Νέες επαφές ξεκινούν σε λίγες μέρες πάλι στην Ελβετία (φωτ. από τις συνομιλίες του Νοέμβρη)

Στις αρχές της βδομάδας, μιλώντας στο «Αλ Τζαζίρα», ο Μουσταφά Ακιντζί, ηγέτης του ψευδοκράτους, επανέλαβε ότι αν δεν κατοχυρωθεί η εκ περιτροπής προεδρία, δεν θα προχωρήσει η λύση και αναδεικνύοντας πόσο εντείνονται οι διεργασίες γύρω από το θέμα των εγγυήσεων, έθεσε το ενδεχόμενο μιας «επαναξιολόγησης» των σημερινών δεδομένων σε «μια δεκαπενταετία», με το σκεπτικό ότι τότε θα έχει φανεί ότι «από τη φιλία της Τουρκίας κερδίζουν και οι δύο κοινότητες». Αλλά και το βράδυ της Τρίτης, μιλώντας στην ΕΡΤ, αναφέρθηκε σε «νέους τρόπους κατανόησης» που πρέπει «να αναπτυχθούν» μεταξύ των δύο κοινοτήτων, αφού «η δυσπιστία ακόμα υπάρχει». Δεν παρέλειψε να προσθέσει ότι η «αντίληψη περί ασφάλειας» θα αλλάξει σταδιακά και ότι οι Τουρκοκύπριοι δεν θα δεχτούν τη λογική ότι από την πρώτη μέρα δεν χρειάζονται (Τούρκοι) στρατιώτες και (τουρκικές) εγγυήσεις.

Από τη μεριά της κυπριακής κυβέρνησης (του ΔΗΣΥ), ο αναπληρωτής εκπρόσωπος Βίκτωρας Παπαδόπουλος είπε την Τρίτη ότι «οι όποιες δημόσιες θέσεις εκφράζονται από τουρκοκυπριακής πλευράς ως προϋποθέσεις λύσης του Κυπριακού, όχι μόνο δεν μας βρίσκουν σύμφωνους, αλλά και θεωρούμε ότι δεν υποβοηθούν ούτε τη διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη ούτε την επιδιωκόμενη λύση», προσθέτοντας ότι «αντί δηλώσεων επισημαίνουμε την ανάγκη να επικεντρωθούμε στο αμέσως επόμενο διάστημα στο στόχο ελαχιστοποίησης των υπαρχουσών διαφορών, προκειμένου να υπάρχει πραγματική προοπτική επιτυχίας στη Διάσκεψη στη Γενεύη».

Την Τετάρτη, και ο εκπρόσωπος Τύπου του ΑΚΕΛ, Στέφανος Στεφάνου, δήλωσε ανάμεσα σε άλλα ότι «την ώρα που διεξάγονται συνομιλίες, οι πολλές δημόσιες δηλώσεις από μέρους των δύο πλευρών για τα υπό συζήτηση θέματα όχι μόνο δεν βοηθούν, αλλά προκαλούν προβληματισμό», αλλά και ότι «μπροστά μας υπάρχει μια συμφωνημένη διαδικασία, η οποία πρέπει να αξιοποιηθεί για να επιτευχθεί ο πάγιος στόχος της λύσης».

Την ίδια στιγμή, «φουντώνει» η κουβέντα για μια πιθανή «αναμόρφωση» του ρόλου του τουρκικού στρατού στην Κύπρο, π.χ. με τη δημιουργία τουρκικής στρατιωτικής βάσης, ή μέσω συμμετοχής σε μια «πολυεθνική» δύναμη που θα εποπτεύει την εφαρμογή της συμφωνίας, υπό την «αιγίδα» ακόμα και του ΝΑΤΟ. Πρωταγωνιστική θέση στο πολύπλευρο αλισβερίσι που ξετυλίγεται, διεκδικεί σταθερά η ελληνική συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, ενόψει και της συνάντησης Τσίπρα - Ερντογάν, που φαίνεται ότι θα γίνει αρχές Γενάρη στο πλαίσιο των προετοιμασιών για τη Διάσκεψη για την Ασφάλεια (που ξεκινά στις 12 Γενάρη με ανοιχτή ημερομηνία ολοκλήρωσης). Ενδεικτική είναι η ατζέντα με την οποία συνεχίζει τις επαφές του το ελληνικό ΥΠΕΞ, μιλώντας μεν για κατάργηση των «αναχρονιστικών» εγγυήσεων, αλλά εγείροντας άλλες «εναλλακτικές» για την ασφάλεια και προεκτείνοντας, όπως φαίνεται, τη συζήτηση και στην «αξιοποίηση» των ενεργειακών πόρων της περιοχής.

Στο μεταξύ, την Τετάρτη ανακοινώθηκε επίσημα ότι θα ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις ώστε τα δικαιώματα έρευνας και ανάπτυξης στο οικόπεδο 10 (σ.σ. που γειτονεύει με το αιγυπτιακό κοίτασμα «Ζορ») να ανατεθούν στην κοινοπραξία της αμερικανικής «Exxon Mobil» («Εξον Μόμπιλ») και της καταριανής «Qatar Petroleum» («Κατάρ Πετρόλεουμ»). Για το «10» ενδιαφέρον είχαν εκφράσει ο νορβηγικός κολοσσός «Statoil» (Στάτοϊλ) αλλά και η κοινοπραξία Total - ΕΝΙ.

Αν μη τι άλλο, η άμεση «εμπλοκή» της «Exxon Mobil» στην «αξιοποίηση» των κυπριακών υδρογονανθράκων επιβεβαιώνει ακόμα πιο συγκεκριμένα το έντονο ενδιαφέρον των ΗΠΑ για να «διεκπεραιωθούν» ζητήματα που καθυστερούν επενδυτικά σχέδια, αλλά και επηρεάζουν γεωπολιτικές «ισορροπίες» στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Σημειώνουμε ότι διευθύνων σύμβουλος της «Exxon Mobil» ήταν μέχρι πριν μερικές μέρες ο Ρεξ Τίλερσον, στον οποίο ο Τραμπ θα αναθέσει σε ένα μήνα το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ.

Παράλληλα, η Αμερικανίδα πρέσβειρα στη Λευκωσία, Κάθλιν Ντόχερτι, τόνισε ότι οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να πάνε στη Γενεύη αν προσκληθούν από τα Ηνωμένα Εθνη, ενώ εμφανίστηκε και ενθαρρυμένη από την πρόοδο στις συνομιλίες Αναστασιάδη - Ακιντζί. Τέλος, η Ντόχερτι εξέφρασε τη γνώμη ότι μέχρι τώρα φαίνεται ότι η Τουρκία και ειδικά ο Πρόεδρος Ρ. Τ. Ερντογάν θέλει λύση του Κυπριακού.

Να σημειωθεί ότι την Πέμπτη έγινε νέα συνάντηση Αναστασιάδη - Ακιντζί, την οποία ο Κύπριος ηγέτης χαρακτήρισε δημιουργική, τονίζοντας ότι πριν από τη συνάντηση που θα γίνει στη Γενεύη 9-11 Γενάρη, θα καλυφθούν όλα τα θέματα με τη διασταυρούμενη διαδικασία.

Δεν είναι λίγες οι φορές που, στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, ο ηγέτης του ψευδοκράτους, Μ. Ακιντζί, έχει επισημάνει πόσο περισσότερο «συμφέρουσα» και προσοδοφόρα λύση θα είναι η μεταφορά του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας. Φαίνεται ότι την ίδια άποψη συμμερίζονται κι άλλοι, εντοπίζοντας χρήσιμες - κατά τη δική τους γνώμη - συνέπειες, από επιχειρηματική αλλά και γεωπολιτική πλευρά.

Στις 21 Νοέμβρη 2016 έγινε στη Λευκωσία συνέδριο με τίτλο «Το μέλλον του αερίου της Ανατολικής Μεσογείου», με πρωτοβουλία του PRIO (Peace Research Institute of Oslo - «Ερευνητικό Ινστιτούτο του Οσλο για την Ειρήνη»), που αυτοπροσδιορίζεται ως «ανεξάρτητο ερευνητικό ίδρυμα», με αντικείμενο «την προώθηση της ειρήνης» μέσω «επίλυσης συγκρούσεων». Συνδιοργανωτής ήταν η γνωστή αμερικανική «δεξαμενή σκέψης» «Atlantic Council» («Ατλαντικό Συμβούλιο»). Στη συζήτηση για τις προοπτικές εξαγωγών ξεχώρισε η ενότητα, με τίτλο «το τρίγωνο Ισραήλ - Κύπρου - Τουρκίας».

Σύμφωνα με την εφημερίδα «Σάιπρους Μέιλ» («Cyprus Mail»), ο συνεργάτης του «Atlantic Council» Τσαρλς Ελινας σημείωσε στο συνέδριο ότι η εξαγωγή του ισραηλινού αερίου μέσω Τουρκίας «θα έθετε την Κύπρο σε ισχυρή θέση καθώς ένας αγωγός αερίου θα έπρεπε να περάσει από την ΑΟΖ της. Θα επιδρούσε επίσης στην ανάπτυξη του (κυπριακού) κοιτάσματος "Αφροδίτη" που θα μπορούσε να ενταχθεί στο πρόγραμμα, αλλά αυτό θα απαιτούσε μια λύση του Κυπριακού». Ο ίδιος πρόσθεσε - σύμφωνα με πάντα με την «Cyprus Mail» - ότι οι ενεργειακοί κολοσσοί «Noble» (αμερικανο-νορβηγική «Νομπλ») και «Delek» (ισραηλινή «Ντέλεκ») παρακολουθούν αυτό το σχέδιο (της πιθανής ανάπτυξης ενός αγωγού μέσω Τουρκίας) από το 2014 και ότι αν αυτό προχωρήσει η Τουρκία ίσως γίνει το «κλειδί» για την εξαγωγή του αερίου της Ανατολικής Μεσογείου.

Για αντίστοιχες «προοπτικές» έχουν τοποθετηθεί το τελευταίο διάστημα και διάφοροι Αμερικανοί «γνώστες» της Ευρασίας, όπως ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών αρμόδιος για θέματα Ευρασίας των ΗΠΑ επί προεδρίας Τζορτζ Μπους και πρέσβης των ΗΠΑ στο Αζερμπαϊτζάν το 2010 - 2011, Μάθιου Μπράιζα, που όταν απομακρύνθηκε από το διπλωματικό Σώμα των ΗΠΑ εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη και έγινε στέλεχος, μεταξύ άλλων, της πετρελαϊκής εταιρείας «Turcas». Μιλώντας μόλις τον περασμένο Οκτώβρη στην εφημερίδα «Σαμπάχ», ο Μπράιζα τόνιζε ότι αν επιτευχθεί συμφωνία στο Κυπριακό, «η Τουρκία θα παρείχε την οικονομικά πιο ελκυστική εξαγωγική οδό για το κυπριακό φυσικό αέριο», υποστηρίζοντας: «Ενας ισραηλινο-κυπρο-τουρκικός αγωγός, που θα προσεγγίζει την κυπριακή ξηρά, θα παρείχε επίσης έναν ισχυρό μηχανισμό για την οικοδόμηση ενός νέου τριγώνου στρατηγικής συνεργασίας μεταξύ Τουρκίας, Κύπρου και Ισραήλ».

Το μέλλον των «τριγώνων» ενεργειακής συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο θα αλληλεπιδράσει με ζητήματα ευρύτερων ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών. Δεν είναι, λοιπόν, περίεργο το ενδιαφέρον των ΗΠΑ, που καθόλου τυχαία τον τελευταίο καιρό «νοιάζονται» εξίσου έντονα για να επιτευχθεί συμφωνία στο Κυπριακό.

Την ίδια στιγμή, Τούρκοι αστοί αρθρογράφοι περιγράφουν επίμονα τα προτερήματα ενός αγωγού αερίου που θα μετέφερε το αέριο όλης της Ανατολικής Μεσογείου προς τη Δύση μέσω της Τουρκίας. Ετσι, ο αγωγός αυτός αντιπαραβάλλεται με τον υπό μελέτη αγωγό Ισραήλ - Κύπρου - Ελλάδας και οι υπερασπιστές του σημειώνουν ότι η κατεχόμενη Κερύνεια απέχει μόλις 100 χιλιόμετρα από το βιομηχανικό λιμάνι Μερσίνη στη νότια Τουρκία, που με τη σειρά του απέχει μόλις 120 χλμ. από τον κόμβο στο Τσεϊχάν, όπου ήδη υπάρχουν υπερσύγχρονες υποδομές διανομής αερίου και πετρελαίου από τη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία. Οι ίδιοι σχολιάζουν ότι ο αγωγός Ισραήλ - Ελλάδας - Κύπρου προϋποθέτει την κοστοβόρα κατασκευή ενός νέου δικτύου συνολικού μήκους 1.100 χλμ. που μάλιστα σε ορισμένα σημεία θα έπρεπε να βυθιστεί στα 3 χιλιόμετρα. Από την άλλη μεριά, το πέρασμα από την Τουρκία απαιτεί νέο δίκτυο μόλις 485 χλμ.

Σχετικό άρθρο της «Χουριέτ», με τον τίτλο «το ισραηλινό αέριο μπορεί να ρεύσει στην Τουρκία μέσω της τουρκικής Κύπρου» επισήμαινε ότι οι «νότιες ακτές της τουρκικής Κύπρου είναι μόνο 200 χλμ. από τα ενεργειακά οικόπεδα του Ισραήλ» και ότι η πιθανότητα ανάπτυξης ενός αγωγού μεταξύ Ισραήλ - Τουρκίας - Κύπρου «θα ενίσχυε την οικονομική και πολιτική αξία των εξαγωγών αερίου, αφού αυτές θα εξαρτιόνταν από τις καλές σχέσεις μεταξύ των πολιτικών αρχών και στις δύο πλευρές της Κύπρου».

Ακόμα, για την ευρύτερη σημασία που αποκτούν οι ενεργειακοί διάδρομοι της περιοχής, υπογράμμιζε: «Οι ΗΠΑ ασκούν πίεση για μια συμφωνία στο Κυπριακό υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, όπως και για μια συμφωνία μεταξύ Τουρκίας - Ισραήλ - των δύο βασικών τους συμμάχων στην Ανατολική Μεσόγειο και Μέση Ανατολή. Η διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών για την Τουρκία και την ΕΕ σημαίνει λιγότερο αέριο από τη Ρωσία. Κάθε κυβικό μέτρο αερίου που θα αγοράζεται από ισραηλινά και κυπριακά οικόπεδα (και αιγυπτιακά, επίσης) θα αφαιρούνταν από τις ρωσικές εξαγωγές».

Από τα παραπάνω, επιβεβαιώνεται λοιπόν πόσο οξύνονται οι ανταγωνισμοί των μονοπωλίων στη γειτονιά μας και πόσο το Κυπριακό είναι βαθιά μπλεγμένο με λυσσαλέες κόντρες εκμεταλλευτών.

Κείμενα: Αναστασία ΜΟΣΧΟΒΟΥ