ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 16 Απρίλη 2016
Σελ. /24

Στο σημερινό 4σέλιδο «Διεθνή και Οικονομία» μπορείτε να διαβάσετε:

  • Οι αρνητικές εξελίξεις στις οικονομίες των ΗΠΑ - Ευρωζώνης, οι οξύτατοι ανταγωνισμοί και η Ελλάδα.
  • ΚΥΠΡΟΣ: Η πετυχημένη ολοκλήρωση του «Μνημονίου» συνέβαλε στην κλιμάκωση της αντιλαϊκής επίθεσης.
  • ΑΙΓΥΠΤΟΣ - ΣΑΟΥΔΙΚΗ ΑΡΑΒΙΑ: Η επίσκεψη Σαλμάν στην Αίγυπτο οδήγησε σε οικονομικές συμφωνίες δισεκατομμυρίων, σηματοδοτώντας ευρύτερες διεργασίες.

Οι αρνητικές εξελίξεις στις οικονομίες των ΗΠΑ - Ευρωζώνης, οι οξύτατοι ανταγωνισμοί και η Ελλάδα

Η καγκελάριος της Γερμανίας, Α. Μέρκελ, με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπ. Ομπάμα
Η καγκελάριος της Γερμανίας, Α. Μέρκελ, με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπ. Ομπάμα
Σε μελέτη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) που είδε το φως της δημοσιότητας στον αστικό οικονομικό Τύπο στα μέσα του Μάρτη 2016, αναφερόταν ότι οι οικονομικές επιπτώσεις από μια συρρίκνωση της οικονομίας της Κίνας στην Ευρωζώνη θα είναι ελάχιστες σε σχέση με εκείνες που εκτιμά ότι θα υποστούν οι ΗΠΑ. Αντίθετα, η οικονομία της Ευρωζώνης είναι πολύ πιο εκτεθειμένη σε μια επιβράδυνση της αμερικανικής οικονομίας. Μάλιστα, το μεγαλύτερο χτύπημα θα το δεχτεί η οικονομία της Γερμανίας. Σύμφωνα με τη μελέτη, η ΕΚΤ υπολογίζει ότι μια πτώση του ΑΕΠ κατά 1% στην Κίνα θα επηρεάσει το εμπορικό ισοζύγιο της Ευρωζώνης κατά 0,01%, ενώ στις ΗΠΑ το αντίστοιχο ποσοστό τριπλασιάζεται. Φαίνεται, λοιπόν, ότι η πορεία της οικονομίας των ΗΠΑ επηρεάζει σημαντικά την οικονομία της Ευρωζώνης.

Σε ρεπορτάζ στις 30 Μάρτη στην «Καθημερινή» και σε άλλες οικονομικές εφημερίδες αναφερόταν ότι η πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed), Τζ. Γέλεν, μιλώντας στην Οικονομική Λέσχη της Νέας Υόρκης, είπε ότι παρακολουθεί προσεκτικά την επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας, τη μεγάλη πτώση των τιμών του πετρελαίου και την αστάθεια στα χρηματιστήρια. Επισήμανε ότι οι παράγοντες αυτοί έχουν πλήξει μερίδα καταναλωτών στις ΗΠΑ αλλά και καίριους τομείς της οικονομίας, όπως εκείνον της μεταποίησης. Και ενώ υπογράμμισε ότι οι τιμές των μετοχών έχουν ανακάμψει στα επίπεδα των αρχών του έτους, τόνισε ότι «οι οικονομικές και χρηματοπιστωτικές συνθήκες παραμένουν λιγότερο ευνοϊκές από όσο ήταν τον Δεκέμβρη», οπότε, δηλαδή, η Fed αύξησε τα επιτόκια του δολαρίου για πρώτη φορά από το 2008. Για την αμερικανική οικονομία, εκτίμησε πως δε θα υποστεί μεγάλη αρνητική επίδραση από την αστάθεια στις διεθνείς αγορές, ωστόσο την ίδια ώρα είπε ότι «η εκτίμηση αυτή περιβάλλεται από μεγάλη αβεβαιότητα».

Η «αβεβαιότητα»


Οι εκτιμήσεις της Fed φαίνονται αντιφατικές (όχι μεγάλη αρνητική επίδραση στις ΗΠΑ από την αστάθεια στις διεθνείς αγορές, αλλά ως εκτίμηση είναι αβέβαιη), αλλά είναι κάτι το αντικειμενικό. Αυτή η αντίφαση έχει σχέση με τους παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη μιας καπιταλιστικής οικονομίας, και μάλιστα της πρώτης διεθνώς καπιταλιστικής οικονομίας, σε συνθήκες όμως βαθιάς καπιταλιστικής διεθνοποίησης, άρα και ολοένα πιο βαθιάς αλληλεξάρτησης. Ας μην ξεχνάμε ότι η καπιταλιστική οικονομική κρίση που εκδηλώθηκε το 2008, ήταν σχεδόν διεθνής και περίπου συγχρονισμένη. Αλλά και η έξοδος από την κρίση δεν έχει σημάδια δυναμικής ανάπτυξης, σε όποιες οικονομίες υπάρχει. Ισχύει και στις ΗΠΑ και στη Γερμανία και στην Ευρωζώνη. Ο εξαγωγικός τομέας όλων των καπιταλιστικών οικονομιών αποτελεί ισχυρό παράγοντα καπιταλιστικής ανάπτυξης, αλλά οι ισχυρές οικονομίες που δεν πέρασαν κρίση, την ίδια περίοδο με ΗΠΑ, Ευρωζώνη, κ.λπ. (π.χ. Κίνα, Ρωσία, Βραζιλία), τώρα είτε βρίσκονται σε επιβράδυνση (Κίνα) είτε σε κρίση (Ρωσία, Βραζιλία) και έτσι μειώνονται οι εισαγωγές τους, άρα και οι εξαγωγές από ΗΠΑ - Ευρωζώνη.

Σε ομιλία της σε εκδήλωση, που οργάνωσαν η γερμανική Κεντρική Τράπεζα και το Πανεπιστήμιο Γκαίτε της Φρανκφούρτης, στις 5 Απρίλη 2016, η διευθύντρια του ΔΝΤ, Κρ. Λαγκάρντ, είπε ότι υπάρχει «σημαντική εξασθένηση της δυναμικής της ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας (...) Τα καλά νέα είναι ότι δεν είμαστε σε κρίση. Τα... όχι και τόσο καλά νέα είναι ότι η ανάκαμψη παραμένει υπερβολικά βραδεία, υπερβολικά ασθενής και οι κίνδυνοι που την απειλούν αυξάνονται». Η Κρ. Λαγκάρντ θεωρεί κινδύνους την επιβράδυνση της Κίνας και των «αναδυόμενων» οικονομιών, την υποχώρηση των τιμών των εμπορευμάτων στις διεθνείς αγορές και την ισχυρή πιθανότητα μιας πιστωτικής αναδίπλωσης σε πολλές χώρες. Η Κρ. Λαγκάρντ μίλησε επίσης για στάσιμη (δεν ανεβάζει ρυθμούς) ανάπτυξη των ΗΠΑ λόγω του ισχυρού δολαρίου. Για την Ευρωζώνη είπε ότι πάσχει από απογοητευτικά χαμηλές επενδύσεις, υψηλή ανεργία και υποτονικούς εταιρικούς ισολογισμούς (σ.σ. είναι οι ισολογισμοί των επιχειρήσεων).

Για παράδειγμα, σύμφωνα με το ηλεκτρονικό «Βήμα» της 31/3/2016, η τεράστια πτώση των τιμών του πετρελαίου (κατά 60% από τον Ιούνη 2014) αποτελεί θηλιά στον αμερικανικό τομέα πετρελαίου, και μάλιστα στα μονοπώλια σχιστολιθικού πετρελαίου. Σύμφωνα με το γραφείο οικονομικών μελετών «Haynes & Boone LLP», 42 αμερικανικά μονοπώλια παραγωγής σχιστολιθικού πετρελαίου και αερίου (μέθοδος υδραυλικής ρωγμάτωσης) έκλεισαν μέσα στο 2015. Από το Γενάρη του 2016 μέχρι το Μάρτη έκλεισαν άλλες 9 επιχειρήσεις του κλάδου. Το κλείσιμό τους είναι αποτέλεσμα της τεράστιας πτώσης των τιμών πετρελαίου. Σύμφωνα με το «Haynes & Boone», οι 51 επιχειρήσεις που πτώχευσαν άφησαν στις τράπεζες χρέη που φθάνουν τα 17,4 δισ. δολάρια. Συνολικά, τα χρέη υψηλού ρίσκου που έχει συσσωρεύσει ο κλάδος του πετρελαίου υπολογίζεται ότι ξεπερνούν τα 200 δισ. δολάρια.

Το πρόβλημα δεν είναι μόνο τα χρέη που επιδρούν αρνητικά στο χρηματοπιστωτικό τομέα, αλλά η συμβολή στην πτώση του ΑΕΠ από τα μονοπώλια που πτώχευσαν.

Η Fed επομένως εκτιμά ότι στην ανάπτυξη επιδρά η εσωτερική ζήτηση, αλλά η επιβράδυνση των ρυθμών της παγκόσμιας ανάπτυξης, η πτώση των τιμών του πετρελαίου και η αστάθεια στο διεθνή χρηματοπιστωτικό τομέα καθώς και η συρρίκνωση του διεθνούς εμπορίου, μαζί με την πτώση των τιμών των πρώτων υλών, αποτελούν παράγοντες «μεγάλης αβεβαιότητας» για το αν θα συνεχίσει η ανάπτυξη, αν θα δυναμώσει ή όχι.

Προς τα κάτω οι προβλέψεις

Ας δούμε, λοιπόν, ορισμένα άλλα στοιχεία από την εξέλιξη της οικονομίας των ΗΠΑ ενισχυτικά στην αβεβαιότητα. Υπάρχουν τέτοιες αναφορές και ερωτήματα σε τραπεζικούς και άλλους κύκλους, όπως: «Απειλείται η αμερικανική οικονομία από επιβράδυνση;». Ηδη έχουν αρχίσει συζητήσεις για την πορεία της ανάπτυξης της οικονομίας των ΗΠΑ με προβλέψεις που μειώνουν συνεχώς τους ρυθμούς της. Για παράδειγμα, έχουν προκαλέσει προβληματισμό τα στοιχεία για τις λιανικές πωλήσεις τους δύο πρώτους μήνες του 2016, που δείχνουν πτώση. Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε στις 15 Μάρτη 2016 το αμερικανικό υπουργείο Εμπορίου, οι λιανικές πωλήσεις στις ΗΠΑ υποχώρησαν κατά 0,1% το Φλεβάρη και 0,4% το Γενάρη.

Επίσης, οι νέες παραγγελίες για διαρκή αγαθά υποχώρησαν κατά 2,8% το Φλεβάρη σε σχέση με το Γενάρη, σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Εμπορίου. Οι παραγγελίες για κεφαλαιουχικά αγαθά, εκτός του κλάδου της Αμυνας και των αεροσκαφών - ένδειξη των δαπανών των επιχειρήσεων για εξοπλισμό - υποχώρησαν 1,8% το Φλεβάρη, μετά από άνοδο 3,1% το Γενάρη. Χωρίς να περιλαμβάνονται αγαθά του κλάδου των μεταφορών, οι παραγγελίες υποχώρησαν 1% το Φλεβάρη, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη πτώση σε διάστημα ενός έτους. Χωρίς τον κλάδο της Αμυνας, οι παραγγελίες υποχώρησαν 1,9% το Γενάρη.

Ακόμη, στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2011 υποχώρησαν το Γενάρη 2016 οι εξαγωγές των ΗΠΑ, με πτώση κατά 2,1%.

Με βάση όλα τα παραπάνω, η βρετανική τράπεζα Barclays ρίχνει προς τα κάτω την πρόβλεψή της για ανάπτυξη στις ΗΠΑ από 2,4% σε 1,9%. Η ελβετική τράπεζα Credit Suisse αναθεώρησε την πρόβλεψή της προς τα κάτω, στο 2% από 2,4% προηγουμένως και η TD Securities στο 1,9% από 2,3% προηγουμένως για το ΑΕΠ των ΗΠΑ. Την ίδια ώρα, η Credit Suisse σε έκθεσή της με ημερομηνία 18 Γενάρη 2016 αναθεώρησε ακόμη προς τα κάτω τους ρυθμούς ανάπτυξης για το πρώτο τρίμηνο του 2016 εκτιμώντας ότι ο δείκτης νέων παραγγελιών ISM, πολλοί δείκτες κεφαλαιουχικών δαπανών και τα κέρδη «δείχνουν» ότι η ανάπτυξη των ΗΠΑ μπορεί να κινηθεί κοντά στο 1%. Σύμφωνα επίσης με το «Ρόιτερς», η ραγδαία πτώση των παραγγελιών για διαρκή αγαθά και οι αναιμικές καταναλωτικές δαπάνες ωθούν οικονομικούς αναλυτές να αναθεωρήσουν προς τα κάτω τις προβλέψεις τους για το πρώτο τρίμηνο του 2016, από την προηγούμενη για ανάπτυξη 2% σε ένα ισχνό μόλις 1%.

Αυτή η πραγματικότητα αποτυπώνεται και στις εκτιμήσεις της Fed, που γίνονται απαισιόδοξες. Ετσι, στην τελευταία συνεδρίαση που πραγματοποιήθηκε στα μέσα Μάρτη, η Fed εγκατέλειψε την αισιοδοξία που διατηρούσε τον τελευταίο καιρό για την πορεία της αμερικανικής οικονομίας. Παραδέχθηκε πως οι ΗΠΑ πιθανόν να μην καταφέρουν να διατηρήσουν τους τρέχοντες ρυθμούς ανάπτυξης με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι υπόλοιπες οικονομίες του κόσμου. Η Fed εκτιμά ότι η οικονομία των ΗΠΑ συνεχίζει να αναπτύσσεται με μέτριο ρυθμό και ότι οι πρόσφατες αρνητικές εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία και τις διεθνείς χρηματαγορές συνεχίζουν να εγκυμονούν κινδύνους για την οικονομία των ΗΠΑ. Η εκτίμησή της για το ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ το 2016 αναθεωρήθηκε προς τα κάτω, στο 2,2% από 2,4% και στο 2,1% από 2,2% το 2017.

Οι μισθοί δεν αυξάνονται

Αυτά τα στοιχεία αποκαλύπτουν ότι ουσιαστικά επενδύσεις οι οποίες να συμβάλλουν σε δυναμική ανάπτυξη δε γίνονται. Επίσης, την ώρα που οι εξαγωγές μειώνονται είτε λόγω ισχυρού δολαρίου είτε λόγω επιβράδυνσης της παγκόσμιας οικονομίας (ουσιαστικά λόγω και των δύο μαζί), οι ελπίδες για ισχυρή ανάπτυξη μόνο με την εσωτερική ζήτηση αντικειμενικά είναι μηδενικές, ενώ ταυτόχρονα τα στοιχεία πτώσης για τις λιανικές πωλήσεις τους δύο πρώτους μήνες του 2016 εκφράζουν αδυναμία ενίσχυσης και της εσωτερικής ζήτησης. Αλλωστε, και αυτό το ζήτημα δρα αντιφατικά και είναι επίσης αντικειμενικό στον καπιταλισμό. Η ενίσχυσή της απαιτεί ισχυροποίηση του εργατικού - λαϊκού εισοδήματος αλλά αυτό ενισχύει την τάση πτώσης του ποσοστού κέρδους.

Για παράδειγμα, από το 2014, με διάφορες αφορμές, έρχεται στην επιφάνεια η ανάγκη αύξησης των μισθών στις ΗΠΑ. Το προβάλλουν και ο Μπ. Ομπάμα και τώρα προεκλογικά η Χ. Κλίντον. Το πρότεινε ως μέτρο και η Κρ. Λαγκάρντ στην ομιλία της στη Φρανκφούρτη. Αλλά οι καπιταλιστές δεν αυξάνουν τους μισθούς. Να πώς εκφράζεται.

Το Ινστιτούτο Οικονομικής Πολιτικής στις ΗΠΑ (Economic Policy Institute, EPI) αναφέρεται ξεκάθαρα σε στασιμότητα μισθών για την πλειονότητα των Αμερικανών εργαζομένων από τη δεκαετία του 1970.

Οι εργαζόμενοι στις ΗΠΑ δεν έχουν εισπράξει σχεδόν τίποτε από την αύξηση της παραγωγικότητας (...) Υπήρξε αύξηση της παραγωγικότητας στις ΗΠΑ την περίοδο 1973 - 2014, αλλά μόνο το 15% από την αύξηση της παραγωγικότητας πέρασε σε ενίσχυση των μισθών, συμπεριλαμβανομένων των εργοδοτικών εισφορών. Από το 1973 έως το 2014, η παραγωγικότητα αυξήθηκε κατά 72,2% ή 1,33% ανά έτος. Ομως, οι μισθοί παρέμειναν, σχεδόν, στάσιμοι με άνοδο 0,22% ανά έτος και 9,2% την περίοδο 1973 - 2014. Ο ανά ώρα μέσος μισθός αναλυτικότερα αυξήθηκε κατά 0,20% ετησίως και κατά 8,7% από το 1973 έως το 2014. Το υπ. Εργασίας είχε ανακοινώσει μείωση των ωρομισθίων κατά 0,1% τον Φεβρουάριο από τον Ιανουάριο 2016 (πτώση για πρώτη φορά από το Δεκέμβριο του 2014). Το δωδεκάμηνο που έληξε τον Φεβρουάριο του 2016, οι μισθοί ενισχύθηκαν κατά 2,2%, λιγότερο από το 3,5% προ κρίσης του 2008 («Καθημερινή» 26/3/2016).

Αλληλεξάρτηση και ανταγωνισμοί

Δυσοίωνες επομένως οι προοπτικές της αμερικανικής οικονομίας. Και επειδή σύμφωνα με τη μελέτη της ΕΚΤ μια πτώση του ΑΕΠ κατά 1% στις ΗΠΑ επηρεάζει τριπλάσια την οικονομία της Ευρωζώνης απ' ό,τι το αντίστοιχο ποσοστό πτώσης στην Κίνα, οι εξελίξεις στην οικονομία των ΗΠΑ αποτελούν έναν ακόμη βασικό παράγοντα που θα επιδράσει αρνητικά στην οικονομία της Ευρωζώνης.

Θα 'λεγε κανείς ότι αφού η αλληλεξάρτηση των οικονομιών ΗΠΑ - Ευρωζώνης είναι τέτοια, τα μονοπώλια της Ευρωζώνης θα έπρεπε να εύχονται να αναπτύσσεται η οικονομία των ΗΠΑ για να αναπτύσσεται και αυτή της Ευρωζώνης. Μόνο που αφενός η οικονομία δεν αναπτύσσεται με ευχές και αφετέρου όσο βαθαίνει η αλληλεξάρτηση όχι μόνο δεν μειώνεται ο ανταγωνισμός και μεταξύ τους και στη διεθνή αγορά αλλά αυξάνεται. Το ζήτημα είναι ποια μονοπώλια θα βγουν λιγότερο χαμένα ή περισσότερο κερδισμένα από τις αρνητικές εξελίξεις στην οικονομία.

Ας το δούμε με ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα. Δεν είναι άσχετη με τα παραπάνω η επίθεση των ΗΠΑ στη γερμανική τράπεζα Deutsche Bank με τα τεράστια πρόστιμα των 2,5 δισ. δολαρίων και με δικαστική αγωγή από το αμερικανικό Δημόσιο για μη κάλυψη των υποχρεώσεών της προς ενυπόθηκα δάνεια ύψους 3,1 δισ. δολαρίων στις ΗΠΑ. Ακόμη, ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης «Moody's» ανακοίνωσε ότι επανεξετάζει το αξιόχρεο της γερμανικής τράπεζας Deutsche Bank, με πιθανό το ενδεχόμενο υποβάθμισής του. Επίσης, έγιναν αγωγές στη «Volkswagen» από το αμερικανικό Δημόσιο για αποζημίωση 46 δισεκατομμυρίων δολαρίων για παράβαση περιβαλλοντικών νόμων, καθώς και αγωγή των 278 θεσμικών επενδυτών από όλον τον κόσμο, ζητώντας αποζημίωση 3,3 δισ. ευρώ.

Στην προκειμένη περίπτωση οι ΗΠΑ χτυπούν τα γερμανικά μονοπώλια, γιατί νοιάζονται για την ενίσχυση των δικών τους στην εσωτερική τους αγορά, η ενδυνάμωσή τους δε με το χτύπημα των αντιπάλων τους μπορεί να τα ενισχύσει και στην παγκόσμια αγορά. Για παράδειγμα, η υπόθεση της «Volkswagen» έφερε την κοινή αγωγή των 278 θεσμικών επενδυτών από όλον τον κόσμο, ενώ προκάλεσε ζημιά στη «Volkswagen» με πτώση των πωλήσεών της σε διάφορα καπιταλιστικά κράτη.

Την ίδια ώρα, η Κομισιόν έχει ξεκινήσει εξονυχιστικό έλεγχο για μεγάλη φοροδιαφυγή των «Apple» και «Google», που δρουν στα κράτη - μέλη της ΕΕ. Ενώ η γερμανική αρχή ανταγωνισμού και καταπολέμησης των μονοπωλίων χτυπά για αθέμιτο ανταγωνισμό την ισχυρή θέση της «Amazon» στην αγορά ψηφιακών ηχητικών βιβλίων (audiobook) όπως, άλλωστε, και της «Apple», διερευνώντας ταυτόχρονα την πολιτική των δύο εταιρειών σε ό,τι αφορά τις αποστολές των audiobook (ηλεκτρονικά βιβλία), μέσα από την πλατφόρμα του iTunes.

Η γερμανική εφορία διερευνά ενδεχόμενη ανάμειξη της αμερικανικής τράπεζας Citigroup στη διεκδίκηση φοροαπαλλαγής κατά την αγοραπωλησία μετοχών γιατί η ύπαρξη κενού στη γερμανική νομοθεσία έως το 2012 επέτρεπε την αγορά μιας μετοχής λίγο πριν εκπνεύσει η προθεσμία για λήψη μερίσματος και εν συνεχεία τη διεκδίκηση φοροαπαλλαγής τόσο από τον πωλητή όσο και από τον αγοραστή από το γερμανικό κράτος, παρά το γεγονός ότι μόνον ο ένας από τους δύο παίρνει το μέρισμα. Η γερμανική οικονομική εφημερίδα «Handelsblatt» δημοσίευσε την είδηση ότι η φορολογική υπηρεσία της Φρανκφούρτης έχει ζητήσει από τη Citigroup να πληρώσει 706 εκατ. ευρώ ως αναδρομικό φόρο.

Ακόμη, η γερμανική αλυσίδα σούπερ μάρκετ «Aldi» χτυπά μέσα στις ΗΠΑ την αμερικανική αλυσίδα «Wal-Mart» προσφέροντας πολύ λιγότερη ποικιλία εμπορευμάτων, αλλά με τιμές χαμηλότερες μέχρι και 20% από την αμερικανική επιχείρηση. Τα καταστήματα της «Aldi» στις ΗΠΑ έχουν συνήθως το 1/10 του μεγέθους των καταστημάτων της «Wal-Mart» και στα ράφια τους υπάρχουν λίγες γνωστές μάρκες. Ωστόσο, η «Aldi» έχει καταφέρει να χτυπήσει τη «Wal-Mart» στο δυνατό της σημείο, προσφέροντας τρόφιμα σε τιμές ακόμη χαμηλότερες και παράλληλα επεκτείνεται επιθετικά στις ΗΠΑ. Τα περισσότερα από τα νέα καταστήματα που ανοίγει η «Aldi» βρίσκονται ακριβώς δίπλα από καταστήματα της «Wal-Mart» με στόχο να προσελκύσουν τους δυνητικούς πελάτες προτού αυτοί μπουν στο ανταγωνιστικό σούπερ μάρκετ. Η «Aldi» αυξάνει συνεχώς τον τζίρο της και τα καταστήματά της στις ΗΠΑ. Η «Wal-Mart» ετοιμάζει σχέδιο για να αντιμετωπίσει τις πιέσεις από τον ανταγωνισμό.

Αρα, η Ευρωζώνη χτυπά αμερικανικά μονοπώλια που δρουν στα κράτη - μέλη της ως φοροφυγάδες, ενώ γερμανικά μονοπώλια χτυπούν αμερικανικά μέσα στις ίδιες τις ΗΠΑ.

Τα παραδείγματα εξηγούν τη συνύπαρξη της αλληλεξάρτησης των καπιταλιστικών οικονομιών, που ενισχύεται όσο βαθαίνει η καπιταλιστική διεθνοποίηση, με τους οξύτατους μονοπωλιακούς ανταγωνισμούς που γίνονται ακόμη πιο οξείς σε συνθήκες καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης, χαμηλών ρυθμών ανάπτυξης, επιβράδυνσης κ.λπ.

Απαισιοδοξία στην Ευρωζώνη

Βεβαίως, και η οικονομία της Ευρωζώνης παρουσιάζει απαισιόδοξες προοπτικές. Στο οικονομικό δελτίο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) στις 24/3/2016 γίνεται λόγος για «δυσμενή εξέλιξη» στην οικονομία της Ευρωζώνης. Εκτιμά ότι «συνεχίζεται η οικονομική ανάκαμψη στην Ευρωζώνη, αν και με χαμηλότερο ρυθμό απ' ό,τι περιμέναμε στις αρχές του έτους, λόγω του πιο αδύναμου εξωτερικού περιβάλλοντος».

Ο Μ. Ντράγκι στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στα μέσα Μάρτη είπε: «Χρειάζονται διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, κυρίως με την πρόθεση να αυξήσουν το επίπεδο της ζήτησης, δημόσιες επενδύσεις και χαμηλότερη φορολογία». Είναι επισημάνσεις - προϋποθέσεις για την καπιταλιστική ανάπτυξη, πρωταρχικά οι δημόσιες επενδύσεις και η χαμηλή φορολογία. Αλλά επενδύσεις δε γίνονται.

Ο ΟΟΣΑ, στις τελευταίες προβλέψεις του, δίνει τα εξής στοιχεία: Αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ το 2016 3%, από 3,3% στην προηγούμενη πρόβλεψή του, με συντονισμένη πτωτική τάση σε Ευρωζώνη - ΗΠΑ - Ιαπωνία και επιβράδυνση των αναδυόμενων καπιταλιστικών οικονομιών. Προβλέπει: Ευρωζώνη: 1,4% από 1,8%. ΗΠΑ: 2% από 2,5%. Ιαπωνία: 0,8% από 1%. Βρετανία: 2,1% από 2,4%. Κίνα: 6,5%, από 6,5%. Βραζιλία: Πτώση 4% από πτώση 1,2% πριν.

Στις χειμερινές προβλέψεις της η Κομισιόν (Φλεβάρης 2016) αναθεώρησε προς τα κάτω την ανάπτυξη στην Ευρωζώνη, 1,7% για το 2016 (από 1,8% στις προηγούμενες εκτιμήσεις), το ίδιο και για άλλες οικονομίες. Στην ΕΕ αναμένεται ρυθμός ανάκαμψης 1,9% το 2016, από 2% πριν.

Το ΔΝΤ με τις εαρινές προβλέψεις,(Μάρτης 2016) εκτιμά νέα επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας για το 2016, συγχρονισμένα στα ισχυρά καπιταλιστικά κέντρα. Ετσι προβλέπει για την παγκόσμια οικονομία: 3,2% (από 3,4% στην εκτίμηση του Γενάρη).ΗΠΑ: 2,4% (από 2,6%), Ευρωζώνη: 1,5% (από 1,7%), Ιαπωνία: 0,5% (από 1%), Κίνα: 6,5% (από 6,3%) ,Ρωσία: Πτώση 1,8% (από πτώση 1%),Βραζιλία: Πτώση 3,8% (από πτώση 3,5%).

Η Ελλάδα στις συμπληγάδες

Μέσα σ' αυτές τις συνθήκες - συμπληγάδες είναι εμπλεκόμενη και η Ελλάδα στην προσπάθειά της να ανακάμψει από την καπιταλιστική οικονομική κρίση.

Αυτό έδειξαν ανάγλυφα οι αποκαλύψεις των «διαρροών» των συζητήσεων των στελεχών του ΔΝΤ Τόμσεν - Βελκουλέσκου μέσω των «WikiLeacks», επιβεβαιώνοντας τους οξύτατους ανταγωνισμούς ΔΝΤ - Ευρωζώνης, ουσιαστικά ΗΠΑ - Γερμανίας, που διαπλέκονται όμως και με τους οξύτατους ανταγωνισμούς εντός ΕΕ και Ευρωζώνης (να θυμίσουμε τις αντιπαραθέσεις Γαλλίας - Γερμανίας για το μείγμα διαχείρισης, για τη διακυβέρνηση της Ευρωζώνης, Βορρά - Νότου, των κρατών του Βίσεγκραντ με επικεφαλής την Πολωνία και τους υπόλοιπους, κ.λπ.) και εν μέσω διεύρυνσης των ανισομετριών. Αντιθέσεις που έχουν σχέση με τις δυσκολίες ανάκαμψης της οικονομίας της Ευρωζώνης και της ΕΕ, αλλά και με γεωστρατηγικές βλέψεις και συμμαχίες διεθνώς.

Η ανάκαμψη της καπιταλιστικής οικονομίας στην Ελλάδα βρίσκεται μέσα στις συμπληγάδες των απαισιόδοξων προβλέψεων για την πορεία της καπιταλιστικής οικονομίας της Ευρωζώνης, σε συνδυασμό με τη μέγγενη των ανταγωνισμών ΗΠΑ - Ευρωζώνης. Οι προβλέψεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας παρουσιάζονται αισιόδοξες από τα κυβερνητικά επιτελεία, αλλά με δεδομένα όλα τα παραπάνω είναι αβέβαιες. Και είτε υπάρξει ανάκαμψη είτε όχι, θα συνεχίζουν τα αντιλαϊκά μέτρα και αναδιαρθρώσεις προκειμένου να ενισχύεται η προσπάθεια αναπαραγωγής της κερδοφορίας του κεφαλαίου. Ο λαός, οι εργαζόμενοι θα συνεχίζουν να ζουν στο πετσί τους μια επίθεση δίχως τέλος. Και μετά την «αξιολόγηση» θα έρθουν νέα αντεργατικά - αντιλαϊκά μέτρα, αφού η αβεβαιότητα σε σχέση με την καπιταλιστική ανάκαμψη θα συνεχίζεται. Ταυτόχρονα, σε αυτό το περιβάλλον θα οξύνονται οι ιμπεριαλιστικές αντιθέσεις στην περιοχή, στις οποίες η Ελλάδα είναι μπλεγμένη μέχρι τα μπούνια.

Σ' αυτές τις συνθήκες θα καλλιεργείται με την αστική προπαγάνδα ο φόβος για τα χειρότερα προκειμένου η εργατική τάξη, τα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα να ανέχονται ή να υποτάσσονται στην αστική πολιτική.

Παρ' όλ' αυτά, η ίδια η αντικειμενική πραγματικότητα σχετικά με την αβεβαιότητα στην ανάκαμψη θα πιέζει την κυβέρνηση, κάτω και από το ενδεχόμενο μαζικής εργατικής - λαϊκής δράσης κόντρα στην πολιτική της, στην πολιτική του κεφαλαίου. Αυτό θα δυσκολεύει συνολικά το αστικό πολιτικό σύστημα.

Η εργατική τάξη, τα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα, σ' αυτές τις συνθήκες, πρέπει όχι μόνο να μη φοβηθούν, αλλά να αντιτάξουν τη μέγιστη δυνατή οργανωμένη παρέμβαση και κοινή δράση, κόντρα στο κεφάλαιο και την εξουσία του, στους έξωθεν συμμάχους τους, να μεγαλώσουν στο έπακρο τις δυσκολίες του αστικού πολιτικού συστήματος, να αξιοποιούν κάθε ρωγμή και δυνατότητα, για να βάζουν εμπόδια, συμπορευόμενοι με την πολιτική πρόταση του ΚΚΕ.


Λ.



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ