Τα βλέμματα και η προσοχή πολλών ιμπεριαλιστικών επιτελείων συγκεντρώνονται όλο και περισσότερο στην κυπριακή «γωνιά» της Ανατολικής Μεσογείου, εκεί όπου η εισβολή και η κατοχή από την Τουρκία επιχειρείται να σβηστούν και οι όποιες εξελίξεις αναμένεται να επιδράσουν σε ευρύτερες γεωπολιτικές ισορροπίες και κρίσιμους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς.

Σήμερα, αναμένεται να ξεκινήσει στο Μοντ Πελεράν της Ελβετίας νέος γύρος συναντήσεων ανάμεσα στον Κύπριο Πρόεδρο, Νίκο Αναστασιάδη, και τον ηγέτη του ψευδοκράτους, Μουσταφά Ακιντζί, μετά την ολοκλήρωση του προηγούμενου γύρου επαφών, από τις 7 έως τις 11 Νοέμβρη, όπου διαπιστώθηκε «ικανοποιητική πρόοδος», χωρίς όμως να υπάρξει συγκεκριμένη κατάληξη. Ωστόσο, μόνο και μόνο το γεγονός ότι οι δύο πλευρές συνεχίζουν από εκεί που σταμάτησαν «λέει πολλά», τουλάχιστον ως προς τις ισχυρές διαθέσεις οι συνομιλίες να προχωρήσουν.

Αυτό δε σημαίνει βέβαια ότι εξαλείφθηκαν οι αντιθέσεις και οι διαφωνίες που σε πολλά θέματα μένουν σημαντικές. Το βασικό συμπέρασμα που βγαίνει και από τις επαφές που μεσολάβησαν τη βδομάδα που πέρασε είναι πως το παζάρι αφενός περιπλέκεται, αφετέρου εντείνεται. Οποιος συμβιβασμός τελικά διαμορφωθεί, εάν διαμορφωθεί, θα κρύβει πολλαπλούς κινδύνους για το λαό της Κύπρου και τους λαούς όλης της περιοχής, με δεδομένο ότι αυτός θα αφορά ισχυρά μονοπωλιακά και ιμπεριαλιστικά συμφέροντα, των οποίων η υπεράσπιση περνά μέσα από νέους γύρους αντιλαϊκών επιθέσεων, σε όλα τα επίπεδα.

Η λύση του Κυπριακού που προωθείται, με τις συστηματικές παρεμβάσεις κέντρων, όπως οι ΗΠΑ και η ΕΕ, είναι λύση διχοτομική, στενά δεμένη με τους ανταγωνισμούς για το ποιοι ενεργειακοί σχεδιασμοί θα επικρατήσουν για την εκμετάλλευση και μεταφορά του φυσικού αερίου όλης της Ανατολικής Μεσογείου, πώς η Κύπρος θα ενισχύσει το ρόλο της ως «αβύθιστου αεροπλανοφόρου του ιμπεριαλισμού», σε μια κρίσιμη γεωστρατηγικά περιοχή.

Βάση των συνομιλιών είναι το Κοινό Ανακοινωθέν Ερογλου - Αναστασιάδη από το Φλεβάρη του 2014, που μιλούσε για «δύο συνιστώντα κράτη», το καθένα από τα οποία θα έχει αυτοτέλεια σε κρίσιμα ζητήματα (προϋπολογισμός, αστυνομία, φορολογία, σύναψη δανείων από διεθνείς οργανισμούς, υπογραφή διεθνών συνεργασιών κ.τ.λ.), θα είναι ουσιαστικά «συν-εταίρος» σε μια συνομοσπονδιακή, διχοτομημένη Κύπρο.

Στόχος όσων πρωταγωνιστούν στις συνομιλίες δεν είναι παρά να μείνει η Κύπρος βαθιά εγκλωβισμένη στους σχεδιασμούς και τους ανταγωνισμούς των ιμπεριαλιστών. Το θέμα είναι ποιους από όλους αυτούς τους σχεδιασμούς θα ευνοήσουν περισσότερο οι νέοι συσχετισμοί δύναμης.

Είναι, για παράδειγμα, χαρακτηριστικό ότι όπως η ίδια η κυπριακή κυβέρνηση έχει ξεκαθαρίσει, «θα παραμείνει αδιατάρακτη σε ισχύ» η συνθήκη («Συνθήκη Εγκαθίδρυσης») που όταν ιδρύθηκε η Κυπριακή Δημοκρατία, το 1960, κατοχύρωνε την παραμονή των βρετανικών στρατιωτικών βάσεων. Χαρακτηριστικές είναι όμως και οι διαρκείς αναφορές (αστικών κυπριακών δυνάμεων και ιμπεριαλιστικών κέντρων) στο μεγαλύτερο ρόλο που μετά από μια «λύση» μπορεί να αναλάβει η Κύπρος για την «ασφάλεια» και τη «σταθερότητα» στην ευρύτερη περιοχή.

Επιπλέον, εξίσου ενδεικτικές για τις συνθήκες μέσα στις οποίες συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις είναι και οι παρεμβάσεις της Τουρκίας, που κλιμακώνει την προκλητικότητά της.

Ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρ. Τ. Ερντογάν, στο μήνυμά του για την 33η επέτειο «ίδρυσης» του ψευδοκράτους, έσπευσε να δηλώσει ότι η Τουρκία στηρίζει «τη διαδικασία των περιεκτικών διαπραγματεύσεων για την ίδρυση ενός νέου ομοσπονδιακού συνεταιρισμού, βασισμένου στη διζωνικότητα, δικοινοτικότητα και σε δύο ισότιμες πολιτείες».

Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Νουμάν Κουρτουμλούς, σημείωσε μεσοβδόμαδα ότι «η Τουρκία με κανέναν τρόπο δεν θα κάνει υποχωρήσεις που της έχουν υπαγορεύσει, θα φτάσει στο σημείο που θα μπορεί να διασφαλίσει τα δικά της εθνικά συμφέροντα στην Κύπρο και (μόνο) εκεί θα σταματήσει». Αλλά και άλλοι αξιωματούχοι, όπως ο πρώτος διοικητής του στρατού των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων, Μουσά Αβσεβέρ, που συμμετείχε στις εκδηλώσεις για την «ίδρυση» της «Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου», μίλησε για «ισότιμο συνεταιρισμό», στον οποίο «οι Τούρκοι της Κύπρου θα δώσουν τη συγκατάθεσή τους».

Αργά το βράδυ της Παρασκευής, αναχωρώντας για την Ελβετία, ο Μ. Ακιντζί - σύμφωνα με ελληνοκυπριακά ΜΜΕ - εξέφρασε ανησυχία επειδή οι κυβερνήσεις Κύπρου και Ελλάδας προτίθενται να μεταφέρουν την «πενταμερή διάσκεψη» το 2017. Ανησυχητικό χαρακτήρισε και το γεγονός ότι η άλλη πλευρά επιδιώκει στην «πενταμερή διάσκεψη» να συζητηθούν μόνο ασφάλεια και εγγυήσεις. Επίσης, δήλωσε ότι αν υπάρξει θετικό αποτέλεσμα στη νέα συνάντηση στο Μον Πελεράν, πρέπει να γίνει «πενταμερής» εντός των επόμενων τριών βδομάδων για να συζητηθούν όλα τα θέματα που θα εκκρεμούν, οι τελικοί χάρτες αλλά και τα θέματα της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Οποιαδήποτε άλλη προσέγγιση δεν οδηγεί σε λύση, πρόσθεσε, σύμφωνα με τα ίδια ρεπορτάζ.

Από την άλλη μεριά, την τελευταία βδομάδα δυνάμωσαν τα «σενάρια» για τα περιθώρια διαμόρφωσης μιας «μεταβατικής κατάστασης». Ηταν μάλιστα ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, που στη διάρκεια της επίσημης επίσκεψής του στην Ελλάδα ανέλαβε να διευκρινίσει ότι πρέπει να εξαντληθούν οι δυνατότητες γεφύρωσης των διαφωνιών. Επιβεβαίωσε ασφαλώς πως η Ουάσιγκτον θα διεκδικήσει πρωταγωνιστικό ρόλο σε όλα τα στάδια επίτευξης και υλοποίησης της όποιας πιθανής συμφωνίας για το Κυπριακό.

Ετσι, αφού μίλησε για «προοπτικές για δίκαιη και συνολική μακροπρόθεσμη, βιώσιμη λύση», που «είναι καλύτερες από ποτέ», αφού επισήμανε ότι «μία λύση η οποία θα είναι μακροπρόθεσμα βιώσιμη» «θα δημιουργεί οικονομικές ευκαιρίες για όλους τους ανθρώπους σε ολόκληρη την Κύπρο», άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο για ένα μεταβατικό σχήμα προς μια νέα κατάσταση. «Εάν, πάντως, βρεθεί ένας μηχανισμός για μία μεταβατική κατάσταση από το σημερινό status quo (στάτους κβο) προς μία μελλοντική κατάσταση, αυτό το οποίο φαντάζονται και επιθυμούν και οι δύο πλευρές θα το υποστηρίξουμε και εμείς», ανέφερε. «Τις επόμενες βδομάδες και μήνες βλέπουμε μια ευκαιρία να γίνει κάτι, να λυθεί το πρόβλημα. Εάν βρούμε μια λύση που εξασφαλίζει ισοτιμία - είναι βέβαιο φυσικά ότι δεν θα ικανοποιηθούν και οι δύο πλευρές εκατό τοις εκατό», πρόσθεσε ανάμεσα σε άλλα.

Πάντως, η συζήτηση περί «μεταβατικών περιόδων» και «μεταβατικών καταστάσεων» έχει αρχίσει εδώ και αρκετούς μήνες, ακόμα και για κρίσιμα θέματα, όπως η παραμονή των τουρκικών στρατευμάτων.

Μάλιστα, τις τελευταίες μέρες, εμφανίστηκαν ξανά «σενάρια» για τη σύσταση πολυεθνικής στρατιωτικής ή / και αστυνομικής δύναμης που θα συμβάλει στην «ασφάλεια» της Κύπρου και την εγγύηση εφαρμογής της «λύσης», με τη συμμετοχή - κατά ορισμένους - ακόμα και λυκοσυμμαχιών όπως η ΕΕ και το ΝΑΤΟ.

Τυχαίες δεν ήταν ούτε και οι δηλώσεις που έκανε ο Ελληνας πρωθυπουργός, Αλ. Τσίπρας, μετά τη συνάντησή του με τον Ν. Αναστασιάδη, στην Αθήνα. «Στις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό, όπως βεβαίως και σε κάθε κρίσιμη διαπραγμάτευση, δεν μπορεί να θεωρείται τίποτα συμπεφωνημένο έως ότου συμφωνηθούν τα πάντα», ανέφερε, επιβεβαιώνοντας τη σφοδρότητα του παζαριού, ενώ συνιστώντας «ψυχραιμία» αλλά και «αποφασιστικότητα», διαμήνυσε ότι η ελληνική αστική τάξη δε θέλει να μείνει θεατής: «Θέλω να επισημάνω ότι η Ελλάδα εμπλέκεται και θα εμπλακεί ενεργά συγκεκριμένα στο διεθνές ζήτημα της Ασφάλειας», υπογράμμισε, υποστηρίζοντας ότι το ζήτημα «αυτό μπορεί να διευθετηθεί σε πολυμερές πλαίσιο».

Βέβαια, το ζήτημα του «πολυμερούς» ή «πενταμερούς» πλαισίου μέσα στο οποίο θα συνεχιστούν οι συζητήσεις είναι κομβικό ζήτημα και για δυνάμεις όπως η Ρωσία, που το θέτουν συστηματικά, προσπαθώντας να αποτρέψουν τυχόν «αποκλεισμούς», ειδικά από τις συζητήσεις για Ασφάλεια - εγγυήσεις. Σημειώνουμε ότι Τουρκία και ψευδοκράτος ζητούν κυρίως «πενταμερή» διάσκεψη, με τη συμμετοχή δηλαδή των δύο πλευρών από Κύπρο και των «εγγυητριών» Βρετανίας - Τουρκίας - Ελλάδας, ενώ το «πολυμερές» σχήμα παραπέμπει στη συμμετοχή (καταρχήν) και των μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Στο μεταξύ, ενδεικτική των έντονων διεργασιών είναι και η τηλεφωνική συνομιλία που είχε ο Ρ. Τ. Ερντογάν με τον Αλ. Τσίπρα, αργά το βράδυ της Παρασκευής, με θέμα το Κυπριακό και το Προσφυγικό.

Ολα βεβαιώνουν ότι οι συνομιλίες που συνεχίζονται αφορούν εχθρικά προς τον κυπριακό λαό ταξικά συμφέροντα. Και όχι μόνο αυτό, αλλά με δεδομένη και την ευρύτερη όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, οι όποιοι νέοι συμβιβασμοί θα στηθούν πάνω σε ένα έδαφος «σαθρό», με εύθραυστες ισορροπίες και ένα ρευστό γεωπολιτικό σκηνικό, ακόμα πιο ευνοϊκό σε νέες ανατροπές και εκπλήξεις.