Το πρόσφατο ταξίδι του Ελληνα πρωθυπουργού στην Κίνα είχε στόχο την παραπέρα ανάπτυξη των διμερών σχέσεων προς όφελος επιχειρηματικών ομίλων, που είτε αναζητούν δίοδο στην αχανή κινεζική αγορά, είτε θέλουν να διευρύνουν τα «κομπρεμί» που έχουν ήδη στήσει εκεί, είτε να προσελκύσουν κινεζικά κεφάλαια στην Ελλάδα, με συμπράξεις και άλλες μορφές.

Μια πανοραμική εικόνα των οικονομικών σχέσεων ανάμεσα στις δυο χώρες και των προοπτικών που ανοίγονται για το ντόπιο κεφάλαιο, από τη συνεργασία του με κινεζικούς επιχειρηματικούς ομίλους, δίνει η Ετήσια Εκθεση 2015 για την Οικονομία της ΛΔ Κίνας και τις Διμερείς Οικονομικές και Εμπορικές Σχέσεις Ελλάδας - ΛΔ Κίνας που συνέταξε το Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της ελληνικής πρεσβείας στο Πεκίνο.

Από την έκθεση προκύπτει και κάτι άλλο: Οτι το κινεζικό κεφάλαιο διεκδικεί επιθετικά να πάρει μέρος στη διανομή της πίτας που προκύπτει από τις ιδιωτικοποιήσεις και τις επιχειρηματικές συμπράξεις, βλέποντας την Ελλάδα σαν πύλη εισόδου εμπορευμάτων και κεφαλαίων προς την ΕΕ. Το γεγονός αυτό αναπόφευκτα ενισχύει τους ανταγωνισμούς με τα μονοπώλια άλλων κρατών και τους ιμπεριαλιστικούς συνασπισμούς στους οποίους συμμετέχουν.

Οπως καταγράφεται στην έκθεση, τα βασικά εξαγόμενα ελληνικά προϊόντα για το 2015 στην Κίνα ήταν μάρμαρα, χαρτιά και χαρτόνια για ανακύκλωση, μέρη κινητήρων εσωτερικής καύσης, μεταλλεύματα (πολύτιμων μετάλλων, απορρίμματα και θραύσματα χαλκού κ.λπ.), χρωστικές ύλες, γρανίτης, πορφυρίτης, βασάλτης, ψαμμίτης και άλλες πέτρες για πελέκημα ή χτίσιμο, λιπάσματα ορυκτά ή χημικά, γουνοδέρματα δεψασμένα ή κατεργασμένα, ελαιόλαδο, προϊόντα αλουμινίου (ελάσματα και ταινίες), αντιστάσεις ηλεκτρικές, ακτινίδια, φάρμακα, απορρίμματα, ξέσματα και θραύσματα από πλαστικές ύλες, πετρελαιοειδή, κρασιά κ.ά.

Αντίστοιχα, τα βασικά κινεζικά προϊόντα που εισήχθησαν στη χώρα μας για το 2015 ήταν ηλεκτρονικοί υπολογιστές, προϊόντα αλουμινίου (ελάσματα και ταινίες από αργίλιο), προϊόντα κινητής τηλεφωνίας, παιχνίδια, συσκευές τεχνητού κλίματος, είδη ταξιδιού, υποδήματα, συσκευές φωτισμού, μηχανές και συσκευές εκτύπωσης, τεχνουργήματα από πλαστικές ύλες, έπιπλα, θερμαντήρες νερού, είδη για γιορτές κ.ά.

Σε αυτή τη βάση, η ελληνική πρεσβεία παρατηρεί: «Οι εξαγωγές μας για το 2015 αφορούν μόνο 300 κωδικούς προϊόντων (...) έναντι 806 κωδικών των κινεζικών εξαγωγών της Κίνας στην Ελλάδα. Αυτό είναι ενδεικτικό για την ανάγκη μεγαλύτερης διαφοροποίησης των εξαγόμενων στην Κίνα προϊόντων μας. Πρέπει οι Ελληνες εξαγωγείς να στραφούν μεθοδικά και συντονισμένα στην κινεζική αγορά με μακροχρόνια προοπτική και επένδυση προσπάθειας και πόρων».

Ως «βασική αιτία της σημαντικής απόκλισης μεταξύ εισαγωγών και εξαγωγών» η έκθεση ξεχωρίζει την «απουσία ισόρροπου διμερούς διατομεακού εμπορίου στους κλάδους μεταποίησης, μηχανολογικού εξοπλισμού και υψηλής τεχνολογίας, που συνθέτουν άνω του 80% του διεξαγόμενου διεθνούς εμπορίου με την Κίνα.

Αυτή η ανισορροπία οφείλεται κυρίως στην ισχνή παραγωγική βάση της Ελλάδας σε αυτούς τους τομείς, καθώς και στα σημαντικά πλεονεκτήματα που διαθέτει η Κίνα, όπως φθηνό εργατικό δυναμικό, φορολογικά κίνητρα για προσέλκυση επενδύσεων στους συγκεκριμένους κλάδους και συνακόλουθες οικονομίες κλίμακας, λόγω μεγέθους εσωτερικής αγοράς. Εξάλλου, σε ορισμένους παραδοσιακούς κλάδους μεταποίησης (ενδύματα, υποδήματα, παιχνίδια κ.ά.), που η χώρα μας είχε στο παρελθόν συγκριτικά πλεονεκτήματα, η Κίνα κυριαρχεί σήμερα όχι μόνο έναντι της χώρας μας, αλλά σχεδόν έναντι όλων των ανεπτυγμένων οικονομιών».

Σε κάθε περίπτωση, η πρεσβεία υπογραμμίζει την «αναγκαιότητα της διεύρυνσης των ελληνικών προϊόντων που θα κατευθύνονται προς την κινεζική αγορά».

Επισημαίνει, πάντως, ότι «στο διμερές ισοζύγιο Ελλάδας - Κίνας δεν καταγράφονται πλήρως οι ελληνικές εισπράξεις από τη ναυτιλία, λόγω της ιδιαιτερότητας του κλάδου να διεξάγει συναλλαγές και μέσω άλλων χωρών. Εκτιμάται, όμως, ότι η ναυτιλία καλύπτει ένα μέρος του εμπορικού ελλείμματος, δεδομένου ότι ελληνικά πλοία, είτε με ελληνική είτε με ξένη σημαία, μεταφέρουν μεγάλο μέρος των καυσίμων που εισάγονται στην Κίνα, καθώς και σημαντικό ποσοστό των κινεζικών εμπορευμάτων διεθνώς».

Σε άλλο σημείο της έκθεσης για το ίδιο θέμα, τονίζεται: «Μια σημαντική πτυχή των διμερών σχέσεων είναι και η ναυπήγηση πλοίων Ελλήνων εφοπλιστών σε κινεζικά ναυπηγεία. Εκτιμάται ότι από το 2000 έχουν ναυπηγηθεί συνολικά περί τα 800 πλοία αξίας 30 δισ. δολ. ΗΠΑ. Σύμφωνα με στοιχεία της Ενωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, εντός του 2015 παραδόθηκαν 76 πλοία ελληνικών συμφερόντων, ενώ είναι σε εξέλιξη ακόμη 163 παραγγελίες».

Και αλλού: «Η κορυφαία θέση της Ελλάδας στην παγκόσμια ναυτιλία δημιουργεί αισθήματα εκτίμησης στην κινεζική επιχειρηματική κοινότητα, η οποία τείνει να σέβεται και να επιθυμεί τη συνεργασία με τους κορυφαίους σε κάθε τομέα. Οι παραγγελίες ναυπήγησης πλοίων των Ελλήνων εφοπλιστών στα κινεζικά ναυπηγεία και η δεσπόζουσα θέση του ελληνόκτητου στόλου στη διακίνηση των κινεζικών προϊόντων, εντείνουν την καλή εικόνα για τη χώρα μας και στα ευρύτερα λαϊκά στρώματα, πέραν των άμεσα συνεργαζόμενων».

Στην έκθεση της πρεσβείας, εξαντλητική είναι η αναφορά στις επενδύσεις της Κίνας στο λιμάνι του Πειραιά και στο γενικότερο ενδιαφέρον της για τον τομέα των Μεταφορών. Σημειώνεται μεταξύ άλλων: «Οι κινεζικές επενδύσεις στην Ελλάδα εστιάζονται σε τομείς ιδιαίτερα νευραλγικούς, όπως οι μεταφορές και η εφοδιαστική αλυσίδα, οι επικοινωνίες και τα ηλεκτρονικά εξαρτήματα.

Η βασική στρατηγική επένδυση στην Ελλάδα, η οποία απέβη επιτυχής από κάθε άποψη, είναι η συμμετοχή της COSCO στην επέκταση και εκσυγχρονισμό του Λιμένα Πειραιά. Ο Πειραιάς βρίσκεται, πλέον, στην 3η θέση των μεγαλύτερων λιμένων της Μεσογείου, από την 11η το 2006, ενώ διεθνείς εταιρείες όπως η ZTE, η HUΑWEI και η HP διακινούν μέσω Πειραιά τα προϊόντα τους στην Ευρώπη.

Η COSCO ενδιαφέρεται, επίσης, για επέκταση των δραστηριοτήτων της στην Αλεξανδρούπολη, με ενοικίαση σχετικών χώρων στον Οργανισμό Λιμένος, το διαμετακομιστικό κέντρο στο Θριάσιο και την ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Η κινεζική εταιρεία ΖΤΕ - μια εκ των πέντε μεγαλύτερων τηλεπικοινωνιακών εταιρειών παγκοσμίως - δημιούργησε διαμετακομιστικό κέντρο στον Πειραιά για τα προϊόντα της. Επίσης, η HUAWEI δημιούργησε νέο πιλοτικό κέντρο διανομής στον Πειραιά.

(...) Τα σχέδια της COSCO εξαρτώνται, επίσης, έως ένα βαθμό και από το υπόλοιπο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, όπως είναι το Θριάσιο, η ΤΡΑΙΝΟΣΕ, αλλά και το αεροδρόμιο στο Καστέλι, ενώ κάτω από προϋποθέσεις θα μπορούσε να υπάρξει ενδιαφέρον και για το λιμάνι της Ελευσίνας, όπως και για τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά. Στόχος η ανάπτυξη στην περιοχή μονάδων ελαφράς μεταποίησης και συναρμολόγησης κινεζικών και άλλων προϊόντων.

Οσον αφορά την κρουαζιέρα, δημοσιεύματα του Τύπου αναφέρουν ότι η COSCO βρίσκεται σε επαφές τόσο με την "Carnival", τη μεγαλύτερη εταιρεία κρουαζιέρας στον κόσμο, η οποία αναπτύσσει τη συνεργασία της με την Κίνα, αλλά και με τη "Royal Caribbean", καθώς και τη "MSC Cruises" και τους υπόλοιπους μεγάλους ομίλους κρουαζιέρας, προκειμένου να αναπτυχθεί το home port».

Ειδικά από αυτή την τελευταία αναφορά, προκύπτει ότι το ενδιαφέρον της COSCO για τον ΟΛΠ δεν εξαντλείται στις μεταφορές, αλλά επεκτείνεται και στον κλάδο της κρουαζιέρας, δραστηριότητα που επηρεάζει άμεσα το σχεδιασμό του νέου χάρτη, σε ό,τι αφορά τη λειτουργία του λιμανιού.

Για τους άλλους τομείς όπου υπάρχει ήδη δραστηριότητα ή ενδιαφέρον για επέκταση των συνεργασιών με κινεζικά μονοπώλια, η έκθεση γράφει: «Στον τομέα της Ενέργειας δραστηριοποιούνται οι εξής εταιρείες: Η "Hanergy", η οποία το 2012 δημιούργησε γραφείο στην Ελλάδα και ανακοίνωσε σχέδιο για επενδύσεις 1,8 δισ. στον ελληνικό κλάδο PV (σ.σ. ΑΠΕ) μέχρι το τέλος του 2016, έχοντας ως στόχο να κατασκευάσει και να λειτουργήσει μονάδες παραγωγής ενέργειας συνολικής δυναμικότητας 1.000MW.

Η CECEP - China Energy Conservation and Environmental Protection Group ασχολείται με την ανάπτυξη μικρών φωτοβολταϊκών έργων < 1ΜW σε 11 περιοχές της Ελλάδας με συνολική δυναμικότητα 30 MW, μέσω κοινοπραξίας της "New Era Holding" (θυγατρική της CECEP) και της επίσης κινεζικής "Sky Solar".

Ο όμιλος ΔΕΗ ΑΕ και η κινεζική εταιρεία "Sinovel Wind Energy Group Co Ltd", η 2η παγκοσμίως βιομηχανία κατασκευής ανεμογεννητριών, ανακοίνωσαν τον Απρίλη του 2011 την υπογραφή Συμφωνίας Στρατηγικής Συνεργασίας για την ανάπτυξη αιολικών πάρκων και τη δημιουργία μονάδας κατασκευής ανεμογεννητριών στην Ελλάδα, με άμεση ανάπτυξη αιολικού πάρκου 200-300 MW.

Παράλληλα, η "China Power International New Energy Holding Ltd" έχει δείξει ενδιαφέρον για συνεργασία στον ενεργειακό τομέα και σχεδιάζει να δημιουργήσει γραφείο στην Ελλάδα και η "China Electrical Power Equipment and Technology Co. Ltd" (CET) έχει εκφράσει ενδιαφέρον για έργα υποδομών σε θέματα δικτύων.

Σε άλλους τομείς, η ελληνική "Lamda Development" υπέγραψε (συμφωνία) με την κινεζική "Fosun" για την ανάπτυξη του Ελληνικού». Η έκθεση συνεχίζει: «Ενδιαφέρον για επενδύσεις στην Ελλάδα έχουν εκδηλώσει οι: "Friedmann Pacific Asset Management Ltd και Shenshen Airport (Group) Co. Ltd" για το αεροδρόμιο "Ελ. Βενιζέλος", η "China State Construction Engineering Corporation" για το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι, ενώ η "Chinese State Grid Corporation of China" (SGCC) για την ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ, και η "Fujian Shipbuilding Corporation" για συνεργασία με ελληνικά ναυπηγεία».

Στον τομέα των ελληνικών Αμεσων Ξένων Επενδύσεων, εκτιμάται ότι δραστηριοποιούνται στην Κίνα περίπου 50 επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων στους τομείς εξόρυξης, επαγγελματικών ψυγείων, κοσμημάτων, καλλυντικών, πλαστικών, επίπλων, πληροφορικής, τυχερών παιχνιδιών, τροφίμων, ναυτιλίας, παροχής συμβουλευτικών και τουριστικών υπηρεσιών, εσωτερικής διακόσμησης, εμπορίας, εστίασης κ.α.

Σύμφωνα με την ελληνική πρεσβεία, κάποιες από τις ελληνικές εταιρείες με παρουσία στην Κίνα είναι οι εξής: «"Crete Plastics - Shanghai Hitec Plastics", "Folli - Follie Group" (η οποία μέσω θυγατρικής στη Σαγκάη λειτουργεί πάνω από 200 καταστήματα), "Frigoglass Sa" (από το 2007 προέβη σε επένδυση στο Guangzhou ύψους 15 εκατ. ευρώ, ήτοι δημιουργία εργοστασίου ψυγείων), "Intralot", "Kleeman", "CocoMat", "Aegean MarinePetroleum Network", "Antzoulatos Group of Companies", "Contomichalos P - Profex Shanghai Co." κ.ά.».

Τέλος, στο κεφάλαιο «Προτάσεις προσέλκυσης επενδύσεων», η έκθεση αναφέρει ότι «την επόμενη διετία οι κινεζικές επενδύσεις στο εξωτερικό αναμένεται να αυξηθούν κατά 10%, καθώς οι δυνητικοί επενδυτές αναμένουν αυξημένα κέρδη και ευνοϊκές ευκαιρίες στην Ευρώπη και ΗΠΑ. Οι κρατικές εταιρείες, επίσης, αναμένεται να επενδύσουν σε τομείς όπως αγροτικές εκμεταλλεύσεις και τρόφιμα, τεχνολογία, βιομηχανικά προϊόντα υψηλής αξίας και real estate, ακόμα και σε αναπτυγμένες αγορές.

Δεδομένου όμως ότι οι κινεζικές εταιρείες είναι εν πολλοίς άγνωστες στις αγορές αυτές, ο προτιμητέος δρόμος είναι μέσω συμπράξεων με τοπικές εταιρείες, πρακτική που επιπλέον εξασφαλίζει γνώση της τοπικής αγοράς. Οι συμπράξεις εξασφαλίζουν μια "win-win" κατάσταση, καθώς συνήθως οι ξένες εταιρείες αναζητούν πρόσβαση σε κινεζικά κεφάλαια και οι κινεζικές τις τοπικές διασυνδέσεις, τον εντοπισμό των ευκαιριών, τη μείωση του ρίσκου και τη βελτίωση της εικόνας τους»...