Η Σύνοδος Κορυφής στην πόλη Χανγκτσού της Κίνας στις 4 - 5 Σεπτέμβρη του λεγόμενου G-20, δηλαδή των 19 πιο αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών, Αργεντινής, Αυστραλίας, Βραζιλίας, Καναδά, Κίνας, Γαλλίας, Γερμανίας, Ινδίας, Ινδονησίας, Ιταλίας, Ιαπωνίας, Νότιας Κορέας, Μεξικού, Ρωσίας, Σαουδικής Αραβίας, Νότιας Αφρικής, Τουρκίας, Ηνωμένου Βασιλείου, ΗΠΑ και της ΕΕ ανέδειξε, όπως αναμενόταν, τους σφοδρούς ανταγωνισμούς και την ανησυχία των αστικών τάξεων για τις δυσκολίες ανάκαμψης της καπιταλιστικής οικονομίας που επιμένουν.

Στη συγκεκριμένη συνάντηση, όπως συνηθίζεται, συμμετείχαν και παγκόσμιοι ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ή η Παγκόσμια Τράπεζα, αξιωματούχοι από άλλες τραπεζικές ενώσεις. Υπήρχαν ως προσκεκλημένοι ηγέτες από Τσαντ, Αίγυπτο, Καζακστάν, Λάος, Σενεγάλη, Ισπανία, Σιγκαπούρη, Ταϊλάνδη και βέβαια έγιναν πολλές διμερείς συναντήσεις, ή συναντήσεις διακρατικών ενώσεων και συμμαχιών που έχουν διαμορφωθεί ανάμεσα σε καπιταλιστικά κράτη, όπως οι BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική), ενώ πραγματοποιήθηκαν και επιχειρηματικά φόρουμ για τη διερεύνηση νέων συμφωνιών ανάμεσα σε μονοπωλιακούς ομίλους.

Επιστέγασμα της Συνόδου ήταν το κοινό ανακοινωθέν που βγήκε, που αποτελεί ένα ευχολόγιο για τον ...καλλωπισμό του καπιταλισμού και το συγκερασμό συμφερόντων, πράγμα όμως αδύνατο, αφού συγκρούονται ισχυρά μονοπώλια, επιδιώξεις κεφαλαιοκρατών και αστικών κρατών που διεκδικούν τον έλεγχο στον πλούτο (Ενέργεια, δίκτυα μεταφοράς της, ορυκτά), στις αγορές και τις σφαίρες επιρροής στον πλανήτη. Η αναιμική καπιταλιστική ανάπτυξη, σε πολλές από τις χώρες δημιουργεί μεγάλη αβεβαιότητα, όπως και οι επιπτώσεις που αντικειμενικά θα έχει η απόφαση του δημοψηφίσματος της 23ης Ιούνη στη Βρετανία για έξοδό της από την ΕΕ. Μια διαδικασία που θα είναι αρκετά σύνθετη και συμβαίνει πρώτη φορά, εντείνοντας τους κλυδωνισμούς που δέχεται το οικοδόμημα αυτό του ευρωπαϊκού κεφαλαίου. Η αναζήτηση για ένα μείγμα διαχείρισης με «χαλάρωση των προγραμμάτων λιτότητας» είναι από τα κεντρικά ζητήματα, που αξιοποιείται από ορισμένες δυνάμεις (όπως η Γαλλία, η Ιταλία, οι ΗΠΑ) για καλλιέργεια φρούδων ελπίδων και αυταπατών περί βελτίωσης της ζωής των λαϊκών στρωμάτων όσο αυξάνεται η καπιταλιστική κερδοφορία. Εκεί αποσκοπεί και το κείμενο της «Συναίνεσης της Χανγκτσού» που περιλαμβάνεται στο ανακοινωθέν.

Ταυτόχρονα, η αντιπαράθεση στα πεδία των εν εξελίξει ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων αποτυπώνεται στις αποφάσεις, ενώ απασχολεί ιδιαίτερα η διαχείριση της λεγόμενης «προσφυγικής κρίσης». Μια «κρίση», που παρουσιάζεται περίπου σαν φυσικό φαινόμενο, ενώ πρόκειται για τις επιπτώσεις των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων που διαλύουν χώρες, καταστρέφουν λαούς οι οποίοι βίωναν και βιώνουν τη βαρβαρότητα του καπιταλιστικού συστήματος, αυτού που οι αστικές τάξεις και ο πολιτικοί τους εκπρόσωποι υπερασπίζονται.

Ας δούμε πιο αναλυτικά τι επισημαίνουν στο ανακοινωθέν τους οι εκπρόσωποι των πιο ισχυρών καπιταλιστικών χωρών.

Καταρχάς, εκτιμούν ότι «η παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη εξελίσσεται» και ότι «η ικανότητα επαναφοράς σε κάποιες οικονομίες επιβεβαιώνεται και νέες πηγές ανάπτυξης προβάλλουν». Βεβαίως, αυτό ισχύει για κάποιες καπιταλιστικές οικονομίες, όπως οι ΗΠΑ που έχουν ανάπτυξη πάνω από 2%, με τεράστια προβλήματα για τους εργαζόμενους ή η Κίνα και η Ινδία που «τρέχουν» με 7%, αλλά σε πολλές άλλες χώρες υπάρχει είτε αναιμική ανάπτυξη είτε στασιμότητα ή και ύφεση (όπως σε Ρωσία, Βραζιλία). Γι' αυτό στη συνέχεια δηλώνουν: «Αλλά η ανάπτυξη εξακολουθεί να είναι πιο αδύναμη από αυτό που θα επιθυμούσαμε. Τα ρίσκα ύφεσης παραμένουν μέσω της δυνητικής μεταβλητότητας των χρηματοπιστωτικών αγορών, της αστάθειας των τιμών των αγαθών, των χαμηλών ρυθμών του εμπορίου και των επενδύσεων και της χαμηλής παραγωγικότητας και απασχόλησης σε αρκετές χώρες. Προκλήσεις που προέρχονται από τις γεωπολιτικές εξελίξεις, αυξάνουν τις προσφυγικές ροές όπως και την τρομοκρατία και συγκρούσεις δυσκολεύουν την παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη». Σε ό,τι αφορά την επίκληση των «προσφυγικών ροών και της τρομοκρατίας» είναι το αποτέλεσμα της χρήσης «εργαλείων» όπως οι ισλαμιστές - τζιχαντιστές φονιάδες που δημιούργησαν και θέριεψαν οι ιμπεριαλιστές, για να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντά τους, κυρίως στην Ευρεία Μέση Ανατολή, στον Καύκασο και τη Βόρεια Αφρική.

Και, βέβαια, οι εκπρόσωποι του κεφαλαίου δεν αργούν να μπουν στο «ψητό». Λένε χαρακτηριστικά για την αναγκαιότητα των μεταρρυθμίσεων (βλέπε επίθεση στα εργατικά - λαϊκά δικαιώματα για να γίνει ακόμη πιο φτηνή η εργατική δύναμη, πιο ευέλικτη, με λιγότερα δικαιώματα και επομένως πιο αποδοτική για τους κεφαλαιοκράτες): «Συναντηθήκαμε επίσης σε μια περίοδο συνεχών και βαθιών μεταρρυθμίσεων στο παγκόσμιο τοπίο και τη δυναμική της ανάπτυξης. Μαζί με τις προκλήσεις και τις αβεβαιότητες υπάρχουν και ευκαιρίες. Οι επιλογές που κάνουμε μαζί θα καθορίσουν την αποτελεσματικότητα της απάντησής μας στις προκλήσεις του σήμερα, για να δημιουργήσουμε την παγκόσμια οικονομία του μέλλοντος.

Πιστεύουμε ότι η στενότερη συμμαχία και η κοινή δράση των μελών του G-20 θα δώσει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στις πρωτοπόρες δυνάμεις για να εντείνουν τη συνεργασία για την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη, και να υπάρξει μοίρασμα της ευημερίας στον κόσμο.

Δεσμευόμαστε να ενισχύσουμε την καινοτόμα, διασυνδεδεμένη και χωρίς αποκλεισμούς παγκόσμια οικονομία για μια εποχή παγκόσμιας βιώσιμης ανάπτυξης, παίρνοντας υπόψη την Ατζέντα 2030 για βιώσιμη ανάπτυξη, την Ατζέντα της Αντίς Αμπέμπα και της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα».

Ειδικά το ζήτημα της καινοτομίας κλίνεται σε όλες τις πτώσεις. Πρόκειται για ένα ζήτημα, που όντως θα μπορούσε να είναι υπέρ των εργαζομένων, να διευκολύνει την παραγωγή, να τους δώσει ελεύθερο χρόνο, αλλά στον καπιταλισμό, που μοναδικό κριτήριο είναι το κέρδος, καταστρέφεται εργατική δύναμη, η πρώτη παραγωγική δύναμη, με νέες θέσεις ανεργίας, λόγω της μηχανοποίησης - ρομποτοποίησης της παραγωγής, αυξάνοντας την ίδια ώρα το βαθμό εκμετάλλευσης στο έπακρο, ενώ θα μπορούσε να μειώσει τον εργάσιμο χρόνο αντί να αυξάνει την ανεργία. Αυτό όμως έρχεται σε αντίθεση με την αύξηση του ποσοστού κέρδους. Οξύνεται ο ανταγωνισμός και η ταχύτητα των τεχνολογικών και επιστημονικών εξελίξεων οδηγεί στη γρήγορη απαξίωση προϊόντων που βγαίνουν στην αγορά και γρήγορα αντικαθίστανται από άλλα πιο εξελιγμένα (ο κλάδος των ηλεκτρονικών συσκευών είναι χαρακτηριστικός), ενώ αυτό αποτελεί και αιτία για υπερπαραγωγή προϊόντων που μένουν απούλητα, με αποτέλεσμα να σπάει ο κύκλος της παραγωγής, να δημιουργείται η καπιταλιστική κρίση.

Ολα αυτά επιχειρείται να ξεπεραστούν με τη λεγόμενη «Συναίνεση της Χανγκτσού», που περιλαμβάνει 4 άξονες. Συγκεκριμένα:

«-- Οραμα: Η μετατροπή των οικονομιών σε καινοτόμες και με βιώσιμο τρόπο, ώστε να ανταποκρίνονται στα συμφέροντα των σημερινών και μελλοντικών γενεών.

-- Ολοκλήρωση: Με συνέργειες στο χρηματοπιστωτικό, το νομισματικό και τις διαρθρωτικές πολιτικές να επιτυγχάνεται συνοχή μεταξύ οικονομικών, εργασιακών και κοινωνικών πολιτικών και συνδυασμός στη διοίκηση στις βραχυπρόθεσμες, μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες χρόνιες πολιτικές με κοινωνική ανάπτυξη και περιβαλλοντική προστασία.

-- Ανοιχτή οικονομία: Δουλεύουμε για μια ανοιχτή οικονομία χωρίς προστατευτισμό, που προωθεί το παγκόσμιο εμπόριο και τις επενδύσεις, ενισχύοντας το πολυμερές σύστημα εμπορίου, ώστε να εξασφαλίζονται ευκαιρίες μέσα από τη δημόσια ενίσχυση, ώστε να διευρύνεται η παγκοσμιοποιημένη οικονομία.

-- Χωρίς αποκλεισμούς: Δουλεύουμε για να εξασφαλίσουμε ότι η οικονομική ανάπτυξη εξυπηρετεί τις ανάγκες όλων και ευνοεί όλες τις χώρες και ειδικότερα τις γυναίκες, τους νέους και τις ευάλωτες ομάδες, παράγοντας περισσότερες ποιοτικές δουλειές, αντιμετωπίζοντας τις ανισότητες, τη φτώχεια, ώστε κανείς να μη μένει πίσω».

Και μόνο η απλή ανάγνωση των εν λόγω προτάσεων αποτελεί ...ανέκδοτο, καθώς, όπως αναφέραμε και παραπάνω, οι ισχυροί ανταγωνισμοί δεν μπορούν να ξεπεραστούν. Οι «λύκοι» μπορεί να ενώνονται για να αντιμετωπίσουν μια απειλή - εν προκειμένω οι καπιταλιστές από κοινού χαράζουν κοινή στρατηγική, για να αποτρέψουν το ενδεχόμενο οι εργάτες να συνειδητοποιήσουν την ουσία της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης και ότι μπορούν να οργανώσουν την κοινωνική και οικονομική ζωή χωρίς τους κεφαλαιοκράτες - αλλά όταν έρχεται η ώρα της μοιρασιάς της λείας, αρχίζει αναπόφευκτα η φαγωμάρα, η σύγκρουση, που παίρνει και μορφή περιφερειακών ή και παγκόσμιου πολέμου.

Επομένως, οι προτροπές και οι αναζητήσεις των καπιταλιστών, που διατυπώνονται, περί «νέου μονοπατιού ανάπτυξης», που θα δημιουργεί «νέες καλύτερες θέσεις εργασίας με κλειδί την καινοτομία και θα δημιουργήσει συνεργατικά χωρίς αποκλεισμούς καινοτόμα, βιώσιμα οικοσυστήματα» και οι νέες ατζέντες για «Καινοτόμα ανάπτυξη μέσω νέων ανακαλύψεων, της νέας βιομηχανικής επανάστασης (σ.σ. την ονομάζουν τέταρτη και αφορά τη διευρυμένη χρήση «έξυπνων μηχανών» και ρομπότ στην παραγωγή) και της ψηφιακής οικονομίας», αφορούν πρώτα και κύρια τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Αντε και ένα μικρό αριθμό εργαζομένων και δεν θα ευνοηθεί η συντριπτική πλειοψηφία της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων. Πολύ δε περισσότερο που όλα αυτά διατυπώνονται όταν ακριβώς, λόγω του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης, δεν έχουν λυθεί στοιχειώδη προβλήματα όπως η πείνα, η δίψα, η αντιμετώπιση ασθενειών που ταλανίζουν δισεκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη και πεθαίνουν χιλιάδες παιδιά.

Κατά τα άλλα, τα επιτελεία των αστών ανησυχούν για τη λεγόμενη «διεθνή οικονομική αρχιτεκτονική» για την «προώθηση της πολιτικής της Βασιλείας 3». Τι σημαίνουν αυτά στην ...ανθρώπινη γλώσσα; Κανόνες λειτουργίας του διεθνούς νομισματικού και τραπεζικού συστήματος, η σχετική συμφωνία με το όνομα της πόλης της Ελβετίας, αναφέρεται σε ρυθμιστικούς κανόνες για το χρηματοπιστωτικό σύστημα που καταλήχτηκαν τον Ιούνη του 2010, τροποποιώντας τις προηγούμενες συμφωνίες Βασιλεία 1 και 2, δηλαδή αφορούν την «καρδιά» της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας. «Ευχολόγια», επίσης, διατυπώνονται και για την καταπολέμηση της «φοροδιαφυγής», των «φορολογικών παραδείσων» και «παράνομων δραστηριοτήτων».

Επίσης, απασχολεί το θέμα της νομισματικής ισοτιμίας και ιδιαίτερες επικρίσεις δέχεται η Κίνα για «αθέμιτο ανταγωνισμό» με την πολιτική υποτίμησης του γουάν, που κάνει πιο εύκολες τις εξαγωγές και τις ξένες επενδύσεις. Εκφράζεται ακόμα ανησυχία λόγω της στροφής της Κίνας στην εσωτερική κατανάλωση και τη σχετική υποχώρηση των εξαγωγών.

Για το διεθνές εμπόριο, διακηρύσσεται η «κοινή πάλη ενάντια σε φαινόμενα προστατευτισμού», διατυπώνεται η ανάγκη για απελευθέρωσή του, προώθηση συμφωνιών μέσω του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, και επίσης εμφανίζεται διάθεση για στήριξη των πολυμερών εμπορικών συμφωνιών, χωρίς να γίνεται συγκεκριμένη αναφορά στη Διειρηνική Συμφωνία Εμπορίου,(συμφωνία ΗΠΑ με χώρες του Ειρηνικού Ωκεανού), στη Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου και Επενδύσεων ΗΠΑ - ΕΕ ή σε καμία άλλη. Ωστόσο, υπάρχουν «μπηχτές» για περιορισμό της υπερπαραγωγής φτηνού χάλυβα στην Κίνα, την ίδια ώρα που αυτή η ανερχόμενη δύναμη χαράσσει τους λεγόμενους «Δρόμους του Μεταξιού» σε κάθε κατεύθυνση του πλανήτη για την επέκταση της δράσης των μονοπωλιακών της ομίλων.