον τιμητή στους υπόλοιπους της αστικής τάξης, που έφυγαν απ' τη χώρα για τη Μέση Ανατολή.
Ο Τσουδερός επεδίωξε η σύνθεση της κυβέρνησης να είναι αντιπροσωπευτική των κομμάτων. Αλλά μπήκαν στη μέση οι Εγγλέζοι, που ήθελαν να προφυλάξουν τους «δημοκρατικούς» πολιτικούς (Γ. Παπανδρέου κ.ά.) και μαζί με τον Τσουδερό σχημάτισαν αμιγή φασιστική κυβέρνηση. Στη σύνθεσή της περιλήφθηκαν τα πιο εκτεθειμένα, τα πιο αντιδραστικά στοιχεία: Ο ναύαρχος Σακελλαρίου, ο Μανιαδάκης - υφυπουργός Ασφάλειας επί Μεταξά - ο Κοτζιάς, ο Νικολούδης, ο Δημητράτος!
Αποδεικνύεται λοιπόν περίτρανα ότι κανένας λαός δεν μπορεί να εμπιστευθεί την υπεράσπιση της εδαφικής ακεραιότητας της πατρίδας του στα αστικά κόμματα και στην τάξη τους.
Το έπος του ΕΑΜ, όμως, δεν ήταν μόνο η εθνική απελευθέρωση, αλλά και η δημιουργία φύτρων της λαϊκής εξουσίας στην Ελλάδα με τα όργανα λαϊκής αυτοδιοίκησης, τα λαϊκά δικαστήρια.
Βεβαίως, η εργατική τάξη, ο λαός δεν κατάφεραν να κατακτήσουν την εξουσία. Το Κόμμα μας, παρά την τεράστια συνεισφορά και τον πρωταγωνιστικό ρόλο του, δεν μπόρεσε να διαμορφώσει τη στρατηγική που θα οδηγούσε προς την επαναστατική επίλυση του προβλήματος της πολιτικής εξουσίας. Δε διαμόρφωσε τις υποκειμενικές προϋποθέσεις μιας πορείας, που ανάλογα και με άλλους παράγοντες μπορούσε να οδηγήσει στη νίκη. Η στρατηγική, επίσης, του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος απέναντι στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα τελικά δεν προσανατόλισε στη διαμόρφωση στρατηγικής των ΚΚ ενάντια στην αστική τάξη της χώρας τους, είτε η τελευταία ήταν επιτιθέμενη είτε αμυνόμενη.
Η πείρα της συγκεκριμένης περιόδου στην Ελλάδα δείχνει ότι η εργατική τάξη, ο λαός πρέπει να είναι έτοιμος να κτίσει το δικό του μέτωπο για να υπερασπιστεί την εδαφική ακεραιότητα, αλλά και να βγει από τον πόλεμο νικητής εκείνος και όχι η αστική τάξη της χώρας του. Να πετύχει διπλή απελευθέρωση από την ξενική ιμπεριαλιστική κατοχή και την εγχώρια αστική πολιτική εξουσία, από το καπιταλιστικό σύστημα που είναι αξεχώριστο με τον πόλεμο.
Το γεγονός ότι η αστική τάξη της χώρας ήταν απούσα από τον αγώνα για την απελευθέρωση της χώρας, στοιχειώνει και σήμερα τους πολιτικούς εκπροσώπους της. Ετσι, η διοίκηση Δούρου στην Περιφέρεια Αττικής αποφάσισε να διοργανώσει εκδηλώσεις για την Απελευθέρωση της Αθήνας, σβήνοντας, όμως, τη δράση του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, της ΕΠΟΝ και του ΚΚΕ. Την απόφαση καταψήφισαν οι κομμουνιστές περιφερειακοί σύμβουλοι που εκλέχθηκαν με το ψηφοδέλτιο της «Λαϊκής Συσπείρωσης», ενώ αντίστοιχη κριτική άσκησαν και περιφερειακοί σύμβουλοι από άλλες παρατάξεις, ακόμα κι από τον συνδυασμό της Ρ. Δούρου.
Σε ανακοίνωσή της η Λαϊκή Συσπείρωση σημειώνει:
«Με φανερή την προσπάθεια της ιστορικής παραχάραξης και της εξασφάλισης κλίματος "εθνικής ενότητας", η περιφερειακή αρχή της Ρένας Δούρου (ΣΥΡΙΖΑ) πρότεινε και αποφάσισε να εορταστεί ποικιλοτρόπως η επέτειος της Απελευθέρωσης της Αθήνας, αποκρύπτοντας όμως οτιδήποτε έχει σχέση με το ΕΑΜ, τον ΕΛΑΣ, την ΕΠΟΝ και το ΚΚΕ. Μια κίνηση που βεβαίως ήταν αρκετή για να υπερψηφιστεί αυτή η πρόταση και από τους χρυσαυγίτες περιφερειακούς συμβούλους!
Η "Λαϊκή Συσπείρωση" υπογραμμίζει ότι αυτό δεν είναι προσφορά στις νέες γενιές. Είναι αποκοίμιση και αποχαύνωση και γι' αυτό στηρίζεται και από τους απόγονους των συνεργατών των ναζί. Στη συζήτηση του θέματος τόνισε ότι η Απελευθέρωση της Αθήνας και όλης της Ελλάδας από το ναζισμό - φασισμό αποτέλεσε την κατάληξη της ηρωικής πάλης του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, της ΕΠΟΝ, με καθοδήγηση και βασικό αιμοδότη το ΚΚΕ. Βέβαια, όταν το κράτος και οι θεσμοί του κάνουν τέτοιες "εκδηλώσεις μνήμης", αυτή η πραγματικότητα εξαφανίζεται ή διαστρεβλώνεται. Οι περιφερειακοί σύμβουλοι της "Λαϊκής Συσπείρωσης" σημείωσαν ότι θα σταθούν απέναντι από την προσπάθεια των κυβερνήσεων και της ΕΕ να ξαναγράψουν την ιστορία και να εδραιώσουν την απαράδεκτη θεωρία της εξίσωσης του φασισμού με τον κομμουνισμό, των ναζί και των εγκλημάτων τους με την ηρωική πάλη των κομμουνιστών και των λαών για την απελευθέρωσή τους. Είναι τουλάχιστον άστοχο, αν όχι ύποπτο, το ότι στις πρωτοβουλίες που πρότεινε η περιφερειακή αρχή, πουθενά δεν αναφέρεται το συγκεκριμένο περιεχόμενό τους, ούτε καν η προσφορά του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ».