ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 24 Απρίλη 2016
Σελ. /32
Σταθερή η σταθερά της βαρύτητας του Αϊνστάιν

Ενας λευκός νάνος κι ένα πούλσαρ σε απόσταση 3.750 ετών φωτός από τη Γη αποδεικνύουν ότι και εκεί η σταθερά της βαρύτητας έχει ακριβώς την ίδια τιμή όπως κι εδώ
Ενας λευκός νάνος κι ένα πούλσαρ σε απόσταση 3.750 ετών φωτός από τη Γη αποδεικνύουν ότι και εκεί η σταθερά της βαρύτητας έχει ακριβώς την ίδια τιμή όπως κι εδώ
Μπορεί το βάρος να μεταβάλλεται ελαφρώς από τόπο σε τόπο πάνω στη Γη, ή από πλανήτη σε πλανήτη, αλλά η ελκτική δύναμη της βαρύτητας ανάμεσα σε δύο σώματα με συγκεκριμένες μάζες, που απέχουν την ίδια απόσταση, είναι παντού σταθερή. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας, που εμπεριέχει την ονομαζόμενη σταθερά της βαρύτητας του Αϊνστάιν. Εναλλακτικές θεωρίες υποστηρίζουν ότι αυτή η σταθερά ίσως στην πραγματικότητα να μεταβάλλεται εξαιτίας της παρατηρούμενης διαστολής του ορατού σύμπαντος, ή να έχει διαφορετικό μέγεθος κοντά σε σώματα μεγάλης πυκνότητας. Αν συνέβαινε αυτό, τότε θα επηρέαζε καθοριστικά την αντίληψή μας για τον τρόπο που λειτουργεί ο φυσικός κόσμος.

Αστρονόμοι έθεσαν υπό έλεγχο τη βαρυτική σταθερά του Αϊνστάιν, χρησιμοποιώντας δεδομένα 21 ετών από ένα πούλσαρ, δηλαδή το υπέρπυκνο απομεινάρι ενός νεκρού άστρου, που εκπέμπει ακτίνες σαν περιστρεφόμενος φάρος, ο οποίος, όμως, περιστρέφεται με απίστευτη ταχύτητα (χίλιες περιστροφές το δευτερόλεπτο!). Το συγκεκριμένο πούλσαρ, με το κωδικό όνομα PSR J1713+0747, έχει ένα μικροσκοπικό λευκό νάνο ως συνοδό, σχηματίζοντας ένα διπλό σύστημα με εξαιρετικά προβλέψιμη περίοδο περιφοράς του ενός νεκρού άστρου γύρω από το άλλο. Αφαιρώντας κάθε πιθανό εξωτερικό παράγοντα, που θα διατάρασσε το χορό του ζευγαριού τα τελευταία 21 χρόνια, οι επιστήμονες απέκλεισαν οποιαδήποτε μεταβολή της βαρυτικής σταθεράς.

Το εικονιζόμενο Αστεροσκοπείο του Αρεσίμπο, μαζί με το Τηλεσκόπιο Γκριν Μπανκ βοήθησαν τους αστρονόμους να μελετήσουν τη βαρυτική έλξη στα βάθη του Διαστήματος
Το εικονιζόμενο Αστεροσκοπείο του Αρεσίμπο, μαζί με το Τηλεσκόπιο Γκριν Μπανκ βοήθησαν τους αστρονόμους να μελετήσουν τη βαρυτική έλξη στα βάθη του Διαστήματος
Τα πειράματα με ανάκλαση ακτίνων λέιζερ πάνω στο φεγγάρι ήταν μια από τις μεθόδους που χρησιμοποίησαν στο παρελθόν οι αστρονόμοι για να διερευνήσουν τη σταθερότητα της βαρυτικής έλξης τοπικά, χωρίς και πάλι να εντοπίσουν κάποια διαφορά. Αν η βαρυτική σταθερά μεταβαλλόταν, τότε ένα μακρινό πούλσαρ θα μπορούσε να δείξει το φαινόμενο πιο καθαρά. Η πρόσφατη μελέτη, μαζί με τις παλαιότερες, αποτελεί την καλύτερη απόδειξη ότι η βαρύτητα συμπεριφέρεται με τον ίδιο τρόπο, οπουδήποτε στο σύμπαν και αν κοιτάξει κανείς.


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Discover»


Γιατί τα χταπόδια είναι τα πιο έξυπνα μαλάκια

Τα χταπόδια ανήκουν σε μια ταπεινή γειτονιά του ταξινομικού δέντρου των βιολογικών ειδών: Τα μαλάκια, που περιλαμβάνουν τα σαλιγκάρια, τα όστρακα και άλλα όχι ιδιαίτερα νοήμονα ζώα. Ωστόσο, τα χταπόδια είναι έξυπνα ζώα, γνωστά για τη χρήση αντικειμένων που βρίσκουν στο βυθό ως εργαλεία, για το παιχνίδι τους όταν είναι σε αιχμαλωσία και για την παρακολούθηση του τι συμβαίνει έξω από το ενυδρείο τους.

Οι επιστήμονες αναρωτιόνταν πάντοτε πώς προέκυψαν αυτά τα σχετικά έξυπνα μαλάκια, εξελισσόμενα ανεξάρτητα από τα θηλαστικά και τα πουλιά, τις μόνες κατηγορίες ζώων στις οποίες εκδηλώνονται ανάλογες ανώτερες συμπεριφορές. Η αποκωδικοποίηση του γονιδιώματος των χταποδιών που ολοκληρώθηκε πέρσι, έδωσε μια απρόσμενη απάντηση.

Τα χταπόδια αποδείχτηκε ότι έχουν το ίδιο περιορισμένο ρεπερτόριο νευροδιαβιβαστών όπως και τα κατώτερα μαλάκια. Αυτό το περιορισμένο σύνολο δομικών υλικών του νευρικού συστήματος θα έπρεπε να περιορίζει τη δυνατότητά τους να αναπτύξουν υψηλότερη νοημοσύνη. Ομως, οι ερευνητές βρήκαν δύο πολύ εκτεταμένες οικογένειες γονιδίων στα χταπόδια, που μπορούν να καθοδηγήσουν τους νευρώνες, ώστε να συνδεθούν σε πολύπλοκα δίκτυα κατά την ανάπτυξη, ενώ εντόπισαν και παράγοντες που επιτρέπουν την ενεργοποίηση και απενεργοποίηση άλλων γονιδίων με μεγάλη ακρίβεια. Αυτά τα χαρακτηριστικά θεωρούν ότι επέτρεψαν στο ίδιο βασικό γονιδίωμα να εκφραστεί με πολύ πιο σύνθετο τρόπο απ' ό,τι σε ένα όστρακο ή ένα σαλιγκάρι. Ενδέχεται αυτές οι δύο οικογένειες γονιδίων να επέτρεψαν στα χταπόδια να αναπτύξουν νευρικά δίκτυα που εξυπηρετούν λειτουργίες όπως η μνήμη, η πλοήγηση, ίσως ακόμα και ο προγραμματισμός ενεργειών.


Μαλακοί ιστοί δεινοσαύρου σε απολίθωμα

Νύχι απροσδιόριστου είδους θηριόποδου, που βρέθηκε στον Καναδά στην αρχή του 20ού αιώνα. Μετά από νέα ανάλυσή του, ερευνητές βρήκαν δομές που μοιάζουν με ερυθρά αιμοσφαίρια (με κόκκινο, στο κέντρο της διπλανής φωτογραφίας)
Νύχι απροσδιόριστου είδους θηριόποδου, που βρέθηκε στον Καναδά στην αρχή του 20ού αιώνα. Μετά από νέα ανάλυσή του, ερευνητές βρήκαν δομές που μοιάζουν με ερυθρά αιμοσφαίρια (με κόκκινο, στο κέντρο της διπλανής φωτογραφίας)
Ανάμεσα στα χιλιάδες απολιθώματα, οι πλήρεις σκελετοί δεινοσαύρων οπωσδήποτε εντυπωσιάζουν. Ομως, και τα ανάξια εμφάνισης στους εκθεσιακούς χώρους και τις προθήκες κομμάτια, μπορεί να κρύβουν θησαυρό. Αυτό απέδειξε η επανεξέταση ενός νυχιού από κάποιο θηριόποδο, αγνώστων λοιπών στοιχείων, το οποίο είχε βρεθεί πριν από έναν αιώνα και παρέμενε στα τρίτης κατηγορίας ευρήματα, σε ένα συρτάρι μουσείου του Λονδίνου.

Θεωρώντας ότι μάλλον θα καταστραφεί, το απολίθωμα αυτό μαζί με κάποια άλλα, δεύτερης και τρίτης κατηγορίας ως εκθέματα, ήταν ανάμεσα σε εκείνα που παρασχέθηκαν από το μουσείο, όταν μια παλαιοντολόγος και ένας ερευνητής της βιοϊατρικής ζήτησαν δείγματα, για να τα εξετάσουν κάτω από ηλεκτρονικό μικροσκόπιο σάρωσης, σχετικά με ενδεχόμενη μικροασβεστοποίηση μαλακών ιστών. Σε όλες τις περιπτώσεις, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, οι μαλακοί ιστοί αποσυντίθενται γρήγορα μετά το θάνατο, ενώ ακόμα και κάποιες ανθεκτικές πρωτεΐνες δεν διαρκούν περισσότερο από μερικά εκατομμύρια χρόνια.

Ομως οι ερευνητές βρήκαν σε αυτό το παραπεταμένο απολίθωμα κάτι που μοιάζει έντονα με ερυθρά αιμοσφαίρια και ίνες κολλαγόνου. Περαιτέρω διερεύνηση έδειξε ότι τέτοιες δομές βρέθηκαν σε 6 από τα 8 δείγματα. Η ανακάλυψη δείχνει ότι ακόμη και φαινομενικά ασήμαντα απολιθώματα που πετάγονται ως άχρηστα κατά τις ανασκαφές, ή άλλα που κλειδώνονται για δεκαετίες σε κάποιο συρτάρι, ίσως μπορούν να δώσουν πολύτιμες πληροφορίες για τον τρόπο που ζούσαν και εξελίσσονταν οι δεινόσαυροι.



Ανεπαίσθητες μεταβολές από την τελευταία φωτογράφισή τους, πριν από χρόνια, εμφανίζουν οι «στύλοι της δημιουργίας» - μια περιοχή σχηματισμού νέων άστρων στο Νεφέλωμα του Αετού - σύμφωνα με τη νέα εντυπωσιακή φωτογραφία αυτού του πολύ όμορφου σχηματισμού, από το διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ. Χρησιμοποιώντας τη νέα του κάμερα, το Χαμπλ έδωσε ευρύτερη και πιο καθαρή όψη των τεράστιων δομών αερίων και σκόνης, που λούζονται μέσα στο υπεριώδες φως των γιγαντιαίων άστρων, που σχηματίστηκαν εκεί σε προηγούμενη φάση. Αυτό το σκηνικό πρέπει να μοιάζει με το περιβάλλον μέσα στο οποίο σχηματίστηκε και ο Ηλιος πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια.



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ