Ανεξάρτητα από το αν και το σε ποια βάση καταλήξουν σε συμφωνία τα ενδοϊμπεριαλιστικά «παζάρια» για τη Συρία, η βδομάδα που πέρασε επιβεβαίωσε ότι η λεγόμενη «καταπολέμηση του "Ισλαμικού Κράτους"» και των άλλων «τρομοκρατών» στην περιοχή είναι το προκάλυμμα για ευρύτερες εξελίξεις και επιδιώξεις στη Μέση Ανατολή, με την εμπλοκή ουσιαστικά όλων των ισχυρών ιμπεριαλιστικών κέντρων του πλανήτη. Φυσικά, η προγραμματισμένη για χτες νέα πολυμερής συνάντηση που είχε κανονιστεί να γίνει στη Βιέννη, θα έχει το δικό της βάρος στα όσα θα ακολουθήσουν.

Ηδη από την πρώτη συνάντηση που έγινε στις 30 Οκτώβρη, με τη συμμετοχή 19 χωρών και οργανισμών (συγκεκριμένα από ΟΗΕ, ΕΕ, ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ιράν, Σαουδική Αραβία, Τουρκία, Ομάν, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Κατάρ, Αίγυπτο, Ιράκ, Λίβανο και Ιορδανία), έδειξε αν μη τι άλλο τις διαθέσεις πολλών πλευρών να θέσουν και να ακούσουν γνώμες, σε «τραπέζια» όπου βρέθηκαν συνομιλητές χώρες όπως το Ιράν και η Σαουδική Αραβία (που σήμερα κοντράρονται έντονα).

Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, η νέα συνάντηση δεν είχε καν ξεκινήσει. Ωστόσο, όλες τις προηγούμενες μέρες είχαν «φουντώσει» σενάρια για προετοιμασία ευρύτερων στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Συρία. Ειδικά τα τουρκικά ΜΜΕ, όπως η «Χουριέτ», πρωτοστάτησαν με δημοσιεύματα και «πληροφορίες» για προετοιμασία «μιας ευρείας κλίμακας επιχείρηση» τον επόμενο μήνα, για την οποία τουρκικά και αμερικανικά μαχητικά συγκεντρώνονταν στη βάση Ιντσιρλίκ.

Στις αρχές της βδομάδας, ο ίδιος ο πρωθυπουργός της Τουρκίας, Αχμέτ Νταβούτογλου, είχε εκφράσει ανοιχτά (σε συνέντευξή του στο CNN) την προθυμία της χώρας του να πρωτοστατήσει ακόμα και σε έναρξη χερσαίων επιχειρήσεων στη Συρία, όχι όμως μόνη της και όχι χωρίς να έχουν τεθεί άξονες και για τη «λύση» στο πολιτικό πεδίο. Οπως είχε σημειώσει χαρακτηριστικά, υπάρχει ανάγκη «για μια ενιαία στρατηγική, που θα περιλαμβάνει εναέριες επιχειρήσεις και χερσαία στρατεύματα», ενώ συμπλήρωσε: «Ωστόσο, η Τουρκία μόνη της δεν μπορεί να αναλάβει όλο αυτό το κόστος. Αν υπάρξει μια συμμαχία και μια καλοσχεδιασμένη, ενιαία στρατηγική, η Τουρκία είναι έτοιμη να λάβει μέρος με κάθε έννοια». «Διαφορετικά - συνέχισε - αν (πρόκειται) απλά για μια χερσαία επίθεση ενάντια στο ΙΚ, αλλά θα συνεχίσουμε να έχουμε κενό εξουσίας στο έδαφος, στη θέση του ΙΚ θα εμφανιστεί κάποια άλλη τρομοκρατική οργάνωση». Και μεταξύ άλλων κατέληξε: «Πρέπει να λύσουμε τη συριακή κρίση με έναν ολοκληρωμένο τρόπο».

Βέβαια, η επέκταση της ιμπεριαλιστικής επέμβασης στη Συρία και στρατιωτικά δε θα καθοριστεί μόνο από τις προτεραιότητες της τουρκικής αστικής τάξης, οι οποίες άλλωστε δεν ταιριάζουν πάντα με τις προτεραιότητες των εταίρων της. Για παράδειγμα, η επιμονή της Τουρκίας να δημιουργηθούν «ασφαλείς ζώνες» στη Βόρεια Συρία, εξακολουθεί να συναντά τη διαφωνία δυνάμεων όπως οι ΗΠΑ, με Αμερικανούς στρατιωτικούς να επαναλαμβάνουν ξανά προχτές ότι «είναι ακόμα νωρίς» για κάτι τέτοιο. Η Αγκυρα προσπαθεί να ανακόψει και τη δράση (και στρατιωτική) τμημάτων των Κούρδων των οποίων η αναβάθμιση την ανησυχεί, όπως της οργάνωσης PYD στη Συρία, που η ίδια θεωρεί πτέρυγα του ΡΚΚ και απειλή για τα εδάφη και τα σύνορά της, ειδικά μετά την ανακήρυξη αυτόνομων καντονιών κοντά στα σύνορά της. Ωστόσο, κέντρα όπως οι ΗΠΑ αλλά και η Ρωσία εκτιμούν την προσφορά του PYD στον πόλεμο κατά του ΙΚ, το οποίο μάλιστα στηρίζουν και με παροχή όπλων.

Το μέλλον και η μορφή της ιμπεριαλιστικής επέμβασης σε Συρία και Ιράκ φαίνεται πως θα κριθεί από σύνθετες διεργασίες, στις οποίες συγκλινόμενα και συγκρουόμενα συμφέροντα διαφόρων ιμπεριαλιστικών κέντρων συνεκτιμώνται, κάθε πλευρά «κάνει ταμείο» και εκτιμά πώς θα χάσει τα λιγότερα και πώς θα κερδίσει τα περισσότερα, σε ένα σύνθετο γεωπολιτικό πλαίσιο, όπου μια σειρά ανακατατάξεις μπορεί να αλλάζουν συχνά τα δεδομένα για όλους.

«Σήμερα είμαστε αντιμέτωποι με μια κατάσταση που δε μοιάζει παρά ελάχιστα με το είδος των σεναρίων "μαύρου - άσπρου" που κάνουν τις αποφάσεις σχετικά εύκολες» δήλωσε, την περασμένη Πέμπτη, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, Τζον Κέρι, συνεχίζοντας: «Με απλά λόγια, υπάρχουν κακοί παντού τριγύρω και υπάρχουν καλοί που δεν έχουν συνηθίσει να δουλεύουν ο ένας με τον άλλο».

Πάντως, ειδικά την τελευταία βδομάδα, τα τηλέφωνα των κορυφαίων διπλωματών αλλά και των ηγετών «παικτών» όπως οι ΗΠΑ, η Τουρκία, η Ρωσία, το Ιράν πήραν φωτιά, δείγμα και αυτό του ότι υπάρχουν πολλά που πρέπει να «ζυγιστούν», για να λάβει τις αποφάσεις της κάθε μεριά.

Τις εξελίξεις παρακολουθεί από κοντά και η Κίνα, της οποίας ο ειδικός απεσταλμένος στη Μέση Ανατολή, Γκονγκ Σιαοσένγκ, τόνισε από την Τεχεράνη ότι η διεθνής κοινότητα πρέπει να συμβάλλει στη «σταθερότητα της Μέσης Ανατολής» και υποστήριξε ότι οι επιχειρήσεις που η Ρωσία ξεκίνησε ενάντια στο ΙΚ στη Συρία, επιδιώκουν την εξάρθρωση της τρομοκρατίας και αποτελούν απάντηση στην έκκληση της συριακής κυβέρνησης για στρατιωτική βοήθεια. Στο Πεκίνο, ο εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ, Χονγκ Λέι, υπογράμμισε ακόμα πως «όλες οι πλευρές, συμπεριλαμβανομένης και της κινεζικής, στηρίζουν μια επιχείρηση ενάντια στις δυνάμεις της τρομοκρατίας» και συμπλήρωσε ότι «είναι επιτακτική ανάγκη να τεθεί σε πλήρη ισχύ ο συντονιστικός ρόλος του ΟΗΕ για την από κοινού προώθηση αντιτρομοκρατικών δράσεων από διαφορετικές πλευρές».

Τέλος, ενδεικτική των «διαύλων» που πολλοί ευελπιστούν να ανοίξουν ευρύτερα μέσα από τη συνεργασία για τη «λύση» του Κυπριακού, είναι η τοποθέτηση που έκανε σε Φόρουμ για την Εξωτερική Πολιτική στο Βερολίνο ο πρώην Ιρανός υφυπουργός Εξωτερικών και πρώην πρέσβης στη Γαλλία, Σαντέγκχ Κχαράζι, υπογραμμίζοντας ότι μόνος τρόπος να λυθεί η συριακή κρίση, θα ήταν μια κοινή πρωτοβουλία Ρωσίας - Γαλλίας - Ιράν, επειδή σε αντίθεση με την (υπόλοιπη) Ευρώπη και τις ΗΠΑ, Γαλλία και Ρωσία γνώρισαν τη Μέση Ανατολή αρκετά καλύτερα και γι' αυτό θα μπορούσαν να βοηθήσουν να βρεθεί μια λύση στη συριακή σύγκρουση. Αυτές οι τρεις χώρες μπορούν να δημιουργήσουν μια νέα ατμόσφαιρα κοινής αντίληψης σχετικά με την επίλυση του Συριακού, πρόσθεσε ο Κχαράζι, σύμφωνα με τα ιρανικά ΜΜΕ.

Ανεξάρτητα από τις εξελίξεις των επόμενων ημερών και βδομάδων, αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό, είναι πως δυναμώνουν οι προσπάθειες των ιμπεριαλιστών να ελέγξουν τις «ισορροπίες» στη Συρία, τη διακυβέρνηση της χώρας, αλλά και τον πολιτικό συσχετισμό δύναμης (γι' αυτό και γίνεται πολλή κουβέντα για το ποιες οργανώσεις συναποτελούν τη «μετριοπαθή αντιπολίτευση», δηλαδή ποιοι θα αναδειχθούν σε πιθανοί μέτοχοι μιας επόμενης κυβέρνησης) που θα επιδράσει στη λεγόμενη «πολιτική μετάβαση» στην οποία πολλοί λένε ότι συμφωνούν. Ζητούμενο για τους ιμπεριαλιστές είναι να καταλήξουν στο ποιος τρόπος θα βοηθήσει να «εποπτεύουν» καλύτερα τα σχέδια (γεωπολιτικά και επενδυτικά) που καταρτίζονται για να κερδίσουν τα μονοπώλια που εκπροσωπούν. Είναι καθαρό πλέον ότι στα σκαριά υπάρχουν και σχέδια για αλλαγές στο χάρτη, καταρχήν της Συρίας.

Ενδεικτικές σε αυτή την κατεύθυνση είναι και αναλύσεις που έχουν δημοσιευτεί από ιδρύματα τύπου «Μπρούκινγκς» (γνωστά για την προσφορά τους στην προώθηση αντιλαϊκών επιδιώξεων) και μιλούν για το ενδεχόμενο πλήρους κατακερματισμού της Συρίας. Μία από αυτές «βγήκε» τον περασμένο Ιούνη, με τίτλο «Αποδομώντας τη Συρία: μια νέα στρατηγική για τον πιο απελπισμένο αμερικανικό πόλεμο», με συντάκτη τον Μάικλ Ο' Χάνλον, πρώην σύμβουλο σε θέματα Εθνικής Ασφάλειας του Γραφείου Προϋπολογισμού του αμερικανικού Κογκρέσου. «Στην παρούσα φάση, το μόνο ρεαλιστικό μονοπάτι προς τα μπρος ίσως είναι ένα σχέδιο που στην πραγματικότητα αποδομεί τη Συρία» ανέφερε μεταξύ άλλων. «Η διεθνής κοινότητα θα έπρεπε να δουλέψει για να δημιουργήσει θύλακες με πιο βιώσιμη ασφάλεια και κυβερνησιμότητα εντός της Συρίας με την πάροδο του χρόνου» επισήμαινε και υπογράμμιζε: «Η ιδέα θα ήταννα βοηθηθούν τα πιο μετριοπαθή στοιχεία να δημιουργήσουν αξιόπιστες ασφαλείς ζώνες μέσα στη Συρία όποτε είναι έτοιμα... Αμερικανοί, όπως και Σαουδάραβες και Τούρκοι και Βρετανοί και Ιορδανοί και άλλες αραβικές δυνάμεις θα δρούσαν προς υποστήριξή (τους) όχι μόνο μέσω αέρα, αλλά και στο έδαφος μέσω ειδικών δυνάμεων... Ο ενδιάμεσος στόχος μπορεί να είναι μια συνομοσπονδιακή Συρία, με αρκετές περιοχές με υψηλό βαθμό αυτονόμησης και μια μετριοπαθή (τελικά) κυβέρνηση. Η συνομοσπονδία θα μπορούσε πιθανώς να ζητήσει υποστήριξη από μια διεθνή ειρηνευτική δύναμη, αν αυτός ο διακανονισμός μπορούσε ποτέ να αποτυπωθεί σε συγκεκριμένη συμφωνία».

Τα παραπάνω προτείνονται στο όνομα και της αποστολής ανθρωπιστικής βοήθειας στον άμαχο πληθυσμό, της καλύτερης διακυβέρνησης της χώρας και της έγκαιρης αντιμετώπισης της επανεμφάνισης οργανώσεων τύπου ΙΚ. Ωστόσο, οι λαοί έχουν ήδη μπόλικη πείρα για το δρόμο που ανοίγουν «ανθρωπιστικές» ή «αντιτρομοκρατικές» επιχειρήσεις, όχι στην ειρήνη και την προκοπή που αληθινά χρειάζονται οι ίδιοι, αλλά στη δράση και την κερδοφορία των μονοπωλίων, μέχρι να ωριμάσουν οι συνθήκες για μια νέα σύγκρουση.