Κέρι - Λαβρόφ ανταλλάσσουν χειραψία αφού έχουν ανακοινώσει τη συμφωνία για κατάπαυση του πυρός. Οι διεργασίες συνεχίζονται, όπως και οι αντιθέσεις

Για το ακριβές περιεχόμενο της συμφωνίας δεν έγιναν γνωστά πολλά πράγματα. Ωστόσο από την πρώτη στιγμή ακόμα και οι άμεσα εμπλεκόμενες πλευρές εξέφρασαν προβληματισμούς για την αντοχή της. Μέχρι το βράδυ της Παρασκευής, είχαν γίνει καταγγελίες για πάνω από 100 παραβιάσεις της συμφωνίας και από τις δυνάμεις του συριακού στρατού και από τις δυνάμεις της συριακής αντιπολίτευσης, ενώ κατηγορίες ανταλλάσσονταν και για τις ευθύνες με την καθυστέρηση της παράδοσης τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης στους δεκάδες χιλιάδες εγκλωβισμένους αμάχους.

Βέβαια, το πολυήμερο παζάρι μεταξύ Ουάσιγκτον - Μόσχας που είχε προηγηθεί της συμφωνίας όπως και η ίδια η ανακοίνωση της συμφωνίας φανέρωσαν διεργασίες συντονισμού, χωρίς φυσικά να εξαλείφονται οι βαθιές ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις και χωρίς να είναι σίγουρο αν θα ξεπεραστούν οι δυσκολίες που υπάρχουν για την εφαρμογή της συμφωνίας. Τίποτα δεν ήταν σίγουρο ούτε και για την τύχη του «Κοινού Κέντρου Εφαρμογής», που υποτίθεται ότι Ρωσία και ΗΠΑ θα έθεταν σε λειτουργία εφόσον η κατάπαυση του πυρός τηρηθεί, με στόχο την ανταλλαγή πληροφοριών και το συντονισμό για το ενδεχόμενο και κοινών στρατιωτικών επιχειρήσεων, χωρίς ωστόσο να δοθούν διευκρινίσεις για τα χαρακτηριστικά και τους στόχους αυτών των πιθανών επιχειρήσεων.

Προχτές, Τζον Κέρι και Σεργκέι Λαβρόφ συνομίλησαν για δεύτερη φορά μέσα σε λίγες μέρες, αποτυπώνοντας και τη «νευρικότητα» που παρέμενε, σε θέματα όπως ο διαχωρισμός των οργανώσεων της «μετριοπαθούς αντιπολίτευσης» και των «τρομοκρατικών οργανώσεων». Για το θέμα αυτό, η Μόσχα ζητούσε επίμονα από την Ουάσιγκτον να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις της. Αλλωστε, προβληματισμοί είχαν διατυπωθεί από την πρώτη στιγμή της ανακοίνωσης της κατάπαυσης πυρός, επειδή υπήρξαν οργανώσεις που δεν δήλωσαν ότι συμφωνούν με αυτή, ανάμεσά τους και ορισμένες που δεν έχουν διαχωρίσει τη θέση τους από το «Μέτωπο Φάταχ αλ Σαμ» (πρώην «Μέτωπο Αλ Νούσρα»).

Γενικότερα, οι πληροφορίες έφταναν πολύ συγκεχυμένες και συχνά αντικρουόμενες, τόσο για τις καταγγελίες παραβιάσεων της συμφωνίας, όσο και για τις διαπραγματεύσεις πάνω σε μια πιθανή παράτασή της. Επίσης, ανοικτό έμενε το ενδεχόμενο επανάληψης των ενδοσυριακών διαπραγματεύσεων που είχαν διακοπεί την περασμένη άνοιξη.

Το βράδυ της Παρασκευής, το «Ασοσιέιτεντ Πρες» μετέδωσε πως ΗΠΑ και Ρωσία ζήτησαν σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, για να συζητήσει σχετικά με τη Συρία, και προγραμματίστηκε συνεδρίαση για αργότερα το ίδιο βράδυ (πρώτες πρωινές ώρες Σαββάτου).

Στο μεταξύ, όλο το τελευταίο δεκαήμερο έγιναν μια σειρά συναντήσεις που φανέρωσαν την πολύπλευρη ετοιμότητα διαφόρων δυνάμεων για τις εξελίξεις στη Συρία και ευρύτερα την περιοχή. Ανάμεσα σε αυτές που ξεχώρισαν είναι σίγουρα η επίσκεψη του αρχηγού των ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων, Βαλερί Γκερασίμοφ, στην Αγκυρα, όπου συνάντησε τον Τούρκο ομόλογό του Χουλούσι Ακάρ. Τουρκικές «πηγές» υποστήριζαν ότι οι δύο ανώτατοι στρατιωτικοί συμφωνούν «πως τα περιφερειακά προβλήματα μπορούν να λυθούν μόνο μέσα από κοινές πρωτοβουλίες των χωρών της περιφέρειας» και μιλώντας για «κοινή αντίληψη σε στρατιωτικό επίπεδο» έβλεπαν και θετικές εξελίξεις «σχετικά με μια κοινή οπτική για τη λύση άλλων προβληματικών περιοχών στη Μέση Ανατολή».

Εξίσου ενδιαφέρουσα, για τις εξελίξεις που πιθανώς ακολουθήσουν μια «αντιμετώπιση» του «Ισλαμικού Κράτους» σε Συρία - Ιράκ, ήταν και η επίσκεψη που έκανε πριν από μερικές μέρες στο Παρίσι ο ηγέτης του ιρακινού Κουρδιστάν, Μασούντ Μπαρζανί, ο οποίος συζήτησε με το Γάλλο Πρόεδρο, Φρανσουά Ολάντ, την επικείμενη επιχείρηση ανακατάληψης της Μοσούλης (που τοποθετείται στα τέλη του 2016). Θυμίζουμε πως η Γαλλία πρόσφατα ανακοίνωσε ότι θα στείλει στο Ιράκ δυνάμεις του γαλλικού πυροβολικού, στη διάθεση του ιρακινού στρατού, ενώ σύντομα καταφτάνει στην περιοχή και το αεροπλανοφόρο «Σαρλ ντε Γκολ».

Τέλος, πρέπει να τονίζουμε ότι όλο αυτόν τον καιρό συνεχίζεται στη βόρεια Συρία η επιχείρηση «Ασπίδα υπεράσπισης του Ευφράτη», που ο τουρκικός στρατός ξεκίνησε στις 24 Αυγούστου, στο όνομα της εκκαθάρισης της τουρκο-συριακής μεθορίου από «τρομοκράτες», στους οποίους η Αγκυρα συγκαταλέγει το «Ισλαμικό Κράτος», αλλά και τις οργανώσεις των Κούρδων της Συρίας YPG και PYD. Το βράδυ της Παρασκευής, διεθνή ΜΜΕ μετέδιδαν ότι οι δυνάμεις της συριακής αντιπολίτευσης που στηρίζει ο τουρκικός στρατός στο πλαίσιο της «Ασπίδας του Ευφράτη» επέκτειναν τη δράση τους νοτιότερα στη βόρεια Συρία.

Στο μεταξύ, ενδιαφέρον είχε και η είδηση της τελευταίας στιγμής ότι μικρός αριθμός των αμερικανικών ειδικών δυνάμεων για πρώτη φορά ξεκίνησε προχτές το βράδυ να «συνοδεύει» τον τουρκικό στρατό και τους Σύρους «εταίρους» του (σ.σ. οργανώσεις συριακής αντιπολίτευσης) σε μάχες τους κατά του «Ισλαμικού Κράτους», στη βόρεια Συρία. Ο εκπρόσωπος του αμερικανικού Πενταγώνου Τζεφ Ντέιβις δήλωσε ότι η αμερικανική πλευρά παρέχει συμβουλευτική και άλλη αρωγή σε τουρκικά στρατεύματα που συνεχίζουν την εκκαθάριση της μεθορίου. «Αρνηση της πρόσβασης του IK σε αυτήν τη κρίσιμη μεθόριο κόβει όλες τις διαδρομές ανεφοδιασμού προς και από Ιράκ και Συρία και απομονώνει περαιτέρω την "πρωτεύουσα" του ΙΚ Ράκα» έσπευσε να υποστηρίξει και συμπλήρωσε: «Εχουμε παρατηρήσει με ικανοποίηση τους Τούρκους να συνεχίζουν αυτού του είδους την αποφασιστικά στρατηγικής σημασίας κίνηση που θα βοηθήσει στις προσπάθειές μας».

Ολοι οι διαχειριστές του συστήματος στο ...«μεϊντάνι»

Οι εκλογές πραγματοποιούνται σε μια περίοδο που η γερμανική αστική τάξη, αν και πιο ωφελημένη από την κρίση σε σχέση με άλλες στην ΕΕ, επίσης ανησυχεί για την αναιμική ανάπτυξη και ορισμένες ενδείξεις που υπάρχουν από εθνικά ινστιτούτα, υπηρεσίες και διεθνείς ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς, για μείωση των προσδοκιών ανάπτυξης στο 1,7% του ΑΕΠ το 2016. Επίσης, ειδικά μετά το Brexit (την απόφαση για αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ) παρατηρείται ανησυχία για αύξηση της συμμετοχής της Γερμανίας από 21% στο 25% στη χρηματοδότηση του προϋπολογισμού της ΕΕ, ενώ η στατιστική υπηρεσία καταγράφει πτώση εξαγωγών ειδικά εκτός Ευρωζώνης, που υπολογίζεται σε 13,8% τον Ιούλη φέτος σε σχέση με πέρσι. Επίσης, οι εξαγγελίες από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση για φοροελαφρύνσεις και σχετική τόνωση της εσωτερικής ζήτησης δείχνουν τη διάθεση να διασκεδαστεί η λαϊκή δυσαρέσκεια για τα πολλά χρόνια «παγώματος» των μισθών και του χτυπήματος δικαιωμάτων. Γιατί ουσιαστικά η αναιμική ανάπτυξη «πάτησε» στη λεγόμενη Ατζέντα 2000, που ουσιαστικά ξερίζωσε κοινωνικές παροχές, το νόμο Χαρτς IV που αύξησε τη σύνταξη στα 67 και διεύρυνε τη μερική απασχόληση και τα λεγόμενα «μινι τζομπς» των 400 ευρώ το μήνα.

Την ίδια ώρα, η αντιπαράθεση ανάμεσα σε Χριστιανοδημοκράτες (CDU) και Σοσιαλδημοκράτες (SPD) στην ομοσπονδιακή συγκυβέρνηση και ενόψει τον προεδρικών εκλογών το 2017 φέρνει στο προσκήνιο διαφοροποιήσεις τμημάτων του κεφαλαίου για το μείγμα διαχείρισης, περί πιο «κοινωνικού κράτους», όπως προβάλλουν οι Σοσιαλδημοκράτες, προκειμένου να χειραγωγούνται οι εργαζόμενοι.

Την ίδια ώρα, στο Βερολίνο, που επίσης συγκυβερνούν το SPD και η CDU από το 2012, η ανεργία αγγίζει το 11%, το ποσοστό που επιβιώνει με προνοιακά επιδόματα φτάνει το 17%, ενώ πάνω από 30% των εργαζομένων δουλεύει σε καθεστώς ημιαπασχόλησης, 20% ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Το Βερολίνο είναι μια πόλη όπου το 30% των κατοίκων έχει μεταναστευτικό υπόβαθρο, ενώ είναι ένας από τους πιο χρεωμένους δήμους της Γερμανίας, με χρέη πάνω από 60 δισ. Ενα από τα εκρηκτικά προβλήματα της πόλης είναι εκείνο της εκτόξευσης των ενοικίων τα τελευταία χρόνια (πάνω από 50%), πλήττοντας άμεσα το δικαίωμα των λαϊκών οικογενειών σε φτηνή και αξιοπρεπή στέγαση. Ιδιαίτερα οξυμένα είναι και τα ζητήματα της εκπαίδευσης, με τις μεγάλες ελλείψεις σε βρεφονηπιακούς σταθμούς και νηπιαγωγεία, καθώς και με δημοτικά σχολεία που, λόγω έλλειψης δασκάλων, έχουν τις τρεις (ή στις καλύτερες περιοχές τις δύο) πρώτες τάξεις του δημοτικού σε συνδιδασκαλία!

Το SPD, που οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι θα διατηρήσει την πρώτη θέση (23% αν και ακόμα είναι μεγάλο το ποσοστό των αναποφάσιστων), ως βασικό σημείο της προεκλογικής προπαγάνδας του προβάλλει την εκπαίδευση. Ετσι π.χ. στα πεπραγμένα τους διατυμπανίζουν ότι προσέλαβαν πάνω από 5.000 δασκάλους, χωρίς όμως να λένε ούτε ότι ήταν αναπληρωτές, με μισθό λιγότερο από το μισό του μόνιμου, ούτε ότι κάθε καλοκαίρι βρίσκονται «στον αέρα», παρόλο που καλύπτουν πάγια κενά του εκπαιδευτικού προσωπικού. Διαφημίζουν, επίσης, ότι θα δώσουν πάνω από 18 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση των «προβληματικών σχολείων» μέσα από διάφορα προγράμματα, π.χ. χρήματα για να αγοράζουν οι μαθητές τα βιβλία. Η πορεία υλοποίησης του προγράμματος για κάθε σχολείο θα επιτηρείται στενά από οικονομικής άποψης και θα αξιολογείται με βάση δείκτες όπως: επιδόσεις σε εξετάσεις, βελτίωση στην κατανόηση της γλώσσας, αριθμός απολυτηρίων, ποσοστά μαθητικής διαρροής, αριθμός απουσιών. Αν το σχολείο δεν πιάνει ένα μίνιμουμ αυτών των δεικτών, από τον τρίτο χρόνο θα πρέπει να επιστρέφει ένα τμήμα της επιδότησης στο κρατίδιο του Βερολίνου! Για να γίνουν όλα αυτά, φυσικά, θα πρέπει τα σχολεία να έχουν διευθυντές με διαπιστευμένες γνώσεις management!... Επιπρόσθετα, πιστό στις επιταγές του μεγάλου κεφαλαίου, το SPD θέτει ζήτημα για αύξηση των θέσεων μαθητείας στις μεγάλες εταιρείες, ώστε να απορροφηθούν πρόσφυγες, αλλά και την επαναφορά της υπηρεσίας ύδρευσης στα χέρια του κρατιδίου κατά 100%, παρά το γεγονός ότι την προηγούμενη δεκαετία οι ίδιοι την είχαν ξεπουλήσει. Διαφημίζουν το σταθερό επενδυτικό περιβάλλον που έχουν δημιουργήσει στο Βερολίνο με φοροελαφρύνσεις των επιχειρήσεων, ειδικά των γνωστών start up σε κλάδους νέων τεχνολογιών αλλά και του τουρισμού. Διαφημίζουν, τέλος, ότι ο δήμος του Βερολίνου είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης της πόλης με 48 χιλιάδες εργαζόμενους σε διάφορους κλάδους, χωρίς όμως να λένε κουβέντα για τους μισθούς των εργαζομένων αυτών, για τις συνθήκες εργασίας ή για την εκμετάλλευση των απόρων, που τους έχουν να καθαρίζουν τους δρόμους και τα χιόνια του Βερολίνου με 1 ευρώ την ώρα.

Η CDU (δημοσκοπικά στο 18%) αναδεικνύει ως κεντρικό ζήτημα την «τάξη και ασφάλεια στο Βερολίνο», πατώντας και στο κλίμα τρομοκρατίας του λαού που υπήρχε το προηγούμενο διάστημα, με απειλές για επιθέσεις στην πόλη από ισλαμιστές. Επικεφαλής υποψήφιός τους είναι ο υπουργός Εσωτερικών του κρατιδίου, Φρανκ Χένκελ, γνωστός για την έξαρση της καταστολής των λαϊκών κινητοποιήσεων, για τις εξώσεις λαϊκών οικογενειών από τα σπίτια τους με τεράστιες αστυνομικές επιχειρήσεις, καθώς και για τη σκληρή στάση του ενάντια στην «ακροαριστερή βία», στις καταλήψεις κτιρίων κ.ά. Στην καμπάνια τους κυριαρχούν τα συνθήματα για μεγαλύτερη αστυνόμευση και επέκταση της τεχνολογίας παρακολούθησης.

Τις τελευταίες μέρες, οι προσπάθειες αποπροσανατολισμού του λαού από τα πραγματικά προβλήματα καλά κρατούν, με κορυφαία την αντιπαράθεση μεταξύ των δύο συγκυβερνώντων κομμάτων πάνω στο θέμα των προσφύγων. Η κάθε πλευρά προσπαθεί να ρίξει τις ευθύνες στην άλλη, κυρίως για τα ζητήματα εκπαίδευσης των μεταναστών, στέγασής τους, αλλά και γενικότερης πολιτικής απέναντί τους, σε σχέση και με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ. Οι κοκορομαχίες τους, βέβαια, κρύβουν και αντιπαραθέσεις του κεφαλαίου για το θέμα. Δεν είναι τυχαίο ότι τμήμα του θέλει να βάλει μέτρο στην εισροή των μεταναστών /προσφύγων, καθώς και κριτήρια στην πολιτική υποδοχής του, ώστε να προσελκυστούν εξειδικευμένοι εργαζόμενοι σε συγκεκριμένους κλάδους. Επιπλέον, πολλοί αστοί υποστηρίζουν ότι δεν πρέπει να γίνουν δεκτά άλλα παιδιά.

Το κόμμα των Πρασίνων (στις δημοσκοπήσεις τρίτο με 15%), προσπαθώντας να κρύψει τη μέχρι τώρα συμπόρευσή του με τα άλλα αστικά κόμματα σε όλες τις αντιλαϊκές αποφάσεις, προβάλλει τα προβλήματα στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς του Βερολίνου, που ανήκουν στο δήμο και που τα τελευταία χρόνια συνεχώς υποβαθμίζονται. Μιλάνε για πιο τακτικές μεταφορές, με μεγαλύτερη συχνότητα τρένων, μετρό και λεωφορείων, κάτι που θα το πετύχουν με μείωση των βαγονιών ανά συρμό!!! Με αυτόν τον τρόπο, ισχυρίζονται, δεν θα επιβαρυνθεί η πόλη, αλλά θα κερδίσει, διότι θα μετακινούνται περισσότεροι δημότες - πελάτες... Φυσικά, δεν λένε κουβέντα για τα υπέρογκα ποσά που πληρώνουν οι εργαζόμενοι για τις μεταφορές τους, όταν η μηνιαία κάρτα κοστίζει 80 ευρώ, ενώ η ετήσια φτάνει στα 800 ευρώ...

Το Κόμμα της Αριστεράς (Die Linke) (δημοσκοπικά στο 14,5%), που συγκυβέρνησε με τους σοσιαλδημοκράτες από το 2001 έως και το 2011, συνέχισε και από την αντιπολίτευση την αντιλαϊκή πολιτική, υπερψήφιζε κάθε εκποίηση δημόσιας περιουσίας, με τον όρο να είναι «κερδοφόρα για το Δημόσιο». Τα συνθήματα που χρησιμοποιεί αποπροσανατολίζουν το λαό, όπως «η πόλη και η Αριστερά ανήκει σε εσάς», «πόλη με ενοίκια που μπορούν να πληρωθούν» και για «συγκρατημένες τιμές σε νερό και γκάζι», λες και μπορείς να βάλεις φρένο στη δίψα του κεφαλαίου για κέρδος ή να κάνεις τον καπιταλισμό ανθρώπινο. Χαρακτηριστικό στοιχείο της προεκλογικής του καμπάνιας είναι ότι «εμείς μιλάμε με εσάς και παίρνουμε τη γνώμη σας», σε μια προσπάθεια να εκμεταλλευτεί τα συναισθήματα που έχουν ειδικά οι πολίτες των ανατολικών συνοικιών, οι οποίοι έζησαν στο σοσιαλισμό και η συμμετοχή τους στη διοίκηση ήταν εντελώς διαφορετική.

Η παρουσία του νέου εναλλακτικού κόμματος του κεφαλαίου Alternative fur Deutschland (AfD - Εναλλακτική για τη Γερμανία), μετά τη σημαντική επιτυχία που σημείωσε πριν 3 βδομάδες στο κρατίδιο Μεκλεμβούργο - Δυτική Πομερανία με 21% (πάνω από την CDU, που είχε 19% και κάτω από το SPD με 30%), αξιοποιείται για να χειραγωγήσει και λαϊκό κόσμο.

Το κόμμα αυτό ιδρύθηκε μόλις το 2013, πρωτοστάτησε στις ρατσιστικές διαδηλώσεις της «Pegida» (κατά της λεγόμενης «ισλαμοποίησης της Ευρώπης»), από τον Χανς Ολαφ Χένκελ (πρώην πρόεδρο της Γερμανικής Ενωσης Βιομηχάνων, με θητείες σε διοικητικά συμβούλια εταιρειών όπως των ΙΒΜ, Bayern AG, Continental AG, Daimler Chrysler Aerospace, Ringier AG) και τον Τίλο Σαραζίν (πρώην στέλεχος των γερμανικών σιδηροδρόμων και της ομοσπονδιακής τράπεζας) και αρκετούς καθηγητές πανεπιστημίων. Προβάλλει ως λύση την επιστροφή σε εθνικό νόμισμα ή άλλες συμμαχίες πέρα από την ΕΕ, με δεδομένη τη συμμετοχή στο ΝΑΤΟ.

Στο Βερολίνο (που δημοσκοπικά έρχεται στο 14%) στην προεκλογική καμπάνια προβάλλει το αντιμεταναστευτικό προφίλ, αλλά επιχειρεί να καρπωθεί τη λαϊκή δυσαρέσκεια για τη δύσκολη οικονομική κατάσταση, που δήθεν μπορεί να αλλάξει στο πλαίσιο ενός «πιο εξορθολογισμένου καπιταλισμού».

Στο ίδιο μήκος κύματος είναι και δύο ακόμα κόμματα, το NPD («Εθνικοδημοκρατικό Κόμμα Γερμανίας» που πήρε 3,2% στις προηγούμενες εκλογές του 2011) και έχει στενές σχέσεις με τη Χρυσή Αυγή και το Burgerbewegung pro Deutschland («Κίνημα Πολιτών υπέρ της Γερμανίας») που πήρε 1,2%.

Το Φιλελεύθερο Κόμμα (FDP) καταγράφεται δημοσκοπικά στο 6,5%, ενώ στις εκλογές κατεβαίνουν συνολικά 17 κόμματα.

Σε αυτές τις εκλογές, το Γερμανικό Κομμουνιστικό Κόμμα (DKP) κατεβαίνει αυτόνομα στις εκλογές και κρατιδιακά και σε έναν από τους δήμους του Βερολίνου, στο Friedrichshain - Kreuzberg, με λίστα στην οποία συμμετέχουν μέλη και στελέχη του κόμματος, συνεργαζόμενοι και ιστορικές προσωπικότητες της Γερμανικής Λαοκρατικής Δημοκρατίας. Προβάλλει ότι εκπροσωπεί την εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα, όσους υποφέρουν από την κυρίαρχη πολιτική. Καλεί σε ψήφο αντίστασης, ψήφο ενάντια στο ξεπούλημα της δημόσιας περιούσιας, ενάντια στην αύξηση των ενοικίων, ενάντια στην παραπέρα αστυνόμευση και στρατιωτικοποίηση της κοινωνίας. Ψήφο για την υπεράσπιση κατακτήσεων που ήταν δεδομένες στη ΓΛΔ. Προβάλλει την πάλη ενάντια στον αντικομμουνισμό και την τρομοϋστερία και καλεί σε αποδέσμευση από το ΝΑΤΟ.

Στο πλαίσιο αυτών των εκλογών, έχει κυκλοφορήσει ευρέως μια εφαρμογή σε υπολογιστή με την ονομασία «Wahl - O - Mat», που σπονσοράρεται από αστικά ΜΜΕ. Η εφαρμογή αυτή στηρίζεται σε περίπου 40 ερωτήσεις/απόψεις που απευθύνει στον ψηφοφόρο και με βάση την απάντησή του, δηλαδή αν συμφωνεί, αν αντιτίθεται ή αν είναι ουδέτερος στο συγκεκριμένο θέμα, «βρίσκει» ποιο κόμμα είναι πιο κοντά στις απόψεις του και τον προτρέπει να το ψηφίσει. Πρόκειται για μεθοδευμένη χειραγώγηση του αστικού κράτους για τη διαμόρφωση ανθρώπων χωρίς ουσιαστικό κριτήριο, χωρίς ολοκληρωμένη εικόνα για το τι λέει το κάθε κόμμα, φυσικά μακριά από την ταξική πάλη, καθισμένο στον καναπέ του και με την ψευδαίσθηση ότι ασκεί ...το δημοκρατικό του δικαίωμα.