Μείωση κατέγραψαν οι εισροές Αμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ) σε παγκόσμιο επίπεδο το 2014 κατά 16% πέφτοντας στα 1,23 τρισ. δολάρια, σύμφωνα με σχετική έκθεση της Επιτροπής Εμπορίου και Ανάπτυξης του ΟΗΕ, καταδεικνύοντας, όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά, τον «εύθραυστο χαρακτήρα της παγκόσμια οικονομίας, την πολιτική αβεβαιότητα που αποτρέπει τους επενδυτές αλλά και των αυξανόμενων γεωπολιτικών κινδύνων». Ωστόσο, οι εισροές ΑΞΕ στις αναπτυσσόμενες οικονομίες κατέγραψαν αύξηση κατά 2% φτάνοντας στα 681 δισ. δολάρια, με την Κίνα να παραμένει στη θέση του μεγαλύτερου παραλήπτη ΑΞΕ, ενώ μεταξύ των 10 μεγαλύτερων χωρών υποδοχής ΑΞΕ οι 5 κατατάσσονται στις λεγόμενες αναπτυσσόμενες οικονομίες.

Αντίθετα, οι χαμηλές εισροές για τις ανεπτυγμένες οικονομίες συνεχίστηκαν και το 2014, όπου εάν εξαιρέσουμε την αξία ορισμένων πράξεων εξαγορών και συγχωνεύσεων εταιρειών που πραγματοποιήθηκαν, το σύνολο των ΑΞΕ σε αυτήν την κατηγορία οικονομιών υποχώρησε κατά 28% στα 499 δισ. δολάρια. Οι επενδύσεις πολυεθνικών εταιρειών με έδρα τις αναπτυσσόμενες οικονομίες το 2014 κατέγραψαν ρεκόρ, καθώς ασιατικές αναπτυσσόμενες χώρες επένδυσαν στο εξωτερικό περισσότερο από κάθε άλλη χώρα, ενώ εννέα από τις 20 μεγαλύτερες χώρες επενδυτές προέρχονται από τις αναπτυσσόμενες ή «οικονομίες σε μετάβαση».

Οπως συνεχίζει η έκθεση, η ενίσχυση του όγκου των ΑΞΕ στον τομέα των υπηρεσιών συνεχίστηκε για μια ακόμη χρονιά, αποτέλεσμα της αυξανόμενης «φιλελευθεροποίησης» του τομέα (εννοούν την πολιτική περιορισμού των διασονυριακών δασμών και ανοίγματος των συνόρων για την είσοδο κεφαλαίων στο πλαίσιο των συμφωνιών σε επίπεδο ΠΟΕ), και την αυξανόμενη κερδοφορία του τομέα των υπηρεσιών. Το 2012 οι υπηρεσίες αντιστοιχούσαν στο 63% του παγκόσμιου όγκου ΑΞΕ, περισσότερο από το διπλάσιο ποσοστό από το μερίδιο της βιομηχανίας. Ο πρωτογενής τομέας αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 10% του συνόλου. Την ίδια στιγμή, οι διασυνοριακές συγχωνεύσεις και εξαγορές (M&As) το 2014 έφτασαν στα 399 δισ. δολάρια, ενώ ο αριθμός των συμφωνιών αξίας άνω του 1 δισ. δολαρίων που έκλεισαν πολυεθνικές εταιρείες αυξήθηκε στις 223 - ο μεγαλύτερος αριθμός από το 2008 - από 168 το 2013. Την ίδια, όμως, στιγμή οι πολυεθνικές προχώρησαν και σε αποεπενδύσεις ίσες με τη μισή αξία των εξαγορών. Οι εξαγγελθείσες επενδύσεις σε «αναξιοποίητες ζώνες» (greenfield investments) μειώθηκαν κατά 2% στα 696 δισ. δολάρια, με τις αναπτυσσόμενες οικονομίες να συνεχίζουν να προσελκύουν τα 2/3 αυτού του είδους των επενδύσεων.

Χαμηλή ήταν η συμμετοχή κρατικών επενδυτικών ταμείων, τα οποία επένδυσαν 16 δισ. σε ΑΞΕ το 2014, στοχεύοντας κυρίως την απόκτηση εγκαταστάσεων υποδομών, ενώ την ίδια στιγμή η κεφαλαιακή επέκταση των πολυεθνικών εταιρειών που βρίσκονται υπό κρατικό έλεγχο επιβράδυνε. Ειδικότερα οι διασυνοριακές εξαγορές και συγχωνεύσεις από τέτοιου είδους εταιρείες υποχώρησαν κατά 39% στα 69 δισ. ευρώ. Η παγκόσμια παραγωγή των πολυεθνικών εταιρειών αυξήθηκε το 2014, με την υπολογιζόμενη προστιθέμενη αξία να φτάνει τα 7,9 τρισ. δολάρια τη στιγμή που αυτές οι εταιρείες απασχολούν 75 εκατ. ανθρώπους. Τέλος, υπολογίζεται ότι οι ροές των ΑΞΕ σε παγκόσμιο επίπεδο θα ενισχυθούν το 2015 κατά 11% στα 1,4 τρισ. δολάρια (δεν έχουν δοθεί στοιχεία απολογισμού έως τώρα), ενώ αναμένεται να φτάσουν τα 1,5 τρισ. το 2016 και το 1,7 τρισ. το 2017. Πάντως, όπως αναφέρεται στην έκθεση, μια σειρά οικονομικών και πολιτικών κινδύνων, στους οποίους περιλαμβάνονται οι «αβεβαιότητες» στην Ευρωζώνη, πιθανές επιπτώσεις από πολεμικές συρράξεις, αλλά και τα επίμονα προβλήματα που παρουσιάζουν οι αναδυόμενες οικονομίες, «μπορεί να διαταράξουν την διαφαινόμενη ανάκαμψη».

Στις «αναπτυσσόμενες χώρες της Ασίας» - μία ετερογενής ομάδα οικονομιών που περιλαμβάνει χώρες όπως η Κίνα, το Βιετνάμ και η Ταϊλάνδη, μέχρι την Καμπότζη, την Παπούα Ν. Γουινέα και τις νήσους Βανουάτου - οι εισροές ΑΞΕ αυξήθηκαν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, αγγίζοντας σχεδόν το μισό τρισ. δολάρια, επιβεβαιώνοντας το ρόλο της περιοχής ως τον μεγαλύτερο υποδοχέα ΑΞΕ στον κόσμο. Στην Κίνα κατευθύνθηκαν 128,5 δισ. αυξημένα κατά 3,7% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, στο Χονγκ Κονγκ 103,3 δισ. (+39%), στη Σιγκαπούρη 67,5 δισ. (+4,2%) και στην Ινδονησία 22,6 δισ. (+20%). Την ίδια στιγμή, οι χώρες αυτές αποτελούν και πηγή εκροών επενδυτικών κεφαλαίων, με το Χονγκ Κονγκ να βρίσκεται πρώτο στη λίστα με 142,7 δισ. και αύξηση 76,7% σε σχέση με το 2013, την Κίνα με 116 δισ. δολάρια (+14,9%), τη Σιγκαπούρη 40,7 δισ. δολάρια (+41,2%), τη Νότια Κορέα με 30,6 δισ. δολάρια (+7,8%) και τη Μαλαισία με 16,4 δισ. δολάρια (+16,6%). Πάντως, στην έκθεση δεν παρέχονται ακριβή στοιχεία για την ταυτότητα αυτών των εξαγωγικών κεφαλαίων, για το εάν δηλαδή πρόκειται για πολυεθνικές εταιρείες άλλων χωρών που, χρησιμοποιώντας ως βάση τις αναπτυσσόμενες χώρες της Ασίας, από εκεί προχωρούν σε επέκταση των οικονομικών τους δραστηριοτήτων σε άλλες αγορές ανά τον κόσμο. Οι εισροές ΑΞΕ στην Ανατολική και Νοτιοανατολική Ασία αυξήθηκαν κατά 10% στα 381 τρισ. δολάρια. Κατά τα τελευταία χρόνια, όπως αναφέρει η έκθεση, οι πολυεθνικές εταιρείες αποτελούν καθοριστική δύναμη στην προώθηση της σύνδεσης των οικονομιών αυτής της «υπο-περιοχής» διά μέσου των διασυνοριακών επενδύσεων στις υποδομές.

Οι πολεμικές συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή έχουν ως αποτέλεσμα μια διαρκή μείωση κατ' έτος των εισροών ΑΞΕ (-4% στα 43 δισ. δολάρια το 2014). Στη Νότια Ασία (ανήκουν το Αφγανιστάν, το Μπαγκλαντές, το Μπουτάν, οι Μαλδίβες, το Νεπάλ, η Ινδία, το Ιράν, το Πακιστάν και η Σρι Λάνκα), αντίθετα σημειώθηκε αύξηση 16% φτάνοντας τα 41,2 δισ., το μεγαλύτερο μέρος των οποίων κατευθύνθηκε στη βιομηχανία συμπεριλαμβανομένης της αυτοκινητοβιομηχανίας. Μεγαλύτερος υποδοχέας φυσικά ήταν η Ινδία με 34,4 δις. και αύξηση 22% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, το Ιράν με 2,1 δισ. αλλά μείωση 31% καθώς ακόμη δεν είχαν αρθεί οι δυτικές κυρώσεις σε αυτήν τη χώρα, το Πακιστάν με 1,7 δισ. και αύξηση 31% με το υπόλοιπο ποσό να κατανέμεται στις άλλες χώρες της περιοχής αυτής.

Οι εισροές ΑΞΕ στην Αφρική παρέμειναν σταθερές στα 54 δισ. δολάρια. Πάντως, το μερίδιο των υπηρεσιών στην Αφρική παραμείνει χαμηλότερο σε σχέση με τον παγκόσμιο μέσο όρο και τον μέσο όρο των αναπτυσσόμενων χωρών. Ο όγκος των ΑΞΕ στην Αφρική που κατευθύνθηκε στον πρωτογενή τομέα αποτελεί το 31% του συνόλου. Τέλος, σε Λατινική Αμερική και Καραϊβική οι εισροές ΑΞΕ μειώθηκαν κατά 14% στα 159 δισ. κυρίως ως αποτέλεσμα της μείωσης στις τιμές πρώτων υλών.

Οι εισροές ΑΞΕ στις αναπτυγμένες οικονομίες κινήθηκαν στα 498 δισ. δολάρια παρουσιάζοντας μείωση 28,4%, με το ποσοστό τους στο σύνολο της παγκόσμιας αξίας εισροών ΑΞΕ να διαμορφώνεται στο 40,6%. Μεγαλύτερη χώρα υποδοχής ήταν οι ΗΠΑ με 92,4 δισ. και μείωση 60% σε σχέση με το 2013, το Η. Βασίλειο με 72,2 δισ. (+51,5%), ο Καναδάς με 53,9 δισ. (-23,7%), η Αυστραλία με 51,9 δισ. (-4,4%) και η Ολλανδία με 30,3 δισ. (+5,6%). Στην εξαγωγή επενδυτικών κεφαλαίων στην πρώτη θέση βρίσκονται οι ΗΠΑ με 336,9 δισ. δολάρια και αύξηση 2,6%, ακολουθεί η Ιαπωνία με 113,6 δισ. δολάρια (-16,3%), η Γερμανία με 112,2 δισ. δολάρια και αύξηση 272,7%, ο Καναδάς με 52,6 δισ. δολάρια (+4,1%) και η Γαλλία με 42,9 δισ. δολάρια και αύξηση 71,5%.

Οπως προαναφέρθηκε εισαγωγικά, παρατηρώντας τον συσσωρευμένο όγκο ΑΞΕ κατά τομέα της οικονομίας βλέπουμε τον διαρκώς αυξανόμενο ρόλο των υπηρεσιών. Πιο συγκεκριμένα το 2012, το πιο πρόσφατο έτος όπου υπάρχουν διαθέσιμα τομεακά στοιχεία, οι υπηρεσίες αντιστοιχούσαν στο 63% του παγκόσμιου όγκου ΑΞΕ, κάτι λιγότερο από το τριπλάσιο του μεριδίου της βιομηχανίας, που ήταν στο 26%. Οσο για τον πρωτογενή τομέα αντιστοιχούσε σε λιγότερο από το 10%. Κατά την περίοδο 2001 - 2012, το μερίδιο των υπηρεσιών στον όγκο των ΑΞΕ σε παγκόσμιο επίπεδο, αυξανόταν με ρυθμό 5% ετησίως, με ανάλογη ετήσια μείωση του μεριδίου της βιομηχανίας. Γενικά, από το 1990, το μερίδιο των υπηρεσιών αυξήθηκε κατά 14 ποσοστιαίες μονάδες (από 49% στο 63%) και αντιστοίχως μειώθηκε το μερίδιο της βιομηχανίας (από 41% στο 26%), τη στιγμή που ο πρωτογενής τομέας παρέμενε σταθερός γύρω στο 7%.

Τέλος, στην έκθεση καταγράφεται η ιδιαίτερη βαρύτητα που έχουν οι κρατικά ελεγχόμενες πολυεθνικές εταιρείες στον όγκο των παγκόσμιων επενδύσεων και δίνεται η λίστα με τις δέκα μεγαλύτερες μη χρηματοπιστωτικές εταιρείες αυτού του είδους. Πρόκειται για: Την γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία VW, με συνολική αξία περιουσιακών στοιχείων στο εσωτερικό και το εξωτερικό 446,555 δισ. δολάρια και 147.199 εργαζόμενους, την ιταλική πετρελαϊκή «Eni», με αξία περιουσιακών στοιχείων 190,125 δισ. δολάρια και 572.800 εργαζόμενους, την επίσης ιταλική ενεργειακή «Enel», με αξία περιουσιακών στοιχείων 226,006 δισ. δολάρια και 83.887 εργαζόμενους, τη γαλλική ενεργειακή EDF, με αξία περιουσιακών στοιχείων 353,574 δισ. και 71.394 εργαζόμενους, την επίσης γαλλική ενεργειακή GDF με αξία 219,759 δισ. και 158.467 εργαζόμενους, τη γερμανική επιχείρηση τηλεπικοινωνιών «Deutche Telekom», με αξία περιουσιακών στοιχείων 162,671 δισ. δολάρια και 228.596 εργαζόμενους, την κινεζική CITIC διαφόρων δραστηριοτήτων με αξία περιουσιακών στοιχείων 703,666 δισ. δολάρια και 125.215 εργαζόμενους, τη νορβηγική «Statoil» με αξία 144,741 δισ. δολάρια και 23.413 εργαζόμενους, τη γαλλική αεροναυπηγική «Airbus» με αξία 128,474 δισ. δολάρια και 144.061 εργαζόμενους και τέλος την αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία «General Motors», με αξία περιουσιακών στοιχείων 166,344 δισ. δολάρια και 219.000 εργαζόμενους. Ο συνολικός τζίρος των παραπάνω 10 εταιρειών το 2013 έφτασε το 1,338 τρισ. δολάρια.