Στιγμιότυπο από την περσινή εικαστική έκθεση έργων του Γ. Φαρσακίδη στο Φεστιβάλ

Ανάμεσα στους χιλιάδες μαχητές του ΔΣΕ συμμετείχαν και καλλιτέχνες, όπως και οι εικαστικοί Γιώργης Δήμου, Γιώργος Γούλας και Δημήτρης Κατσικογιάννης. Στο πλευρό του ΔΣΕ βρίσκονταν από κάθε μετερίζι, όπως αυτό των εξοριών και των φυλακών, και δεκάδες καλλιτέχνες, ανάμεσά τους και ο Βασίλης Βλασσίδης.

Σε αυτούς τους εικαστικούς είναι αφιερωμένη η φετινή εικαστική έκθεση, ως ελάχιστος φόρος τιμής απέναντί τους, συμβάλλοντας να γίνει γνωστό το έργο τους στη νέα γενιά. Σε αυτούς τους εικαστικούς που με την τέχνη τους αποτύπωσαν τις πιο μεγάλες στιγμές του λαού μας και στρατεύτηκαν με το δίκιο της εργατικής τάξης. Δεν δημιούργησαν αποκομμένοι από την κοινωνία, αλλά συνδέθηκαν και εξέφρασαν τους βαθύτερους πόθους της.

Τα έργα θα εκτεθούν σε ψηφιακή μορφή υψηλής απόδοσης και έχουν παραχωρηθεί στο Φεστιβάλ από το Ιστορικό Αρχείο της ΚΕ του ΚΚΕ, το Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης, το Μουσείο Δημήτρη και Λέγκως Κατσικογιάννη, καθώς και από ιδιωτικές συλλογές.

Γιώργης Δήμου (1911 - 2006): Γεννήθηκε στο Κάιρο. Σχεδίασε τα πρώτα του έργα στο εργαστήρι μαρμαρογλυπτικής του πατέρα του. Το 1925 ήρθε σε επαφή με το εργατικό κίνημα και την προοδευτική διανόηση της Αιγύπτου. Το 1930, με υποτροφία, σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Τον ίδιο χρόνο εντάχθηκε στην ΟΚΝΕ. Συνεργάστηκε με τα περιοδικά «Νέοι Πρωτοπόροι», «Πρωτοπορία», «Νέα Εστία».

Το 1947 εντάχθηκε στον ΔΣΕ. Αναλαμβάνει και σχεδιάζει πορτρέτα μαχητών και μαχητριών του ΔΣΕ. Εγκαθίσταται ως πολιτικός πρόσφυγας στη Ρουμανία. Εκεί εργάζεται στο εκδοτικό του ΚΚΕ, τις «Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις», επιμελούμενος δεκάδες εκδόσεις.

Το 1965 επέστρεψε στην Ελλάδα. Δε θέλησε να οργανώσει ατομική έκθεση ή να πουλήσει έργα του σε ιδιώτες. Πείστηκε να εκθέσει δημιουργίες του στην αφιερωματική έκθεση που οργάνωσε το Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης, με τίτλο «Γιώργης Δήμου - χαρακτική και σχέδια».

Δημήτρης Κατσικογιάννης (1915 - 1991): Γεννήθηκε στις 21 Ιούνη του 1915 στην Καρυά Ολύμπου. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών.

Στην περίοδο της Κατοχής, γυρνώντας στο χωριό του, οργανώνεται στο ΚΚΕ και το ΕΑΜ. «Ζώντας αυτή την ατμόσφαιρα του λαού, αυτή την επαναστατικότητα, που ήταν πρωτόγνωρη για μένα, την ολοκληρωτική προσφορά του, σαν καλλιτέχνης ένοιωθα ότι δεν μπορούσα να κάνω μια προτομή... Ενοιωθα την ανάγκη να βλέπω τη μάζα. Τη φύλαγα μέσα μου και περίμενα τη στιγμή. Μετά την απελευθέρωση, έλεγα ένα χώρο θέλω τίποτα άλλο...».

Στα χρόνια του Εμφυλίου Πολέμου εντάσσεται στον ΔΣΕ. Το 1952, ύστερα από φυλάκιση δύο χρόνων, καταδικάζεται ισόβια για τη δράση του. Στα χρόνια των φυλακών δε σταματά να ζωγραφίζει. Πολλά έργα του κατάσχονται και άλλα καίγονται από τους δεσμοφύλακές του.

Αποφυλακίστηκε το 1961 με κατεστραμμένη υγεία. Το 1964 παντρεύτηκε την Λέγκω, της οποίας η συμβολή στην καλλιτεχνική δημιουργία του καλλιτέχνη υπήρξε τεράστια.

Τα πιο πολλά έργα του που διασώζονται, ο Κατσικογιάννης τα φιλοτεχνεί από το 1960 και μετά. Στο κέντρο της έμπνευσής του ήταν η δεκαετία 1940 - '50, αλλά και στη συνέχεια τα δύσκολα χρόνια των φυλακίσεων και των εξοριών. Φιλοτέχνησε, επίσης, έργα εμπνευσμένα από το Πολυτεχνείο, τους αγροτικούς αγώνες, την πάλη των λαών ενάντια στον ιμπεριαλισμό.

Γιώργος Γούλας (1919 - 2015): Γεννήθηκε στην Καρδίτσα. Τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής τα πήρε από τον ζωγράφο Δημήτρη Γιολδάση. Γράφτηκε στη Νομική Σχολή Αθηνών κατόπιν επιθυμίας της οικογένειάς του, ουδέποτε όμως την παρακολούθησε, αντίθετα συμμετείχε στα μαθήματα της Σχόλης Καλών Τεχνών.

Οργανώθηκε στην ΟΚΝΕ, πήρε μέρος στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο και στη συνέχεια στην Εθνική Αντίσταση στην περιοχή του Ιτάμου, μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ και του ΚΚΕ. Συμμετείχε στον ΔΣΕ.

Εχει πει για το έργο του: «Κατάφερα να μπω στη Σχολή Καλών Τεχνών, αλλά κάποιοι φρόντισαν να με στείλουν στη Μακρόνησο. Οταν γύρισα, μου είπαν ότι "είχε παρέλθει το όριο ηλικίας"...».

Μετά τη δικτατορία συμμετείχε ενεργά στο μαζικό κίνημα των καλλιτεχνών.

Με τα έργα του, απεικόνισε ρεαλιστικά τη θεσσαλική γη της δεκαετίας του '50, τα καμποχώρια της Καρδίτσας. Στο επίκεντρό του ο μόχθος των αγροτών, οι αγροτικές κινητοποιήσεις. Μεγάλο μέρος του έργου του, επίσης, είναι εμπνευσμένο από θέματα της Κατοχής.

Βασίλης Βλασσίδης (1907 - 1997). Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Από νεαρή ηλικία κάνει τα πρώτα του βήματα στη ζωγραφική.

Η Κατοχή τον βρίσκει να δουλεύει στην ΟΥΛΕΝ σαν σχεδιαστής. Οργανώνεται στο ΚΚΕ, ενώ πρωτοστατεί στην οργάνωση του σωματείου εργαζομένων, του οποίου γίνεται πρόεδρος. Δραστηριοποιείται στον τομέα της διαφώτισης.

Τα Χριστούγεννα του 1946 συλλαμβάνεται και στέλνεται εξορία μέχρι το 1956. Περνάει από την Ικαρία, τη Μακρόνησο και τον Αη Στράτη. Στην εξορία δημιουργεί το μεγαλύτερο και πιο σημαντικό κομμάτι του έργου του. Εκεί γνωρίζεται με μεγάλους καλλιτέχνες όπως τους Γιάννη Ρίτσο, Μάνο Κατράκη και Μενέλαο Λουντέμη.

Οταν αποφυλακίζεται, αναγκάζεται να μπει στο χώρο της διαφήμισης φιλοτεχνώντας έντυπα, φυλλάδια αλλά και εξώφυλλα βιβλίων, αφού η ζωγραφική δεν μπορεί να του εξασφαλίσει τα προς το ζην. Παρ' όλα αυτά, συνεχίζει να δημιουργεί. Συμμετείχε σε μια ομαδική έκθεση και οργάνωσε μια ατομική.

Στο cd περιλαμβάνονται τα τραγούδια Υμνος στη Ρωσία!, Ο Οδηγητής, Βαρσαβιάνκα, Το τραγούδι στη δουλειά, Πρωτομαγιά, Το τραγούδι της αλληλεγγύης, Το τραγούδι του Τέλμαν, Κόκκινοι αθλητές, Η Διεθνής.

Το cd συνοδεύεται και από ένα καλαίσθητο βιβλιαράκι, που περιέχει τους στίχους όλων των τραγουδιών. Στον πρόλογο σημειώνονται τα παρακάτω:

Το μεγαλύτερο μέρος των τραγουδιών που περιλαμβάνονται σε αυτό το cd, αν και στον καιρό τους ήταν πολύ αγαπητά ειδικά στους νέους της ΟΚΝΕ, στις μέρες μας είναι άγνωστα. Ηρθαν για πρώτη φορά στην επιφάνεια, μετά από περίπου 95 χρόνια, στις 21 Νοέμβρη 2015, στο πλαίσιο της Ημερίδας της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ με θέμα «Η εμφάνιση της εργατικής τάξης, ο ρόλος της στους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες στον 20ό αιώνα και η στρατηγική του ΚΚΕ».

Τα περισσότερα προέρχονται από συλλογές των κομματικών εκδοτικών οργανισμών του μεσοπολέμου, που φυλάσσονται στο ιστορικό Αρχείο του Κόμματος: του Εκδοτικού Τμήματος του ΣΕΚΕ (Κόκκινα Τραγούδια, 1921), του Σοσιαλιστικού Βιβλιοπωλείου (Επαναστατικά Τραγούδια, 1928) και του «Ριζοσπάστη» (Κόκκινο Ημερολόγιο, 1935).

Οι εκδόσεις αυτές μαρτυρούν ότι το ΚΚΕ, από τα πρώτα κιόλας χρόνια μετά την ίδρυσή του, στο φως της νικηφόρας Οχτωβριανής Επανάστασης, αγκαλιάζει και ενθαρρύνει την τέχνη που συμβάλλει στην εργατική - επαναστατική πάλη, ως απαραίτητο κι αναπόσπαστο όπλο στη δράση του.

Τα ονόματα των συνθετών και των ποιητών μερικών τραγουδιών δυστυχώς δεν μπόρεσαν να βρεθούν. Στο τραγούδι «Κόκκινοι αθλητές» γνωρίζουμε ότι οι στίχοι είναι του Γιάννη Ρίτσου, που υπογράφει με το ψευδώνυμό του εκείνα τα χρόνια Γ. Σοστίρ και η μουσική του συνθέτη Αχιλλέα Χαλκιόπουλου, μέλος του ΚΚΕ από την εποχή του ΣΕΚΕ. Αυτοί οι δυο μαζί με τον Μενέλαο Λουντέμη είχαν δημιουργήσει εκείνα τα χρόνια πολιτιστική ομάδα σε μια εργατική λέσχη του Πειραιά. Ανάμεσα στ' άλλα, παρουσιάζονται και άγνωστοι στίχοι της Διεθνούς, καθώς και του τραγουδιού «Ανεμοι, θύελλες» (Βαρσαβιάνκα). Το τραγούδι «Ο Οδηγητής» - σε στίχους Κώστα Βάρναλη - είναι το μόνο που μουσικά δεν ανήκει στην περίοδο του μεσοπολέμου, αφού μελοποιήθηκε το 1981 από τον Χρήστο Λεοντή.

Τα θέματα των τραγουδιών αντλούνται από τα συνταρακτικά γεγονότα της νέας ιστορικής περιόδου μετά την είσοδο του καπιταλισμού στο ιμπεριαλιστικό στάδιο, όπως ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος, η Οχτωβριανή Επανάσταση, το «ξύπνημα» των προλετάριων και οι αγώνες τους, η ίδρυση της Κομμουνιστικής Διεθνούς, η δολοφονία των Καρλ Λίμπκνεχτ και Ρόζας Λούξεμπουργκ κ.ά. και εκφράζουν την πάλη της ανερχόμενης εργατικής τάξης για να διαχωριστεί από την αστική, διεκδικώντας την εξουσία της.

Κιθάρες, ενορχήστρωση, διεύθυνση ορχήστρας, διεύθυνση παραγωγής και ψηφιακός προγραμματισμός: Μανώλης Ανδρουλιδάκης, Φαγκότο - φυσαρμόνικα: Δημήτρης Κουφαλάκος, Φλάουτο: Στέφανος Χατζηαναγνώστου, Κλαρινέτο: Βασίλης Παρασκευόπουλος, Τρομπέτα: Γιώργος Καλτσούνης, Κρουστά: Μαρίνος Τρανουδάκης, Μαντολίνο: Στάθης Σαββίδης.

Στο τραγούδι «Ο Οδηγητής» τραγουδάει ο συνθέτης του Χρήστος Λεοντής και στο «Το τραγούδι στη δουλειά» η Ρίτα Αντωνοπούλου.

Χορωδιακές επεξεργασίες: Μανώλης Ανδρουλιδάκης - Νεκτάριος Σαμαρτζής

Διδασκαλία χορωδίας: Γιώργος και Νεκτάριος Σαμαρτζής

Χορωδία

Soprani: Μιρέιγ Ιβάνοβα, Ροδάνθη Κασκαφέτου, Φωτεινή Χατζιδάκη.

Alti: Φωτεινή Αθανασάκη, Ζωή Απειρανθίτου, Αμέρισσα Φτούλη.

Tenori: Κώστας Θεοχάρης, Γιώργος Σαμαρτζής, Νεκτάριος Σαμαρτζής.

Bassi: Χρήστος Δαλιάνης, Αλέξανδρος Λούτας, Παύλος Μαρόπουλος, Ανδρέας Μεταξάς, Νίκος Συρόπουλος.

Ηχολήπτες: Νίκος Ασημάκης, Σοφία Δηλαβέρη, Γεράσιμος Γκόγκας, Σπύρος Μακρής

Μίξη - editing: Νίκος Ασημάκης, Μανώλης Ανδρουλιδάκης